W 2015 roku odnotowano dobre wyniki w wielu dziedzinach gospodarki, pomimo ocen nowego rządu, że gospodarka jest w ruinie. Wzrost PKB wynosił 3–3,6%, od 2 lat zwiększały się inwestycje, eksportowano więcej wyrobów, wszystkie branże przemysłu przetwórczego uzyskały wzrost, niektóre nawet powyżej 10%.

 

Również w pierwszym półroczu 2016 r. w większości obszarów gospodarki utrzymywały się tendencje wzrostowe, ale w trzecim kwartale 2016 r. gospodarka wyhamowała, PKB w cenach bieżących wzrósł o 2,5% (w cenach stałych w warunkach porównywalnych odnotowano wzrost 2,2%), podczas gdy w czwartym kwartale ubiegłego roku gospodarka wzrastała o 4,6%.

 

 

Inne istotne dla rozwoju wskaźniki wykazują również tendencje malejące. Eksport (liczony w euro) po 10 miesiącach 2016 r. wzrósł o 0,8% (w 2015 r. notowano wzrost 8,2%). Wprawdzie wzrost eksportu w zł cenach bieżących wynosił 5,1%, ale wynika to nie z ilościowego wolumenu eksportu ale z kursu złotówki do euro i dolara. 

 

Najbardziej niepokoi słabnący rynek inwestycyjny. Wg wstępnych szacunków w 2016 r. spadek inwestycji w sektorze przedsiębiorstw wynosił około 10%. Przedsiębiorcy ostrożnie inwestują, ponieważ nie mają zaufania do działań rządu.

 

Niestabilność polityczna i nowe regulacje niekorzystnie oceniane przez przedsiębiorców – to powody spadających od roku inwestycji. Ponadto tempo wzrostu produkcji przemysłowej maleje. Coraz gorsze są wyniki budownictwa, gdzie trwa i pogłębia się kryzys.

 

 

2017 1 8 1

 

 

Do relatywnie dobrych wyników należy w 2016 r. dynamika sprzedaży detalicznej (wzrost o 5,6%), przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw było wyższe o 2,9%, stopa bezrobocia rejestrowanego obniżyła się do 8,2%, a przeciętne miesięczne wynagrodzenie nominalne było wyższe o 4%.

 

Korzystniejsze niż przed rokiem były wyniki ekonomiczno-finansowe, wskaźniki rentowności netto ukształtowały się w okresie trzech kwartałów w przedsiębiorstwach >49 osób na poziomie 4,7%. W czwartym kwartale 2016 r. wzrosły ceny produkcji sprzedanej przemysłu, co wskazuje nadchodzącą inflację.

 

 

2017 1 8 2

 

 

Wielu ekspertów negatywnie ocenia wpływ decyzji rządu na perspektywy gospodarki, prognozy ogólnego klimatu koniunktury są niekorzystne. W przetwórstwie przemysłowym, przedsiębiorcy sygnalizują, że na ograniczanie produkcji wpływają malejące zamówienia krajowe i zagraniczne. Jeszcze gorsze są wyniki koniunktury w budownictwie, prawie ¼ badanych firm ocenia źle aktualną i przyszłą koniunkturę, zamówienia zmniejszają się, sygnalizowane są opóźnienia płatności za wykonane roboty. Równocześnie należy podkreślić, że na sprzedaż detaliczną korzystnie wpływają efekty „5oo+”, a jeszcze zakupy przedświąteczne zwiększyły obroty. Przewidywania dobre i złe należy odłożyć na przyszły rok.

 

 

Podstawowe wskaźniki ilustrujące sytuację gospodarczą

2017 1 8 3

 

 

(...)

 

Budownictwo



W latach 2014 - 2015 r. przy dużych wahaniach produkcja budowlana osiągała wzrost około 3%. W roku 2016 w budownictwie trwa regres. Produkcja budowlano-montażowa zrealizowana przez przedsiębiorstwa o liczbie pracujących powyżej 9 osób była o 15% niższa niż rok temu, przy malejących wskaźnikach w kolejnych miesiącach roku. We wszystkich działach budownictwa odnotowano spadek. 

 

Na funkcjonowanie i rozwój budownictwa największy wpływ w aktualnej działalności wywiera infrastruktura, budownictwo mieszkaniowe i usługowe. Rok 2016 był korzystny dla mieszkalnictwa, natomiast w budownictwie niemieszkalnym (usługowym) wyniki były słabsze, mniej niż rok temu wybudowano hoteli, budynków biurowych ale więcej obiektów handlowo-usługowych.

