Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie drzwi przeciwpożarowe dla budynku o danej klasie odporności pożarowej powinny posiadać klasę odporności ogniowej zgodną z poniższą tabelą 1.

 

Tabela 1.

 

 

Wstęp [1]
Klasę odporności ogniowej drzwi ustala się na podstawie badania w zakresie odporności ogniowej. Badanie to powinno odbywać się zgodnie z normą PN-EN 1634-1:2009. Norma ta określa dokładnie sposób, w jaki powinno być przeprowadzone badanie, jak również daje wskazówki Zleceniodawcy, dzięki którym może on osiągnąć najszerszy zakres zastosowania.

 

Dlatego też Zleceniodawca przed złożeniem wniosku o przeprowadzenie badania, powinien dokładnie zastanowić się nad tym, jakiego zakresu zastosowania oczekuje. Od tego  zależeć będzie konstrukcja elementów próbnych, rodzaj konstrukcji mocującej, w jakiej zostaną zamontowane drzwi, a także liczba niezbędnych badań, które należy przeprowadzić w celu uzyskania oczekiwanego zakresu.

 

Element próbny [2]
Element próbny powinien być w pełni reprezentatywny dla zestawu drzwiowego, który zostanie zastosowany w warunkach rzeczywistych. Powinien on posiadać rzeczywiste wymiary, jeśli nie ograniczają tego wymiary przedniego otworu pieca. Jeśli otwór pieca jest za mały, należy przebadać element o największych możliwych wymiarach. Ponadto należy pamiętać, że jeśli w skład zestawu drzwiowego wchodzą płyta górna, boczna lub płycina licująca, przeszklone lub nieprzeszklone – powinny one być badane jako część zestawu.

 

Zgodnie z postanowieniem normy PN-EN 1363-1 dotyczącym elementów oddzielających, którym stawiane są wymagania aby były one sklasyfikowane w zakresie odporności ogniowej z obu stron, należy badać dwa elementy próbne (po jednym z każdej strony). W pewnych przypadkach możliwe jest jednak opracowanie zasad, na podstawie których odporność ogniowa asymetrycznego zestawu drzwiowego, zbadanego przy nagrzewaniu w jednym kierunku, może mieć zastosowania przy oddziaływaniu ognia z drugiej strony.

 

Element próbny powinien być wyposażony w reprezentatywne wykończenie powierzchni oraz okucia budowlane i wyposażenie, które są istotną częścią elementu próbnego i mogą wpływać na jego zachowanie podczas badania.

 

Wszystkie okucia budowlane powinny być przed badaniem dokładnie zmierzone, przeanalizowane i szczegółowo opisane. Jeżeli nie można potwierdzić opisu producenta należy jasno stwierdzić, iż użyto deklaracji producenta.

 

Fot. 1. Przeszklone drzwi przeciwpożarowe, jednoskrzydłowe, przed badaniem

 

 

  

Fot. 2. Przeszklone drzwi przeciwpożarowe, dwuskrzydłowe przed badaniem

 

 

Konstrukcja mocująca [2]
Element próbny należy zamontować w konstrukcji mocującej o odporności ogniowej przynajmniej współmiernej ze spodziewaną odpornością ogniową zestawu drzwiowego. Przy czym pamiętać należy o tym, ażeby zamontować element w sposób możliwie jak najbardziej reprezentatywny dla stosowanego w warunkach rzeczywistych.

 

Połączenia między zestawem drzwiowym a konstrukcją mocującą wraz z łącznikami i materiałem stosowanym do wykonania połączenia traktowane są jako część elementu próbnego i powinny być takie same, jak w warunkach rzeczywistych. Element w konstrukcji mocującej musi być zamontowany w taki sposób, aby płaszczyzna jego powierzchni pokrywała się z płaszczyzną nagrzewanej powierzchni konstrukcji mocującej, chyba że w warunkach rzeczywistych stosowane jest inne połączenie.

 

Badanie przeprowadzić można w standardowej lub stowarzyszonej konstrukcji mocującej.

