Tak powstał odrębny kierunek w technice szklanych przegród budowlanych, odpowiadający tym zapotrzebowaniom a bazujący na ich neutralności, transparentności i lekkości konstrukcyjnej. Te trzy zasadnicze cechy zapewniają dogodne warunki dla ekspozycji in situ reliktów zabytkowych murów, oryginalnych, kamiennych czy ceglanych wątków ścian oraz ekspozycji detali architektonicznych. Powszechnie już stosowane konstrukcje szklanych przekryć dachowych umożliwiają nie tylko zachowanie w całości historycznych układów przestrzennych dziedzińców, miedzuchów czy obejść ale także całoroczne ich wykorzystanie poprzez włączenie w strefę funkcjonalnego oddziaływania budynku.
    Wcześniejsze rozwiązania techniczne, stosowane w dachach i ścianach przeszklonych, opierały się na zastosowaniu stalowych lub żelbetowych elementów konstrukcyjnych. Masa oraz powierzchnia tych elementów były jednak niewspółmiernie duże w stosunku do oryginalnych partii historycznych, co wpływało niekorzystnie na percepcję samego zabytku oraz sposób jego ekspozycji. Zaistniała potrzeba  opracowania systemu, który z jednej strony zapewni oczekiwane wymagania funkcjonalne i stworzy nową jakość architektoniczną, a z drugiej – stanowić będzie neutralne tło dla podkreślenia wartości historycznych.
    Naprzeciw tym oczekiwaniom wychodzi nowa technologia oszkleń, której rozwiązania techniczne sprzyjają bezkolizyjnemu i właściwemu – z punktu widzenia konserwacji zabytków – łączeniu nowych struktur przestrzennych z obiektami historycznymi.
    Szczegółowe omówienie zagadnień technicznych nowego typu przeszkleń należy poprzedzić krótką ich prezentacją i charakterystyką, w odniesieniu do konkretnych wymagań, stawianych przez uwarunkowania konserwatorskie.
    Nowe technologie przeszkleń, znajdujące obecnie szerokie zastosowanie w projektowaniu konserwatorskim to:
● konstrukcje cięgnowe,
● konstrukcje całoszklane czyli bazujące na elementach konstrukcyjnych wykonanych również ze szkła budowlanego,
● przeszklenia z punktowym mocowaniem szyb.

     Zastosowanie powyższych rodzajów przeszkleń odpowiada na zapotrzebowania konserwatorskie w zakresie:
● zapewnienia neutralności estetycznej nowych przegród – poprzez swoją całkowitą lub częściową transparentność tworzą „ramy ekspozycyjne” dla historycznej kompozycji architektonicznej obiektu; nie budują konkurencyjnego elementu estetycznego, nie zaburzają percepcji wartości historycznych (w przypadku zastosowania szkła refleksyjnego dają efekt odbicia – często wykorzystywany w styku nowej architektury z budynkami zabytkowymi);
● zapewnienia lekkości konstrukcyjnej - brak wielkogabarytowych elementów konstrukcyjnych o dużych przekrojach i masie, eliminacja dodatkowych obciążeń;
● zapewnienia odpowiedniego doświetlenia – zastosowanie konstrukcji cięgnowych i całoszklanych minimalizuje efekt zaciemnienia niezbędnymi elementami konstrukcyjnymi;
● zapewnienia odpowiednich i normatywnych warunków cieplnych – poprzez możliwość stosowania termoizolacyjnych przeszkleń dachowych.