 

 

2017 1 9 1

 

2017 1 9 2

 

 

Wg wstępnych danych w 2016 r. do użytkowania oddano 162 tys. mieszkań (o prawie 10% więcej niż przed rokiem), ale nadal jest to jeszcze mniej niż w 2008 roku, kiedy oddano do użytkowania 165 tys. mieszkań (był to najlepszy rok w budownictwie mieszkaniowym).

 

Nadal w Polsce występuje deficyt mieszkań. W poprzednich latach było wiele koncepcji rozwoju budownictwa mieszkaniowego ale żadna nie przyniosła oczekiwanych sukcesów. Wszystkie koncepcje ukierunkowane były na pomoc w zakupie mieszkania na własność, pomijano pomoc w wynajmowaniu mieszkań.

 

Trwają prace nad wdrożeniem Narodowego Programu Budownictwa Mieszkaniowego. Duże nadzieje pokładane są w realizacji tego programu, szczególnie oczekiwane jest tanie budownictwo na wynajem. Jednym z filarów taniego budownictwa jest wykorzystanie gruntów skarbu państwa, ale lokalizacja działek „za darmo” często wymaga ich uzbrojenia.

 

Już teraz eksperci sygnalizują, że niewielkie są możliwości uzyskania działek na terenach uzbrojonych, a uzbrojenie działek podwyższy koszty. Do innych jeszcze problemów należą, np.: zapewnienie standardu mieszkań przy zakładanych przez rząd bardzo niskich kosztach budowy, czy fakt, że tanie mieszkania na wynajem powinny być zlokalizowane w pobliżu rynków popytu na siłę roboczą, co gwarantuje mobilność zatrudnienia. Pierwsze efekty z programu „mieszkanie+” przewidziane są na początku 2018 r. wtedy nastąpi weryfikacja zamierzeń.

 

 

2017 1 9 3

 

2017 1 9 4

 

 

W budownictwie infrastrukturalnym – dziedziną preferowaną była budowa autostrad i dróg ekspresowych. Program ten współfinansowany środkami unijnymi realizowany jest od wielu lat, niestety z licznymi opóźnieniami, przekraczane były też koszty budowy.

 

Według obecnych planów (wielokrotnie zmienianych) długość dróg szybkiego ruchu docelowo liczyć będzie 7650 km, na co złoży się 2000 km autostrad i 5650 km dróg ekspresowych. Dotychczas (dane z grudnia 2016 r.) wykonano prawie 42% założeń docelowych. Po zrealizowaniu programu (obejmującego odcinki gotowe, w realizacji i zgłoszone do przetargu) długość autostrad i dróg szybkiego ruchu wynosiłaby 4835 km (prawie 2/3 długości docelowej).

 

Istotnym wyzwaniem jest ustabilizowanie wahań w działalności budownictwa. Rok 2016 nie przyniósł przełomu, budownictwo od lat nie było w tak głębokim regresie. Sektor może osiągnąć liczący się wzrost w perspektywie kilku lat (jeżeli nie pojawią się nowe przeszkody). Na realizację oczekują opóźnione zadania infrastrukturalne, projekty rozbudowy i modernizacji energetyki.

 

 

Podstawowe wielkości w budownictwie

2017 1 9 5

 

 

Przemysł



W 2015 r. produkcja sprzedana przemysłu zwiększyła się o 4,9%, również w pierwszym półroczu 2016 r. utrzymywał się stabilny wzrost (4,4%). W drugim półroczu tempo wzrostu zmniejszyło się, trzeci kwartał zamknął się 2,5% wzrostem produkcji sprzedanej, a wg wstępnych ocen 2016 r. nieznacznie przekroczy 3%.

 

Niższa, niż rok temu, była produkcja górnictwa i energetyki. W lepszej sytuacji były te dziedziny, które tradycyjnie znaczną część swojej produkcji przeznaczały na eksport, np. producenci mebli, sprzętu transportowego, urządzeń elektrycznych, wyrobów z metali, artykułów gospodarstwa domowego, tworzyw sztucznych. Eksport w drugim półroczu 2016 r. był słabszy niż w miesiącach wcześniejszych, co powodowało problemy popytowe niektórych branż. 

