Przestępczość, strach przed przestępczością i brak zabezpieczenia urbanistycznego w zakresie bezpieczeństwa są jednym z ważniejszych problemów trapiących społeczeństwo oraz politycznych przywódców współczesnej Europy. Znalezienie satysfakcjonujących rozwiązań tych problemów jest jednym z głównych zadań dla bezpieczeństwa, spokoju i stabilizacji obywateli.

 

 

Zagadnieniem włamań w Unii Europejskiej, w zakresie opracowań normatywnych, zajmuje się tylko CEN i to raczej w aspekcie zapobiegania przestępczości a mniej w zakresie oceny odporności na włamanie poszczególnych elementów budynków. Stąd aktualnie CEN opracowuje grupę projektów norm EN 14383 dotyczących zapobiegania przestępczości a wydał tylko jeden dokument dotyczący oceny odporności na włamanie. Jest to norma PN-EN 1627 Drzwi, okna ściany osłonowe, kraty i żaluzje. Odporność na włamanie. Wymagania i klasyfikacja z powiązanymi z nią normami PN-EN 1628, PN-EN1629 i PN-1630 dotyczącymi metod badań. 

 

Poszczególne części EN 14383 odnoszą się do wymagań dotyczących planowania urbanistycznego, projektowania budowlanego i metod zapobiegania przestępczości środkami organizacyjnymi, budowlanymi i elektronicznymi. natomiast – w znikomym stopniu – zabezpieczeniem przed włamaniem, podając wyłącznie ogólne zalecenia do rozwiązań konstrukcyjnych poszczególnych elementów budowlanych, w tym dachów. 

 

Jednym z elementów konstrukcji dachowych mających wpływ na odporność budynków na włamanie są świetliki, pasma świetlne i wyłazy dachowe. W projekcie EN14383-4 określono między innymi ogólne wymagania w zakresie projektowania obiektów. W odniesieniu do dachów norma precyzuje: Jeżeli istnieje ryzyko dotyczące zabezpieczenia dachów zaleca się unikania wyposażenia budynku w oszklenia dachowe. Tam gdzie oszklenie dachowe istnieje lub ma być zainstalowane – łącznie ze świetlikami, oknami dachowymi, szklanymi kopułami – zalecane jest wyposażenie go w kraty zabezpieczające celem uzyskania odpowiedniego stopnia zabezpieczenia. Zalecana jest masywna konstrukcja okuć zewnętrznych. 

 

Wynika z tego, że dla niektórych zastosowań, tam gdzie istnieje ryzyko wtargnięcia do obiektu przez dach, świetliki i wyłazy dachowe powinny być zabezpieczane przed włamaniem. 

 

Świetliki i pasma świetlne, ze względu na funkcję którą pełnią, stanowią obecnie nieodzowny element większości budynków. Służą głownie do doświetlania pomieszczeń światłem naturalnym oraz przewietrzania, a w technice pożarowej do oddymiania. O ile świetliki i pasma świetlne służące wyłącznie do doświetlania są konstrukcjami stałymi nie otwieranymi, o tyle świetliki służące do wentylacji i oddymiania są konstrukcjami otwieranymi na zewnątrz budynku, najczęściej siłownikami elektromechanicznymi, czy coraz rzadziej spotykanymi siłownikami pneumatycznymi. Często świetliki, po modyfikacjach konstrukcyjnych, stosowane są jako wyłazy dachowe służące do bezpośredniego wyjścia na dach zapewniając jednocześnie doświetlenie np. klatki schodowej. Wykorzystywane są do prac technicznych a w szczególnych warunkach mogą stanowić wyjście ewakuacyjne. Zgodnie z wytycznymi zawartymi w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. dot. warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich otoczenie, stosowane w budownictwie wyłazy dachowe powinny mieć minimalny wymiar wyjścia na dach wynoszący 0,8 × 0,8 m.

 

Analizując konstrukcje występujących na rynku świetlików zauważa się, że: świetliki, pasma świetlne niezależnie od ich kształtu (płaskie, skośne, kopułowe, trapezowe, montowane na dachu czy w kalenicy świetliki), zarówno produkcji krajowej jak i importowane, wykonywane są w sposób nie zapewniający jakiejkolwiek odporność na włamanie. Dotyczy to zarówno zastosowanych materiałów na wypełnienie (tworzywo sztuczne), jak i samej konstrukcji. W szczególności istnieje niczym nie ograniczony dostęp do wkrętów, śrub montażowych itp.

