Odbiory obiektów przez Państwową Straż Pożarną

 

 

 

 

 

 

Wejście w życie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2000 r. Nr 106, poz. 1126, z późn. zm.) - w jej podstawowym brzmieniu z 1994 r. - zgodnie z postanowieniami art. 56 zagwarantowało udział Państwowej Straży Pożarnej w przekazywaniu obiektów budowlanych do eksploatacji.

W rozumieniu zapisu ustawowego inwestor, w stosunku do którego nałożono obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego, był zobowiązany zawiadomić, zgodnie z właściwością wynikającą z przepisów szczególnych, m. in. organ Państwowej Straży Pożarnej (tzn. właściwą komendę powiatową/miejską Państwowej Straży Pożarnej) o zakończeniu budowy obiektu budowlanego i zamiarze przystąpienia do jego użytkowania.

 

Umożliwiało to zajęcie stanowiska przez PSP wobec kwestii, czy w oddawanym w użytkowanie obiekcie:
- zostały spełnione wymagania przeciwpożarowe,
- sprzęt, urządzenia pożarnicze i ratownicze oraz środki gaśnicze zapewniają skuteczną ochronę przeciwpożarową.



Zgodnie z upowszechnionymi w kraju zasadami, komendant powiatowy/miejski PSP zajmując stanowisko w sprawie możliwości użytkowania obiektu, czynił to w postaci:
1) sprzeciwu, w formie postanowienia, na które przysługiwało zażalenie do komendanta wojewódzkiego PSP,
2) opinii o nie wnoszeniu sprzeciwu lub uwag, wyrażanej w formie postanowienia, na które przysługiwało zażalenie do komendanta wojewódzkiego PSP, lub w formie zaświadczenia.



Uchwalenie przez Sejm 27 marca 2003 r. zmiany ustawy Prawo budowlane, ogłoszonej w Dz. U. Nr 207, poz. 2016, zawierającej m. in. istotne nowelizacje w zakresie kompetencji organów administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego, uproszczenia procedur w procesie budowlanym, wprowadziło również zmianę w zakresie udziału wymienionych w art. 56 ust. 1 organów, w tym Państwowej Straży Pożarnej, w przekazywaniu obiektów budowlanych do eksploatacji. Dotychczasowa treść art. 56 ust. 1 została uzupełniona o następujący zapis: Organy zajmują stanowisko w sprawie zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym.



Wskazuje to w sposób jednoznaczny, jaki jest zakres uprawnień tych organów - wyłącznie sprawdzenie, czy przewidziane w projekcie rozwiązania, gwarantujące zachowanie odpowiednich wymogów (w tym wypadku - w zakresie bezpieczeństwa pożarowego), zostały rzeczywiście wykonane w obiekcie zgłoszonym do użytkowania.



W art. 56 ust. 2 ustawy utrzymano ''milczącą zgodę'' organów wymienionych w ust. 1, to jest - nieprzedstawienie stanowiska w terminie 14 dni od otrzymania zawiadomienia jest równoznaczne z niezgłoszeniem sprzeciwu lub uwag. Ustawa nie stwierdza wprost, jakie są konsekwencje wniesienia sprzeciwu lub uwag przez organy wymienione w art. 56 ust. 1. Z treści art. 59 ustawy nie wynika bowiem, aby organ właściwy do wydania pozwolenia na użytkowanie był bezpośrednio związany stanowiskiem tych organów. Z drugiej jednak strony brzmienie art. 59 ust. 2 i 5 wskazuje, że może nastąpić odmowa wydania takiego pozwolenia lub uzależnienie zgody na użytkowanie od wykonania w oznaczonym terminie określonych robót budowlanych. Nie jest w tym wypadku wykluczone, iż bezpośrednim powodem takiej sytuacji będzie sprzeciw bądź uwagi wymienionych organów. Ustawodawca nie określił formy, jaką powinno przybierać stanowisko zajmowane przez organy wymienione w art. 56 ust. 1.



W rozumieniu art. 57 ust. 3 spełnienie obowiązku wynikającego z art. 56 ust. 1 inwestor udowadnia składając ''własne'' oświadczenie o braku sprzeciwu lub uwag tych organów - jako załącznik do wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie.



