„Wyobraź sobie miasto, w którym okna, fasady i świetliki generują energię bezpośrednio ze światła słonecznego. Bez hałasu. Bez wizualnego oddziaływania. Bez emisji dwutlenku węgla…” (MSK).

 

Nowy trend

Nowe strategie kształtowania architektury są próbą znalezienia równowagi między potrzebami rozwijającej się cywilizacji, postępem technologii a ochroną środowiska. Wyzwanie dla projektantów polega na tworzeniu obiektów funkcjonalnych, ekonomicznych, estetycznych oraz komfortowych bez destrukcji natury i destabilizacji procesów w niej zachodzących. We współczesnych budynkach szczególną rolę odgrywają zewnętrzne przegrody. Wysokiej jakości, efektywne i wielofunkcyjne struktury kształtowane są w oparciu o szereg zaawansowanych technologii. Jedną z nich jest fotowoltaika (PV) – innowacyjna technologia solarna.

 

 

VIDUR

Fot. 1. VIDURSOLAR – szklany moduł PV do zastosowań budowlanych [fot. VIDUR, www.vidursolar.com

 

Systemy fotowoltaiczne wykorzystują darmowe, niewyczerpalne w skali ludzkiej promieniowanie słoneczne, przekształcając je w energię elektryczną w sposób bezpośredni, cichy i bez zanieczyszczeń. Zintegrowane z powłoką budynku, w postaci materiałów zwanych BiPV (ang. Building Integrated Photovoltaics), stanowią istotny element holistycznej koncepcji kształtowania nowoczesnej, przyjaznej dla środowiska i użytkownika architektury.

 

Wprowadzenie fotowoltaiki do środowiska budowlanego rozszerza ideę efektywności energetycznej z minimalizacji zużycia energii do wykorzystania aktywnych systemów, dzięki którym obiekty przechodzą z pozycji obciążającego środowisko konsumenta do roli producenta energii. Dodatkowo, bezpośrednia integracja modułów PV sprawia, że skóra budynku staje się złożonym, aktywnym i adaptacyjnym systemem. Nowoczesna instalacja BiPV nie jest więc wyłącznie generatorem zielonej elektryczności.

 

Dla architekta staje się ważnym elementem kształtującym powłokę budynku – estetyczną i funkcjonalną przegrodę między strefą zewnętrzną a wewnętrzną, dla konstruktora – obciążeniem wymagającym struktury nośnej, dla inżyniera natomiast elektronicznym systemem [2]. Integracja fotowoltaiki to niełatwy do osiągnięcia kompromis pomiędzy techniką energetyki solarnej, techniką budowlaną i organizacją funkcjonalno-przestrzenną. Do tego trzeba dodać kwestie estetyczne, finansowe, prawne, lokalizacyjne i wiele innych. Złożony proces wymaga zaangażowania i ścisłej współpracy specjalistów z różnych dziedzin.

 

Bazowym elementem do zastosowań budowlanych jest wystawiony na działanie światła słonecznego moduł fotowoltaiczny – hermetyczna „kapsuła” z fotoogniwami zamkniętymi w specjalnej obudowie dla ochrony przed uszkodzeniami mechanicznymi, korozją i warunkami atmosferycznymi. Połączone ze sobą moduły (tzw. panele PV) wraz z dodatkowymi elementami dla transportu i konwersji energii elektrycznej, ewentualnie strukturami mocującymi, tworzą kompletny system (generator) fotowoltaiczny.

 

Fotowoltaika jest jedyną technologią odnawialnych źródeł energetycznych, której urządzenia można wyprodukować w postaci elementów trwale zintegrowanych z konwencjonalnym materiałem budowlanym. Rezultatem jest innowacyjny, wielofunkcyjny produkt BiPV łączący tradycyjne techniki konstrukcyjne ze światem zaawansowanych technologii i ochrony środowiska. Jako integralny komponent powłoki budynku generuje energię elektryczną, przejmując jednocześnie dodatkowe funkcje: zabezpiecza strefę wewnętrzną, chroni przed warunkami atmosferycznymi, reguluje przepływ energii przez przegrodę, kształtuje jej estetykę.