Standardowa konstrukcja mocująca to taka konstrukcja stosowana do zamknięcia pieca i do zamocowania zestawu drzwiowego, która ma możliwy do ilościowego określenia wpływ na przepływ ciepła między konstrukcją a elementem próbnym oraz znaną odporność na odkształcenie termiczne. Wyróżniamy tutaj konstrukcję sztywną i podatną.

 

Stowarzyszona konstrukcja mocująca jest specjalną konstrukcją mocującą, w której zestaw drzwiowy ma być montowany w warunkach rzeczywistych i która jest stosowana do zamknięcia pieca. Zapewnia odpowiednie zamocowania i przepływ ciepła, przyjęte w rzeczywistym użytkowaniu.

 

Jeśli zastosowana jest standardowa konstrukcja mocująca podatna lub konstrukcja stowarzyszona, ściana działowa lub ściana powinny być zamontowane w taki sposób, który zapewni im swobodę odkształcenia wzdłuż pionowych krawędzi w kierunku prostopadłym do płaszczyzny konstrukcji, oznacza to że na każdym końcu konstrukcji powinna być krawędź swobodna.

 

W przypadku, gdy zastosowana jest standardowa konstrukcja mocująca sztywna nie powinna mieć ona swobody odkształcenia wzdłuż pionowych krawędzi w kierunku prostopadłym do płaszczyzny konstrukcji. Oznacza to, że powinna być zamocowana do wnętrza ramy do badań tak, jak w warunkach rzeczywistych.

 

Ogólnie konstrukcję mocującą należy przygotować  przed zamocowaniem elementu próbnego, pozostawiając w niej odpowiedniej wielkości otwór umożliwiający montaż zestawu drzwiowego, z wyjątkiem przypadku, gdy jest ona wznoszona razem z zestawem drzwiowym z użyciem właściwych metod mocowania.

 

Fot. 3. Drzwi jednoskrzydłowe z przeszklonym panelem górnym i bocznym, przed badaniem

 

 

Fot. 4. Drzwi dwuskrzydłowe z przeszklonymi panelami górnymi i panelem bocznym, przed badaniem

 

 

Fot. 5. Element próbny zamontowany w standardowej sztywnej konstrukcji mocującej z bloczków z betonu komórkowego

 

 

Fot. 6. Element próbny zamontowany w standardowej sztywnej konstrukcji mocującej z cegły pełnej

 

 

Fot. 7. Element próbny zamontowany w standardowejpodatnej konstrukcji mocującej

 

 

W jednej konstrukcji mocującej zamontować można kilka elementów próbnych (widać to na fot. 1), należy przy tym pamiętać o zachowaniu odpowiednich odległości między elementami próbnymi (200 mm w przypadku konstrukcji sztywnej i 300 mm w konstrukcji podatnej). Należy również pamiętać o zachowaniu minimalnego obszaru konstrukcji mocującej szerokości 200 mm w otworze pieca, z każdej strony, oraz nad otworem w którym ma być zamontowany element próbny. Poza obszarem o szerokości 200 mm grubość konstrukcji mocującej może być zwiększona.

 

W przypadku, gdy spód zestawu drzwiowego w warunkach rzeczywistych znajduje się na poziomie podłogi, powinno to zostać uwzględnione w konstrukcji mocującej. Na dole otworu pod zestaw drzwiowy powinna być symulowana ciągłość podłogi na szerokości 200 mm z każdej strony skrzydła lub skrzydeł elementu próbnego. Należy ją wykonać ze stałego, niepalnego materiału o gęstości przynajmniej 450 kg/m3. Jeżeli podłoga pieca jest na poziomie elementu próbnego można ją traktować jako część symulacji ciągłej podłogi.