W literaturze przedmiotu1) w dziale dot. wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie - w uwagach dot. współdziałania innych organów, autor wyjaśnia:
Oświadczenie inwestora o braku sprzeciwu lub uwag ze strony organów wym. w art. 56 Prawa budowlanego może wynikać z:
- pisemnego potwierdzenia przez te organy braku sprzeciwu lub uwag,
- niezajęcia przez nie stanowiska w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia,
- uwzględnienia przez inwestora sprzeciwu lub zgłoszonych uwag,



Nieuwzględnienie przez inwestora zgłoszonych przez powyższe organy uwag jest możliwe jedynie w sytuacji, gdy są one sprzeczne z prawem, co inwestor powinien wykazać w złożonym oświadczeniu. Jeżeli jednak organ nadzoru budowlanego stwierdzi zasadność zgłoszonych uwag, ma obowiązek odmówić wydania pozwolenia na użytkowanie. Zarówno inwestor jak i organ nadzoru budowlanego nie mogą natomiast nie uwzględnić wymogów wynikających ze zgłoszonych sprzeciwów. Są one zgłaszane bowiem w drodze decyzji administracyjnej i mogą być kwestionowane przez inwestora jedynie w wyniku złożenia odwołania do organu wyższego stopnia lub skargi do sądu administracyjnego.



Czynności odbiorowe
Przepis art. 56 Prawa budowlanego dotyczy wyłącznie postępowania w sprawie pozwolenia na użytkowanie. Nie powinien być stosowany w sprawach zawiadomienia o zakończeniu budowy, o którym mowa w art. 54 ustawy. Zapis zawarty w art. 56 ust. 1 o treści: jest zobowiązany zawiadomić zgodnie z właściwością wynikającą z przepisów szcze
gólnych, organy... wskazuje, że nie zawsze jest konieczne zawiadomienie wszystkich organów wymienionych w tym przepisie. Zakres obowiązku zależy zasadniczo od przeznaczenia obiektu budowlanego i przyczyny powodującej obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie.



Zakres właściwości szczególnej organów PSP – o której mowa wyżej – został jednoznacznie określony w §2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej (Dz. U. Nr 121, poz. 1137) gdzie stwierdza się, że: projekt budowlany obiektu budowlanego, w stosunku do którego Państwowa Straż Pożarna zgodnie z przepisami Prawa budowlanego ma prawo zająć stanowisko przed przystąpieniem do użytkowania obiektu, wymaga uzgodnienia pod względem ochrony przeciwpożarowej, zwanego dalej „uzgodnieniem”, w celu potwierdzenia zgodności zawartych w nim rozwiązań z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej. Wykaz obiektów budowlanych, dla których projekty budowlane wymagają uzgodnienia pod względem ochrony przeciwpożarowej zawarty został w §4, ust. 1 cyt. rozporządzenia.



Zgodnie z postanowieniami wymienionego przepisu, uzgodnienia wymagają następujące projekty budowlane:
- budynku zawierającego strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL I lub ZL II,
- budynku należącego do grupy wysokości: średniowysokie, wysokie lub wysokościowe, zawierającego strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL III, ZL IV lub ZL V,
- budynku niskiego zawierającego strefę pożarową o powierzchni przekraczającej 1000 m2, zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL III, obejmującą kondygnację nadziemną inną niż pierwsza,
- budynku niskiego zawierającego strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL V i mającego ponad 50 miejsc noclegowych,
- obiektu budowlanego innego niż budynek, przeznaczonego do użyteczności publicznej lub zamieszkania zbiorowego, w którym przewiduje się możliwość jednoczesnego przebywania w strefie pożarowej ponad 50 osób na powierzchni do 2000 m2, l budynku zawierającego strefę pożarową produkcyjną lub magazynową, wolno stojącego urządzenia technologicznego lub zbiornika poza budynkami oraz placu składowego albo wiaty, jeżeli zachodzi co najmniej jeden z następujących warunków:
– strefa pożarowa produkcyjna lub magazynowa wymienionych obiektów budowlanych ma powierzchnię przekraczającą 1000 m2 oraz gęstość obciążenia ogniowego przekraczającą 500 MJ/m2,
– występuje zagrożenie wybuchem,
- garażu wielopoziomowego,
- obiektu budowlanego objętego obowiązkiem wykonania systemu sygnalizacji pożarowej lub stałych urządzeń gaśniczych,
- parkingu dla pojazdów przewożących ładunki niebezpieczne,
- przeciwpożarowego zbiornika wodnego oraz stanowiska czerpania wody do celów przeciwpożarowych,
- tunelu o długości ponad 100 m.

