Okno powinno być osadzone w otworze ściennym w taki sposób, aby nawet w czasie bardzo intensywnego oddziaływania wiatru albo z powodu zbyt gwałtownego zamykania skrzydła, nie wystąpiło chociażby niewielkie jego przemieszczenie.

 

Wymaga to zastosowania takiej metody montażu, która pozwoli na właściwe usytuowanie ościeżnicy w płaszczyźnie ściany, w odpowiedniej odległości, z dokładnym zachowaniem pionu i poziomu, do czego tradycyjnie służą kliny montażowe i klocki podporowe.

 

Ich używanie jest bardzo pracochłonne, co można zdecydowanie ułatwić, wprowadzając nowy system montażu o nazwie „Quick Holder”. 

 

 

Zagadnienia techniczno-prawne

 

Zasady montażu okien, jak i innych budowlanych wyrobów otworowych, nie są zarówno w Polsce oraz w innych krajach Unii Europejskiej objęte żadnymi uregulowaniami techniczno-prawnymi. Niemniej wyróżnić można pewne dokumenty w formie krajowych rozporządzeń określających warunki techniczne i wymagania, norm oraz specjalistycznych instrukcji, odnoszących się w sposób pośredni do montażu tych wyrobów.

 

Najistotniejszym dokumentem z zakresu postanowień techniczno-prawnych w budownictwie w Polsce jest rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (D. U. Nr 75, poz. 690 z późniejszymi zmianami).

 

Nieodłączną częścią rozporządzenia są załączniki, w tym dotyczący wymagań izolacyjności cieplnej i innych wymagań związanych z oszczędnością energii. W zakresie izolacyjności cieplnej okien stwierdza się, iż w budynku mieszkalnym, zamieszkania zbiorowego, użyteczności publicznej i produkcyjnym przegrody zewnętrzne, złącza między przegrodami itp. oraz połączenia okien z ościeżami należy projektować i wykonywać pod kątem osiągnięcia ich całkowitej szczelności na przenikanie powietrza.

 

Podstawowe zagadnienia techniczne okien zewnętrznych są regulowane postanowieniami normy PN-EN 14351-1:2006+A1:2010 Okna i drzwi. Norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne. Część 1: Okna i drzwi zewnętrzne bez właściwości dotyczących odporności ogniowej i/ lub dymoszczelności. W odniesieniu do montażu norma zawiera jednak tylko bardzo ogólny zapis, iż producent powinien zapewnić informacje obejmujące wymagania montażowe i technikę montażu (na budowie), jeżeli nie jest odpowiedzialny za instalowanie wyrobu.

 

Innym dokumentem odnoszącym się do problematyki montażu okien jest opracowana przez Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie Instrukcja Nr 421/2006 (po dokonanej nowelizacji – Nr B6/2016) pt. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych. Część B: Roboty wykończeniowe. Zeszyt 6: Montaż okien i drzwi balkonowych. Zostały w niej określone m.in. warunki przystąpienia do montażu, zasady przygotowania otworów i mocowania okien, oraz sposoby uszczelniania i izolacji połączenia okna ze ścianą.

 

W wydaniu znowelizowanym, uwzględniającym obecne standardy europejskie w tym zakresie, zawarto uaktualnione wymagania techniczne dotyczące okien, rozszerzone informacje odnośnie odchyłek związanych z montażem stolarki, najnowsze technologie montażu itp. Wkrótce będą dostępne w języku polskim również Wytyczne do montażu okien i drzwi zewnętrznych, tzw. instrukcja RAL.

 

Zgodnie z wymaganiami normy PN-EN 14351-1: 2006+A1:2010, funkcjonuje szereg instrukcji montażu okien wydawanych przez producentów i firmy systemowe, zawierających wytyczne ustalające szczegółowe zasady montażu, uwzględniające wymagania techniczne oraz warunki wykonania i odbioru.

