Widoczne na rysunkach 1 i 2 [5], [6] konstrukcje nad przystankami autobusowymi z pewnością można zaliczyć do ciekawych rozwiązań estetycznych Sprawdzają się one znakomicie w ciepłym klimacie. W naszych warunkach byłyby świetną propozycją w okresie wiosenno-letnim, ale od naszych przystanków oczekujemy jednak pewnej ochrony przed deszczem i śniegiem. Transparentność ścian – widoczność – daje większe bezpieczeństwo przed ewentualnymi napadami, poza tym, oczywiście, zapewnia widok na teren przyległy, nadjeżdżające autobusy itd.
Wymagania konstrukcyjne transparentnych wiat
Przezroczyste ściany zabudowanych, bądź częściowo zabudowanych wiat powinny być odporne na uderzenie – co zapewnia szkło poddane obróbce hartowania, bądź szkło akrylowe (Plexiglas). Plagą jest malowanie grafiti, ale istnieją systemy anty-grafiti [3] na powierzchniach Plexiglas, przeciwdziałające temu zjawisku. Można wzbogacić kolorystycznie transparetne ściany, można wykorzystać barwne płyty ze szkła akrylowego, bądź barwione szkło hartowane. Możliwe jest wykorzystywanie szkła mineralnego, tzw. samoczyszczącego, które powstaje dzięki nanotechnologii. 
Projektując transparentne wiaty należy zwracać uwagę na wiele istotnych aspektów konstrukcyjnych, np. na:
- sprawdzenie sztywności konstrukcji, zwłaszcza w kierunku podłużnym;
- dobór materiału dachowego (i ściennego), z przeanalizowaniem zalet, wad i kosztów szkła lub tworzywa, w odniesieniu do produkcji i eksploatacji;
- podatność na zarysowania, zagięcia, zniszczenia krawędzi zadaszenia i ścianek bocznych oraz innych elementów wiaty;
- ograniczenie nasłonecznienia wiaty poprzez zmniejszenie transparentności dachu;
- odprowadzanie wody z dachu w warunkach zimowych;
- ograniczanie nadmiernego otwarcia wiaty, co może skutkować przewiewaniem przestrzeni pod dachem i zalewaniem chroniących się przed deszczem pasażerów;
- aspekt użytkowy przeszklonych ścianek bocznych i ich krawędzi, skonfrontowany z kwestiami bezpieczeństwa, zarówno wiaty jak i pasażerów (np. niedowidzących); przeszklone płaszczyzny mogą być niewidoczne, podobnie jak krawędzie – oglądane nie frontalnie a dokładnie z boku.
Przeźroczystość ścian i estetyka proponowanych współcześnie wiat, produkowanych niekiedy w systemach modułowych, zunifikowanych (rys. 3 i 4) sprawiają, że wiaty doskonale wkomponowują się w każde otoczenie. Połączenia poszczególnych elementów wiaty zapewniają dużą elastyczność konstrukcji i dają możliwość szybkiej naprawy.
Producenci oferują rozwiązania uniwersalne nie tylko co do wymiarów konstrukcyjnych, łatwości montażu, czy napraw, ale również co do zastosowanych paneli wypełniających, pod względem materiału (szkło, poliwęglan lity lub komorowy, bądź tworzywo akrylowe) jego grubości, przezierności itd. [4].
Należy dodać, że w nowej ustawie – Prawo Budowlane – uległ zmianie katalog obiektów i robót budowlanych niewymagających uzyskania pozwolenia na budowę. Pozwoliło to na zakwalifikowanie niektórych niewielkich obiektów dotyczących np. infrastruktury drogowej - wiaty przystankowe, zatoki parkingowe do tych, dla których wymagane jest jedynie zgłoszenie [1]. 
Kształtowanie estetyczne transparentnych wiat przystankowaych
W 2006 roku ogłoszono konkurs na koncepcję konstrukcyjno-architektoniczną wiat przystankowych dla Warszawy. Zwycięski projekt (w wizualizacji na rys. 5) jest z pewnością ciekawą, nowoczesną formą małej architektury.
