Szkło to materiał uniwersalny, który coraz częściej i w coraz większej skali gości w nowoczesnych wnętrzach – zarówno mieszkalnych, jak i tych przeznaczonych do użytku publicznego. Szkło jest nie tylko bardzo funkcjonalne, ale również posiada bogate walory estetyczne. Nic więc dziwnego, że architekci oraz projektanci wnętrz tak ochoczo korzystają z jego wysoce dekoracyjnych właściwości.

 

 

2017 1 28 1

Elewacja z sitodrukiem. Budynek Botanica we Wrocławiu

 

 

Sitodruk: dekoracja i funkcjonalność



Ze szkła można obecnie wykonywać już nie tylko ściany czy drzwi, ale również: fronty mebli kuchennych, stołowych i łazienkowych, obudowy wanien, umywalki, drzwi do szaf wnękowych i garderób, ścianki działowe (przesuwane lub składane), blaty stołów, konsolki, świetliki, schody, balustrady czy nawet podłogi. Mało tego, poszczególne elementy szkła nie muszą być wcale gładkie, przezierne i bezbarwne. Walory estetyczne szklanych elementów wnętrza można spotęgować poprzez wykonanie ich w jednej – z wielu dostępnych na rynku – technik zdobienia.

 

 

2017 1 28 2

2017 1 28 2

Galeria handlowa Malta, Poznań

 

 

Bardzo popularną malarską metodą dekoracji szkła przeznaczonego do wnętrz jest sitodruk. W procesie produkcji tego szkła, na bezbarwne lub barwione w masie szkło float, nakłada się mineralną emalię ceramiczną. Emalia może być nieprzezierna lub częściowo przezierna, a jej zadaniem jest utworzenie odpowiedniego wzoru na powierzchni szyby. W dalszym etapie nałożoną emalię należy osuszyć i szkło poddać procesowi hartowania czyli wzmacniania. W trakcie hartowania, standardowo odbywającego się w bardzo wysokich temperaturach, nałożona emalia wtapia się w powierzchnię szkła. Ponadto, hartowanie zwiększa odporność mechaniczną szkła, co sprawia, że staje się ono wysoce wytrzymałe na uderzenia czy stłuczenia.

 

Sitodruk może pokrywać całą powierzchnię szyby lub tylko wybrany jej fragment. Niezliczona ilość możliwości oraz kombinacji wzorów i kolorów daje pole do popisu architektom i projektantom wnętrz. Szkło zdobione metodą sitodruku – prócz walorów estetycznych – posiada szereg zalet czysto funkcjonalnych. Stosowane na przeszkleniach fasad budynków nie tylko zdobi, ale również chroni przed słońcem. Stopień redukcji przepuszczalności energii słonecznej zależy od wielkości wykonanego druku oraz jego kolorystyki (im ciemniejsza emalia, tym większa ochrona przed słońcem). W przypadku stosowania sitodruku na schodach i podłogach szklanych, powstały wzór pełni funkcję powłoki antypoślizgowej, która znacząco zwiększa poziom bezpieczeństwa użytkowania tych elementów. Sitodruk może też, w zależności od potrzeb, w mniejszym lub większym stopniu ograniczać widoczność po dwóch stronach szyb, co sprzyja poczuciu prywatności.

 

Sitodruk jest trwały oraz wykazuje wysoką odporność na działanie światła i czynników atmosferycznych. Ponieważ poddaje się go procesowi hartowania, wykazuje blisko czterokrotnie razy większą odporność mechaniczną od standardowego szkła. Odłamki rozbitego szkła z sitodrukiem są bezpieczne i ograniczają ryzyko zranienia do minimum. Ponadto, sitodruk wykazuje też wysoką odporność na naprężenia termiczne. Wśród zalet tego materiału można wymienić jeszcze duży wybór wzorów sitodruku oraz kolorów emalii, szeroki asortyment grubości i rodzaju szkła bazowego, jak również możliwość wykonania indywidualnego wzoru na podstawie zdjęcia, grafiki czy projektu.

 

(...)

 

2017 1 29 1

2017 1 29 2

2017 1 29 3

2017 1 29 4

Zdjęcia z procesu produkcyjnego szklanych paneli z sitodrukiem [fot. PRESS GLASS]

 

 

Jednak technika sitodruku ma też swoje wady. Przede wszystkim produkcja jednostkowa wiąże się z wysokimi kosztami realizacji. Przy tej metodzie zachodzi też konieczność suszenia w promieniowaniu UV celem utwardzenia farb. Ponadto, przy druku map bitowych widoczny jest raster.