 

 

2017 1 10 1

 

2017 1 10 2

 

 

Na tle zróżnicowanych tendencji w przetwórstwie przemysłu należy podkreślić, że do dziedzin o najwyższych wskaźnikach w produkcji zalicza się przemysł szklarski

 

Zarówno w 2015 roku, jak też w 2016 roku produkcja przemysłu szklarskiego dynamicznie wzrastała. Udział szkła i wyrobów ze szkła w przemyśle mineralnych materiałów systematycznie wzrasta. Wzrastała też produkcja najważniejszych wyrobów ze szkła.

 

Wprawdzie na rynku pojawiają się wyroby z różnych materiałów (np. tworzywa sztuczne), które mogłyby zastąpić szkło w wielu zastosowaniach, jednak szkło jest wyrobem najwyżej cenionym przez odbiorców, a szczególnie preferowane są nowoczesne wyroby ze szkła. Zmniejsza się produkcja ze szkła lanego i walcowanego, natomiast wzrasta produkcja szkła „float”, szyb zespolonych jedno- i wielokomorowych, szkła bezpiecznego wielowarstwowego o wymiarach i kształtach odpowiednich do wbudowania.

 

Odnotowano w 2016 r. około 8% wzrost szkła typu „float”, szkła powlekanego i polerowanego w arkuszach. Wzrost szyb zespolonych wielokomorowych wynosił w 2016 r. około 10%, ponad 2% wzrost miał miejsce w produkcji szyb zespolonych jednokomorowych. Szkło gospodarcze utrzymało się na poziomie zbliżonym do roku poprzedniego.

 

 

2017 1 10 3

 

2017 1 10 4

 

 

W strukturze produkcji przemysłu szklarskiego największy udział (około 55%) ma szkło płaskie profilowane i poddawane dalszej obróbce, tradycyjne szkło lane i walcowane nie przekracza 10%, udział szkła gospodarczego (szklanki, kieliszki, butelki, wyroby stołowe lub kuchenne) w wartości całej produkcji branży wynosi ¼, pozostałe rodzaje szkła to: włókna szklane, szkło techniczne, laboratoryjne, dla farmacji. 

 

W zmianach strukturalnych należy zwrócić uwagę, że wzrost produkcji sprzedanej szkła i wyrobów ze szkła był wyższy niż przemysłu ogółem, również wyższy niż mineralnych materiałów budowlanych, dotyczy to zarówno 2015, jak też 2016 roku, kiedy to wartość produkcji sprzedanej szkła i wyrobów ze szkła wzrosła o 7,3%.

 

Istotnym czynnikiem wpływającym na zmiany strukturalne zapewniającym wzrost produkcji jest wysoki udział eksportu w produkcji sprzedanej przemysłu szklarskiego. Oceniając sytuację przemysłu szklarskiego w 2016 roku należy podkreślić, że branża ta wykazuje korzystne wskaźniki, charakteryzujące pozycję na rynku, kondycja finansowa jest dobra i stabilna, a trwałość powiązań eksportowych jest zabezpieczeniem przed wahaniami popytu krajowego.

 

Przemysł szklarski należy do dziedzin o wysokiej rentowności. Rentowność w przemyśle szklarskim utrzymuje się od wielu lat na wysokim poziomie (wynosiła 8,7% w okresie trzech kwartałów 2016 roku). Główne czynniki wpływające na rentowność przedsiębiorstw wytwarzających szkło i wyroby ze szkła to wolumen i opłacalność eksportu, wpływ mają też ceny na rynku krajowym oraz obniżające się koszty.

 

 

Produkcja przemysłu ogółem i przemysłu szklarskiego

2017 1 10 5

 

 

Eksport

 

Polski eksport ogółem w 2015 roku wynosił 179,6 mld euro i był wyższy o 8,2% w porównaniu z rokiem poprzednim, eksport do krajów UE był wyższy o 11%, a do krajów Europy Środkowo-Wschodniej zmniejszył się o ponad 20%. Najważniejszymi kontrahentami Polski w eksporcie są Niemcy (ponad ¼ całego eksportu) oraz Wielka Brytania, Czechy, Francja (łącznie na te trzy kraje przypadało w 2015 r. prawie 20% eksportu). Od stycznia do października 2016 r. wzrost eksportu ogółem w gospodarce wynosił 0,8% (w euro) i 5,6% (w zł). W strukturze asortymentowej odnotowano m.in. wysoki wzrost eksportu różnych wyrobów przemysłowych, mebli, wyrobów chemicznych, maszyn i urządzeń transportowych, natomiast zmniejszył się eksport paliw mineralnych i wyrobów pochodnych.

