W nagłych wypadkach ludzie muszą mieć możliwość opuszczenia budynku przez drzwi, które otwierają się łatwo i pewnie.

 

Dlatego głównym wymogiem drzwi ewakuacyjnych i awaryjnych jest to, że otwiera się je jednym ruchem, tzn. okucia antypaniczne muszą pozwolić na odryglowanie drzwi nawet bez klucza.

 

Można to osiągnąć tylko przez współdziałanie paneli drzwiowych, elementów ramy i okuć. 

 

W przypadku drzwi ewakuacyjnych istotną cechą charakterystyczną jest „zdolność do otworzenia” zgodnie z wymaganiami normy wyrobu EN 14351-1 dla okien i drzwi zewnętrznych oraz prEN 14351-2 dla drzwi wewnętrznych.

 

 

2017 6 34 1

Fot. 1. Nawet jeśli drzwi będą mocno oblegane, nie powinien wystąpić zator

 

 

Aby przetarg na ich wykonanie przebiegał poprawnie i zakończył się pozytywnie, projektant musi wziąć pod uwagę specyfikę miejsca montażu i musi określić, czy drzwi wymagają funkcji ewakuacyjnej czy antypanicznej.

 

W przypadku drzwi z okuciami zgodnymi z normą EN 179 wystarczy, jeśli użytkownicy zostaną powiadomieni o wyjściu awaryjnym i jego działaniu, a opóźnienia z powodu błędów przy ich otwieraniu są mało prawdopodobne.

 

 

Zamknięcia antypaniczne

 

Normalna funkcja – Oba pochwyty/klamki są sprzęgnięte w stanie odblokowanym i rozłączone w stanie zablokowanym.

 

Funkcja antypaniczna B – Klamki zamontowane są po stronie wewnętrznej i zewnętrznej drzwi. Drzwi mogą być otwierane z obu stron w stanie odblokowanym. W stanie zablokowanym drzwi można otwierać tylko od wewnątrz, ale nie z zewnątrz.

 

Funkcja antypaniczna C – Działanie jak funkcja antypaniczna B, jednakże blokada może być wyłączna tylko z zewnątrz, jeśli jest załączona.

 

Funkcja antypaniczna D – Działanie jak funkcja antypaniczna B, jednakże drzwi mogą być otwierane z zewnątrz po otwarciu awaryjnym od wewnątrz (dostęp strażaków).

 

Funkcja antypaniczna E – Klamki otwierające zamontowane są wewnątrz, a na zewnątrz listwa naciskowa lub listwa dźwigniowa. Drzwi można otwierać z zewnątrz kluczem (funkcja wyłączania blokady) lub za pomocą elektrycznego zamka.

 

 

Drzwi awaryjne z okuciami według normy EN 1125 nadają się do budynków, takich jak kina, sale koncertowe, budynki użyteczności publicznej, gdzie ludzie nie znają instrukcji dotyczących obsługi drzwi. Drzwi mają pochwyt na całej szerokości drzwi i można je otworzyć nawet wtedy, gdy wiele osób biegnie do drzwi ewakuacyjnych oraz tłoczą się przy nich i popychają.

 

Funkcjonowanie mechanizmu otwierania musi być niezależne od zaryglowania drzwi lub tylko przez odsprzęglanie zaryglowania za pomocą przycisku alarmowego w przypadku pożaru lub pojawienia się dymu.

 

Obok okuć otwierających drzwi należy wyznaczyć cztery funkcje antypaniczne (B, C, D i E), w celu dobrania rodzaju zamka wpuszczanego do różnych scenariuszy zastosowań w budynku.

 

 

2017 6 34 2

Fot. 2. Różne wersje okuć: awaryjne (po lewej) lub antypaniczne (po prawej)

 

 

Wymagania przepisów budowlanych dotyczące budynków i produktów dla budownictwa

 

Wymagania projektu wstępnego przepisów budowlanych, regionalne kodeksy budowlane oraz specjalne przepisy dotyczące drzwi na drogach ewakuacyjnych można podsumować następująco: 

 

  • drzwi należy otwierać łatwo i na całej szerokości, 
  • drzwi muszą być otwierane na zewnątrz, 
  • drzwi muszą być bez progu.

 

 

(...)

Regulacje i specyfikacje dotyczące drzwi na drogach ewakuacyjnych w rozumieniu niemieckiego prawa budowlanego można również spełnić przy wykorzystaniu klamek drzwiowych zgodnych z normą DIN 18273 i zamków zgodnych DIN 18250 (patrz: lista regulacji budowlanych, część A, sekcja 6).

