Jednym z najważniejszych elementów bezpieczeństwa w obiektach budowlanych jest ochrona przeciwpożarowa. Zwykła murowana ściana jest skuteczną zaporą dla ognia. Daje poczucie bezpieczeństwa. Ma jednak istotną wadę. Nie przepuszcza światła.
Pogodzenie tych wydawałoby się sprzecznych cech: przepuszczalności światła i ochrony przed ogniem, zapewniają szyby ognioochronne Pilkington Pyrodur™ i Pilkington Pyrostop™. Na co dzień pełnią funkcję przyjaznych dla ludzi i roślin, transparentnych bezpiecznych przegród, które w czasie pożaru przeistaczają się w odporne na ogień bariery.
„Przeistaczają się", bo Pilkington Pyrodur™ i Pilkington Pyrostop pod wpływem wysokiej temperatury zamienia się w twardą nieprzezroczystą białą ścianę i zwiększa ponad dwukrotnie swoją grubość. Tajemnica tego zjawiska wynika ze szczególnej konstrukcji tych szyb.
W uproszczeniu Pilkington Pyrodur™ i Pilkington Pyrostop™ są wielowarstwowymi laminatami zbudowanymi z cienkich 1-4 mm grubości płatów szkła typu Pilkington Optifloat™. Sklejone są jednak nie za pomocą folii PVB, lecz specjalnym żelem wodnym na bazie soli mineralnych (główny składnik to krzemian sodowy). Warstwa ta wiąże dużą ilość wody, która podczas pożaru uwalnia się w postaci pary wodnej i chłodzi profile mocujące szkło w ścianie.
Profile i pozostałe elementy wchodzące w skład systemu, w którym mocowane są szyby, muszą przejść przez surowe badania w piecu testowym zgodnie z normami europejskimi.
Na przykład dla uzyskania często wy-nmaganej w Polsce klasy EI30 przegroda przez 30 minut nie może przepuścić ognia, dymu i gorących gazów. Po 30 minutach testu temperatura w piecu osiąga około 850oC. Temperatura na powierzchni nienagrzewanej (zarówno szyby jak i pozostałych elementów) nie może wzrosnąć w stosunku do temperatury początkowej więcej niż 180oC w jednym punkcie, zaś średni wzrost temperatury we wszystkich punktach kontrolnych nie może być większy niż 140oC.
Przekroczenie któregokolwiek z tych parametrów kończy się przerwaniem bardzo kosztownego testu i koniecznością jego powtórzenia. Dlatego też firmy (głównie dostawcy systemów) planujące wprowadzenie nowych rozwiązań w przegrodach ognioochronnych są zainteresowane ograniczeniem tego ryzyka do minimum.
To ryzyko w znacznym stopniu ograniczają szyby Pilkington Pyrodur™ i Pilkington Pyrostop™. Składa się na to kilka czynników.
Po pierwsze, są to najbardziej uwarstwione z dostępnych szyb ognioochronnych. Większa liczba warstw szkła float i żelu ognioochronnego sprawia, że szyba i poszczególne warstwy żelu w bardziej kontrolowany sposób ulegają procesowi krystalizacji i pęcznienia podczas pożaru. Dzięki temu zabiegowi szyby Pilkingtona uzyskują parametry ognioochronne EI30, EI60 przy zachowaniu mniejszej grubości tafli - a w konsekwencji mniejszego ciężaru - niż inne szyby ogniowe.
Przykładowo: mniejsza grubość o 2 mm sprawia, że tafla o wymiarach 2000x1500 waży o ok. 15 kg mniej od szyby innego producenta. Naturalnie jest to znaczne ułatwienie pracy dla montażystów. Sama konstrukcja również dźwiga mniejszy ciężar. Często dzięki lżejszym wypełnieniom można dobrać cieńsze profile na fasadę. Lżejsze przeszklone drzwi przeciwpożarowe są łatwiejsze w obsłudze i trwalsze (mniej obciążone zawiasy i samozamykacze).
Po drugie, skład, sposób produkcji, nakładania i suszenia żelu klejącego szyby ogniowe firmy Pilkington jest sprawdzony i opatentowany. Wszystkie żele wodne stosowane w szybach ognioochronnych są produkowane na bazie krzemianu potasowego bądź krzemianu sodowego. Związki te są wrażliwe na działanie promieniowania UV. Są też silnie higroskopijne i muszą być zabezpieczone przed dostępem powietrza. W celu zabezpieczenia przed szkodliwym działaniem promieniowania UV stosuje się przeważnie folie PVB, które stanowią skuteczny filtr dla tego niepożądanego pasma.
Folia PVB jest doklejana razem z dodatkową warstwą szkła float do szyby, co zwiększa nieznacznie jej grubość (np. 18 mm zamiast 15 mm w klasie EI30). Należy tylko pamiętać, aby ustawić szybę filtrem w kierunku na zewnątrz. Można też łączyć szyby do szklenia wnętrz i zespalać z szybami laminowanymi z folią PVB.
Bardzo ważnym elementem jest zabezpieczenie żelu wodnego przed dostępem powietrza i zawartej w nim wilgoci. Pilkington stosuje najlepsze dostępne na rynku taśmy aluminiowo-poliestrowe do oklejania swoich szyb ognioochronnych, zapewniając im całkowitą szczelność na powietrze i zawartą w nim wilgoć, oraz najwyższą trwałość i odporność na uszkodzenia mechaniczne.
Po trzecie, jakość optyczna, która jest następnym ważnym elementem oceny jakości szkła. Wykonanie szyby warstwowej wypełnionej półpłynnym żelem o parametrach optycznych zbliżonych do szyb typu float jest nie lada sztuką. Warstwy żelu zamkniętego pomiędzy taflami szkła float w efekcie zjawiska zwanego anizotropią optyczną tworzą wyraźne pofalowania obrazu widoczne pod pewnym kątem po drugiej stronie szyby. Pilkington Pyrodur™ i Pilkington Pyrostop™ i z tym problemem radzą sobie lepiej niż inne rodzaje szkła ognioochronnego. Pofalowania obrazu są praktycznie niewidoczne gołym okiem.
Szyby ognioochronne należą do tych najgrubszych. Wraz ze wzrostem ich grubości spada przepuszczalność światła. Przy szybach w klasie EI120, gdzie grubości przekraczają 50 mm,
pod znakiem zapytania stoi sens użycia tak drogich szyb, skoro niewiele przez nie widać.
Pilkington rozwiązał ten problem stosując specjalną odmianę szkła float o niskiej zawartości żelaza i zwiększonej przepuszczalności światła Pilkington Optiwhite™.
W rezultacie stosunkowo gruby 56 mm Pilkington Pyrostop™ 120-10 charakteryzuje się współczynnikiem przepuszczalności światła LT na poziomie zbliżonym do szyby zespolonej o konfiguracji 4/16/4.
Mariusz Pruszko
PILKINGTON
więcej informacji: Świat Szkla 9/2005
