Producent drzwi przeciwpożarowych, firma Hörmann, uzyskała nowy dokument stanowiący specyfikację techniczną w procesie oceny właściwości użytkowych wyrobu budowlanego. Od 1 stycznia 2017 r. jest nim Krajowa Ocena Techniczna (KOT), zastępująca dotychczasowe krajowe Aprobaty Techniczne. Dokument ten obejmuje stalowe rozwierane drzwi wewnętrzne przeciwpożarowe i/lub dymoszczelne typu HPL 30 OD o innowacyjnej konstrukcji. 

 

 

Charakterystyka nowego rozwiązania drzwi przeciwpożarowych

 

Firma Hörmann wdrożyła do produkcji nowoczesne rozwiązanie techniczne stalowych drzwi przeciwpożarowych o konstrukcji płaszczowej. Nowa generacja tych wyrobów spotkała się z wielkim zainteresowaniem ze względu na innowacyjne sklejenie poszycia skrzydła z jego wypełnieniem, dzięki czemu uzyskano idealną płaszczyznę powierzchni drzwi, co przedstawia fot. 1. Dotychczasowe tego typu konstrukcje, zwłaszcza drzwi lub bram wielkogabarytowych o dużej powierzchni poszycia skrzydła, cechowały się naturalną tendencją do falowania, co obniżało ich walory estetyczne.

 

 

2017 12 23 1

Fot. 1. Powierzchnia drzwi typu HPL 30 OD

 

 

Odpowiednio wyprofilowane arkusze blachy poszycia, tworzące zewnętrzne powierzchnie skrzydła drzwi, nie są obecnie (tak jak dotychczas) spawane ze sobą lub zgrzewane punktowo, ale nitowane w technologii o bardzo wysokiej jakości i dokładności (wykorzystywanej podobnie, jak w przemyśle motoryzacyjnym). Dzięki temu unika się możliwości uszkodzenia ocynkowanej powierzchni blachy, co w znaczący sposób podnosi odporność drzwi na korozję. Technologia taka pozwala także na wykonywanie drzwi o strukturze drewnopodobnej, gdyż wyeliminowano spawanie lub zgrzewanie, będące przyczyną uszkadzania drewnopodobnej folii zintegrowanej z blachą poszycia skrzydła. W wersji tej drzwi nitowane są łączeniami ze stali nierdzewnej, co dodatkowo podwyższa jakość i estetykę wykonania. Jednoskrzydłowe drzwi przeciwpożarowe typu HPL 30 OD ze skrzydłem okleinowanym drewnopodobną folią pokazano na fot. 2.

 

 

2017 12 23 2

Fot. 2. Drzwi okleinowane folią drewnopodobną

 

 

Poprzez wprowadzenie przedstawionej innowacji uzyskano nową jakość oraz walory estetyczne w rozwiązaniach drzwi, które z zasady stosuje się głównie w pomieszczeniach technicznych bądź przemysłowych, gdzie ich wygląd odgrywał mniejszą rolę. Obecnie jednak możliwe stało się zastosowanie stalowych drzwi przeciwpożarowych typu HPL 30 OD w zamknięciach technicznych także pomieszczeń bardziej reprezentacyjnych, spełniających dodatkowe wymagania w ramach tzw. rozwiązań „multifunkcyjnych”, np. w hotelarstwie, nowoczesnych biurowcach i innych budynkach użyteczności publicznej.

 

Prezentowane drzwi mogą występować także w wersji bezprzylgowej oraz być wyposażone w kryte zawiasy, chowane w kształtowniku ramy ościeżnicy, przez co są niewidoczne po zamknięciu drzwi. Ponadto w kształtownikach konstrukcji drzwi może być ukryty samozamykacz górny, np. firmy DORMA typu ITS 96, przez co uzyskuje się niezwykle estetyczny otworowy wyrób budowlany. Sposób wbudowania samozamykacza w drzwiach typu HPL 30 OD przedstawiono na fot. 3.

