Eksperci w debacie na temat redukcji niskiej emisji są zgodni, że to domy wpływają na jakość powietrza w Polsce, a tym samym na nasze zdrowie. Jak wynika z badania „Barometr zdrowych domów 2016” przeprowadzonego przez Grupę VELUX dla 70 proc. Polaków, głównym motywatorem do remontów jest poprawa energooszczędności. Warto ten trend wzmocnić i poszukać mechanizmów wparcia dla budynków jednorodzinnych, w trosce o środowisko i czyste powietrze.
Myśląc o remoncie w swoich domach Polacy (70 proc.), podobnie jak pozostali Europejczycy (75 proc.) stawiają na poprawę energooszczędności. Główną przyczyną jest ograniczenie kosztu zużycia energii – na co wskazało 80 proc. ankietowanych Polaków i 79 proc. Europejczyków. Natomiast dla 52 proc. badanych ważne byłoby ograniczenie negatywnego wpływu domu na środowisko oraz ograniczenie zależności od energii importowanych z innych krajów (51 proc.).
Ankietowani wskazywali również na inne ważne kwestie jak: poprawa jakości powietrza we wnętrzach, uznana za bardzo ważną przez 52 proc. Polaków, wykorzystanie materiałów przyjaznych środowisku (45 proc.) czy zwiększenie ilości światła dziennego w domach (37 proc.).
Pilna potrzeba programowego wsparcia remontów i modernizacji budynków
Według danych Komisji Europejskiej, budynki pochłaniają prawie 40 proc. całkowitego zużycia energii elektrycznej w Unii Europejskiej, odpowiadając tym samym za 36 proc. europejskiej emisji gazów cieplarnianych. Ich głównym emitentem są budynki, które powstały jeszcze przed wdrożeniem pierwszych ogólnoeuropejskich norm i dużej części są to budynki jednorodzinne.
Dyskusja na temat potrzeby wsparcia remontów i modernizacji budynków w Polsce przybrała ostatnio na wadze w kontekście konieczności ograniczenia emisji zanieczyszczeń powietrza w sektorze budownictwa mieszkalnego, które przyczyniają się do powstawania smogu.
"Smog w zimie powstaje w wyniku ogrzewania budynków, przede wszystkim jednorodzinnych, odpadami komunalnymi, węglowymi i węglem najgorszego sortu. Jedynym rozwiązaniem problemu jest zmniejszenie lub całkowite zlikwidowanie emisji zanieczyszczeń powstających w wyniku ogrzewania budynków" - mówi Marek Zaborowski, Prezes Instytutu Ekonomii Środowiska.
"Właściciele budynków jednorodzinnych, w przeciwieństwie do właścicieli i mieszkańców budynków wielorodzinnych od lat nie otrzymywali praktycznie żadnego wsparcia na działania związane z modernizacją lub termomodernizacją budynku" - zauważa przedstawiciel Instytutu Ekonomii Środowiska.
Tymczasem, jak wynika z danych GUS większość Polaków mieszka w budynkach jednorodzinnych – w ujęciu procentowym to prawie 90 proc. mieszkańców wsi i prawie 30 proc. mieszkańców miast. Zdecydowana większość budynków jednorodzinnych znajduje się na terenach wiejskich – prawie 3,3 mln, wobec ponad 1,7 mln w miastach. Niestety większość tych budynków jest w złym stanie technicznym. Budynki sprzed II Wojny Światowej (stanowią 22 proc. budynków mieszkalnych) cechują się blisko trzykrotnie wyższym zużyciem energii a budynki z lat 1945-1988 (stanowią 50 proc.) ponad dwukrotnie wyższym zużyciem energii w porównaniu do budynków z roku 2007.
"Istnieje potrzeba wdrożenia wieloletniego, ogólnokrajowego programu modernizacji polskich budynków prowadzącego do zmniejszenia zużycia energii, czego konsekwencją będzie zmniejszenie zanieczyszczeń, oraz większa skłonność do zmiany paliwa i źródła ciepła" - mówi Marek Zaborowski.
Energooszczędność przynosi więcej korzyści
W prowadzonej debacie na temat potrzeby modernizacji budynków w Polsce istotne wydaje się również uwzględnienie faktu, że Polacy skarżą się na dolegliwości zdrowotne, które mogą być konsekwencją oddziaływania niekorzystnych warunków domowych. Jak wynika z badania „Barometr zdrowych domów 2016”, co drugi Polak boryka się z takimi problemami jak: zatkany nos, katar czy ból głowy, z czego co piąty bardzo często lub kilka razy w tygodniu. W wielu polskich rodzinach, któryś z domowników cierpi na katar sienny (19 proc.), alergiczny nieżyt nosa (19 proc.), oraz astmę (17 proc.), które to schorzenia są związane między innymi z warunkami domowymi.
"W programach wspierających modernizacje budynków oprócz aspektów energooszczędności w równym stopniu powinny być brane pod uwagę czynniki wpływające na zdrowie i samopoczucie Polaków. Respondenci badania - Barometr zdrowych domów - zwracali uwagę przede wszystkim na dobre doświetlenie i sprawną wentylację, zapewniającą odpowiednią jakość powietrza. Pamiętajmy, że zdrowi ludzie tworzą zdrowe społeczeństwo, a zdrowe społeczeństwo to większa wydajność i także niższe koszty opieki zdrowotnej" - mówi Jacek Siwiński, dyrektor generalny VELUX Polska.