 

Wprowadzenie do konstrukcji przeźroczystych wypełnień odpornych na włamanie w zasadzie ogranicza się do zastosowania odpowiedniego szkła odpornego na włamanie wg PN-EN 356. Ze względu na duży ciężar przeszklenia z takiego szkła znajduje ono raczej zastosowania w konstrukcji świetlików stałych i pasm świetlnych. Tak więc zabezpieczenie świetlików i pasm świetlnych w większości przypadków, będzie musiało być zrealizowane nie w oparciu o odporność samych świetlików lecz o osobne konstrukcje zabezpieczające otwory, nad którymi montowane są świetliki. Stąd będą to głównie różne rozwiązania krat mocowanych pod świetlikami do stropów, najczęściej bez możliwości ich otwierania. Innym rozwiązaniem mogą być również kraty stanowiące element konstrukcji samych świetlików.

(...)

 

2014-06-19-1

 

 

Zabezpieczenie świetlików przed włamaniem poprzez zastosowanie dodatkowych krat, spełniać będzie również inną, bardzo ważną funkcję, wynikającą z wymagania podstawowego, tj. bezpieczeństwa użytkowania, a zapewniającą bezpieczeństwo przed wpadnięciem poprzez świetlik pracowników wykonujących konserwację, naprawy i inne prace na dachu i upadkiem z dużej wysokości. 

 

2014-06-20-1

 

2014-06-20-2

 

 

 

W artykule pokazano zdjęcia podstaw świetlików o podwyższonej odporności na włamanie z różnymi rozwiązaniami krat. 

 

Świetliki, pasma świetlne wyłazy dachowe powinny spełniać wymagania odporności na włamanie zbliżone do wymagań stawianych oknom dachowym i innym wyrobom ślusarki/stolarki otworowej. Stąd wymagania w zakresie odporności na włamanie zbliżone będą do wymagań tych wyrobów. O ile świetliki nie muszą być otwierane, to wyłazy dachowe są zawsze otwierane, tym bardziej, że niektóre rozwiązania budynków przewidują również, że będą one spełniać funkcję ewakuacyjną, umożliwiając np. w wysokich budynkach ewakuację na dach.

 

Analizując konstrukcje świetlików i wyłazów dachowych należy stwierdzić, że:

  • świetliki, pasma świetlne, wyłazy dachowe są elementami otworowymi w konstrukcji budynku i powinny spełniać wymagania określone w normie PN-EN 1627 Drzwi, okna, ściany osłonowe, kraty i żaluzje. Wymagania i Klasyfikacja;
  • świetliki, pasma świetlne, wyłazy dachowe, w których przewiduje się zastosowanie jako wypełnienie szkło odporne na włamanie, powinny być wykonane i zamontowane w sposób uniemożliwiający ich demontaż przy pomocy dostępnych kluczy, wkrętarek itp. Świetliki, pasma świetlne, wyłazy dachowe, w których jako wypełnienie zastosowano materiały tworzywowe, nie będą same w sobie odporne na włamanie, zabezpieczane nimi otwory będą musiały mieć niezależne zabezpieczenia, np. w postaci krat pod świetlikiem lub montowanych w podstawie świetlika;
  • wszystkie konstrukcje świetlików i wyłazów dachowych otwierają się na zewnątrz pomieszczeń i atak od strony wewnętrznej jest niemożliwy, stąd nie będą one narażone na przenoszenie obciążeń statycznych. W związku z tym świetliki i wyłazy dachowe muszą spełniać wymagania odporności tylko na obciążenia dynamiczne oraz – co jest bardziej uzasadnione – na niekonwencjonalne manipulacje (próby włamania ręcznego). Wyjątkiem może być konieczność zabezpieczenia wyłazów dachowych przed przedostaniem się na dach nieupoważnionych osób z klatek schodowych budynków wielorodzinnych, w zabudowie szeregowej itp., tam, gdzie są wejścia z ogólnodostępnej klatki schodowej przez niezabezpieczony wyłaz na dach i możliwe jest przejście dachem do wyłazu, świetlika, pasma świetlnego nad pomieszczeniami zajmowanymi np. przez biura, magazyny itp., a stąd przedostanie się do wewnątrz i wtargnięcie do znajdujących się niżej pomieszczeń;
  • w otwieranych konstrukcjach świetlików i wyłazów zawiasy mogą być dostępne zarówno od strony wewnętrznej, jak i zewnętrznej. Stąd zawiasy od strony zewnętrznej powinny być tak zaprojektowane, aby czop zawiasu mógł być usunięty jedynie wówczas, gdy świetlik lub wyłaz znajduje się w położeniu otwartym lub czop zawiasu był zabezpieczony w sposób uniemożliwiający jego usunięcie. Zaleca się aby świetliki w obrębie zawiasu były wyposażone w czopy przeciwwyważeniowe, tak aby umożliwić zawiasowi wytrzymywanie naprężeń ścinających przy próbie włamania ręcznego, np. za pomocą łomu lub innego podobnego narzędzia. Czopy przeciwwyważeniowe powinny być stosowane również wtedy, kiedy możliwe jest w łatwy sposób odcięcie zawiasu od konstrukcji świetlika lub wyłazu za pomocą piłki do metalu, szlifierki kątowej itp.;
  • osobnym zagadnieniem jest sposób zamknięcia świetlika od strony wewnętrznej. Świetliki będące jednocześnie elementem oddymiającym, uruchamiane siłownikami sterowanymi z centralki pożarowej, nie mogą być zamykane zamkiem, kłódką itp. Mogą być zabezpieczone jedynie blokadą, będącą elementem konstrukcji siłownika uruchamiającego świetlik. W przypadku wyłazów dachowych mogą być stosowane typowe zamknięcia, np. zamki, kłódki lub blokady niemożliwe do usunięcia np. po wykonaniu otworu w pokrywie wyłazu dachowego; 
  • innym problemem może być przypadek, kiedy świetlik lub wyłaz dachowy jest jedną z dróg ewakuacji przez dach na sąsiedni budynek, np. do klatki schodowej będącej drogą ewakuacji. Taki wyłaz musi wtedy spełniać wszystkie wymagania dla dróg ewakuacji, a więc musi być otwierany od wewnątrz w każdej chwili i nie może być zamykany kłódką. Niezbędne jest w tym przypadku dobre zabezpieczenie wyłazu przed włamaniem od zewnątrz; 

 

2014-06-21-1

 

 

W oparciu o powyższe stwierdzenia można ustalić:

  • na podstawie analizy dokumentów normatywnych przyjęto, że świetliki i wyłazy dachowe są również zamknięciem otworów budowlanych. Podstawowym dokumentem do określenia wymagań, klasyfikacji oraz metod badań będzie norma PN-EN 1627 dot. odporności na włamanie drzwi, okien, krat i żaluzji z dostosowaniem do specyfikacji rozwiązań i funkcji jaką spełniają świetliki i wyłazy;
  • określone w PN-EN 1627 wymagania, które powinny spełniać świetliki, pasma, świetlne i wyłazy, dotyczyć będą jedynie odporności na obciążenia dynamiczne wg PN-EN 1629 i próby włamania ręcznego wg PN-EN 1630. W metodach badań należy uwzględnić metodę określoną w PN-EN 1873:2006 Prefabrykowane elementy dachowe. Pojedyncze świetliki dachowe z tworzywa sztucznego. Charakterystyka wyrobu i metody badań;
  • w wymaganiach powinny być również uwzględnione wymagania dla zawiasów, które w analizowanych konstrukcjach są często dostępne od zewnątrz;
  • w przypadku stosowania kłódek do zamknięć wyłazów dachowych od wewnątrz powinny one spełniać wymagania dla deklarowanej klasy odporności na włamanie wg PN-EN 12320:2013- 04E Okucia budowlane. Kłódki wraz z osprzętem. Wymagania i metody badań. Ze względu na zakres wymagań wynikający z zagrożeń atakiem siłowym, wystarczające jest stosowanie kłódek wraz z osprzętem w klasach 1 do 4, odpowiednio do klasy odporności na włamanie świetlika czy wyłazu;
  • przyjąć niezależną klasyfikację odporności na włamanie świetlików i wyłazów dla czterech klas (RC1 do RC4).

 

 

Wymagania, klasyfikacja i metody badań świetlików i wyłazów dachowych o podwyższonej odporności na włamanie jest aktualnie tematem pracy wykonywanej w ITB OW.

 

 

Wojciech Kujawski

Jan Szubert

 

 

Całość artykułu w wydaniu drukowanym elektronicznym 
Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne 
Więcej informacji: Świat Szkła 6/2014 

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.