 

Jednakże w zharmonizowanej normie wyrobu EN 14351-1 i w rozporządzeniu w sprawie wyrobów budowlanych (CPR) zawarto obowiązek, aby drzwi zewnętrzne z funkcją „zdolności ewakuacyjnej” muszą być produkowane jako wyrób budowlany wg systemu 1, jak również przy zastosowaniu zawiasów zgodnych z EN 1935 i okuć zgodnych z EN 179 i / lub EN 1125.

 

 

2017 6 35 1

Fot. 3. Certyfikat Potwierdzenia Stałości właściwości użytkowych, deklaracja właściwości użytkowych i oznakowanie CE dla zewnętrznych drzwi dla pieszych jako drzwi ewakuacyjnych z wyjściem awaryjnym zgodnie z normą EN 179 (od lewej do prawej)

 

 

System 1 (zgodnie z Rozporządzeniem dotyczącym Produktów Budowlanych CPR) wymaga badania typu, a także o oceny i akceptacji fabrycznej kontroli produkcji (FPC), a także o wstępnej inspekcji i regularnego nadzoru fabryki. Dotyczy to również elementów drzwi takich jak okucia awaryjne i antypaniczne zgodne z normą EN 1125 i/lub EN 179.

 

Dlatego też instytut ift Rosenheim zaleca projektantom, architektom, producentom i władzom uczestniczącym przy opracowaniu zapytań i ofert przetargowych na zewnętrzne drzwi na drogach ewakuacyjnych wykonywanie tego zgodnie z normą EN 14351-1 i określenia niezbędnego typu okuć (EN 179 lub EN 1125) dla funkcji „zdolności odryglowywania i otwierania drzwi”.

 

Należy też zwrócić uwagę że wymagane jest posiadanie: oznakowania CE, deklaracji właściwości użytkowych oraz „Certyfikatu Potwierdzenia Stałości właściwości użytkowych”.

 

 

Zasady projektowania

 

Projektant powinien określić wymagany typ zamknięcia w informacji zawartej w projekcie obiektu, sposób jego używania, grupy użytkowników, koncepcję drogi ewakuacyjnej itp. aby producent mógł zaoferować właściwe drzwi ewakuacyjne, zgodnie z normą EN 14351-1.

 

Należy wykonać specyfikacje dotyczące lokalizacji drzwi w budynku, planowanej częstotliwości ich użytkowania i/lub zachowania użytkownika (przeszkolony lub nieprzeszkolony), a także wymagań dotyczących ruchu publicznego, systemu przeciwpożarowego i odprowadzania dymu, dostępności dla osób niepełnosprawnych oraz odporności na włamanie.

 

W celu wybrania właściwego systemu dla danej i/lub planowanej lokalizacji i uwarunkowań drzwi ewakuacyjnych, projektant musi przeprowadzić analizę ryzyka. W razie wątpliwości należy założyć możliwość wystąpienia paniki, a okucia antypaniczne muszą być użyte, ponieważ spełniają dodatkowe wymagania w celu szybkiego i intuicyjnego odryglowania i otworzenia drzwi, tak aby zagwarantować bezpieczne wyjście z budynku.

 

Jeśli drzwi są zintegrowane w systemie automatycznej kontroli dostępu do budynku, należy określić, kto jest odpowiedzialny za tę integrację. Jeśli stosowane są systemy ryglowania elektrycznego (tzw. systemy awaryjnego zabezpieczenia), systemy te podlegają normie EN 13637 Okucia budowlane.

 

Sterowane elektrycznie systemy do wyjść przeznaczone do stosowania na drogach ewakuacyjnych. Wymagania i metody badań. Pomoc w wyborze zamknięć oferuje tablica E.1 z EN 179.

 

 

Tabela 1. Główna funkcja urządzeń drzwi ewakuacyjnych (tabela E.1 z EN 179)

 

2017 6 35 2

 

 

Montaż, uruchomienie i konserwacja

 

W normie EN 14351-1 zawarto wymagania monitorowania i sprawdzania kompletnego procesu produkcyjnego, aż do uzyskania ostatecznej certyfikacji dla „drzwi ewakuacyjnych”. Ponadto, dokumenty opisujące montaż, uruchomienie i konserwację są częścią projektu. Dokumenty te muszą być obecne na miejscu w celu prawidłowego montażu, kontroli zainstalowanych funkcji, zatwierdzenia i przekazania do użytkowania.

 

W celu zapewnienia użyteczności i funkcjonalności wyjść ewakuacyjnych z zamknięciami antypanicznymi lub awaryjnymi, należy przeprowadzać rutynowe czynności konserwacyjne w odstępach zalecanych przez producenta, a przynajmniej obejmować inspekcję i próbne uruchomienie sprawdzające działanie zamknięcia antypanicznego lub zamknięcia awaryjnego.