 

Sitodruk stosuje się najczęściej w produkcji przeszklonych fasad budynków, balustrad, balkonów, ścianek działowych, schodów, blatów, kabin prysznicowych czy elementów mebli. Ponadto, szkło z sitodrukiem często występuje jako element sprzętu AGD (np. lodówek, zamrażarek, kuchenek, piekarników).

 

 

Szkło emaliowane walcem: dekoracyjność i bezpieczeństwo



Nakładanie emalii jest możliwe również przy pomocy walca. Szybę pokrytą emalią należy wysuszyć i zahartować, celem zwiększenia jej odporności mechanicznej oraz termicznej.

 

Malowanie całej powierzchni przy pomocy walca jest możliwe dzięki specjalnej maszynie o nazwie roller coater. Maszyna ta gwarantuje aplikację farby, której celem jest osiągnięcie produktu końcowego najwyższej jakości. Formatkę szklaną umieszcza się w pozycji poziomej, między rolkami maszyny. Na jednej z rolek znajduje się potrzebna ilość farby. Przeniesienie farby z wałka na szkło odbywa się poprzez precyzyjne dociśnięcie wałków do tafli szkła. Zapewnia to równomierne rozprowadzenie emalii na produkcie. 

 

 

2017 1 30 1

Przykładowa maszyna typu roller coater

 

 

Przy użyciu walca możliwe jest nanoszenie farb o zróżnicowanych grubościach. Ponadto farby te, można nanosić na tafle o dowolnym kształcie. W przypadku aplikacji cienkiej warstwy emalii otrzymujemy szybę w połowie przezierną czyli satynową, imitującą trawienie. Szyba taka gwarantuje wysoki poziom prywatności, przy jednoczesnym skutecznym doświetleniu pomieszczenia. Efekt satyny powoduje bowiem, że widoczne są jedynie kontury osób i przedmiotów znajdujących się wewnątrz pokoju, ale jednocześnie jest na tyle subtelny, że umożliwia przy tym skuteczne doświetlenie danego pomieszczenia. Z kolei nieprzepuszczalność dla światła, a co za tym idzie, najwyższy poziom prywatności, gwarantuje naniesienie na szybę grubej warstwy emalii. Emalie dostępne są w szerokiej ofercie kolorystyki RAL.

 

Nieco podobną maszyną jest polewarka (curtain coater) to wysoce precyzyjna maszyna, stosowana przy nakładaniu od 40 do ok. 300 g/m2 lakieru. Aplikacja odbywa się przy dużych prędkościach posuwu i dlatego maszyna ta wyposażona jest w transportery taśmowe na wejściu i wyjściu, dzięki którym zwiększa się prędkość lakierowanych elementów pod głowicą..

 

 

2017 1 30 2

Część robocza curtain coatera

 

 

Jakie farby do szkła?



Najczęściej do emaliowania szkła stosuje się dwa rodzaje farb: mineralne farby ceramiczne oraz farby chemoutwardzalne. Mineralne farby ceramiczne to tzw. emalie szkliwne, które składają się z drobnego miału szklanego oraz odpowiednio dobranych pigmentów. Tego typu farba do trwałego stopienia się i zespolenia ze szkłem potrzebuje wysokiej temperatury, którą zapewnia proces hartowania, mający miejsce w przeznaczonych do tego celu piecach. Ponieważ stapianie mineralnych farb ceramicznych ze szkłem wymaga hartowania, dekorowane w ten sposób produkty cechuje wysoki poziom odporności na zginanie czy urazy mechaniczne. Powstała na szkle powłoka jest bowiem bardzo twarda, a co za tym idzie – trudno usuwalna.

 

 

2017 1 30 3

Przykłady kolorystyki szkła lakierowanego

 

 

Farby chemoutwardzalne (inaczej rozpuszczalnikowe) – w przeciwieństwie do farb ceramicznych – dają możliwość dalszej obróbki powstałego elementu. Szkło zdobione farbą chemoutwardzalną można więc dowolnie modyfikować, np. rozcinać czy szlifować. 