 

Należy pamiętać o tym, że dana konstrukcja mocująca przed wykonaniem próby odporności ogniowej powinna być przez odpowiedni czas sezonowana. Przykładowo, dla betonowych lub murowanych konstrukcji mocujących, do których używa się zaprawy na bazie wody, okres sezonowania powinien wynosić 28 dni, a w przypadku ścian murowanych  zbudowanych z bloczków, do których używa się specjalnych spoiw twardniejących w krótkim czasie, okres sezonowania powinien trwać do czasu stwardnienia spoiwa ale nie krócej niż 24 h. Dokładny opis konstrukcji mocujących oraz warunków dotyczących ich sezonowania znaleźć można w PN-EN 1363-1[3].

 

Sprawdzenie elementu przed badaniem [2]
Przed badaniem dostarczony do laboratorium zestaw drzwiowy zostaje poddany weryfikacji. Dlatego też Zleceniodawca powinien dostarczyć do tego czasu dokładny opis elementu próbnego, wystarczający do sprawdzenia i potwierdzenia dokładności dostarczonych informacji.

 

Element próbny może być jednak skonstruowany w taki sposób, że nie da się go sprawdzić przed badaniem bez spowodowania trwałego uszkodzenia, wtedy możliwa jest weryfikacja elementu po badaniu. Jeśli natomiast nie da się sprawdzić elementu ani przed ani po badaniu, laboratorium może zażądać nadzoru nad wykonaniem elementu próbnego lub dostarczenia przez Zleceniodawcę dodatkowego elementu próbnego lub jego części, która nie może być zweryfikowana (w takiej sytuacji to laboratorium decyduje, który z dostarczonych elementów należy poddać badaniu).

 

Weryfikacji podlegają także zadeklarowane wcześniej przez Zleceniodawcę szczeliny czyli prześwity między dwoma nominalnie przylegającymi do siebie  powierzchniami. Oczywiście szczeliny te powinny być reprezentatywne dla stosowanych w warunkach rzeczywistych, tak żeby zapewnić odpowiednie prześwity, np. między elementami stałymi i ruchomymi.

 

Należy jednak zwrócić uwagę na to, żeby szczelina progowa nie przekraczała 25 mm, natomiast szczeliny zamkowa, zawiasowa i nadprożowa nie przekraczały 6 mm na długości 150 mm, gdyż doprowadzi to do utraty szczelności ogniowej (zostanie to wyjaśnione w części artykułu poświęconej kryteriom odporności ogniowej).

 

Szczeliny powinny być ustawione dla każdej części zespołów drzwiowych, pomiędzy średnią i maksymalną wartością zakresu szczelin określonych przez Zleceniodawcę. Wyregulowanie szczelin w taki sposób pozwoli określić największy zakres bezpośredniego zastosowania wyników badania.

 

Pomiar szczelin wykonywany jest przynajmniej w 3 miejscach każdego boku, góry oraz dołu skrzydła drzwiowego, przy czym szczeliny sprawdzane są w odległościach nie większych niż 750 mm od siebie z dokładnością nie przekraczającą 0,5 mm. Szczeliny, których nie da się określić w sposób bezpośredni, mierzone są pośrednio lub obliczane.

 

Dla wszystkich zestawów drzwiowych, które wyposażone są w zamykacze i które przeznaczone są do otwierania bez pomocy mechanicznej, należy określić siłę zamknięcia w celu sprawdzenia czy wartość jej jest reprezentatywna dla sił używanych w warunkach rzeczywistych.

 

Siła zamknięcia mierzona jest za pomocą siłomierza przy otwarciu skrzydła drzwiowego na odległość 100 mm od pozycji zamknięcia i stanowi najwyższy zarejestrowany odczyt licznika między pozycją zamknięcia a pozycją 100 mm.

 

W przypadku zestawów drzwiowych o działaniu dwustronnym moment powinien być określony dla każdego kierunku otwierania. W przypadku zespołów drzwiowych składanych siła powinna być określona w kierunku otwierania.

 

Sezonowanie elementu próbnego [2]
Po wbudowaniu elementu próbnego w konstrukcję mocującą należy zachować odpowiedni czas sezonowania. Chodzi tutaj głównie o sposób wypełnienia szczeliny pomiędzy zestawem drzwiowym a konstrukcją mocującą.