 

Projekty tych obiektów budowlanych uzgadniane są z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych. Podstawę uzgodnienia stanowią dane określone przez projektanta, dotyczące warunków ochrony przeciwpożarowej obiektu budowlanego, obejmujące w szczególności:
- powierzchnię, wysokość i liczbę kondygnacji,
- odległość od obiektów sąsiadujących,
- parametry pożarowe występujących substancji palnych,
- przewidywaną gęstość obciążenia ogniowego,
- kategorię zagrożenia ludzi, przewidywaną liczbę osób na każdej kondygnacji i w poszczególnych pomieszczeniach,
- ocenę zagrożenia wybuchem pomieszczeń oraz przestrzeni zewnętrznych,
- podział obiektu na strefy pożarowe,
- klasę odporności pożarowej budynku oraz klasę odporności ogniowej i stopień rozprzestrzeniania ognia elementów budowlanych,
- warunki ewakuacji, oświetlenie awaryjne (bezpieczeństwa i ewakuacyjne) oraz przeszkodowe,
- sposób zabezpieczenia przeciwpożarowego instalacji użytkowych, a w szczególności:
wentylacyjnej, ogrzewczej, gazowej, elektroenergetycznej, odgromowej,
- dobór urządzeń przeciwpożarowych w obiekcie, dostosowany do wymagań wynikających z przyjętego scenariusza rozwoju zdarzeń w czasie pożaru, a w szczególności:
stałych urządzeń gaśniczych, systemu sygnalizacji pożarowej, dźwiękowego systemu ostrzegawczego, instalacji wodociągowej przeciwpożarowej, urządzeń oddymiających, dźwigów przystosowanych do potrzeb ekip ratowniczych;
- wyposażenie w gaśnice,
- zaopatrzenie w wodę do zewnętrznego gaszenia
pożaru,
- drogi pożarowe.



Wymienione powyżej dane, niezbędne do stwierdzenia zgodności rozwiązań projektu z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej, przedstawia się w całości lub w części, w zależności od zakresu ich występowania w obiekcie budowlanym.



Zgodnie z §4 ust 2 tego rozporządzenia w przypadku rozbudowy lub przebudowy obiektu budowlanego, o którym mowa powyżej, uzgodnienie jest wymagane, gdy ze względu na charakter lub rozmiar robót jest niezbędne sporządzenie projektu budowlanego. Uzgodnieniu zasadniczo podlegają także obiekty, o których mowa wyżej w przypadkach zmiany sposobu użytkowania w związku ze zmianą funkcji obiektu bądź podjęcia albo zaniechania w obiekcie lub jego części działalności zmieniającej m. in. warunki bezpieczeństwa pożarowego. Należy pamiętać, że wyjątkowo wydawanie pozwoleń na zmianę sposobu użytkowania obiektu lub jego części należy do kompetencji organów administracji architektoniczno-budowlanej. Sprawy samowolnej zmiany sposobu użytkowania zastrzeżono zaś do właściwości organów nadzoru budowlanego.



W obecnym stanie prawnym, postanowienia art. 56 Prawa budowlanego czytane razem z §2 rozporządzenia MSWiA w sprawie uzgadniania projektu budowlanego, jednoznacznie wskazują, że obowiązek zawiadomienia organu Państwowej Straży Pożarnej o zakończeniu budowy obiektu budowlanego i zamiarze przystąpienia do jego użytkowania dotyczy tylko obiektów, dla których projekty
budowlane wymagają uzgodnienia pod względem ochrony przeciwpożarowej.