 

 

2017 12 23 3

Fot. 3. Drzwi z krytym samozamykaczem DORMA ITS 96

 

 

Wyrób ten, oprócz spełniania podstawowej swej funkcji w zakresie ochrony przeciwpożarowej, wykazuje szereg innych cech techniczno-użytkowych w odniesieniu m.in. do dymoszczelności, dźwiękoszczelności, czy zwiększonej odporności na włamanie. Ponadto charakteryzuje się wysokimi parametrami funkcjonalno-wytrzymałościowymi. Duża wytrzymałość konstrukcyjna i mechaniczna jest potwierdzona stosownymi badaniami, wykonywanymi na zlecenie firmy Hörmann. Drzwi przeciwpożarowe poddawane są standardowo testom trwałości funkcji samoczynnego zamykania w ilości 200 000 cykli otwarć i zamknięć, co spełnia wymagania klasy C5 według normy PN-EN 14600:2005 Drzwi, bramy i otwieralne okna o właściwościach odporności ogniowej i/lub dymoszczelności. Wymagania i klasyfikacja. Dodać można, że badana jest także odporność drzwi na wielokrotne otwieranie i zamykanie, a wyroby o specjalnie wzmocnionej konstrukcji spełniają wymagania 1 000 000 cykli, według postanowień normy PN-EN 12400:2004 Okna i drzwi. Trwałość mechaniczna. Wymagania i klasyfikacja. Drzwi takie uzyskują klasę 8 – bardzo ciężkie warunki użytkowania – co pozwala na stosowanie w wysoko obciążonych ciągach komunikacyjnych, gdzie drzwi są poddawane każdego dnia wielokrotnym cyklom ich otwarcia i zamykania.

 

Stalowe drzwi przeciwpożarowe nowej generacji typu HPL 30 OD cechują się wieloma specjalistycznymi rozwiązaniami w zakresie mocowania w ścianach różnego rodzajach. Ponadto ich konstrukcja pozwala na możliwość zastosowania szerokiego wachlarza okuć oraz przeszkleń. Wymagało to przeprowadzenia bardzo wielu badań ogniowych każdego zestawu drzwiowego we wszelkich możliwych konfiguracjach zastosowanych rozwiązań techniczno-materiałowych.

 

Zaprezentowany wyrób uzyskał w Instytucie Techniki Budowlanej w Warszawie nowy, obowiązujący w naszym kraju od 1 stycznia 2017 r. dokument odniesienia, w postaci Krajowej Oceny Technicznej ITB-KOT-2017/0001 wydanie 1 Stalowe drzwi wewnętrzne przeciwpożarowe i/lub dymoszczelne HPL 30 OD, HPL 30 OD RS i HPL RS OD. Stronę tytułową tego dokumentu pokazano na fot. 4.

 

 

(...)

 

2017 12 24 1

Fot. 4. Strona tytułowa przykładowej Krajowej Oceny Technicznej

 

 

Opis konstrukcji drzwi

 

Firma Hörmann oferuje następujące stalowe rozwierane drzwi przeciwpożarowe typu HPL 30 OD: 

 

  • jednoskrzydłowe (HPL 30-1 OD), pełne lub przeszklone, przylgowe (z trójstronną lub czterostronną cienką lub grubą przylgą) albo w wersji bezprzylgowej, z naświetlem górnym lub bez naświetla (przykładowe na fot. 2), 
  • dwuskrzydłowe (HPL 30-2 OD), pozostałe cechy, jak powyżej, a przykładowe drzwi przeszklone przedstawia fot. 5.

 

Podstawowe wymiary skrzydła drzwi wynoszą:

 

  • grubość w wersji z przylgą – 65 mm (±1), 
  • grubość w wersji bezprzylgowej – 59 mm (±1),
  • n maksymalna szerokość – 1250 mm,
  • maksymalna wysokość – 2500 mm.