 

 

Drukowanie na szkle



Inną metodą zdobienia szkła jest drukowanie. Do tej techniki niezbędne jest specjalistyczne urządzenie zwane ploterem. Ploter umożliwia wykonanie nadruku bezpośrednio na szkle, przy użyciu farb atramentowych, utwardzanych za pomocą promieni UV lub farb ceramicznych utwardzanych w porcesie hartowania szkła. Drukarka daje szansę uzyskania obrazu fotograficznej jakości. Drukować na szkle można zarówno zdjęcia, obrazki, grafiki, jak i indywidualne projekty.

 

Wielkogabarytowy stół podciśnieniowy wykorzystywany jest do druku na pojedynczych, większych elementach, takich jak np. drzwi. Konstrukcja maszyny pozwala na druk bez marginesów, czyli „od krawędzi do krawędzi”.

 

 

2017 1 30 4

Blat stolika ze szkła Lacobel Deep Black

 

 

Należy jednak wiedzieć, że nadruk na szkle nie daje stuprocentowej gwarancji trwałości. Odporność tego typu szkła na uszkodzenia mechaniczne jest wysoka, ale nie całkowita. W celu uzyskania w pełni nieścieralnego „obrazka” i stuprocentowej odporności na uszkodzenia, warunki atmosferyczne i promieniowanie UV, zaleca się zastosowanie szkła warstwowego VSG z zadrukiem do wewnątrz laminatu. W takim przypadku „obrazek” może być wydrukowany bezpośrednio na szkle lub na folii PVB.

 

Do drukowania na szkle stosuje się szkło bezpieczne, termicznie hartowane, spełniające normę PN-EN 12150-1. Zastosowanie tego typu szkła jest konieczne w szczególności w przypadku druku na szkle budowlanym, które stosuje się do produkcji m.in. drzwi, przegród szklanych czy elementów mebli. Szkło do druku powinno być neutralne kolorystycznie, czyli odbarwione celem perfekcyjnego odwzorowania barw. Dlatego najczęściej drukuje się na taflach typu Optiwhite. Grubość szkła uzależniona jest od przeznaczenia produktu końcowego. Przykładowo, panele kuchenne wykonuje się ze szkła o grubości 6 mm, a szkło na drzwi przesuwne z 4-milimetrowego. Minimalna grubość szkła do zadrukowania to 4 mm.

 

 

2017 1 30 5

Farby ceramiczne produkowane przez krakowski Zakład Szkła Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych

 

 

Szkło z nadrukiem cieszy się coraz większą popularnością. Można stosować je do zdobienia przeszkleń i ścianek działowych, szklanych balustrad (zewnętrznych i wewnętrznych), szklanych paneli ściennych oraz szkła elewacyjnego i świetlików.

 

 

Natrysk

 

Jeszcze inną metodą zdobienia szkła jest natrysk. Polega ona na nanoszeniu na powierzchnię szkła farby, która ma postać zawiesiny. Emalię aplikuje się na tafle za pomocą sprężonego powietrza. Do nakładania farby metodą natryskową konieczne jest posiadanie specjalnego rozpylacza, zwanego pistoletem. 

 

Po nakierowaniu pistoletu na szkło rozpoczyna się aplikacja farby, która trwa do czasu uzyskania pożądanego, a więc równomiernego i odpowiednio grubego rozprowadzenia farby po szklanej powierzchni. Jednak efekt końcowy uzależniony jest od kilku czynników, m.in.: wartości sprężonego powietrza czy odległości pistoletu od dekorowanego przedmiotu. 

 

 

2017 1 32 1

2017 1 32 2

Bannery szklane z drukiem UV z podkładem na szkle nietransparentnym. Zdjęcia pochodzą z imprezy muzycznej w NOSPR pt. „Zadyma jazzowa” Powyżej ekspozycja, poniżej proces druku (fot. DUBIEL VITRUM)

 

 

Zaletą natrysku jest równomierne rozprowadzenie emalii na całej powierzchni szklanego elementu. Technika ta, umożliwia też nanoszenie powłok o zróżnicowanych grubościach. Dodatkowym walorem natrysku jest stosunkowo prosta i mało problematyczna aplikacja. Dodatkowo technika natrysku umożliwia uzyskanie efektu zmatowionego szkła. 

 

Metoda natryskowa składa się z kilku istotnych etapów. Pierwszy z nich obejmuje wykonanie projektu dekoracji. Sporządzenie wstępnego projektu jest bardzo istotne w przypadku realizacji, w których aplikowana emalia ma pokrywać szkło częściowo, a nie całościowo. Głównym celem procesu zdobienia (jak również wykonania projektu) jest uwypuklenie bądź podrasowanie walorów estetyczno-użytkowych danego przedmiotu bądź elementu wyposażenia wnętrza.