 

 

Wymagania ogólne związane z montażem okien

 

Jednym z podstawowych wymagań odnoszącym się do montażu jest takie usytuowanie okna w ościeżu otworu ściany, które by wyeliminowało możliwość powstawania mostków termicznych, prowadzących do skraplania się pary wodnej na wewnętrznej stronie ościeżnicy lub powierzchni ościeża. W zależności od rodzaju ściany, w jakiej są zamontowane okna, jego umiejscowienie powinno być następujące: 

 

  • ściana jednowarstwowa – mocowanie w połowie grubości ściany, 
  • ściana warstwowa z ociepleniem wewnętrznym – mocowanie w strefie izolacyjności termicznej, 
  • ściana z ociepleniem zewnętrznym – mocowanie z dosunięciem do węgarka.

 

Problematyka poprawnego mocowania okna wymaga uwzględnienia występowania różnych obciążeń zewnętrznych i uwarunkowań wewnętrznych. Mocowanie powinno być wykonane w taki sposób, aby przewidywane obciążenia wynikające z:

 

  • ruchów budynku i konstrukcji ramy ościeżnicy okna, 
  • temperatury zewnętrznej i wewnętrznej oraz warunków atmosferycznych, 
  • masy własnej okna,

 

 

(...)

były przenoszone za pośrednictwem łączników lub kotew na konstrukcję budynku. Ponadto powinna być zachowana funkcjonalność okna w odniesieniu do płynnego ruchu skrzydła, występującego przy otwieraniu i zamykaniu. Wszystkie czynniki oddziaływujące na okno przedstawiono w sposób graficzny na rys. 1 ( Poradnik okienny – funkcje okien wg RAL).

 

 

2018 05 14 1

Rys. 1. Czynniki działające na okno

 

 

Z kolei punkty mocowania ościeżnicy należy rozmieszczać na całym jej obwodzie w sposób pokazany na rys. 2. Wyspecyfikowane na nim odległości pomiędzy poszczególnymi punktami zamocowania powinny być następujące: 

 

  • Amax : dla okien tworzywowych i metalowych – 700 mm, dla okien drewnianych – 800 mm,
  • Bmax : dla okien tworzywowych, metalowych i drewnianych – 150 mm, 
  • Cmax : dla okien jak wyżej – 150 mm.

 

 

2018 05 15 1

Rys. 2. Rozmieszczenie punktów mocowania ościeżnicy okna (wg instrukcji ITB Nr 421/2006)

 

 

Niezwykle ważnym zagadnieniem przed wbudowaniem okna w otworze ściennym jest również konieczność sprawdzenia czy: 

 

  • zapewniono odpowiednio szeroką szczelinę na obwodzie pomiędzy ościeżnicą a ościeżem,
  • istnieje właściwe miejsce dla instalowania klinów montażowych i klocków podporowych.

 

Wspomniane powyżej kliny montażowe zwane także dystansowymi oraz klocki podporowe zwane również podkładkami nośnymi służą do prawidłowego ustawienia okna w otworze. Klocki podporowe są niezbędne do właściwego przenoszenia obciążenia, natomiast kliny montażowe pionują ościeżnicę i po jej zamocowaniu powinny być usunięte.

 

Przykładowo można podać, iż dla okien drewnianych minimalna szerokość szczeliny powinna wynosić:

 

  • 10 mm – przy uszczelnianiu kitami elastycznymi,
  • 6 do 8 mm – przy zastosowaniu impregnowanych taśm rozprężnych.