 

 

2017 12 24 2

Fot. 5. Drzwi dwuskrzydłowe przeszklone typu HPL 30 OD

 

 

Drzwi dwuskrzydłowe mogą mieć maksymalną szerokość wynoszącą 2500 mm.

 

Skrzydło drzwi ma budowę skrzynkową, utworzoną przez dwa zewnętrzne płaszcze poszycia wykonane z blachy stalowej ocynkowanej ogniowo o grubości 1,0 mm (wersja standardowa) lub 1,5 mm (wersja wzmocniona). Blacha może być pokryta farbą proszkową o kolorach według palety RAL lub okleinowana folią drewnopodobną o grubości 0,2 mm. W tym drugim przypadku grubość blachy wynosi tylko 0,6 mm, co ogranicza maksymalne wymiary skrzydła: szerokość do 1125 mm i wysokość do 2250 mm. Wewnątrz konstrukcji skrzydła, wzdłuż krawędzi bocznych oraz krawędzi górnej i dolnej, znajdują się wzmocnienia wykonane z blachy stalowej o grubości 1,5 mm lub 3,0 mm.

 

Wypełnienie wewnętrzne skrzydeł stanowi wełna mineralna o grubości 64 mm lub 57 mm (drzwi bezprzylgowe), która jest sklejona z okładzinami przy użyciu stosownego kleju, co obrazuje fot. 6.

 

 

2017 12 24 3

Fot. 6. Wypełnienie wewnętrzne skrzydeł wełną mineralną

 

 

Dolna krawędź pozioma skrzydła drzwi może być zabezpieczona uszczelką opadającą, listwą progową z uszczelką lub uszczelką poślizgową oraz uszczelką pęczniejącą. Ponadto drzwi mogą być wyposażone w próg wykonany z blachy stalowej.

 

Skrzydło drzwi typu HPL 30 OD można przeszklić: 

 

  • taflą szklaną Promaglas o grubości od 17 do 22 mm, prostokątną, o maks. wymiarach 935 mm (szerokość) x 2127 mm (wysokość) lub okrągłą, o maks. średnicy 500 mm, 
  • taflą szklaną zespoloną, składającą się z szyby wewnętrznej Promaglas o wymiarach powyżej podanych i szyby zewnętrznej hartowanej ESG Float grubości 6 mm.

 

Tafle szkła są mocowane z obu stron skrzydła drzwiowego przy pomocy ramek przyszybowych wykonanych z blachy ocynkowanej lub nierdzewnej o grubości 2 mm. Pomiędzy ramkami i taflą szkła, z obu jej stron, jest zastosowana uszczelka z EPDM, a przykładowy sposób mocowania oszklenia pokazano na rys. 1.

 

 

2017 12 24 5

Rys. 1. Mocowanie oszklenia drzwi

 

 

Zespół drzwiowy jest wyposażony w trójstronną lub czterostronną ościeżnicę wykonaną z ocynkowanej i pomalowanej proszkowo blachy stalowej o gr. 2 mm. Główne elementy ościeżnicy, tj. stojaki pionowe i belki poziome oraz akcesoria są łączone przez zgrzewanie lub spawanie w narożach albo skręcanie przy użyciu narożnych elementów oraz wkrętów. Na obwodzie ościeżnicy umieszczona jest uszczelka pęczniejąca o przekroju 23/25/15 mm x x 2 mm, a we wrębie znajduje się uszczelka dociskowa wykonana z EPDM. Ponadto ościeżnicę wypełnia się jedną z zapraw: cementowo-wapienną, cementową lub gipsową, albo wełną mineralną lub płytami gipsowo- kartonowymi. Przykładową ościeżnicę wypełnioną wełną mineralną przedstawia fot. 7.