"Wsparcie przez rząd programów termomodernizacji budynków jednorodzinnych to umożliwienie stworzenia wielu nowych miejsc pracy w sektorze budownictwa, a także dodatkowy impuls dla dalszego rozwoju polskiej gospodarki, ze szczególnym uwzględnieniem mniej zamożnych regionów" - powiedział Jacek Siwiński, dyrektor generalny VELUX Polska.
"W 2050 roku 90 proc. budynków będą to obiekty, które obecnie są już w eksploatacji. Poprawa efektywności budynków oznacza więc przede wszystkim remonty. W związku z tym, aby przyśpieszyć tempo renowacji, konieczne jest zniwelowanie barier finansowych poprzez tworzenie kompleksowych programów wsparcia inicjatyw modernizacyjnych. Ważna jest przy tym współpraca międzysektorowa, która będzie gwarancją tworzenia zdrowych warunków do życia" - dodaje Jacek Siwiński.
Grupa VELUX angażuje się na rzecz szerszego uwzględnienia aspektu zdrowia mieszkańców w programach modernizacyjnych budynków. Czyste powietrze, komfort termiczny, światło dzienne oraz prawidłowa wilgotność to najważniejsze czynniki klimatu wewnętrznego budynku, które przekładają się na ludzkie zdrowie.
Warto przy tej okazji wspomnieć o promowanej przez firmę VELUX koncepcji domów aktywnych, w których zachowana jest równowaga pomiędzy efektywnością energetyczną, zdrowymi i komfortowymi warunkami do życia oraz środowiskiem. Koncepcja ta sprawdza się również w budynkach remontowanych.
Remont za przystępną cenę - projekt RenovActive
Modernizacja budynków, nawet w przypadku inwestycji o charakterze społecznym może być opłacalna, czego przykładem jest projekt RenovActive. Celem projektu realizowanego przez Grupę VELUX było wypracowanie modelu organizacyjnego i standardu modernizacji budynków społecznych z zachowaniem równowagi między efektywnością energetyczną, komfortem i zdrowym klimatem wewnętrznym. Rezultaty przerosły oczekiwania – koszty i efekty modernizacji są na tyle atrakcyjne, że władze samorządowe postanowiły powielić jej schemat w 86 innych podobnych budynkach na tym osiedlu. Oczywiście średnie koszty modernizacji podobnego domu byłby jeszcze niższe w Polsce, z uwagi na niższy poziom cen materiałów i usług budowlanych.
Remont podzielono na 7 etapów:
- adaptacja poddasza do celów mieszkalnych
- doświetlenie pomieszczeń światłem dziennym mające na celu ograniczenie zużycia energii
- przebudowa schodów w celu lepszej dystrybucji światła i powietrza w budynku
- zastosowanie przesłon zewnętrznych w celu ograniczenia przegrzewania latem i poprawienia izolacyjności zimą
- zastosowanie systemu wentylacji hybrydowej z odzyskiem ciepła w zimie
- termomodernizacja – ocieplenie ścian i wymiana okien, wymiana systemu grzewczego
- rozbudowa budynku o 15 m2
Etapy można przeprowadzić wariantowo, zależnie od potrzeb mieszkańców. Realizacja pokazuje, że stworzenie komfortowych i zdrowych warunków do życia oraz ograniczenie zużycia energii do minimum jest bardzo ważne, szczególnie dla mieszkańców o niskich dochodach. Wysokie koszty utrzymania mieszkań są bardzo istotnym kosztem w domowym budżecie, szczególnie zimą. Więcej informacji o realizacji na stronie http://www.velux.com/solutions/demo-buildings/renovactive
Zakrojone na szeroką skalę remonty przeprowadzane w celu dostosowania budynków do norm energetycznych mogą przyczynić się w dużej mierze do rozwiązania problemu zmian klimatycznych, poprawy jakości powietrza, poprawy warunków mieszkalnych Polaków w kontekście zdrowia i komfortu, stworzenia nowych miejsc pracy w sektorze budowlanym i poprawy konkurencyjności polskiej gospodarki.
„Barometr Zdrowych domów 2016”, w wersji elektronicznej można pobrać ze strony www.velux.pl/zdrowedomy
______________
* Raport „Barometr zdrowych domów 2016” został opracowany w oparciu o badanie ogólnoeuropejskie przeprowadzone w październiku 2015 roku wśród 14 000 Europejczyków z 14 krajów (Austrii, Belgii, Czech, Danii, Francji, Niemiec, Węgier, Włoch, Holandii, Norwegii, Polski, Hiszpanii, Szwajcarii i Wielkiej Brytanii). Kwestionariusz i analiza na poziomie ogólnoeuropejskim zostały przeprowadzone przez Grupę VELUX we współpracy z prof. dr hab. Berndem Wegenerem z Uniwersytetu Humboldta w Berlinie i Moritzem Fedkenheuerem, magistrem socjologii z Politechniki Darmstadt oraz niezależnymi konsultantami, Operate A/S and Wilke. Szczegółowe wyniki badania dotyczące Polski opracował zespół socjologów – dr Anita Majchrowska oraz mgr Anna Sadowska, pod kierownictwem prof. nadzw. dr hab. Włodzimierza Piątkowskiego reprezentujący Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej oraz Uniwersytet Medyczny w Lublinie.