Wobec tych obiektów organ administracji architektoniczno-budowlanej winien z urzędu zawierać w decyzji zezwalającej na budowę obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie. W przypadku tylko tych obiektów organy PSP są zobowiązane do zajmowania stanowiska w sprawie zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym w terminie 14 dni od otrzymania zawiadomienia. I tylko w takich przypadkach niezajęcie stanowiska w tym terminie, traktuje się jak niezgłoszenie sprzeciwu lub uwag.



W rozumieniu powyższego, w przypadku obiektów nie wymienionych w §4 rozporządzenia MSWiA w sprawie uzgadniania projektu budowlanego, dla których organ administracji architektoniczno-budowlanej lub organ nadzoru budowlanego nałożył obowiązek uzyskania stanowiska organu Państwowej Straży Pożarnej przed wydaniem decyzji zezwalającej na użytkowanie – co w praktyce działania tych organów często może mieć miejsce – komendant powiatowy/miejski PSP nie jest związany ograniczeniami i procedurami wynikającymi z art. 56 Prawa budowlanego. Zasadniczo w takich przypadkach nie powinien jednak odmawiać zajęcia stanowiska, zastrzegając jednocześnie, iż przy zajmowaniu stanowiska nie miały zastosowania postanowienia art. 56 Prawa budowlanego.



W przypadku zgłoszenia przez inwestora do odbioru obiektu nie spełniającego wym. wyżej warunków, a więc: nie wymagającego uzgodnienia z rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych lub nieposiadającego nałożonego przez właściwy organ obowiązku uzyskania stanowiska organu PSP przed wydaniem decyzji zezwalającej na użytkowanie, komendant powiatowy/miejski (po uprzednim rozpoznaniu sprawy – telefonicznie, e-mailem lub faxem) może odmówić zajęcia stanowiska lub zaproponować przeprowadzenie czynności na zlecenie w trybie odnośnych przepisów. Nie powinien natomiast odmówić dokonania czynności odbiorowych w przypadku powzięcia informacji, że dokumentacja projektowa zgłoszonego do odbioru obiektu wymagała uzgodnienia pod względem ochrony przeciwpożarowej w myśl odnośnych przepisów.



Fakt, iż decyzja zezwalająca na budowę zawiera obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektu niewymagającego uzgodnienia pod względem ochrony przeciwpożarowej, nie stanowi dla organu PSP podstawy do wszczęcia postępowania odbiorowego.



Procedura postępowania przyjęta przez Państwową Straż Pożarną
Mając na uwadze obowiązujący stan prawny, a jednocześnie konieczność osiągnięcia celu, jakim jest sprawdzenie czy wykonanie obiektu, zgłoszonego przez inwestora w trybie art. 56 ustawy Prawo budowlane, jest zgodne z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej, zawartymi w projekcie budowlanym, stanowiącym podstawę decyzji o pozwoleniu na budowę, komendant powiatowy (miejski) PSP powinien zarządzić niezwłocznie wszczęcie postępowania, tak aby w terminie 14 dni od otrzymania zawiadomienia inwestora możliwe było zajęcie stanowiska w tej sprawie.



Zajęcie stanowiska poprzedza przeprowadzenie czynności kontrolno-rozpoznawczych w tym zakresie. Stanowisko organu PSP formułowane jest w postaci pisma, zawierającego jednoznaczną ocenę stanu obiektu w aspekcie określonym cyt. artykułem ustawy, wraz z odpowiednim uzasadnieniem. Na treść pisma nie przysługują inwestorowi środki odwoławcze. Ze stanowiskiem organu PSP, poza inwestorem, zapoznawany jest jednocześnie organ nadzoru budowlanego, właściwy do udzielenia pozwolenia na użytkowanie obiektu.



Zajęcie stanowiska w opisanej formie traktowane jest jako zakończenie postępowania przez organ PSP, ale tylko w następujących sytuacjach:
a) stan wykonania obiektu jest zgodny z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej, zawartymi w projekcie budowlanym, o którym mowa powyżej,
b) zachodzi odmienna sytuacja, niż opisana w pkt. a), ale właściwy organ odmówił udzielenia z tego powodu pozwolenia na użytkowanie obiektu,
c) występuje brak zgodności z projektem budowlanym, ale zgodność z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej, ponieważ w procesie inwestycyjnym wyeliminowano błędne rozwiązania projektowe – w tym przypadku, organ PSP, poza uruchomieniem dodatkowo trybu nadzoru nad rzeczoznawcą, nie posiada żadnego innego interesu prawnego.