 

Przed docelowym zdobieniem elementu szklanego, przedmiot przeznaczony do dekoracji należy dokładnie oczyścić oraz odtłuścić. Farbę, z kolei, powinno się sporządzić drogą homogenizacji proszku farbowego, z użyciem zaprawiaczy wodnych lub organicznych. Zastosowane farby mogą być kryjące, matujące lub transparentne.

 

 

2017 1 32 3

2017 1 32 4

Innowacyjna technologia UnoGlass+ to połączenie zadruku bezpośredniego szkła i laminacji folią EVA (fot. GLASSING)

 

 

W przypadku, gdy farbą pokryta ma być jedynie część szkła, tak by zaaplikowana farba tworzyła określony wzór dekoracyjny, stosuje się tzw. wzorniki zwane również wykrojnikami. Wykonuje się je z takich materiałów jak: papier, folie metalowe czy tworzywa sztuczne.

 

Etapem końcowym natrysku jest wypalanie. Proces ten, odbywa się w specjalnych piecach, m.in. tunelowym i komorowym.

 

 

2017 1 32 5

Zestaw podstawowych i bazowych żywic chemoutwardzalnych systemu CadRam ColorSpray w mieszalniku (fot. „Świat Szkła” 5/2010)

 

 

Malowanie ręczne



Ręczne malowanie szkła znane było już w starożytności. Jest to technika zdecydowanie ponadczasowa, bowiem po dziś dzień nie straciła na popularności. 

 

Malowanie ręczne polega na nakładaniu na powierzchnię szklaną specjalnych farb. Farby te, aplikuje się przy użyciu tradycyjnych pędzli, jak również tamponów, szablonów, stempli czy gąbek. Farba nie pokrywa zazwyczaj szklanej powierzchni całościowo. Najczęściej ręczne malowanie znajduje zastosowanie przy zdobieniu częściowym, polegającym głównie na tworzeniu zamierzonych wzorów (np. barwnych rysunków). Nic więc dziwnego, że technika malowania ręcznego ma charakter artystyczny. Co więcej, jest bardzopracochłonna, a od wykonującej ją osoby wymagasię posiadania odpowiednich kwalifikacji oraz talentu. 

 

 

2017 1 33 1

Malowanie ręczne ma charakter artystyczny. Jest bardzo pracochłonna, a od wykonawcy wymaga się posiadania odpowiednich kwalifikacji oraz talentu

 

 

Szkło można malować ręcznie na dwa sposoby: „na zimno” lub trwale. W pierwszym przypadku powstały wzór lub rysunek cechuje ograniczona trwałość na ścieranie, rysowanie, oddziaływanie wody czy warunki atmosferyczne, ponieważ zastosowane farby nie przylegają trwale do powierzchni szkła. W drugim przypadku wykorzystuje się farby ceramiczne, przeznaczone do wypalania w wysokiej temperaturze, co gwarantuje trwałe stopienie farby ze szkłem.

 

Podobnie, jak w przypadku innych technik zdobienia, odpowiednie przygotowanie szkła do malowania ręcznego wymaga uprzedniego oczyszczenia oraz odtłuszczenia przeznaczonej do dekoracji powierzchni. 

 

Technikę ręcznego malowania stosuje się najczęściej w przypadku przedmiotów dekoracyjnych, czy gospodarczych, typu: wazony, kieliszki, patery, misy, talerze, filiżanki, szkatułki, lampy, dekory, butelki, obrazy, witraże czy nawet luksfery.

 

 

2017 1 33 2

2017 1 33 3

Umywalki malowane ręcznie. Po lewej: z jedną warstwą szkła hartowanego zdobioną od spodu za pomocą specjalnych farb. Po prawej: w umywalkach dwuwarstwowych zdobienie zostało dodatkowo zabezpieczone kolejną warstwą szkła (fot. METAL-HURT)

 

* * *

 

Szkło to niezwykle uniwersalny i jednocześnie ponadczasowy materiał wykończeniowy. Możliwość dodatkowego dekorowania powierzchni szklanych pozwala na popuszczenie wodzy fantazji projektanta oraz dopasowania poszczególnych szklanych elementów do konkretnej stylistyki wnętrza.

 

 

Magdalena Prokop-Duchnowska

 

 


Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym 
Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne 
Więcej informacji: Świat Szkła 01/2017  

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.