Izolacyjne szyby zespolone należą do wyrobów budowlanych objętych obowiązkiem oznakowania znakiem CE lub budowlanym B. Dokumentem odniesienia w obu przypadkach jest norma PN-EN 1279: Szkło w budownictwie. Szyby zespolone izolacyjne.

    Zgodnie z PN-EN 1279-5: Ocena zgodności wyrobu z normą oznacza to, że w celu ustalenia, czy wyrób jest zgodny z definicją izolacyjnych szyb zespolonych, wstępne badanie typu powinno potwierdzić spełnienie wymagań podanych w poszczególnych arkuszach normy.

    W arkuszu PN-EN 1279-2: Długotrwała metoda badania i wymagania dotyczące przenikania wilgoci podano wymagania dotyczące przenikania wilgoci oraz opis metody badania izolacyjnych szyb zespolonych, zapewniającej poprzez odpowiednią ocenę zgodności z niniejszą normą, że własności wyrobu w czasie jego użytkowania pozostaną niezmienione.

    Głównym kryterium poddawanym ocenie podczas tych badań jest wskaźnik przenikania wilgoci. Wskaźnik przenikania wilgoci to stopień zdolności sita molekularnego do osuszania przestrzeni międzyszybowej po zużyciu w standardowych warunkach starzenia.

    Zasada metody polega na tym, że zestawy izolacyjnych szyb zespolonych poddaje się badaniu klimatycznemu, czyli przyspieszonemu starzeniu. Odpowiednio mierzy się ich początkowy i końcowy punkt rosy oraz początkową i końcową zawartość wilgoci i oblicza wskaźnik przenikania wilgoci.

    Zastosowano tu metodę oceny trwałości, polegającą na badaniu właściwości użytkowych wyrobu w celu ustalenia możliwości zmian jego cech pod wpływem określonego oddziaływania.

Dla próbek, dostarczanych do Laboratorium Badawczego przez producentów szyb zespolonych i poddanych badaniom klimatycznym opisanym w niniejszej części normy, sprawdza się następujące wartości:
● średni wskaźnik przenikania wilgoci Iav z pięciu próbek, który nie powinien przekraczać 20%,
● szyba zespolona o najwyższym wskaźniku przenikania wilgoci powinna mieć wartość I nie przekraczającą 25%.

    Próbki do badań dostarczają do Laboratorium Badawczego producenci izolacyjnych szyb zespolonych. Zestaw szyb do badań składa się z 15 próbek. Próbki powinny odpowiadać opisowi systemu, który każdy producent jest zobowiązany sporządzić dla swojego wyrobu.

    Próbki zbudowane są z dwóch przezroczystych tafli szkła float o grubości 4 mm i mają wymiary:
● długość 502 (±2) mm,
● szerokość 352 (±2) mm.

    Odstęp między szybami wynosi 12 mm. Przestrzeń międzyszybowa jest wypełniona powietrzem.

    Po dostarczeniu do Laboratorium próbki przechowuje się przez co najmniej dwa tygodnie w pomieszczeniu, gdzie zapewniono utrzymanie normalnych warunkach laboratoryjnych, czyli:
● temperatury otoczenia 23 (±2)°C
● wilgotności względnej 50 (±5)%.

    Następnie wykonuje się badania temperatury punktu rosy na wszystkich 15-tu próbkach. Pomiar przeprowadza się w normalnych warunkach laboratoryjnych. Naczynie oziębiające przykłada się do powierzchni szkła w środku szyby zespolonej. Napełnia się je etanolem i wkłada do niego termometr. Wrzuca się do etanolu stopniowo, z określoną prędkością, pokruszony suchy lód obniżając temperaturę mieszaniny do minus 60°C. Obserwuje się nieprzerwanie wewnętrzną powierzchnię szkła. Jeśli wystąpi skroplenie, odczytuje się temperaturę cieczy oziębiającej. Temperatura ta jest temperaturą punktu rosy. Początkowe temperatury punktu rosy próbek nie mogą być wyższe od granicznej o więcej niż 10 stopni.