     Wykorzystywane i stosowane w ostatnich latach elementy „styku” nowych technologii szklanych z substancją zabytkową reprezentowane są najliczniej poprzez szklane konstrukcje dachowe oraz różne elementy przekrycia. Praktyczność zastosowania dachów szklanych w styku z zabytkami przejawia się nie tylko w podniesionym powyżej aspekcie estetycznym i funkcjonalnym, lecz także w dopuszczalności wykorzystania istniejących murów zabytkowych dla celów oparcia nowych elementów konstrukcyjnych.
    W zależności od wytycznych konserwatorskich oparcie to może oznaczać bezpośrednie osadzenie nowych elementów w zabytkowych murach lub tylko wprowadzenie wzmocnień i zakotwień. Tam, gdzie wartość substancji zabytkowej wyklucza jej naruszenie stosuje się dodatkowe, samodzielne konstrukcje stalowe. W przypadku dachów całoszklanych z żebrami szklanymi i konstrukcji cięgnowych (wiszących) wymagane dodatkowe zakotwienie konstrukcji realizowane jest w sposób minimalizujący jej inwazyjność lub w postaci całkowicie niezależnej i samodzielnej konstrukcji nośnej.
    W tej grupie rozwiązań formalnych mieszczą się również różnego rodzaju łączniki, stosowane w celu funkcjonalnego połączenia zespołu budynków zabytkowych lub skomunikowania nowej formy architektonicznej z budynkiem zabytkowym. Łączniki są elementami, wykorzystującymi przegrody szklane dla kształtowania zarówno formy dachu jak i ścian.
     Dachy szklane, przekrywające ogrzewane kubatury dziedzińców, zaopatrzone są w przeszklenia termoizolacyjne, odpowiadające jednocześnie wymogom bezpieczeństwa stawianym tego typu przegrodom. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu nowych rodzajów szyb budowlanych. Są to szyby zespolone o specjalnych powłokach niskoemisyjnych, zwiększających termoizolacyjność, których szczelina międzyszybowa jest dodatkowo wypełniona gazami podwyższającymi parametry termoizolacyjności. Budowa szyby zespolonej w przeszkleniach dachowych uwzględnia także wymogi bezpieczeństwa, odnoszące się do przegród budowlanych o przebiegu ukośnym.
    Najczęściej stosowany typ szyby zespolonej – podyktowany wymogami eksploatacyjnymi – to: zewnętrzna szyba bezpieczna, hartowana, przejmująca obciążenia od opadów atmosferycznych oraz osób przebywających czasowo na połaci dachowej (konserwacja), szczelina powietrzna lub gazowa oraz szyba wewnętrzna, klejona na folii tworzywowej, zapewniająca stałość postaciową przeszklenia w przypadku destrukcji szyby zewnętrznej. Zaprezentowany powyżej układ szyby zespolonej wykonany jest ze szkła mineralnego i zachowuje pełną przejrzystość i przezroczystość, dzięki czemu znajduje zastosowanie w projektowaniu konserwatorskim i ekspozycji zabytków.
    Należy zaznaczyć, że konstrukcja nośna samego przeszklenia dachu może być realizowana w oparciu o istniejące systemy przeszkleń nowej generacji, dostępne na naszym rynku budowlanym. Rozpowszechniony szeroko system ściany osłonowej słupowo-ryglowej, zastosowany w dachu szklanym, odbierany estetycznie jako układ szyb ramkowanych obrzeżnie przez konstrukcję metalową, ustępuje aktualnie nowszemu systemowi punktowego mocowania szyb z użyciem rotul, charakterystycznych dla przegród ukośnych.
     Parametry estetyczne tego systemu są szczególnie przydatne w projektowaniu konserwatorskim ze względu na prawie całkowitą eliminację zaciemniających elementów konstrukcyjnych i maksymalną neutralność wyrazu architektonicznego.
    Innym ważnym aspektem zastosowania nowoczesnych technologii przeszkleń jest dowolność ich kształtowania formalnego (płaszczyzny proste, uskokowe, powierzchnie krzywiznowe, sferyczne itd.), możliwe dzięki indywidualnym konstrukcjom nośnym samego przeszklenia np.: cięgnom. Odprowadzenie wód opadowych z takich powierzchni odbywa się w sposób grawitacyjny.
    Osobną i prawdopodobnie najliczniejszą grupę budynków, wykorzystującą nowe technologie oszkleń, tworzą całkowicie nowe realizacje architektoniczne, sytuowane w bezpośrednim sąsiedztwie obiektów lub zespołów zabytkowych. Wówczas do głosu dochodzą te najbardziej pożądane – z punktu widzenia konserwacji zabytków – cechy przegród szklanych, a mianowicie ich neutralny wyraz estetyczny, transparentność lub refleksyjność oraz brak efektu dominacji (konkurencji) w stosunku do historycznej formy i substancji.
    Kształtowanie takich budynków polega najczęściej na wykorzystaniu gładkich, szklanych płaszczyzn, tworzących tło dla ekspozycji obiektu zabytkowego (ewentualnie jego zwierciadlanego odbicia) lub estetycznego zaplecza (dopełnienia), które dodatkowo, poprzez swoje indywidualne i nowoczesne rozwiązania techniczne, tworzy nową jakość architektoniczną.
    Oczywistym jest jednak fakt, że cały wachlarz możliwości technicznych i estetycznych, jaki daje zastosowanie nowoczesnych technologii oszkleń budowlanych, stanowi jedynie pewien możliwy do wykorzystania potencjał, który w przypadku konserwacji zabytków musi poddać się nadrzędnym zasadom projektowania konserwatorskiego.
    Kilka charakterystycznych przykładów takich działań projektowych i konserwatorskich zostało przedstawionych na załączonych ilustracjach.

Andrzej Bojęś
Anna Bojęś-Białasik
Politechnika Krakowska
Zdjęcia: A. Bojęś-Białasik

 

patrz też:

- Architektura budynków przeszklonych szybami giętymi , Andrzej Bojęś, Świat Szkła 5/2009

- Oszklenia bezpieczne w budynkach sportowych , Andrzej Bojęś, Świat Szkła 12/2008

- Przeszklone ściany osłonowe - prognozy rozwoju , Andrzej Bojęś, Świat Szkła 9/2008

- Nowe technologie oszkleń w budynkach zabytkowych , Andrzej Bojęś, Anna Bojęś-Białasik Świat Szkła 5/2008

- Lekkie ściany osłonowe z oszkleniem strukturalnym - architektura, konstrukcja, estetyka , Andrzej Bojęś, Świat Szkła 11/2007

- Między klockiem a rzeźbą , Andrzej Bojęś, Świat Szkła 9/2007

- Oszklenia bezpieczne w przegrodach budowlanych a obowiązujące wymagania , Andrzej Bojęś, Świat Szkła 6/2007 

- 45 lat stosowania w Polsce szyb zespolonych , Andrzej Bojęś, Świat Szkła 12/2006


inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne 

więcej informacji: Świat Szkła 5/2008

 
  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.