 

Instrukcja ITB określa także wymagania, jakie należy spełnić w celu zapewnienia prawidłowości wbudowania i funkcjonowania okien. Końcowy więc odbiór robót budowlanych po zainstalowaniu tych wyrobów powinien polegać na sprawdzeniu co najmniej następujących parametrów:

 

a) odchylenia od pionu i poziomu, które przy wysokości okna nie większej niż 3000 mm nie powinno przekraczać 1,5 mm/m;

 

b) różnicę długości przekątnych ościeżnicy i skrzydła, która nie powinna być większa od: 

  • 2 mm – w przypadku okna o wysokości do 2000 mm, 
  • 3 mm – w przypadku okna o wysokości powyżej 2000 mm;

c) otwieranie i zamykanie skrzydła powinno odbywać się bez zahamowań;

 

d) otwarte skrzydło nie może pod własnym ciężarem zamykać się lub otwierać;

 

e) zamknięte skrzydło powinno przylegać równomiernie do ościeżnicy, zapewniając szczelność pomiędzy tymi elementami.

 

W przypadku stwierdzenia ewentualnych nieprawidłowości, należy dokonać właściwych regulacji okuć, wykonując korektę ustawienia skrzydła względem ościeżnicy okna.

 

 

Zasady tradycyjnego montażu

 

Występuje wiele technologii montażu okien, ale istnieją tylko dwie możliwości ich realizacji – prawidłowe lub nieprawidłowe. W literaturze fachowej można spotkać twierdzenie, iż montaż należy uznać za prawidłowy niezależnie od przyjętej techniki wykonania i użytych materiałów, jeżeli zainstalowane okno spełnia stosowne wymagania, wymienione już w niniejszej publikacji.

 

Producenci okien, realizując postanowienia normy wyrobu PN-EN 14351-1:2006+A1:2010, opracowują instrukcje montażu swych wyrobów, które najczęściej obejmują poniżej przedstawione ustalenia.

 

 

1. U stawienie okna w otworze.

 

Przed wbudowaniem okna w otworze należy sprawdzić, czy zapewniona jest dostatecznie szeroka szczelina na obwodzie pomiędzy ościeżem a ościeżnicą. Minimalne jej wymiary już zostały przedstawione, natomiast maksymalny wymiar nie powinien przekraczać 40 mm.

 

Przed wstawieniem należy także w ościeżnicy wykonać otwory pod łączniki rozporowe lub zamocować kotwy montażowe, zależnie od przyjętego sposobu mocowania.

 

W pierwszej kolejności właściwego montażu wstępnie mocuje się ramę ościeżnicy w otworze okiennym, co czego służą kliny montażowe i klocki podporowe. Poprawne osadzenie wymaga usytuowania ościeżnicy w płaszczyźnie ściany, w odpowiedniej odległości od jej lica oraz zachowania pionu i poziomu z wymaganą dokładnością.

 

Wyjaśnić należy, iż klocki podporowe przenoszą na konstrukcję budynku obciążenia pochodzące od sił działających równolegle do płaszczyzny okna i są obciążane na docisk. Ich zadaniem jest przede wszystkim kompensowanie obciążeń wynikających z masy samej konstrukcji okiennej oraz ewentualnych obciążeń eksploatacyjnych powodowanych przez użytkownika okna.

 

Szerokość klocków należy dostosować do głębokości ramy ościeżnicy, a materiał, z którego są wykonane, powinien wykazywać trwale stabilny kształt i niską przewodność cieplną. Najczęściej więc stosuje się klocki podporowe wykonane z tworzyw sztucznych o dużej wytrzymałości lub z trwałego drewna.

 

Ważnym problemem jest także ich rozmieszczenie w sposób zapewniający możliwość kompensacji naprężeń ościeżnicy pod wpływem zmiennych temperatur, oraz nieutrudniający prace związane z uszczelnieniem. Klocków podporowych nie należy w żadnym przypadku usuwać po zamocowaniu okien przy pomocy łączników, które mogą z upływem czasu się odkształcić pod wpływem przenoszonych obciążeń.

 

Do właściwego ustalenia pozycji ościeżnicy w ościeżu służą kliny montażowe wsuwane i wbijane w szczelinę pomiędzy ramą a obrzeżem otworu. Elementy te są wykonywane z zasady z tych samych materiałów co klocki podporowe. Wbijanie klina przesuwa ramę ościeżnicy względem płaszczyzny ściany, co wymaga jednak późniejszego wypoziomowania.