    Kolejnym krokiem jest ponumerowanie próbek zgodnie z wartościami temperatury punktu rosy, zaczynając od najwyższej wartości punktu rosy jako numeru 1 i kończąc na najniższej wartości jako numerze 15. Szyby zespolone o wartościach punktu rosy poniżej -60°C numeruje się losowo.

Następnie przeznacza się szyby zespolone do dalszych badań zgodnie ze wskazaniami:
● 7, 8, 9 i 10 - pomiar początkowej zawartości wilgoci środka osuszającego (Ti)
● 4, 5, 6, 11 i 12 - badania klimatyczne i pomiar końcowej zawartości wilgoci w środku osuszającym (Tf)
● 2, 3, 13 i 14 - zastosowanie jako zapasowe szyby zespolone do zastąpienia rozbitych szyb do pomiaru końcowej zawartości wilgoci (Tf)
● 1 i 15 - odrzucenia lub pomiar normalnej zdolności adsorbowania wilgoci przez środek osuszający (Tc) w miarę potrzeby.


    Przed rozpoczęciem badania klimatycznego mierzy się początkową zawartość wilgoci (Ti) w środku osuszającym na czterech wybranych próbkach. Pomiar przeprowadza się metodą wagową. Z każdej próbki pobierany jest, z zachowaniem określonej procedury, środek osuszający, ważony, a następnie prażony w temp. 950 (±50)oC w ciągu 60 (±20) min. Ponowne zważenie pozwala na obliczenie początkowej zawartości wilgoci w środku osuszającym.
    Pięć innych wybranych próbek poddaje się badaniom w warunkach klimatycznych.
    Badanie klimatyczne w wysokiej wilgotności i temperaturze składa się z dwóch części.
    Test klimatyczny w komorze w pierwszej części badania obejmuje 56 cykli 12 h w temperaturze od -18°C do 53°C ze spadkiem 14°C/h; badanie trwa cztery tygodnie.
    Po tym czasie następuje druga część badania, trwająca siedem tygodni - w stałej temperaturze +58°C i wilgotności r.h.≥95%.
    Na zmianę warunków badania (przeniesienie do innej komory klimatycznej) przewidziano maksymalnie 4 h.
    Po zakończeniu testu klimatycznego ponownie należy przechowywać szyby w normalnych warunkach laboratoryjnych przez minimum dwa tygodnie.
    Po tym czasie należy zmierzyć końcową zawartość wilgoci (Tf) w środku osuszającym pobranym z pięciu próbek. Pomiar zawartości wilgoci przeprowadza się metodą suszenia w temperaturze 950°C.
    Ostatnim krokiem jest przeprowadzenie analizy liczbowej.
    Rozpoczyna ją obliczenie początkowej zawartości wilgoci środka osuszającego ze wzoru:



    Następnie z otrzymanych wyników oblicza się średnią początkową zawartość wilgoci wg wzoru:



    Potem dokonuje się obliczenia końcowej zawartość wilgoci w środku osuszającym (próbki po badaniu klimatycznym) wg wzoru:



    Do dalszych obliczeń konieczna jest wartość standardowej zdolności adsorbowania wilgoci (Tc) właściwa dla zastosowanego w badanych próbkach środka osuszającego. Ustalenie Tc następuje z reguły przez zastosowanie powszechnie przyjętych wartości publikowanych dla poszczególnych rodzajów środków osuszających. Ale w przypadku, gdy średni wskaźnik przenikania wilgoci Iav jest większy niż 16% należy zwrócić się do producenta środka osuszającego o udostępnienie raportu z przeprowadzonych przez niego pomiarów standardowej zdolności adsorbowania wilgoci lub przeprowadzić ten pomiar w Laboratorium Badawczym.
    W następnym kroku oblicza się wskaźnik przenikania wilgoci, dla każdej z pięciu wybranych lub wyznaczonych próbek poddanych działaniu warunków klimatycznych, z następującego równania:


    Średni wskaźnik przenikania wilgoci oblicza się z następującego równania:



    Wartość średnią wskaźnika oraz wartości cząstkowe porównuje się z wymogami normy i wydaje ocenę badanym próbkom.