Jury oceniające projekty, złożone na konkursie, w taki sposób umotywowało swój wybór [7]:
„Praca została nagrodzona za czytelność i lapidarność formy plastycznej. Na uznanie sędziów zasłużyły:
1. Koncepcja zadaszenia przestrzeni publicznej bez jej optycznego wygrodzenia;
2. Niecodzienny układ konstrukcyjny wiaty, dający szerokie możliwości aranżacyjne przestrzeni i wielkości;
3. Możliwość bardzo bogatego ale prostego w realizacji systemu wiat o różnych układach i wielkościach, stopniu przesłonięcia i zabudowy;
4. Lekkość i transparentność całej struktury
5. Dyskretne wkomponowanie paneli reklamowych, tak że spełniają wymogi reklamy zewnętrznej, a jednocześnie nie stanowią narzucającego się elementu na przystanku.
Na uwagę zasługuje całościowo przemyślana koncepcja i spójność formalna systemu mebli na przystanku. W projekcie widać dbałość o realia eksploatacyjne i staranność w dopracowaniu detali”.
Podstawowa funkcja współczesnej wiaty przystankowej – ochrona oczekujących pasażerów, łączy się też z zadaniem reklamowym, funkcją informacyjną, z istnieniem ewentualnych elektronicznych systemów sprzedaży biletów, czy informacji (spotykanych w świecie). To wszystko powinno znaleźć się w przestrzeni ograniczonej 
wiatą, ale bez obecności tylko i wyłącznie reklam tak, aby czytelniejsza stawała się forma architektoniczna, aby była ona w stanie kreować tę małą przestrzeń. Taki efekt uzyskano w zwycięskiej propozycji (rys. 5).
Wymogi klimatyczne determinują w sposób zasadniczy rozwiązania nowoczesnych wiat. W latach 1999-2001 zrealizowano około 3000 wiat w Singapurze (rys. 6), o przeróżnych długościach od 9 do 36 m i właśnie ten uniwersalizm wymiarów należy na wstępie uwzględniać w propozycjach konstrukcyjno-architektonicznych. W prezentowanym projekcie zwraca uwagę znaczna wysokość ścian – filarów, podtrzymujących zadaszenie.
Na rys. 7 widnieje wiata mająca swe korzenie w klasycznym wzornictwie 
skandynawskim. Wykonana w połączeniu elementów aluminiowych/stalowych z drewnem, w nieznacznym stopniu przezroczysta. Wiata „Moment” wyróżniona została nagrodą „Design Excelence” przyznawaną przez Norwegian Design Council [2].
Łączenie różnych materiałów jest również korzystne dla uzyskania pozytywnego, czy wręcz frapującego końcowego efektu odbioru estetycznego. Zastąpienie profili stalowych aluminiowymi, to nie tylko dbałość o estetykę, ale podniesienie trwałości eksploatacyjnej konstrukcji wsporczej.
Dobór formy wiaty przystankowej do otaczającej przestrzeni
W ofertach różnych projektantów i producentów [2] znajdują się wiaty w różnych typach i wymiarach. Wiele wiat najlepiej prezentuje się w szerokich alejach lub przy dużych pętlach autobusowych, ale są również takie, które dostosowane są do małych przystanków poza granicami dużych miast. Forma powinna być dostosowana do funkcji,
ilości pasażerów, uwarunkowań komunikacyjnych, obsługi pasażerów niepełnosprawnych i wreszcie przestrzeni w której jest zlokalizowana, ażeby miała szansę w tej przestrzeni wizualnie, korzystnie zaistnieć. Istotne jest podświetlenie, czytelność umieszczonych informacji itd. (rys. 8).
Zakończenie
Oprócz naturalnej potrzeby piękna, którą każdy w różnym stopniu posiada, istnieje pojęcie kultury użytkowania obiektów użyteczności publicznej. Akty wandalizmu spotykane są niestety wszędzie Konstrukcje wiat znaczących producentów, pomyślane są w ten sposób, aby zminimalizować akty wandalizmu, jak też czas i koszty naprawy w przypadku uszkodzeń. Przy konstrukcji wiat zwraca się też uwagę na wymagania firm reklamowych związane z widocznością plakatów. Silne zjawiska klimatyczne, występujące na całym świecie, zmuszają do analiz jak zachowa się konstrukcja wiaty przy dużych prędkościach wiatru, silnych opadach itp. Bezpieczeństwo i funkcjonalność oraz zapewnienie walorów estetycznych to kierunki współczesnego projektowania.
Politechnika Opolska
więcej informacji: Świat Szkła 11/2007