 

 

Eksport w latach 2013 - 2016

2017 1 11 1

 

 

Polska od lat była i jest nadal liczącym się w Europie eksporterem wyrobów ze szkła. W okresach dekoniunktury, kiedy spadał popyt krajowy, zwiększała się aktywność przedsiębiorstw w poszukiwaniu zagranicznych rynków zbytu. Polscy eksporterzy szkła mają dobrą pozycję na rynkach europejskich. W 2015 r. wartość wyeksportowanych wyrobów szkła płaskiego i wyrobów ze szkła wynosiła 1559 mln euro, było to o prawie 6 % więcej niż rok temu. W 2016 r. występuje zróżnicowanie asortymentowe eksportu przemysłu szklarskiego: wysoki wzrost uzyskuje się w wyrobach szkła płaskiego, w okresie styczeń-wrzesień 2016 roku eksport różnych asortymentów zaliczanych do szkła płaskiego wzrastał w tonach o 8%, a liczony w euro był wyższy o 6%. Natomiast ilość eksportu szkła gospodarczego była w tym okresie nieco niższa niż rok temu. Ogólna wartość eksportu przemysłu szklarskiego wzrastała w cenach bieżących w zł ok. 10% (wskaźniki liczone w zł były wyższe niż liczone w euro, różnice wynikają z relacji euro do zł). Ceny szkła płaskiego wzrastały od 953 euro/ tonę w 2012 r. do 1480 euro w 2015 r. i na zbliżonym poziomie (1453 euro/tonę) utrzymują się w 2016 r. Ceny wyrobów ze szkła były w latach 2012-2015 stabilne, z niewielką tendencją spadkową, w 2016 r. wynosiły 1178 euro/tonę. 

 

Podkreślić trzeba, że eksport bardzo silnie oddziałuje na strukturę produkcji przemysłu szklarskiego, udział eksportu w produkcji zarówno w latach wcześniejszych, jak też obecnie utrzymuje się na wysokim poziomie. W krajach Unii Europejskiej sprzedajemy ponad 90% eksportowanych nowoczesnych wyrobów szkła płaskiego, natomiast nieco zmniejsza się udział eksportu wyrobów rynkowych ze szkła. Korzystną informacją jest zwiększający się w 2016 r. eksport do krajów Europy Środkowo-Wschodniej.

 

 

2017 1 11 2

 

 

Podsumowanie

 

Nie potwierdziły się oceny, że po wyborach nowy rząd zastał Polskę w ruinie. W 2015 roku osiągnięto w większości obszarów gospodarki korzystne wyniki. Polska z 3,6% wzrostem PKB w 2015 r. znajdowała się wśród krajów UE o najwyższym wzroście. Wzrastały inwestycje, mimo ograniczeń w obrotach w handlu zagranicznym z Rosją i Ukrainą osiągnięto nadwyżkę eksportu nad importem, a rosnący eksport korzystnie wpływał na wyniki w przemyśle. Lepsza niż w poprzednich latach była kondycja finansowa przedsiębiorstw. Zapoczątkowane w 2014 r. zmiany na rynku pracy zaczęły przynosić efekty, obniżało się bezrobocie. Najsłabszym i niestabilnym sektorem w gospodarce było budownictwo, chociaż uzyskuje wiele unijnych środków pomocowych.

 

Również w pierwszym półroczu 2016 w sferze realnej gospodarki przeważały tendencje wzrostowe ale coraz częściej pojawiały się sygnały niepokojące. W drugim półroczu 2016 odnotowano obniżenie tempa wzrostu gospodarczego, zmniejszają się wskaźniki wzrostu produkcji przemysłowej, odnotowano dalszy spadek produkcji budowlanej, ale najbardziej niepokoi regres w inwestycjach. Za wcześnie na oceny, czy tendencje, które wystąpiły w drugim półroczu 2016, będą miały charakter trwały oraz jakie będą skutki „rozrzutnej” (realizującej obietnice wyborcze) polityki rządu. Na razie utrzymuje się niestabilna sytuacja na rynkach finansowych, słabsze jest tempo wzrostu eksportu. Przedsiębiorstwa osiągnęły po 9 miesiącach działalności w 2016 r. dobre wyniki finansowe, mimo niższej od oczekiwanej dynamiki przychodów. Jednak ciągle bardzo ostrożnie inwestują, co należy wiązać z niestabilnością polityczną i restrykcyjnością regulacyjną, która dominuje w decyzjach rządu.

 

 

prof. Zofia Bolkowska

 

Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym 
Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne 
Więcej informacji: Świat Szkła 01/2017  

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.