 

Na rynku komercyjnym BiPV dostępne są w szerokiej palecie produktów. Masowo wytwarzane są moduły standardowe (najbardziej powszechne i najtańsze) oraz specjalne, takie jak szklane moduły do zastosowań budowlanych (fot. 1), dachówki, moduły o zwiększonej odporności na sól morską itd. Na konkretne zamówienie powstają materiały specjalistyczne o indywidualnie dopasowanych parametrach.

 

 

Niezależnie od użytych materiałów sprawą pierwszej wagi dla każdego systemu BiPV jest maksymalizacja zysków światła słonecznego. Niezbędna dla sprawnego i efektywnego funkcjonowania instalacji fotowoltaicznej, wywiera jednocześnie wpływ na architekturę budynku.

 

Orientacja i nachylenie modułów PV

Ilość energii elektrycznej wygenerowanej przez system BiPV zależy bezpośrednio od orientacji i nachylenia modułów PV względem Słońca. Optymalną orientacją jest ustawienie w kierunku równika, ale niewielkie odchylenia w kierunku zachodnim lub wschodnim będą również korzystne. Powierzchnia recepcyjna powinna być dodatkowo odpowiednio nachylona dla maksymalnego wykorzystania padającego prostopadle promieniowania bezpośredniego. Parametry dla ustawienia modułów zależą od lokalizacji systemu BiPV – szerokość geograficzna wpływa na zyski z energii solarnej, dlatego pomiędzy Europą północną a południową można zauważyć istotną różnicę (im większa szerokość geograficzna, tym szerszy zakres korzystnych kątów nachylenia). Przyjmuje się, że optymalny kąt nachylenia generatora PV powinien odpowiadać szerokości geograficznej miejsca lokalizacji obiektu.

 

Wskutek ruchu Słońca zyski energii ulegają zmianom w cyklu dobowym i sezonowym. Optymalny kąt nachylenia powiązany jest zatem ze zmianą wysokości Słońca nad horyzontem – im większy kąt nachylenia powierzchni recepcyjnej do płaszczyzny Ziemi, tym większe zyski nastąpią w porze zimowej, a mniejsze latem (tzn. zimą instalacje fasadowe mogą funkcjonować efektywniej niż instalacje na płaskich dachach). Korzystnym rozwiązaniem jest zastosowanie systemu podążającego za ruchem Słońca – np. w postaci obracanych osiowo ruchomych żaluzji BiPV.

 

Cień

Zacienienie aktywnej powierzchni modułów PV, nawet niewielkie, może istotnie wpłynąć na redukcję produkowanej energii, jest też niebezpieczne dla urządzeń systemu fotowoltaicznego, dlatego należy go maksymalnie unikać. We wstępnej fazie planowania powinny być przeprowadzane symulacje komputerowe, które pozwolą oszacować ryzyko oraz określić ilość cienia w cyklu dobowym i sezonowym.

 

Projektując instalację fotowoltaiczną należy zwrócić uwagę na sąsiedztwo innych budynków, elementów budowlano-konstrukcyjnych, zewnętrzne instalacje techniczne (systemy wentylacji, kominy, przewody) a także budowę i formę samej struktury BiPV - cień mogą rzucać np. elementy konstrukcji słupowo-ryglowej. W przypadku elementów o różnym nachyleniu (zadaszeń, lameli przeciwsłonecznych, szedów) konieczne jest zachowanie odstępu pomiędzy nimi. Zieleń należy projektować w odpowiedniej odległości od budynku i z uwzględnieniem zmian związanych z porami roku. Zabrudzenie powierzchni recepcyjnej (kurz, cząstki, liście itp.) może skutkować redukcją zysków energetycznych rzędu 10%, niekorzystne jest też zaleganie śniegu. W tym wypadku najlepiej sprawdzą się duże powierzchnie gładkich, szklanych modułów bez obramowania. Struktury nachylone (np. szklane fasady BiPV) same oczyszczają się podczas deszczu.

 

Temperatura

Ogniwa PV pracują zazwyczaj w zdecydowanie wyższych temperaturach niż standardowo przyjęte dla nich +25°C. Najbardziej korzystne warunki nasłonecznienia w okresie letnim wiążą się z większymi temperaturami powietrza. Dodatkowo, niezależnie od warunków atmosferycznych, podczas konwersji fotowoltaicznej produktem ubocznym jest pewna ilość energii cieplnej. Wzrost temperatury jest odwrotnie proporcjonalny do sprawności ogniw – zbyt wysoka temperatura operacyjna modułów PV jest niekorzystnym zjawiskiem i może prowadzić do spadku wydajności całej instalacji.