 

Czynności te należy wykonywać tak długo, aż uzyska się właściwą pozycję okna. Zalecane jest także sprawdzenie przekątnych, które powinny być równe. Podkreślenia wymaga fakt, że kliny służą w trakcie montażu jako pomocnicze elementy mocujące, które należy usunąć po zamocowaniu okna, a miejsce po nich koniecznie uzupełnić warstwą termoizolacyjną. Dodać też trzeba, iż kliny montażowe w żadnym przypadku nie zastępują funkcji spełnianych przez klocki podporowe.

 

Schematy rozmieszczenia punktów mocowania oraz klocków podporowych i klinów montażowych są zawarte w instrukcjach montażu producentów.

 

 

2. Mocowanie okna w ościeżu.

 

Okna powinny być zamocowane w taki sposób, aby obciążenia zewnętrzne były przenoszone za pośrednictwem łączników na konstrukcję budynku. Rozmieszczenie zamocowań na obwodzie ościeżnicy należy wykonać zgodnie z zamieszczonymi w instrukcjach stosownymi rysunkami.

 

Elementy mocujące okno w ościeżu w postaci łączników (kołków) rozporowych, kotew montażowych lub łączników śrubowych albo wkręcanych, powinny być stosowane odpowiednio do rodzaju ściany (monolityczna, warstwowa itp.). Przy stosowaniu łączników należy zwrócić uwagę, aby nie spowodować deformacji ościeżnicy poprzez zbyt mocne dokręcenie.

 

Zaleca się używanie kotew montażowych w takich przypadkach, kiedy odstęp ościeżnicy od obrzeża otworu jest zbyt duży do zastosowania łączników rozporowych lub śrubowych, np. przy mocowaniu dolnym (progowym) albo w rozwiązaniach ścian warstwowych.

 

Instrukcje z zasady zawierają stwierdzenie, iż pianki poliuretanowe i podobne materiały izolacyjne (zwane montażowymi) służą wyłącznie do uszczelniania i ocieplania szczeliny pomiędzy oknem a ścianą, a nie do mocowania okna.

 

 

3. U szczelnienia i izolacja połączenia okna ze ścianą.

 

Podczas wykonywania uszczelnienia okna należy bezwzględnie przestrzegać wytycznych producentów materiałów uszczelniających, które uwzględniają:

 

  • zgodność chemiczną stykających się ze sobą materiałów,
  • konieczność oczyszczenia powierzchni przylegania, 
  • zagruntowanie powierzchni przylegania (w zależności od rodzaju materiału),
  • wymagania związane z wilgotnością i temperaturą powietrza.

 

Uszczelnienie okna na obwodzie składa się z trzech warstw: wewnętrznej, środkowej i zewnętrznej.

 

Warstwę wewnętrzną stanowi uszczelnienie wykonane z taśmy paroszczelnej (np. taśma SWS do okien wewnętrzna lub taśma butylowa paroszczelna firmy Soudal) albo kitu trwale plastycznego.

 

Warstwę środkową wykonuje się z pianki poliuretanowej lub wełny mineralnej, która zapewnia izolację termiczną i akustyczną połączenia okna ze ścianą budynku.

 

Warstwę zewnętrzną stanowi uszczelnienie wykonane z taśmy paroprzepuszczalnej (np. taśma SWS do okien zewnętrzna firmy Soudal) lub z impregnowanych taśm rozprężnych paroprzepuszczalnych.

 

Po wykonaniu wszystkich prac związanych z uszczelnieniem i izolacją termiczną zamontowanych okien, oraz po całkowitym utwardzeniu pianki izolacyjnej, należy sprawdzić poprawność funkcjonowania skrzydeł i w razie potrzeby dokonać niezbędnych regulacji.