 

 

2017 12 24 4

Fot. 7. Przekrój ościeżnicy wypełnionej wełną mineralną

 

 

Opisywane drzwi są wyposażane w następujące okucia spełniające wymagania dotyczących ich norm: 

 

  • zawiasy konstrukcyjne łożyskowane (przykładowe na fot. 8), 
  • zamki, przy czym ich kieszeń w skrzydle jest izolowana płytami gipsowo-kartonowymi, 
  • klamki z różnego rodzaju tarczkami (szyldami), 
  • samozamykacze, przy czym kieszeń na samozamykacz wpuszczany w skrzydło jest zabezpieczona płytami gipsowo-kartonowymi, 
  • czopy przeciwwyważeniowe o średnicy 15 mm lub 19 mm.

 

 

2017 12 25 1

Fot. 8. Zawias konstrukcyjny łożyskowany

 

 

Dodatkowo w drzwiach można zainstalować następujące okucia i akcesoria: 

 

  • dźwignie przeciwpaniczne, 
  • elektryczny otwieracz, 
  • czujniki otwarcia,
  • elektrozaczepy, 
  • czujniki zaryglowania drzwi, 
  • elementy specjalne np. wizjer, mata alarmowa, ochrona palców itp.

 

Przykładowe skrzydło drzwi z zainstalowanym zamkiem z klamką i tarczką podłużną oraz dźwignią przeciwpaniczną pokazano na fot. 9.

 

 

2017 12 25 2

Fot. 9. Przykładowy zamek z klamką i tarczką oraz dźwignią przeciwpaniczną

 

Stalowe drzwi rozwierane, jedno- i dwuskrzydłowe typu HPL 30 OD, o powyżej przedstawionej konstrukcji, uzyskały klasę odporności ogniowej EI2 30, według kryteriów normy PN-EN 13501-2:2016 Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków. Część 2: Klasyfikacja na podstawie wyników badań odporności ogniowej, z wyłączeniem instalacji wentylacyjnej.

 

 

Aktualne przepisy dotyczące wyrobów budowlanych

 

Podstawowym dokumentem prawnym obowiązującym w Polsce w odniesieniu do wyrobów budowlanych jest Ustawa o wyrobach budowlanych z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz. U. Nr 92, poz. 881 z późniejszymi zmianami). Określono w niej zasady wprowadzania do obrotu lub udostępniania na rynku krajowym wyrobów budowlanych, zgodnie z rozporządzeniem Nr 305/2011 Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z dnia 9 marca 2011 r., ustanawiającym zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylającego dyrektywę Rady 89/106/EWG.

 

Z ustawy wynika, iż wyrób budowlany objęty normą zharmonizowaną lub zgodny z wydaną dla niego europejską oceną techniczną może być wprowadzony do obrotu lub udostępniony na rynku krajowym, wyłącznie po oznakowaniu CE i spełnieniu związanych z tym wymagań. Również wyrób nie objęty wymienionymi specyfikacjami technicznymi może być wprowadzany do obrotu lub udostępniany na rynku krajowym, jeżeli jednak został oznakowany znakiem budowlanym B.

 

Od 1 stycznia 2017 r. zaczęła w powyższej ustawie obowiązywać zmiana, iż znak budowlany umieszcza się na wyrobie, dla którego producent sporządził, na swoją wyłączną odpowiedzialność, krajową deklarację właściwości użytkowych. Właściwości te, zadeklarowane zgodnie z właściwą przedmiotowo Polską Normą wyrobu lub krajową oceną techniczną, należy odnieść do zasadniczych charakterystyk wpływających na spełnienie podstawowych wymagań, zgodnie z zamierzonym zastosowaniem. Pojawiły się więc nowe określenia:

 

  • krajowa deklaracja właściwości użytkowych (zastępująca krajową deklarację zgodności), oraz 
  • krajowa ocena techniczna (zastępująca aprobatę techniczną).