    Objaśnienie symboli:
    mo => masa naczynia pustego, czystego i suchego;
    mf => masa naczynia ze środkiem osuszającym i wodą początkowo zaadsorbowaną oraz wodą zaadsorbowaną przy wystawieniu na działanie warunków klimatycznych w komorze;
    mi => masa naczynia ze środkiem osuszającym i wodą zaadsorbowaną początkowo;
    mr => masa naczynia ze środkiem osuszającym i wodą zaadsorbowaną w równowadze z określonym poziomem zalecanej wilgotności względnej powietrza lub naczynia ze środkiem osuszającym wysuszonym w wysokich temperaturach;
    Oprócz przedstawionej metody pełnych badań klimatycznych stosuje się też, jako badanie okresowe, krótkie badanie klimatyczne. Powinno ono wchodzić w zakres zakładowej kontroli produkcji; celem tych badań jest wykazanie, czy zakładowa kontrola produkcji efektywnie wspomaga produkcję, tak by właściwości wyrobu stale odpowiadały warunkom technicznym i w ten sposób zapewniały ekonomicznie uzasadnioną trwałość użytkowania izolacyjnych szyb zespolonych.
    Krótkie badanie klimatyczne, opisane w PN-EN 1279-6: Zakładowa kontrola produkcji i badania okresowe, jest podobne do długotrwałego przenikania wilgoci, lecz z pewnymi modyfikacjami:
● liczba próbek do badań wynosi 5,
● próbki poddawane są przez okres trzech tygodni działaniu stałych warunków klimatycznych.

    Pozostałe procedury odnośnie przechowywania próbek w normalnych warunkach laboratoryjnych przed i po badaniu klimatycznym przez okres dwóch tygodni, badanie temperatury punktu rosy oraz określenie wskaźnika przenikania wilgoci metodą suszenia w temperaturze 950oC pozostają bez zmian.
    Szyby zespolone poddane krótkim badaniom klimatycznym powinny mieć współczynnik przenikania wilgoci I nie większy niż 8,5%.

mgr inż. Barbara Mazur
ISCiMBO
Kraków

patrz też:

- Masy uszczelniające do szyb zespolonych , Zygmunt Wirpsza, Świat Szkła 4/2010

- Hot Melt a inne masy uszczelniające w badaniach adhezji wg PN-EN 1279-4 , Agnieszka Marczewska, Świat Szkła 11/2009

- Masy uszczelniajace do szyb zespolonych - wymagania i badania normowe , Barbara Mazur, Świat Szkła 4/2008

- Badania mas uszczelniających w ZKP szyb zespolonych wg PN-EN 1279-6 , Agnieszka Marczewska, Świat Szkła 12/2007

- Chromatograficzna analiza gazów w badaniach wyrobów szklanych , Anna Kuśnierz, Świat Szkła 9/2007

- Badania mas uszczelniających wg normy PN-EN 1279-4:2004 , Agnieszka Marczewska, Świat Szkła 7-8/2007 

- Reaktywne hotmelty jako uszczelniacze do szyb zespolonych , Rafał Woźnicki, Świat Szkła 7-8/2007

- Notyfikacja Laboratorium Badawczego Instytutu Szkła i Ceramiki Oddział Zamiejscowy w Krakowie , Teresa Siekierska, Barbara Mazur, Świat Szkła 7-8/2006

- W poszukiwaniu najlepszej masy uszczelniającej , Wojciech Przybylski, Świat Szkła 6/2006

Oddziaływanie związków chemicznych na krawędź szyby zespolonej , Mirosław Radomski, Świat Szkla 9/2005

- Masy uszczelniajace w produkcji szyb zespolonych, Andrzej Szafranowski, Swiat Szkła 1/2004

 
więcej informacji: Świat Szkła 4/2008
  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.