 

W niektórych instrukcjach montażu przedstawia się również w sposób graficzny uszczelnienie szczeliny pomiędzy oknem a ościeżem w ścianach o różnej konstrukcji, co przykładowo pokazano na rys. 3.

 

 

2018 05 15 2

Rys. 3. Uszczelnienie szczeliny między oknem a ościeżem w ścianach o różnej konstrukcji: a) w ścianie jednowarstwowej, b) w ścianie warstwowej z ociepleniem wewnętrznym (z węgarkiem), c) w ścianie pełnej z ociepleniem zewnętrznym (z węgarkiem) 1 – taśma zewnętrzna paroprzepuszczalna, 2 – pianka poliuretanowa lub wełna mineralna, 3 – taśma wewnętrzna paroszczelna, 4 – impregnowana taśma rozprężna paroprzepuszczalna, 5 – sznur dylatacyjny, 6 – kit trwale elastyczny

 

 

4. Pozostałe zagadnienia.

 

W instrukcjach opracowywanych przez producentów okien, zazwyczaj zamieszczane są jeszcze wytyczne związane z: 

 

  • osadzaniem parapetów okiennych,
  • łączeniem okien w zestawy,
  • odbiorem robót montażowych.

 

 

Nowy system montażu

 

Jak już powyżej wspomniano, poprawne osadzenie okna w otworze ściennym wymaga zamocowania ościeżnicy w płaszczyźnie ściany, z zachowaniem właściwej odległości od jej lica oraz poziomu i pionu z odpowiednią tolerancją.

 

Dla uzyskania tych parametrów montażysta stosuje do wstępnego zamocowania okna (przed zakotwieniem i uszczelnieniem) klinów montażowych i klocków podporowych. Kliny wsuwa i wbija w szczelinę pomiędzy ościeżnicą a ościeżem, co z zasady powoduje jej przesuwanie względem płaszczyzny ściany. Następuje utrata pionu i czynność tę należy powtarzać wielokrotnie, pionując ramę ościeżnicy po każdym uderzeniu klina, aż do uzyskania właściwego położenia.

 

Nowy system montażu, proponowany przez firmę GJTechnik z Przeźmierowa, polega na wyeliminowaniu klinów montażowych oraz klocków podporowych i zastąpieniu ich przez rozpieracze o nazwie „Quick Holder”.

 

Rozpieracze są objęte stosownym patentem, a przykładowy wyrób pokazano na fot. 1. Wykonywane są z tworzywa sztucznego, charakteryzującego się bardzo dużą wytrzymałością i udarnością. Każdy rozpieracz „Quick Holder jest przystosowany do błyskawicznego montażu na ramie ościeżnicy okna za pomocą wypustek wystających z jego korpusu, co przedstawiono na fot. 2.

 

 

2018 05 16 2

 Fot. 1. Rozpieracz „Quick Holder”

 

 

2018 05 16 3

Fot. 2. Rozpieracz zamocowany na ramie ościeżnicy okna

 

 

Prezentowany rozpieracz składa się z korpusu i ruchomego docisku połączonych z kotwą, mających powierzchnie pochyłe, pomiędzy którymi znajduje się klin rozpierający. Klin ten za pomocą wkręcania śruby pociągowej M5 przesuwa docisk ruchomy zwiększając szerokość rozpieracza. Przedstawione rozwiązanie eliminuje siły prostopadłe do płaszczyzny okna.

 

Zasada montażu okien z użyciem rozpieraczy „Quick Holder” polega w pierwszej kolejności na ich zainstalowaniu na ramie ościeżnicy, w wymaganych miejscach i stosownej ilości. W przypadku okien wykonanych z kształtowników aluminiowych i tworzywowych, rozpieracz wciska się w kanały usytuowane na zewnętrznej powierzchni ramy ościeżnicy.

 

W odniesieniu do okien drewnianych, korpus rozpieracza przykręca się wkrętami do zewnętrznej powierzchni ramy ościeżnicy poprzez znajdujące się w nim otwory. Zaopatrzoną w rozpieracze ramę ościeżnicy umieszcza się w otworze okiennym, co przedstawia rys. 4a.