 

Poza tym należy również sprawdzić, czy wszystkie elementy urządzenia są zgodne z dopuszczonymi elementami oryginalnie wysyłanymi razem z urządzeniem, czy też zamontowano lub zdemontowano urządzenia ryglujące.

 

Można również określić siłę uruchamiającą w celu odryglowania zamknięć z funkcją antypaniczną lub awaryjną. Elementy ryglujące, jak również wgłębienie w podłodze należy sprawdzić pod względem zabrudzenia i w razie potrzeby oczyścić. Śruby mocujące okucia powinny być również sprawdzone, czy są mocno przykręcone. Najlepiej wg EN 179 i EN 1125, jeśli przeprowadza się comiesięczną inspekcję. Przeprowadzana konserwacja musi być też udokumentowana w dzienniku serwisowym.

 

Instrukcja montażu i konserwacji opracowana przez producenta oraz dziennik serwisowy należy przekazać właścicielowi budynku tak, aby można ich użyć do instruowania zarządcy budynku. Wraz z instrukcjami serwisowymi, ważne są cechy wyszczególnione na naklejkach umieszczonych w obszarze wrębowym, np. czy zawiasy w danych drzwiach przeciwpożarowych powinny być (lub nie) smarowane lub oliwione.

 

 

2017 6 36 1

 Fot. 4. Pomiar siły zwalniającej ryglowanie (źródło: MessTec GmbH – Measurement and Testing Technology GmbH)

 

 

Modernizacja istniejących drzwi

 

„Nowy” projekt drzwi powinien zostać opracowany, jeśli zamknięcia zgodne z normą EN 179 i/lub EN 1125 zostają zamontowane do istniejących drzwi na drogach ewakuacyjnych. Należy sprawdzić w szczególności, czy jakość i właściwości nowych zamknięć jest taka sama lub lepsza niż jakość istniejących zamknięć, czy okucia nie wpływają negatywnie na inne właściwości drzwi, a rozpiętości i rozmiary pozostają niezmienione (w szczególności „robocza” szerokość otworu).

 

Drzwi muszą zachowywać swoje gwarantowane właściwości i spełniać wymagania dotyczące swobody poruszania się. Takie drzwi mogą spełniać wymagania przepisów budowlanych dla jednostkowych, indywidualnych przypadków dla przegród na drogach ewakuacyjnych, ale nie powszechnych przepisów dla drzwi na drogach ewakuacyjnych zgodnie z normą EN 14351-1 i/lub prEN 14351-2, a także wymagań wstępnego badania typu produktu, zakładowej kontroli, z końcowym potwierdzeniem stałości własności za pomocą certyfikatu.

 

 

 

 

Dipl.-Ing. (FH) Jürgen Benitz-Wildenburg

 

Dipl.-Ing. (FH) Robert Krippahl

 

 

 

Literatura:

[1] MBO Rozporządzenie dotyczące nietypowych budynków, wydanie Listopad 2002, poprawione Październik 2012, www.is-argebau.de

[2] Instrukcja ifz info TU-06/1: Drzwi na drogach ewakuacyjnych i ratowniczych. Wymagania, normy i informacje projektowe dla producenta i projektanta (tylko niemiecki)

[3] Komentarz do normy EN 14351-1 Okna i drzwi – Norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne. Część 1: Okna i drzwi zewnętrzne bez właściwości dotyczących odporności ogniowej i/lub dymoszczelności, Ulrich Sieberath; Christian Niemöller, IFT Rosenheim

[4] EN 179:2009 Okucia budowlane. Zamknięcia awaryjne do wyjść uruchamiane klamką lub płytką naciskową, przeznaczone do stosowania na drogach ewakuacyjnych. Wymagania i metody badań

[5] EN 1125:2009 Okucia budowlane. Zamknięcia przeciwpaniczne do wyjść uruchamiane prętem poziomym, przeznaczone do stosowania na drogach ewakuacyjnych. Wymagania i metody badań

[6] prEN 14351-2 Okna i drzwi. Norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne. Część 2: Drzwi wewnętrzne

[7] EN 13637:2015-07 Okucia budowlane. Sterowane elektrycznie systemy do wyjść przeznaczone do stosowania na drogach ewakuacyjnych. Wymagania i metody badań

[8] EN 1935:2003 Okucia budowlane. Zawiasy jednoosiowe. Wymagania i metody badań

[9] DIN 18273: 2015-07 Okucia budowlane. Klamki do drzwi przeciwpożarowych i drzwi dymoszczelnych. Terminy i definicje, wymiary, wymagania, badania i oznakowanie

[10] DIN 18250: 2006-09 Zamki. Wpuszczane zamki do drzwi przeciwpożarowych i drzwi dymoszczelnych

 

 

Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym 
Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne 
Więcej informacji: Świat Szkła 06/2017 

 

 

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.