Duża konkurencja na rynku stolarki wymusza na producentach wprowadzanie coraz to nowszych rozwiązań techniczno-konstrukcyjnych poprawiających trwałość oraz parametry izolacyjne okien i drzwi.
Warunkiem dopuszczenia ich do stosowania w budownictwie jest spełnienie wymagań dotyczących bezpieczeństwa konstrukcji i użytkowania, bezpieczeństwa pożarowego, izolacyjności cieplnej, izolacyjności akustycznej i oznaczenie ich symbolem „CE” – znakiem zgodności z normą zharmonizowaną PN-EN 14351-1:2006 Okna i drzwi zewnętrzne bez właściwości dotyczących odporności ogniowej i/lub dymoszczelności i sklasyfikowaniu jej do odpowiedniej klasy technicznej, jaką może osiągnąć w zakresie sprawdzanej cechy.
Wymagania dotyczące ochrony przed hałasem i drganiami
Wymagania i zasady ogólne dotyczące ochrony przed hałasem i drganiami podane zostały w dziale IX rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
Budynek i urządzenia z nim związane powinny być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby poziom hałasu, na który będą narażeni użytkownicy lub ludzie znajdujący się w ich sąsiedztwie, nie stanowił zagrożenia dla ich zdrowia, a także umożliwiał im pracę, odpoczynek i sen w zadowalających warunkach.
Pomieszczenia w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej należy chronić przed hałasem:
- zewnętrznym przenikającym do pomieszczenia spoza budynku,
- pochodzącym od instalacji i urządzeń stanowiących techniczne wyposażenie budynku,
- powietrznym i uderzeniowym, wytwarzanym przez użytkowników innych mieszkań, lokali użytkowych lub pomieszczeń o różnych wymaganiach użytkowych.
Poziom hałasu oraz drgań przenikających do pomieszczeń w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej, z wyłączeniem budynków, dla których jest konieczne spełnienie szczególnych wymagań ochrony przed hałasem, nie może przekraczać wartości dopuszczalnych, określonych w Polskich Normach dotyczących ochrony przed hałasem pomieszczeń w budynkach oraz oceny wpływu drgań na ludzi w budynkach.
Dopuszczalne maksymalne wartości poziomu hałasu przenikającego do pomieszczeń przeznaczonych do przebywania ludzi, w zależności od rodzaju pomieszczenia (tabela 7), zawarte są w PN 87/B-02151/02 Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem pomieszczeń budynkach. Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach.
Poziom hałasu docierającego do wnętrza budynku zależy od właściwości akustycznych przegród budowlanych. Ich parametry dźwiękochłonności powinny być dostosowane do warunków akustycznych występujących w najbliższego otoczeniu.
Wymagane parametry akustyczne przegród zewnętrznych w budynkach mieszkalnych (tabela 8) określa norma PN-B-02151-3:1999 Akustyka budowlana – Ochrona przed hałasem w budynkach – Izolacyjność akustyczna przegród w budynkach oraz izolacyjność akustyczna elementów budowlanych - Wymagania.
Dla przypadków, w których emisja hałasu przez ścianę zewnętrzną do środowiska może przekroczyć wartości dopuszczalne, określone odrębnymi przepisami lub może powodować zagrożenie hałasem innych pomieszczeń w budynku, to wymaganą izolacyjność akustyczną ściany zewnętrznej należy określi indywidualnie.
Parametry akustyczne wyrobów budowlanych (stolarki otworowej), stanowiących cześć przegrody zewnętrznej, muszą być dostosowane do parametrów części pełnej przegrody (tabela 9). Wyrób zastosowany przy wykonywaniu robót budowlanych musi zapewnić możliwość uzyskania właściwości akustycznych budynku zgodnych z PN i warunkami technicznymi.
Dopuszczenie stolarki do stosowania w określonych warunkach możliwe jest, jeżeli została:
- oznakowana znakiem CE – czyli dokonano oceny zgodności z normą zharmonizowaną, albo europejską aprobatą techniczną,
- oznakowana znakiem budowlanym.
Wymagania w zakresie oszczędności energii i izolacyjności cieplnej
Powłoki zewnętrzne budynków powinny skutecznie ograniczać straty ciepła, a także chronić go przed jego nadmiernym nagrzewaniem. Wiąże się to ze zmniejszeniem ilości energii dostarczanej do urządzeń na potrzebę ogrzania i chłodzenia obiektu. Duży wpływ na straty energii cieplnej budynków spełniających wymagania prawne ma stolarka otworowa.
Wymagania w zakresie oszczędności energii i izolacyjności cieplnej okien i drzwi określa się w zależności od strefy klimatycznej usytuowania budynku, rodzaju budynku i jego przeznaczenia oraz projektowanej temperatury w pomieszczeniach obiektu. Ważnym czynnikiem jest także sposób, rodzaj i miejsce montowania okien (inne wymagania mają okna montowane jako przegrody pionowe, a inne okna dachowe).