 

Problem nagrzewania się modułów PV jest szczególnie ważny w przypadku integracji z powłoką. Pociąga za sobą wzrost temperatury samej przegrody, dlatego niezbędne jest zwrócenie uwagi na rozszerzalność termiczną materiałów budowlanych, z którymi zostaną zintegrowane moduły PV, oraz znajdujących się w ich bezpośrednim sąsiedztwie.

 

Wzrost temperatury może być też niekorzystny z punktu widzenia komfortu i energooszczędności budynku. Promieniujące z nagrzanej przegrody ciepło może pogorszyć warunki klimatu w pomieszczeniu i pociągać za sobą konieczność chłodzenia, co z kolei wymaga zużycia dodatkowej energii. Odpowiednia konstrukcja przegrody zapewniająca wentylację (chłodzenie) modułów pozwala zredukować problem.

 

Fizyczna integracja systemu fotowoltaicznego polega na połączeniu pewnych jego komponentów ze strukturą budynku. Metod i możliwości jest wiele, wszystkie jednak wiążą się z wyborem odpowiedniej powierzchni na zewnątrz obiektu. Generalnie miejscem dla instalacji może być każda powierzchnia odpowiednio wystawiona na bezpośrednie promieniowanie słoneczne.



W praktyce niektóre fragmenty budynku nadają się do tego szczególnie:

- dachy – płaskie i pochylone;
- ściany – elewacje pionowe, nachylone, zakrzywione;
- struktury specjalnej funkcji – zintegrowane z zewnętrzną przegrodą dodatkowe elementy, tj. balustrady, - zadaszenia, systemy zacieniające, markizy, ekrany, itp.



Wg badań przeprowadzonych w ramach programu IEA PVPS Task VII (International Energy Agency Photovoltaic Power Systems Programme) w większości budynków na 100 m2 powierzchni przyziemia odpowiednie dla integracji z systemem fotowoltaicznym będzie około 15 m2 elewacji i 40 m2 dachu [2].

 

Tauber-Solar Management

Fot. 2. Szedy BiPV - fabryka mebli VS, Tauberbischofsheim [fot. Tauber-Solar Management GmbH, http://www.pvdatabase.org]

 

Dachy

W 1980 na zlecenie Massachusetts Institute of Technology (MIT) powstał Carlisle House – pierwszy budynek, w którym system PV stanowił zaplanowany element architektoniczny. W tym wypadku moduły fotowoltaiczne zamocowano na specjalnych stojakach nad istniejącym dachem [3]. Trzy lata później w Solar Electric House w Brooklynie całkowicie zastąpiono nimi konwencjonalne pokrycie. Sukces innowacyjnego rozwiązania pociągnął za sobą kolejne realizacje. Instalacje dachowe do dziś stanowią zdecydowaną większość systemów BiPV.

 

Systemy prawdziwie zintegrowane ze strukturą dachu, tzn. o funkcji pokrycia dachowego, mają mniejszy ciężar, nie są tak widoczne i lepiej komponują się z architekturą budynku. Wymagają dokładnego zaprojektowania i dostosowania odpowiedniego rozwiązania (systemu mocującego, wielkości elementów, rodzaju materiału i jego parametrów, itd.) oraz starannej instalacji dla uniknięcia problemów związanych z obciążeniem, penetracją w strukturze dachu, konserwacją i naprawami.

 

W przypadku dachów spadzistych odpowiednio nachylona konstrukcja, zorientowana najlepiej w kierunku południowym, od razu stanowi platformę nośną dla instalacji BiPV. Takie rozwiązanie jest często stosowane w budownictwie mieszkaniowym. W obiektach przemysłowych można wykorzystać do tego celu dachy szedowe (fot. 2). Wówczas od strony północnej zwykłe przeszklenie doświetla wnętrze, natomiast od strony południowej, zazwyczaj optymalnie nachylonej, umieszczane są moduły fotowoltaiczne.