 

 

Jednocześnie w znowelizowanej Ustawie o wyrobach budowlanych przedstawiono konkretne sytuacje, w których wydawana jest krajowa ocena techniczna (KOT) dla wyrobu budowlanego, a mianowicie:

 

1) nieobjętego zakresem przedmiotowym Polskiej Normy (PN) wyrobu, albo

2) jeżeli w odniesieniu do co najmniej jednej zasadniczej charakterystyki wyrobu budowlanego metoda oceny przewidziana w normie PN wyrobu nie jest właściwa, albo

3) jeżeli norma PN wyrobu nie przewiduje metody oceny w odniesieniu do co najmniej jednej zasadniczej charakterystyki wyrobu budowlanego.

 

Krajową ocenę techniczną wydaje się na okres 5 lat, który może być przedłużany na kolejne okresy nie dłuższe niż 5 lat. Wydanie tego dokumentu, jego zmiana lub przedłużenie terminu ważności następuje na koszt wnioskodawcy, Odpłatność za te czynności określa się na podstawie iloczynu stawki godzinowej nie wyższej niż 120 zł i liczby godzin pracy wykonanej w ramach tych czynności.

 

Ponadto w obwieszczeniu Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 września 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o wyrobach budowlanych podano m.in., iż aprobaty techniczne wydane przed wejściem w życie nowych przepisów (tj. do 31 grudnia 2016 r.) mogą być wykorzystywane jako krajowe oceny techniczne do końca okresu ich ważności.

 

W związku ze zmianami w Ustawie o wyrobach budowlanych dotyczących znakowania znakiem budowlanym, ukazały się stosowne przepisy wykonawcze. Jednym z nich jest rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 17 listopada 2016 r. w sprawie krajowych ocen technicznych (Dz. U. z 6 grudnia 2016 r., poz. 1968). Rozporządzenie określa: 

 

  • wzór wniosku o wydanie krajowej oceny technicznej, 
  • tryb wydawania, zmiany lub przedłużenia terminu ważności krajowej oceny technicznej, 
  • sposób ustalania liczby godzin pracy niezbędnych do wydania, zmiany lub przedłużenia terminu ważności krajowej oceny technicznej, 
  • sposób prowadzenia wykazu wydanych i uchylonych krajowych ocen technicznych.

 

Drugim przepisem wykonawczym jest rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 17 listopada 2016 r. w sprawie sposobu deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz. U. z 6 grudnia 2016 r., poz. 1966). W rozporządzeniu określono: 

 

  • sposób deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych, 
  • krajowe systemy oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych wyrobów budowlanych, 
  • grupy wyrobów budowlanych objętych obowiązkiem sporządzania krajowej deklaracji właściwości użytkowych, oraz właściwe dla tych grup krajowe systemy oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych, 
  • wzór i treść krajowej deklaracji, 
  • sposób udostępniania lub dostarczania krajowej deklaracji odbiorcom wyrobów budowlanych, 
  • sposób znakowania wyrobów budowlanych znakiem budowlanym oraz zakres informacji towarzyszących temu znakowi.

 

 

Zasady wydawania i zawartość krajowej oceny technicznej

 

Krajową ocenę techniczną (KOT) wydaje się na podstawie oceny właściwości użytkowych oraz przewidywanej trwałości zidentyfikowanego wyrobu budowlanego, potwierdzonych, w zależności od potrzeb, badaniami i obliczeniami, z uwzględnieniem zharmonizowanych metod badań i obliczeń, oględzinami, opiniami ekspertów lub innymi dokumentami. Ponadto w ocenie należy uwzględnić mające zastosowanie przepisy, w tym przepisy techniczno-budowlane oraz zasady wiedzy technicznej. Dokument KOT wydawany jest tylko dla jednoznacznie zidentyfikowanego wyrobu oraz określonego producenta.