Jeżeli w toku postępowania stwierdzono zgodność wykonania obiektu z projektem budowlanym, ale jednocześnie – wskutek zawartych w nim błędów – brak zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej zawartymi w obowiązujących przepisach, organ PSP wszczyna dodatkowe postępowanie, prowadzące do wyegzekwowania przestrzegania obowiązujących przepisów z zakresu ochrony przeciwpożarowej i niedopuszczenia do użytkowania obiektu, w którym występujące uchybienia mogą powodować zagrożenie życia ludzi lub bezpośrednie niebezpieczeństwo powstania pożaru.



Jednocześnie, w myśl postanowień §15 ust. 1 rozporządzenia MSWiA w sprawie uzgadniania projektu budowlanego, komendant powiatowy (miejski) PSP zobowiązany jest powiadomić nadzorującego go komendanta wojewódzkiego PSP o zastrzeżeniach w stosunku do rozwiązań, których zgodność z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej stwierdził rzeczoznawca.



Podejmowane czynności kontrolno-rozpoznawcze w trybie art. 56 ust. 1 ustawy, uwzględniają wszystkie zadania organów PSP wynikające z obowiązującego stanu prawnego i przysługujące im uprawnienia. Stąd też jeżeli podczas czynności kontrolno-rozpoznawczych, prowadzonych wskutek otrzymania zawiadomienia od inwestora, pomimo zgodności wykonania obiektu z projektem budowlanym, ujawnione zostaną uchybienia, które stanowią naruszenie przepisów przeciwpożarowych, zwłaszcza mogące spowodować zagrożenie dla życia ludzi, albo bezpośrednie niebezpieczeństwo powstania pożaru, nie można zakończyć postępowania stanowiskiem ograniczającym się tylko do oceny zgodności obiektu z projektem.



W przypadku, kiedy skala uchybień jest taka, że po rozpoczęciu eksploatacji obiektu, zaszłyby przesłanki uprawniające organ PSP do wydania zakazu użytkowania obiektu (maszyn, pomieszczenia, części obiektu itd.), w stanowisku komendanta jest to wyraźnie wskazane i odpowiednio uzasadnione. W sytuacji, kiedy uchybienia nie spowodują takich konsekwencji, stanowisko uzupełniane jest o uwagi lub zastrzeżenia. Dokonując oceny skutków występowania uchybień, uwzględnia się kryteria określone w §12 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 80, poz. 563).



Jeżeli właściwy organ udzieli pozwolenia na użytkowanie obiektu, w którym może wystąpić zagrożenie dla życia ludzi, organ PSP jest obowiązany do niezwłocznego przeprowadzenia czynności kontrolno-rozpoznawczych i wydania drogą administracyjną stosownego zakazu, zgodnie z posiadanymi uprawnieniami.



Wydaje się, że tego typu przypadki nie powinny w praktyce mieć miejsca, a jeżeli miałyby się zdarzyć, będzie to oczywisty błąd organu nadzoru budowlanego, którego „naprawianie” przez PSP spotkać się może jednak z bardzo negatywnym wydźwiękiem społecznym.



Kiedy udzielono pozwolenia na użytkowanie obiektu, w którym występują uchybienia nie powodujące takich konsekwencji, w pierwszej kolejności sprawdzane jest czy pozwolenie zawiera warunki użytkowania obiektu lub uzależnione jest od wykonania w oznaczonym terminie określonych robót budowlanych. Jeżeli tak nie jest, to znów konieczne jest przeprowadzenie czynności kontrolno-rozpoznawczych po rozpoczęciu użytkowania obiektu, w celu wyegzekwowania drogą administracyjną  usunięcia stwierdzonych uchybień.