 

Dla aplikacji fotowoltaiki odpowiednie będą także różnego kształtu świetliki. Częściowo transparentne materiały BiPV przepuszczają światło dzienne pozwalając kontrolować oświetlenie wnętrza, jednocześnie chronią od przegrzania i olśnienia. Analogicznie jest w przypadku różnej konstrukcji dachów szklanych (atria, szklane hale). Zazwyczaj projektowane są one w postaci szkieletowej struktury metalicznej lub drewnianej, której konwencjonalne wypełnienie można zastąpić szklanym modułem PV (fot. 3, 4).

 

Dobrym miejscem dla dachowych instalacji fotowoltaicznych są tzw. „blaszane pudełka” – typowe hale industrialne z płaskim przekryciem (fabryki, magazyny, centra komercyjne, logistyczne). Na rozległych, zazwyczaj dobrze nasłonecznionych i niewykorzystanych do innych celów płaszczyznach instalowane są nawet dziesiątki tysięcy modułów PV, które generują megawaty zielonej energii. Nieustannie odnotowuje się kolejne rekordy wielkości systemów – w 2008 na dachu fabryki w Figueruelas (Saragossa) General Motors zakończyła instalację składającą się z ponad 85 000 paneli PV o łącznej mocy 11,8 MWp.

 

Fot. 3. SMA Solar Technologie AG, Niestetal [fot. Magdalena Muszyńska-Łanowy]

 

Fot. 4. Akademia Mont-Cenis, Herne [fot. Magdalena Muszyńska-Łanowy]

 

Ściany

Zewnętrzne ściany budynku wykorzystywane zdecydowanie rzadziej niż płaszczyzny dachowe, oferują zwracający uwagę potencjał. Najbardziej widoczne dla obserwatora, wykorzystywane są często do celów reklamowych, edukacyjnych czy promocyjnych. Techniczne oraz estetyczne wymagania dla tego typu rozwiązań są szczególnie wysokie.

 

Wśród aktualnych możliwości konstrukcyjnych i dostępnych na rynku systemów fasadowych praktycznie większość nadaje się do integracji z modułami PV. Możliwości jest wiele – odpowiednie będą zarówno nieprzeźroczyste, jak i przepuszczające światło przeszklone fragmenty elewacji (fot. 5). Duże, nawet całe powierzchnie ścian lub mniejsze części: na przykład w postaci pasów międzyokiennych, poszczególnych elementów okładziny (fot. 6) czy okien.

 

  

Fot. 5. Szklana elewacja BiPV – Akademia Mont-Cenis, Herne [fot. Magdalena Muszyńska-Łanowy]  

 

Fot. 6. ThyssenKrupp Xervon, Gelsenkirchen [fot. Magdalena Muszyńska-Łanowy]

 

Ogólnie struktury BiPV można podzielić na konstrukcje wentylowane (fasady zimne), niewentylowane (fasady ciepłe) oraz mieszane. Fasady zimne nadają się idealnie do zastosowania modułów PV, szczególnie tych z krzemu krystalicznego (ogniwa c-Si). Element BiPV tworzy zewnętrzną warstwę okładziny, która chroni od czynników klimatycznych i nadaje budynkowi wyraz estetyczny nie pełniąc przy tym funkcji nośnej, ani izolacyjnej. Pustka pomiędzy okładziną a warstwą izolacji termicznej zapewnia cyrkulację powietrza korzystną dla wydajnego funkcjonowania modułów PV. Okablowanie elektryczne umieszczane jest w kanałach pomiędzy elementami konstrukcji fasady (najczęściej przy izolacji termicznej).

 

Tzw. ciepła fasada tworzy powłokę budynku łączącą w sobie funkcję ochrony od klimatu, akustyki, izolacji termicznej. Ponieważ struktura nie jest wentylowana, dla integracji z fotowoltaiką najbardziej korzystne będą mniej wrażliwe na wysokie temperatury materiały cienkowarstwowe (ogniwa a-Si, CIS, CdTe). Ciepłe fasady BiPV mogą być nieprzezroczyste lub częściowo transparentne. Okablowanie ukrywane jest pod listwami maskującymi, lub chowane w profilach konstrukcyjnych.

