Francuski Witraż

W Centre International du Vitrail w Chartres są obecnie prezentowane dwie interesujące wystawy witraży, które warto by było obejrzeć podczas pobytu we Francji, może w czasie najbliższych wakacji. Jedna z nich, to wystawa zbiorowa, przedstawiająca projekty i realizacje witraży autorstwa 25 współczesnych artystów francuskich. Druga zaś, to wystawa retrospektywna, prezentująca 50-letni dorobek artystycznej działalności Henri Guérin, znanego twórcy witraży z południowej Francji, realizowanych w technice ''dalle de verre'', jeszcze mało znanej w Polsce.

Obie te wystawy obrazują zarówno różnorodne idee artystyczne, techniki wykonania, jak i ogromne możliwosci plastyczne i estetyczne tego niezwykłego materiału, jakim jest szkło.

I. ''Lumi?res contemporaines - vitraux du XXI-e si?cle et architecture sacrée'' (Współczesne swiatło - witraże XXI-go wieku i architektura sakralna).
Na wystawie tej pokazano 27 wybranych ważniejszych projektów witraży, zrealizowanych w ciągu ostatnich dziesięciu lat na terenie Francji. Jest to prezentacja dzieł znanych francuskich artystów malarzy i twórców witraży z początku XXI wieku, którzy za pomocą nowoczesnych technik, inspirując się różnorodnością nowych form, stylów i tendencjami sztuki współczesnej, tworzą dzieła witrażowe nowatorskie pod wzgledem idei i środków wyrazu, zadziwiające bogactwem gamy kolorystycznej i ciekawe graficznie.

Odnowa ideowa i artystyczna w tej dziedzinie została zainicjowana we Francji, w latach 30. XX wieku, przez Piere Couturier i kontynuowana później przez wielu wielkich artystów malarzy jak: Chagall, Braque, Matisse, Manessier, Rouault, Soulages, Dibbets i innych...

Dzięki nim powstaly wybitne dzieła witrażowe, o dużej klasie artystycznej, które wzbogaciły obiekty architektury sakralnej zabytkowej i współczesnej i zdobią do dziś francuskie katedry, kościoły, założenia klasztorne i inne obiekty.

Na wystawie można oglądać rysunki, projekty witraży, plansze fotograficzne, przedstawiajace realizacje projektów ''in situ'', jak i repliki w naturalnej skali fragmentów witraży, autorstwa 25 artystów, m.in.: Sarkisa, Carole Benzaken, Gérarda Garouste, Philippe Favier, Christophe Cuzin, Richarda Texier, Gilles Rousvoal, Udo Zemboka, Kim en Joong.

Prace te obrazują integrację współczesnych dzieł witrażowych w obiektach architektury sakralnej, odpowiadając jej jakością artystyczną, nawiązując do specyfiki danego miejsca. Współcześni artyści i twórcy witraży nie reprezentują żadnej specjalnej szkoły, nie podejmują także już dyskusji na temat przedstawień abstrakcyjnych czy figuratywnych w przeszkleniach witrażowych. Natomiast, dzięki nowoczesnym technikom i materiałom, które pozwoliły im się uwolnić od dotychczasowych tradycyjnych kanonów, uzyskali szerokie pole do działania i ekspresji artystycznej.

II. ''Henri Guérin - éclats de verre et de lumiere'' (Henri Guérin - rozpryski szkła i swiatła)
To wspaniała retrospektywna wystawa twórczości witrażowej Henri Guérin, jednego z ważniejszych artystów francuskich w tej dziedzinie sztuki. ''Peintre-verrier'' (malarz-witrażysta) i ''tailleur de verre et de lumiere'' (rzeźbiarz, szlifierz szkła i swiatła), jak sam siebie określa, ma ogromny dorobek twórczy. Zaprezentowane na obecnej wystawie 30 oryginalnych kreacji witrażowych, 150 projektów, jak także zdjęcia realizacji projektów ''in situ'', ilustrują skrótowo 50 lat działalności twórczej tego ciekawego artysty. Ta retrospektywna prezentacja pokazuje jego ewolucję, zarówno pod względem artystycznym jak i duchowym. Jego dzieła zdobią do dziś budowle architektury świeckiej i sakralnej, budynki użyteczności publicznej i domy prywatne, nie tylko na terenie całej Francji, ale także w innych krajach Europy, Azji, Afryki.