Właściwe użytkowanie obiektów z punktu widzenia ochrony przeciwpożarowej
Obowiązująca Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity w Dz. U. z 2000 r. Nr 106, poz. 2016 z późniejszymi zmianami) nakłada na właściciela lub zarządcę obiektu budowlanego obowiązek użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem i wymaganiami ochrony środowiska oraz utrzymywania go w należytym stanie technicznym i estetycznym.



Instalacje i urządzenia techniczne, będące na wyposażeniu obiektu, powinny pod względem bezpieczeństwa pożarowego odpowiadać warunkom technicznym określonym w Polskich Normach oraz przepisach szczególnych, a także być użytkowane i utrzymywane w stanie zgodnym z warunkami technicznymi i wymaganiami ustalonymi przez producenta, w szczególności powinny być poddawane okresowym przeglądom i konserwacji.



Okresowej kontroli, co najmniej raz w roku (art. 62 ust. 1 ustawy Prawo budowlane), polegającej na sprawdzeniu stanu technicznej sprawności, poddawane winny być:
- instalacje i urządzenia służące ochronie środowiska,
- instalacje narażone na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działanie czynników występujących podczas użytkowania obiektu,
- przewody kominowe (spalinowe i wentylacyjne).



Natomiast okresowej kontroli, co najmniej raz na 5 lat (art. 62 ust. 2 ustawy Prawo budowlane), należy poddawać instalację elektryczną i odgromową, w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i urządzeń. Kontrole stanu technicznego instalacji elektrycznych przeprowadzać winny osoby posiadające kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru lub usług w zakresie wykonywania naprawy lub konserwacji odpowiednich urządzeń energetycznych, określone w przepisach szczególnych.



Właściciel obiektu zapewniając ochronę przeciwpożarową zobowiązany jest do przestrzegania zadań i obowiązków wynikających z Ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (tekst jednolity w Dz. U. z 2002 r. Nr 47, poz. 1229), a w szczególności:
- przestrzegać przeciwpożarowych wymagań budowlanych, instalacyjnych i technologicznych,
- wyposażyć budynek, obiekt lub teren w sprzęt pożarniczy i ratowniczy oraz środki gaśnicze zgodnie z zasadami określonymi w odrębnych przepisach,
- zapewnić konserwację i naprawy sprzętu oraz urządzeń przeciwpożarowych zgodnie z zasadami i wymaganiami gwarantującymi sprawne i niezawodne ich funkcjonowanie,
- zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie lub na terenie bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji,
- przygotować budynek, obiekt lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej, zaznajomić pracowników z przepisami przeciwpożarowymi,
- ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.



Ponadto właściciele, zarządcy lub użytkownicy obiektów bądź ich części, stanowiących odrębne strefy pożarowe, o kubaturze przekraczającej 1000 m3, przeznaczonych do wykonywania funkcji użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, magazynowych oraz inwentarskich, opracowują instrukcje bezpieczeństwa pożarowego zawierające:
- warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia obiektu, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego i jego warunków technicznych, w tym zagrożenia wybuchem;
- sposób poddawania przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym stosowanych w obiekcie urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic;
- sposoby postępowania na wypadek pożaru i innego zagrożenia;
- sposoby wykonywania prac niebezpiecznych pod względem pożarowym, jeżeli takie prace są przewidywane;
- sposoby praktycznego sprawdzania organizacji i warunków ewakuacji ludzi;
- sposoby zaznajamiania użytkowników obiektu z treścią przedmiotowej instrukcji oraz z przepisami przeciwpożarowymi.



Niewątpliwie ważną rolę w zapewnieniu odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa pożarowego w budynku odgrywają urządzenia przeciwpożarowe, które powinny być wykonane zgodnie z projektem uzgodnionym pod względem ochrony przeciwpożarowej przez rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, a warunkiem dopuszczenia do ich użytkowania jest przeprowadzenie odpowiednich dla danego urządzenia prób i badań, potwierdzających prawidłowość ich działania.