 

W strukturach mieszanych – fasadach ciepło-zimnych – moduły PV mogą być użyte na wiele sposobów zarówno w części wentylowanej, jak i niewentylowanej. W fasadach podwójnych z kolei można je wykorzystać dodatkowo w roli systemu zacieniającego.

 

Niezależnie od wyboru metody integracji zastosowanie systemu BiPV na elewacjach wymaga przede wszystkim wykorzystania do tego celu ścian odpowiednio zorientowanych względem kierunków świata, tzn. optymalnie na południe. Trzeba pamiętać, że ściany są bardziej niż dachy podatne na niekorzystne efekty zewnętrzne, takie jak zacienienie od sąsiednich obiektów, zieleni, itd. Typowe, pionowe płaszczyzny ścian nie są idealnie ustawione względem promieni słonecznych, jednak w przypadku systemów BiPV zastępujących konwencjonalne materiały budowlane, wada ta jest kompensowana możliwością przejęcia przez moduły PV wielu dodatkowych funkcji typowych dla zewnętrznej przegrody.

 

W przypadku, gdy panele PV osadzone są na podkonstrukcji z lekkich profili przytwierdzonych do konstrukcji nośnej, mogą być usytuowane zarówno w sposób równoległy do okładziny elewacyjnej, jak i nachylone pod odpowiednim kątem dla większych zysków z promieniowania (fot. 7). Innym rozwiązaniem jest odpowiednie nachylenie całej konstrukcji fasady (fot. 8). Wówczas pokrywające ją materiały BiPV będą bez dodatkowych zabiegów korzystnie ustawione względem Słońca. Struktury zakrzywione, np. gdy pionowa ściana przechodzi płynnie z elewacji w dach, są również możliwe, choć bardziej skomplikowane ze względu na zmienny kąt nachylenia modułów (fot. 8).

 

  

Fot. 7. Deutsche Solar AG, Freiberg [fot. Magdalena Muszyńska-Łanowy]  

 

Fot. 8. Różne konstrukcje szklanych fasad BiPV – Scheuten Solar, Gelsenkirchen [fot. Magdalena Muszyńska-Łanowy]

 

Struktury specjalnej funkcji

Różnego rodzaju struktury dodane do zewnętrznych ścian budynku mogą być bardzo dobrym miejscem dla modułów PV. Architekci często wykorzystują taką możliwość w projektach nowych obiektów lub dodając tego typu elementy do już istniejących budynków, np. w ramach rewitalizacji zewnętrznej powłoki.

 

Szczególnie korzystne dla zaimplementowania BiPV są różnego rodzaju systemy zacieniające, instalowane nad otworami okiennymi, na przeszklonych fasadach, w atriach, szklanych dachach itp. Odpowiednie będą struktury o bardzo zróżnicowanej budowie, kształcie i wymiarach, w postaci zadaszeń, markiz, systemów typu brise-soleil, żaluzji czy lameli przeciwsłonecznych. Kombinacja dobrze wyeksponowanego na działanie Słońca systemu zacieniającego (redukującego nagrzewanie wnętrza i oślepianie) z funkcją generatora energii PV jest jak najbardziej logiczna. Dodatkowo, konstrukcje te zapewniają dobrą wentylację tylnej strony nagrzewających się modułów, co skutecznie podwyższa ich efektywność energetyczną.

 

W zależności od funkcji i budowy danego systemu struktury mocowane są od strony zewnętrznej w układzie wertykalnym, horyzontalnym, prostopadle do powłoki lub pod odpowiednim kątem.

 

Fotowoltaiczne struktury specjalnej funkcji mogą być nieruchome lub mobilne. W pierwszym wypadku będą to żaluzje o stałym nachyleniu, zadaszenia, ekrany nad otworami okiennymi lub drzwiowymi, które przytwierdzone są do powłoki budynku w celu ochrony od opadów atmosferycznych, zapewnienia prywatności, bezpieczeństwa czy też jedynie ze względów dekoracyjnych. Odpowiednio wyeksponowane moduły PV wykorzystywane są również w roli balustrady (fot. 9).