Od wielu lat projektuje i wykonuje sam swoje kompozycje witrażowe we własnym atelier, w miejscowości Plaisance-du-Touch, w okolicach miasta Tuluzy, na południu Francji.

Artysta ten wyspecjalizował się w technice ''dalle de verre'' i wszystkie jego witrażowe i rzeźbiarskie kreacje są wykonywane w ten sposób. Udoskonalenie tej techniki pozwoliło mu na większą swobodę ekspresji malarskiej i możliwość szerszego ukazania własnej wizji swiata.

Technika ''dalle de verre'' (płyty ze szkła), polega na przycinaniu z wielokolorowych płyt o wymiarach 20x30 cm i grubosci 2,5 cm odpowiednich bryłek szkła według zaprojektowanego ''kartonu'' w skali 1:1. Bryłki szkła są układane w specjalnej formie i łączone przy pomocy masy betonowej lub żywicy epoksydowej. Każdy artysta doskonali tę technikę w sposób indywidualny, według swoich upodobań. Henri Guérin opracował także własną, specyficzną metodę jej aplikowania.

Mimo swojego wieku (75 lat) nadal tworzy witrażowe kreacje, snując plany na przyszłość.

Ewa Grzech
Zdjęcia: CIV Chartres

Centre International du Vitrail w Chartres, 5 Rue du Cardinal Pie (50 m od katedry) Godziny otwarcia: ·  od poniedziałku do piątku - od 9.30 do 12.30 oraz od 13.30 do 18.00; ·  soboty, niedziele i dni świąteczne - od 10 do 12.30 oraz od 14.30 do 18.

Wystawa I - otwarta do 31 sierpnia 2006 r.
Wystawa II - otwarta do 31 stycznia 2007 r.

Eglise Saint Sulpice - Varennes-Jarcy, Essonnes, region paryski. Witraże we wnętrzu kościoła - prezbiterium. Projekt: Carole Benzaken, wykonanie: Ateliers Duchemin, Paryż 2000/2002 r.  Eglise Saint-Martin Lognes (Kościół św. Marcina), dép. Seine-et-Marne, północna Francja. Okulus w kaplicy ''baptisterium''. Projekt: Christphe Cuzin, wykonanie: Ateliers Duchemin, Paryż 1999 r.  Eglise Saint-Martin Lognes (Kościół św. Marcina), dép. Seine-et-Marne, północna Francja. Okno ''gotyckie'' w prezbiterium. Projekt: Christphe Cuzin, wykonanie: Ateliers Duchemin, Paryż 1999 r.  
Eglise Notre Dame (Kosciól N.M.P.) - Prieuré de Salagon/Mane, dep. Alpes-de-Haute-Provence, południe Francji. Wnętrze koscioła. Z lewej witraż jednokolorowy, czerwony, na ścianie freski po restauracji. Z prawej widoczne efekty świetlne, zabarwione światło przenikające z zewnątrz przez czerwone szkło witraża. Projekt: Aurelie Nemours, wykonanie: Atelier Duchemin, Paryż 1998 r.  

Rzeźba ze szkła. Szkło barwione tlenkami metali, fusing, termoformowanie. Projekt i wykonanie: Udo Zembok, atelier Udo Zembok, Niedermorschwihr 2004/2005 r.  

Eglise Saint-Etienne (Kościół św. Stefana), Brie-Comte-Robert, dep. Seine-et-Marne, region paryski. 2 witraże współczesne w tryptyku z XVI-go wieku (tylko jeden witraż zachowany z epoki, niewidoczny na zdjęciu). Z prawej ''Pokłon trzech króli'', z lewej ''Zwiastowanie''. Projekt: Gilles Rousvoal, wykonanie: Ateliers Duchemin, Paryż 2004 r.