Do urządzeń przeciwpożarowych, w myśl definicji określonej w §2 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia MSWiA z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 80, poz. 563) zalicza się urządzenia (stałe lub półstałe, uruchamiane ręcznie lub samoczynnie) służące do wykrywania i zwalczania pożaru lub ograniczania jego skutków, a w szczególności:
stałe i półstałe urządzenia gaśnicze i zabezpieczające, urządzenia wchodzące w skład dźwiękowego systemu ostrzegawczego i systemu sygnalizacji pożarowej, w tym urządzenia sygnalizacyjno-alarmowe, urządzenia odbiorcze alarmów pożarowych i urządzenia odbiorcze sygnałów uszkodzeniowych, instalacje oświetlenia ewakuacyjnego, hydranty i zawory hydrantowe, pompy w pompowniach przeciwpożarowych, przeciwpożarowe klapy odcinające, urządzenia oddymiające, urządzenia zabezpieczające przed wybuchem, oraz drzwi i bramy przeciwpożarowe, o ile są wyposażone w systemy sterowania.



Stan obiektu, spełniający wymagania ochrony przeciwpożarowej, oraz sprzęt, urządzenia pożarnicze, ratownicze i gaśnicze, zapewniające skuteczną ochronę przeciwpożarową, powinny być utrzymywane na niezmienionym poziomie, podczas jego eksploatacji.



Zgodnie z §3 cytowanego powyżej rozporządzenia, urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice powinny być poddawane przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym zgodnie z zasadami określonymi w Polskich Normach dotyczących urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic, w odnośnej dokumentacji techniczno-ruchowej oraz instrukcjach obsługi.



Przeglądy techniczne i czynności konserwacyjne, powinny być przeprowadzane w okresach i w sposób zgodny z instrukcją ustaloną przez producenta, nie rzadziej jednak niż raz w roku. Ponadto węże stanowiące wyposażenie hydrantów wewnętrznych powinny być raz na 5 lat poddawane próbie ciśnieniowej na maksymalne ciśnienie robocze, zgodnie z Polską Normą dotyczącą konserwacji hydrantów wewnętrznych.



Użytkowanie obiektu budowlanego zgodnie z jego przeznaczeniem i wymaganiami ochrony przeciwpożarowej oraz utrzymanie w należytym stanie technicznym zmniejsza ryzyko powstania pożaru.



Poza okresową, wymaganą obowiązującymi przepisami, kontrolą stanu technicznej sprawności elementów i instalacji budynku, istotną rolę odgrywa codzienna kontrola utrzymania czystości i porządku w budynku (miejscu pracy), która jest jednym z podstawowych elementów zapobiegania pożarom. Dotyczy to w szczególności wszelkich odpadków, śmieci i zanieczyszczeń, które powstają przy codziennym użytkowaniu budynku, a także produkcji, transporcie i magazynowaniu towarów i są to zazwyczaj materiały palne.



Ponadto nie przestrzeganie zakazu palenia tytoniu w miejscach niedozwolonych oraz zasad właściwego zabezpieczenia przeciwpożarowego podczas prowadzenia prac niebezpiecznych pod względem pożarowym (spawanie lub cięcie metali) powoduje znaczny wzrost ryzyka pożarowego.



Ważna jest regularna inspekcja dróg ewakuacyjnych oraz stanu wyjść ewakuacyjnych dla zapewnienia, że są wolne od wszelkich przeszkód i dostępne dla wszystkich użytkowników budynku.



Ponadto regularna kontrola obiektu powinna obejmować przestrzegania zasad bezpiecznego magazynowania gazów palnych i cieczy palnych oraz przestrzegania przez pracowników czynności i prac zabronionych, które mogą spowodować pożar, jego rozprzestrzenianie się lub utrudnianie prowadzenia działań ratowniczo-gaśniczych.

 

Przypis
1) Jerzy Siegeń, Warszawski zbiór pism - Prawo budowlane, t. 8, wyd. C. H. BECK, Warszawa 2003.

 

Paweł Królikowski
SITP Oddział Katowice

 


Literatura
[1] Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (t.j. Dz. U. z 2002 r., Nr 147, poz. 1229 r., z późn. zm.).
[2] Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2000 r., Nr 106, poz. 1126, z późn. zm.).
[3] R ozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r., w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 80, poz. 563).
[4] R ozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r., w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej (Dz. U. Nr 121, poz. 1137).
[5] R ozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.)

 

 

 więcej informacji: Świat Szkła 10/2006

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.