 

Następnie należy odpowiednio wkręcać śruby M5, doprowadzając do sztywnego usytuowania ościeżnicy we właściwej pozycji. Operację wkręcania przeprowadza się przy pomocy elektrycznej wkrętarki, co znacznie przyspiesza proces montażu. Ustawianie ramy ościeżnicy do poziomu i równoległości w odniesieniu do lica ściany obrazuje rys. 4b.

 

Z kolei należy ustawić ramę ościeżnicy do pionu, dokonać końcowej korekty i ostatecznie ją usytuować, co pokazuje rys. 4c. Dodać należy, iż w przypadku zbyt małego zakresu regulacji istnieje możliwość zastosowania nakładki kompensującej. Nakładki są dołączone do kompletu i można je dodawać aż do uzyskania właściwego wymiaru.

 

 

2018 05 16 1

Rys. 4. Zasady montażu okien z użyciem rozpieraczy „Quick Holder”: a) zainstalowanie rozpieraczy na ramie ościeżnicy, b) ustawienie ramy do poziomu i równoległości do lica ściany, c) ustawienie ramy do pionu, końcowa korekta i zamocowanie

 

 

Po wykonaniu tych czynności ramę ościeżnicy należy zamocować do ościeża przy pomocy odpowiednich dla danego rodzaju ściany elementów w postaci łączników rozporowych, śrubowych albo wkręcanych lub kotew montażowych.

 

Rozmieszczenie zamocowań na obwodzie ościeżnicy powinno być wykonane według instrukcji producenta okna, zgodnej z rys. 2. Ponadto szczelinę pomiędzy ościeżnicą okna a ościeżem należy wypełnić pianką poliuretanową.

 

W podsumowaniu można wyspecyfikować następujące zalety systemu „Quick Holder”: 

 

  • bardzo łatwy i szybki montaż rozpieraczy na obwodzie ramy ościeżnicy okna;
  • ułatwiony, ale precyzyjny i także szybki montaż ościeżnicy w ościeżu (szacunkowo przyjmuje się, że skraca czas instalowania okna nawet pięciokrotnie);
  • całkowita eliminacja potrzeby stosowania klinów montażowych, w tym także konieczności ich wyciągania z utwardzonej pianki uszczelniającej i uzupełniania nią powstałych po usuniętych klinach szczelin;
  • ochrona krawędzi ramy ościeżnicy przed ewentualnymi uszkodzeniami na styku z klinami montażowymi;
  • wyeliminowanie sił prostopadłych do okna, powodujących konieczność wielokrotnego pozycjonowania ramy ościeżnicy;
  • wyeliminowanie konieczności stosowania drugiego rodzaju elementów montażowych w postaci klocków podporowych, których rolę przejmują rozpieracze.

 

 

 

 inż. Zbigniew Czajka

 

 

 

Literatura:

Rozporządzenie M.I. z dnia 12.04.2002 r.

Norma PN-EN 14351-1:2006+A1:2010

Instrukcja ITB nr 421/2006

Materiały informacyjne firm: GJTechnik, Soudal, Bilduau & Bussmann Polska OKNOTEST.PL Poradnik okienny.

Funkcje okien wg RAL Czajka Z.: Zagadnienia montażu okien i drzwi zewnętrznych. „Okno” 4/2014

 

 

Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym 
Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne 
Więcej informacji: Świat Szkła 05/2018

 

 

wytyczne montazu

    Informacje na temat Wytycznych montażu mozna uzyskać bezpośrednio w redakcji miesięcznika Świat Szkła:

   - Agata Kostrzewa       Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

 

   - Agnieszka  Roguska   Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.


   oraz dziale dystrybucji

   - Iwona Markowska   Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

 

 więcej informacji też na stronie o Wytycznych do montaż okien i drzwi zewnętrznych tzw Instrukcja RAL

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.