 

Jeżeli użyto materiału uszczelniającego na bazie wody, a szczelina ma szerokość ≤ 10 mm element może być poddany próbie dopiero po 7 dniach od wykonania uszczelnienia. W przypadku gdy szczelina ta przekracza 10 mm na badanie odporności ogniowej należy poczekać 28 dni.

 

Należy tutaj również wziąć pod uwagę sposób wypełnienia ościeżnicy. Jeśli jest ona wypełniona materiałem na bazie wody (np. ościeżnice metalowe wypełniane lub ościeżnice cementowane pod ciśnieniem) musi być ona sezonowana przez 28 dni przed badaniem ogniowym.

 

Fot. 8. Element próbny zamontowany w niestandardowej konstrukcji mocującej (przeszklonej ścianie działowej)

 

 

Fot. 9. Element próbny zamontowany w niestandardowej konstrukcji mocującej (przeszklonej ścianie osłonowej)

 

 

Rys. 1. Przykładowe miejsca pomiaru szczelin w drzwiach dwuskrzydłowych

 

 

  

Fot. 10. Termoelement płytkowy zamontowany w piecu

 

 

Fot. 11. Termoelement ruchomy

 

 

Rys. 2. Przykładowy rozkład termoelementów na nienagrzewanej powierzchni drzwi dwuskrzydłowych

 

 


Przygotowanie urządzeń i sprzętu pomiarowego przed badaniem [2], [3]
Piec do badań
W piecu do badań powinny być zastosowane termoelementy płytkowe umożliwiające pomiar temperatury wewnątrz pieca. Należy rozmieścić je w taki sposób aby były równomiernie rozłożone w pionowej  płaszczyźnie, w odległości 5÷15 cm od najbliższej płaszczyzny badanego elementu. Na 1,5 m2 nagrzewanej powierzchni elementu próbnego musi być zastosowany przynajmniej jeden termoelement płytkowy, przy czym ich ilość dla całej konstrukcji nie może być mniejsza niż 4 sztuki.

Oprócz temperatury w piecu należy prowadzić pomiar ciśnienia i sterować nim tak, aby utrzymane było na odpowiednim poziomie.

 

Element próbny
Jeżeli zestaw drzwiowy poddany jest ocenie zgodności z kryterium izolacyjności ogniowej, to do jego nienagrzewanej powierzchni należy przymocować termoelementy powierzchniowe służące do pomiaru temperatury średniej i maksymalnej. Drzwi mogą być również poddane ocenie izolacyjności ogniowej wg procedury uzupełniającej.


Zleceniodawca powinien powiadomić laboratorium o tym, czy chce poddać swój wyrób takiej ocenie, gdyż wiąże się to z zamontowaniem dodatkowych termoelementów.

W przypadku procedury zwykłej należy zamontować 5 termoelementów do pomiaru temperatury średniej oraz odpowiednią ilość termoelementów do pomiaru temperatury maksymalnej

 

Na rys. 2 przedstawiono przykładowy rozkład termoelementów w którym:
- termoelementy nr 1÷5 służą do pomiaru temperatury średniej;
- termoelementy nr 6÷15 służą do pomiaru temperatury maksymalnej w odległości 100 mm od widocznej krawędzi skrzydła;
- termoelementy nr 17÷20 służą do pomiaru temperatury maksymalnej na ościeżnicy;
- termoelementy nr 21÷30 służą do pomiaru temperatury maksymalnej w odległości 25 mm od widocznej krawędzi skrzydła (procedura dodatkowa).

 

Ponadto laboratorium badawcze powinno być wyposażone w termoelement ruchomy, który umożliwia pomiar temperatury w miejscach innych niż wyszczególnione na rys. 2, w których z różnych przyczyn (np. nie spęcznienie żelu na szybie) może nastąpić przekroczenie temperatury kryterialnej.

 

mgr inż. Bartłomiej Sędłak
Zakład Badań Ogniowych ITB
Wojskowa Akademia Techniczna

 

 

Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym 

inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne

więcej informacj: Świat Szkła 3/2012

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.