 

Podkreślić należy, że krajowa ocena techniczna nie jest dokumentem dopuszczającym do obrotu i stosowania w budownictwie, a stanowi jedynie specyfikację techniczną w procesie oceny właściwości użytkowych wyrobu budowlanego. W oparciu o tą ocenę sporządza się krajowy certyfikat stałości właściwości użytkowych albo krajową deklarację właściwości użytkowych, stanowiących właściwe dokumenty dopuszczające wyroby do obrotu i stosowania w budownictwie.

 

Zgodnie z rozporządzeniem krajowa ocena techniczna powinna zawierać: 

 

  • nazwę i adres siedziby jednostki oceny, 
  • podstawę prawną wydania KOT,
  • nazwę techniczną oraz handlową wyrobu budowlanego, 
  • nazwę i adres producenta a także przedstawiciela (jeśli ustanowiono) oraz miejsce produkcji, 
  • oznaczenie typu i opis techniczny wyrobu budowlanego, 
  • zamierzone zastosowanie, zakres i warunki stosowania wyrobu budowlanego, 
  • właściwości użytkowe wyrażone w poziomach lub klasach i klasyfikację,
  • wytyczne pakowania, transportu i składowania oraz sposób znakowania, 
  • wymagania dotyczące zakładowej kontroli produkcji. 
  • datę wydania i termin ważności oraz wykaz wykorzystanych dokumentów, w tym sprawozdań z badań i obliczeń.

 

Krajowe oceny techniczne wydawane są przez właściwe ze względu na rodzaj wyrobu budowlanego jednostki oceny technicznej, po złożeniu przez producenta stosownego wniosku. Jednostka ta w terminie miesiąca od daty wpływu wniosku dokonuje jego formalnej oceny i zawiadamia o zasadności wszczęcia postępowania (lub przedstawia pisemne uzasadnienie o braku zasadności) i zawiera umowę o jego przeprowadzenie. Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, w okresie dwóch miesięcy jednostka oceny przedstawia wnioskodawcy pisemne stanowisko w sprawie wniosku, zawierające m.in. rodzaj, przedmiot, metody i zakres dodatkowych badań i obliczeń oraz wykaz i przedmiot dodatkowych dokumentów i informacji. Po uzyskaniu kompletu sprawozdań z badań i obliczeń oraz wymaganych informacji i dokumentów, a także – po przeprowadzeniu stosownego postępowania – jednostka oceny wydaje krajową ocenę techniczną lub odmawia jej wydania, uzasadniając swe stanowisko.

 

W odniesieniu do wyrobów budowlanych, dla których istnieją wystarczające podstawy naukowe i wiedza praktyczna dla ustalenia jednolitego zakresu poziomu wymaganych właściwości użytkowych, jednostka oceny uwzględnia w postępowaniu ustalenia zawarte w tzw. warunkach oceny. Warunki te, opracowane przez jednostkę oceny zgodnie z zakresem swojej właściwości, powinny umożliwiać m.in. identyfikację wyrobu budowlanego, określenie jego zasadniczych charakterystyk, metod i zakresu badań oraz wymagań dla zakładowej kontroli produkcji, a także wskazać wymagany krajowy system oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych.

 

 

inż. Zbigniew Czajka

 

 Dariusz Potrzebski
Hörmann-Polska

 

 

Literatura:

• Rozporządzenie Nr 305/2012 Parlamentu Europejskiego

• Ustawa o wyrobach budowlanych z 12.04.2004 r.

• Obwieszczenie Marszałka Sejmu z 8.09.2016 r.

• Rozporządzenie Ministra I. i B. z 17.12.2016 r. w sprawie krajowych ocen technicznych

• Rozporządzenie Ministra I. i B. z 17.12.2016 r. w sprawie deklarowania właściwości użytkowych

• Normy: PN-EN 12400:2004, PN-EN 13501-2:2016, PN-EN 14600:2005

• Krajowa Ocena Techniczna ITB-KOT-2017/0001

• Materiały informacyjne firm: Hörmann, Dorma

 

 

Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym 
Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne 
Więcej informacji: Świat Szkła 12/2017

 

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.