Wartości maksymalne współczynnika przenikania ciepła drzwi balkonowych, drzwi zewnętrznych, świetlików, drzwi zewnętrznych w budynkach użyteczności publicznej zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. przedstawiają tabele 10, 11.
Tabela 7. Dopuszczalne poziomy dźwięku A w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi
1) np. pochodzącymi od centralnego ogrzewania, wentylacji, stacji transformatorowych,
2) np. pochodzący od urządzeń dźwigowych, ze zsypów śmieciowych,
3) należy przyjmować indywidualnie w podanych granicach w zależności od kategorii obiektu,
4) należy przyjmować indywidualnie w podanych granicach w zależności od rodzaju zajęć,
5) nie normalizuje się wartości maksymalnych.
(po kliknieciu możesz powiększyć tabelę)
Starty ciepła w obiekcie budowlanym uzależnione są także od wielkości powierzchni przeszklonych przegród zewnętrznych.
Całkowite pole powierzchni przegród przeszklonych w budynku, w zależności od jego wielkości i przeznaczenia, może być:
- w budynku mieszkalnym i zamieszkania zbiorowego pole powierzchni A0, wyrażone w m², okien oraz przegród szklanych i przezroczystych, o współczynniku przenikania ciepła nie mniejszym niż 1,5 W/(m ²· K), obliczone według ich wymiarów modularnych, nie może być większe niż wartość A0max obliczone według wzoru:
A0max = 0,15 Az + 0,03 Aw
gdzie:
Az – jest suma pól powierzchni rzutu poziomego wszystkich kondygnacji nadziemnych (w zewnętrznym obrysie budynku) w pasie o szerokości 5 m wzdłuż ścian zewnętrznych,
Aw – jest suma pól powierzchni pozostałej części rzutu poziomego wszystkich kondygnacji po odjęciu Az.
- w budynku użyteczności publicznej pole powierzchni A0, wyrażone w m², okien oraz przegród szklanych i przezroczystych o współczynniku przenikania ciepła nie mniejszym niż 1,5W/(m²·K), obliczone według ich wymiarów modularnych, nie może być większe niż wartość A0max obliczona według wzoru jak w przypadku budynku mieszkalnego i zamieszkania zbiorowego.
Tabela 8. Wymagana wypadkowa izolacyjność akustyczna właściwa przybliżona ścian zewnętrznych z oknami
1) Należy wyznaczyć minimalną wartość wskaźnika w zależności od miarodajnego poziomu dźwięku A odrębnie dla dnia i nocy i jako wymaganie należy przyjąć tę wartość wskaźnika, która jest większa.
2) Wymagania określa się indywidualnie.
3) Podane w tablicy wymaganie dotyczy ochrony pomieszczeń przed hałasem zewnętrzny.
(po kliknieciu możesz powiększyć tabelę)
Zyski ciepła w budynkach od promieniowania słonecznego, które przenika przez przegrody przeszklone zależy od:
- orientacji okien względem stron świata,
- promieniowania słonecznego oddziaływującego w danym obszarze,
- powierzchni szklenia oraz od zdolności przepuszczania promieniowania słonecznego „g”, które zależy od rodzaju stosowanego oszklenia (tabela 12) i rodzaju stosowanych osłon przeciwsłonecznych.
We wszystkich rodzajach budynków współczynnik przepuszczalności energii całkowitej okna oraz przegród szklanych i przezroczystych gc, liczony według wzoru:
gc = fc · gG
gdzie:
gG – współczynnik przepuszczalności energii całkowitej dla rodzaju oszklenia,
fc – współczynnik korekcyjny redukcji promieniowania ze względu na zastosowane urządzenia przeciwsłoneczne, nie może być większy niż 0,5, z wyłączeniem okien oraz przegród szklanych i przezroczystych, których udział fG w powierzchni ściany jest większy niż 50% powierzchni ściany — wówczas należy spełnić poniższa zależność:
gc · fG ≤ 0,25
gdzie:
fG — udział powierzchni okien oraz przegród szklanych i przezroczystych w powierzchni ściany.
Warunki higieniczno-zdrowotne oraz ochrony środowiska
Stolarka, która stanowi ważny element każdego obiektu budowlanego, w dużej mierze decyduje o komforcie użytkowania i warunkach higienicznozdrowotnych. Zapewnia oświetlenie pomieszczeń światłem naturalnym, najbardziej odpowiednim dla ludzkiego wzroku.
Pozwala na utrzymanie odpowiedniego klimatu wewnątrz pomieszczenia. Zdolności przepuszczania powietrza okien i drzwi uniemożliwiają gromadzenie się gazów, pyłów oraz kondensację pary wodnej na przegrodach, będącej przyczyną powstawania pleśni i grzybów, które stanowią zagrożenie dla zdrowia ludzi.