 

SOLPROS

Fot. 9. Balkony z balustradami BiPV – Ekoviikki [fot. SOLPROS, www.kolumbus.fi/solpros]

 

Systemy ruchome podążające za ruchem Słońca są kosztownym rozwiązaniem, ale z pewnością bardziej efektywnym. Poza generowaniem energii dodatkowo kontrolują nasłonecznienie wnętrza budynku - zapewniają oświetlenie światłem dziennym, chronią od olśnienia, redukują zyski termiczne (fot. 10).

 

  

Fot. 10. Ruchome lamele przeciwsłoneczne zintegrowane z ogniwami PV – Scheuten Solar, Gelsenkirchen [fot. Magdalena Muszyńska-Łanowy]

 

 Metody integracji szybko ewoluują wraz z postępem zarówno w dziedzinie fotowoltaiki jak i architektury czy konstrukcji budynków. Technologia BiPV przy wzroście ponad 40 % w skali roku jest obecnie najbardziej i najszybciej rozwijającym się segmentem rynku fotowoltaiki [5] i według licznych przewidywań tendencja ta będzie postępować. Specjaliści podkreślają duży potencjał BiPV, co znajduje odzwierciedlenie nie tylko w rozmaitych raportach. W wielu krajach Europy odnotowano w ostatnich latach znaczący wzrost zainteresowania i realizacji. Wynika to m.in. z wprowadzania legislacji faworyzujących bezpośrednią integrację z budynkiem (we Francji korzystne dla BiPV taryfy skupu i sprzedaży energii obowiązują od 2006). Aktualnym liderem na rynku są Niemcy, wyróżniający się największą liczbą specjalistów (instalatorów, projektantów, producentów) oraz najwyższym poziomem wiedzy na temat technologii wśród społeczeństwa.

 


W najbliższych latach szczególnego rozwoju można się spodziewać m.in. w Chinach, Hiszpanii, Francji. Przewiduje się, że sukcesywna integracja fotowoltaiki w środowisko budowlane przyczyni się znacząco do dalszego rozwoju technologii i pomoże redukować aktualne problemy i zagrożenia związane z wyczerpywaniem się zasobów naturalnych, brakiem energii oraz zanieczyszczeniem środowiska. W tym celu niezbędne są jednak aktywne, zakrojone na zdecydowanie większą skalę działania w środowisku specjalistów.

 

Magdalena Muszyńska-Łanowy

 

Bibliografia:

[1] HAGEMANN I.B., Gebäudeintegrierte Photovoltaik. Architektonische Integration der Photovoltaik in die Gebäudehülle, Müller, Köln 2002.

[2] PRASAD D., SNOW M. (eds.), Designing with solar power. A Source Book for Building Integrated Photovoltaics (BIPV), Images Publishing, Mulgrave, Earthscan, London, Sterling 2005.

[3] REIJENGA T., PV in Architecture, in: HEGEDUS S., LUQUE A. (eds.), Handbook of Photovoltaics Engineering, John Wiley & Sons, New York 2002.

[4] STRONG S. J, A new generation of solar electric architecture, 2nd World Solar Electric Buildings Conference, Sydney 2000.

[5] www.pv-tech.org

 

Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym 

 

 

patrz też:

- Arkada słoneczna budynku „Solar Fabrik” we Freiburgu , Janusz Marchwiński,  Świat Szkła 5/2007


- Technologia fotowoltaiczna na dachach budynków - spojrzenie architektoniczne , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 6/2006 

 

-  Kolektory słoneczne w architekturze budynków niemieszkalnych , Janusz  Marchwiński , Świat Szkła 1/2005

 

 

 

inne artykuły tego autora:

 

- Fotowoltaiczne systemy przeciwsłoneczne , Magdalena Muszyńska-Łanowy , Świat Szkła 3/2011 

 

- Szklane fasady fotowoltaiczne - energooszczędność i komfort Część 1 , Magdalena Muszyńska-Łanowy, Świat Szkła 11/2010

 

- Czarne fasady - fotowoltaiczne okładziny CIS, Magdalena Muszyńska-Łanowy, Świat Szkła 7-8/2010

 

- Szkło fotowoltaiczne, Magdalena Muszyńska-Łanowy, Świat Szkła 6/2010

 

- BiPV - fotowoltaika zintegrowana z budynkiem , Magdalena Muszyńska-Łanowy, Świat Szkła 5/2010

 

 

więcej informacji: Świat Szkła 5/2010

inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne 

 

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.