Tabela 9. Wymagana izolacyjność akustyczna części pełnych przegrody zewnętrznej i okien stanowiących nie więcej niż 50% wielkości powierzchni przegrody zewnętrznej w pomieszczeniu
Tabela 10. Wymagania U max dotyczące okien, drzwi balkonowych, drzwi zewnętrznych w budynku mieszkalnym i zamieszkania zbiorowego
Tabela 11. Wymagania U max dotyczące okien, drzwi balkonowych, drzwi zewnętrznych w budynku użyteczności publicznej
Tabela 12. Rodzaj oszklenia. Wartości współczynnika przepuszczalności energii całkowitej
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi budynek powinien być zaprojektowany i wykonany z takich materiałów i wyrobów oraz w taki sposób, aby nie stanowił zagrożenia dla higieny i zdrowia użytkowników lub sąsiadów. Rozwiązania konstrukcyjno-materiałowe przegród zewnętrznych i ich uszczelnienie powinny uniemożliwiać przenikanie wody opadowej do wnętrza budynków.
Rozwiązania materiałowo-konstrukcyjne zewnętrznych przegród budynku, warunki cieplno-wilgotnościowe, a także intensywność wymiany powietrza w pomieszczeniach, powinny uniemożliwiać powstanie zagrzybienia.
Stolarka, w zależności od zastosowanej wentylacji powinna posiadać współczynnik infiltracji:
- a ≤ 0,3 m3/(m h da Pa2/3) – w przypadku okien i drzwi balkonowych otwieranych, w pomieszczeniach, w których zastosowano inny rodzaj wentylacji niż wentylację mechaniczną nawiewną lub nawiewno-wywiewną, dopływ powietrza zewnętrznego w ilości niezbędnej do potrzeb wentylacyjnych, należy zapewnić przez urządzenia nawiewne, umieszczone w oknach, drzwiach balkownowych lub innych częściach przegród zewnętrznych.
W budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego, oświaty, wychowania, opieki zdrowotnej i opieki społecznej, a także w pomieszczeniach biurowych przeznaczonych na pobyt ludzi, niewyposażonych w wentylację mechaniczną lub klimatyzację, okna w celu okresowego przewietrzania powinny mieć konstrukcję umożliwiającą otwieranie co najmniej 50% powierzchni wymaganej.
Skrzydła okien, świetliki oraz nawietrzaki okienne wykorzystywane do przewietrzania pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi, powinny być zaopatrzone w urządzenia pozwalające na łatwe ich otwieranie i regulowanie wielkości otwarcia z poziomu podłogi lub pomostu, także przez osoby niepełnosprawne, jeżeli nie przewiduje się korzystania z pomocy innych współużytkowników.
W przypadku zastosowania w pomieszczeniach okien, drzwi balkonowych i innych zamknięć otworów zewnętrznych o dużej szczelności, uniemożliwiającej infiltrację powietrza zewnętrznego w ilości niezbędnej do potrzeb wentylacyjnych, należy przewidzieć nawiewną wentylację mechaniczną lub odpowiednie urządzenia nawiewne.
Pomieszczenie przeznaczone na pobyt ludzi powinno mieć zapewnione oświetlenie dzienne, dostosowane do jego przeznaczenia, kształtu i wielkości, z uwzględnieniem warunków ogólnych w przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy. W pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi stosunek powierzchni okien, liczonej w świetle ościeżnic, do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej 1:8, natomiast w innym pomieszczeniu, w którym oświetlenie dzienne jest wymagane ze względów na przeznaczenie – co najmniej 1:12.
Stosowana stolarka powinna posiadać znak CE. Potwierdza on zgodność wyrobu z normą zharmonizowaną, a także osiągnięcie przez wyrób wartości parametrów deklarowanych przez producenta. Wartości deklarowanych parametrów nie mogą być niższe od minimalnych określonych w obowiązujących przepisach techniczno prawnych.
Bartłomiej Zygma
Literatura:
[1] Mielczarek Z., Nowoczesne konstrukcje w Budownictwie Ogólnym. Wydawnictwo „Arkady”, Warszawa 2003.
[2] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 2002 r., Nr 75, poz. 690), z późniejszymi zmianami.
[3] PN-87/B-02151/02 Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach. Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach.
[4] PN-B-02151-3:1999 Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem w budynkach. Izolacyjność akustyczna przegród w budynkach oraz izolacyjność akustyczna elementów budowlanych. Wymagania
[5] Materiały informacyjne firmy OKNOTEST.
[6] Laskowska Z., Drzwi przeciwpożarowe – badania, klasyfikacja, wymagania. „Świat Szkła” 4/2008.
Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym
inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne
więcej informacj: Świat Szkła 10/2011
