Budynki wielkoskalarne jako struktury szklarniowe, Część 1

Fascynacja szkłem we współczesnej architekturze osiąga swe apogeum w tworzeniu całkowicie przeszklonych budynków, stanowiących swoisty rodzaj struktur szklarniowych. Szkło jako materiał budowlany wciąż pozostaje symbolem postępu i nowoczesności. Szczególny podziw, wśród tego typu struktur wzbudzają budynki wielkoskalarne, w których zalety szkła jako elementu budowlanego, ale i artystycznego środka wyrazu, wyrażają się najpełniej. Jednocześnie jednak w budynkach takich, jak żadnych innych, pojawiają się problemy natury użytkowej, a w szczególności problem utrzymania właściwych warunków mikroklimatycznych spowodowany efektem szklarniowym. Do rozwiązania pozostają też inne kwestie użytkowe, jak kontrola dostępu światła słonecznego, kontakt wzrokowy z otoczeniem – problemy, które nigdzie indziej nie występują z taką mocą. Budynki takie stanowią wielkie wyzwanie dla rzeszy projektantów, technologów i konstruktorów. Implikują jednak nietuzinkowe rozwiązania, które w wielu przypadkach popychają współczesną architekturę naprzód i z tego względu warte są przytoczenia.

Budynki będące tematem artykułu to struktury, których nie tylko ściany, ale i dach stanowi całkowicie przeszkloną przegrodę zewnętrzną.

Rzec można – wszystko zaczęło się od „Crystal Palace” autorstwa Josepha Paxtona – obiektu wystawowego w postaci szklarni o olbrzymiej skali (600 m dł., 96 tys. m2 szklenia). Budynek stanowił manifest możliwości i osiągnięć budownictwa „ery przemysłowej” XIX wieku. Niedoskonała technologia szklenia i brak doświadczenia w kształtowaniu „szklanych domów” o tak dużej skali sprawiała, że w rezultacie efekt szklarniowy powodował silne przegrzewanie się wnętrza, mimo zastosowania systemu otworów wentylacyjnych i żaluzji. Oddziaływanie bezpośredniego światła słonecznego o nadmiernym natężeniu powodowało częste oślepianie użytkowników. Wprowadzenie przez Charlesa Foxa płóciennych osłon w obrębie dachu tego obiektu należy uznać za uzasadnioną, lecz dość nieudolną próbę zażegnania tych niedogodności.

Fakt ten uzmysłowił silne związki pomiędzy kształtowaniem struktur szklarniowych a komfortem użytkowania, w szczególności wskazując na problem odpowiedniego wykorzystania efektu szklarniowego oraz światła słonecznego w aspekcie kreowania komfortowego środowiska atmosferycznego i świetlnego przeszklonego wnętrza. Jednocześnie jednak zapierający dech w piersiach efekt architektoniczny stał się motorem do dalszego poszukiwania udoskonalonych rozwiązań „szklanych domów”.

Współczesna wiedza na temat kształtowania architektury bioklimatycznej i – w węższym ujęciu – architektury słonecznej, opartych na gruntownej analizie relacji budynku z otoczeniem, a także zaawansowane rozwiązania w zakresie instalacji i technologii materiałowej dają coraz większe możliwości wznoszenia budynków wielkoskalarnych jako struktur szklarniowych, w których negatywne konsekwencje użytkowe mogą być wyeliminowane, a rozwiązania przepełnione racjonalnymi przesłankami w tym względzie.

Cechą wspólną poniżej opisanych obiektów jest całkowite przeszklenie ich bryły oraz przeznaczenie funkcjonalne. Są to budynki biurowe lub o przeważającej funkcji biurowej, jako funkcji wymagającej wysokiej jakości środowiska atmosferycznego i świetlnego. Są to więc budynki, w których wypracowanie odpowiednich rozwiązań projektowych stanowi, w omawianym kontekście, największe wyzwanie.

Pomimo wspólnych cech, budynki dowodzą zróżnicowania strategii projektowych, zarówno przestrzennych, jak i technologicznych.

 

Rys. 1a. Budynek „UNESCO Laboratory and Workshop” koło Genui – bryła i lokalizacja  [opr. aut.na podst.Renzo Piano Building Workshop]

Powstają śmiałe projekty, których celem jest wytyczenie nowych dróg w architekturze „szklanych domów” – projekty prototypowe o nowatorskich i interesujących rozwiązaniach architektonicznych.


„Unesco Laboratory and Workshop” koło Genui
Budynek „Unesco Laboratory and Workshop” powstał w nadmorskiej miejscowości Vesima koło Genui (Włochy, arch. Renzo Piano). Tworzy go pięć przeszklonych brył złączonych ze sobą dachem, które stanowią zespół samodzielnych struktur szklarniowych.

Całkowite przeszklenie w ciepłym śródziemnomorskim klimacie wymagało wdrożenia szeregu strategii zmierzających do redukcji negatywnych skutków efektu szklarniowego, lecz również wykorzystaniu go w porach grzewczych. Powstał projekt w myśl zasad kształtowania architektury słonecznej ze szczególnym podejściem do aspektów lokalizacyjnych – odpowiedniego doboru otoczenia i jego zagospodarowania, a także bryły i rozwiązań materiałowych.

W celu optymalnego wykorzystania energii słonecznej, budynek usytuowano na południowo-wschodnim stoku schodzącym bezpośrednio do morza (Zatoki Genueńskiej). Obiekt położony jest w otoczeniu rolniczym. Przylegające do niego tarasy uprawne zaadaptowano do celów rekreacyjnych dla pracowników budynku oraz do stworzenia ogrodów, w których hoduje się rośliny do badań nad zastosowaniem konstrukcji z materiałów naturalnych w budownictwie.

Schodkowy profil tarasów, opadający w kierunku południowo-wschodnim, zapewnia całkowitą ekspozycję słoneczną dla przeszklonych ścian i dachu budynku. Przekrój stoku pozwala także na całkowite „wtopienie” budynku w grunt od strony północno-zachodniej, zapewniając ochronę przed niekorzystnym oddziaływaniem czynników zewnętrznych.


Masywna posadzka i ściany wewnętrzne oraz bufor ziemny, a także nieutwardzone tereny wokół stanowią magazyn ciepła pochłaniający jego nadwyżki. Szklane dachy zostały wyposażone w system automatycznie otwieranych klap wentylacyjnych oraz system żaluzji weneckich.

Bryła budynku jest zwarta - cechuje się niską wartością wyrażoną stosunkiem całkowitej powierzchni ścian zewnętrznych do kubatury, co czyni budynek energooszczędnym.

Wszystkie te rozwiązania służą nie tylko aspektom energetycznym, ale także uzyskaniu komfortowych warunków mikroklimatycznych we wnętrzu szklarni. Dowodzą swej skuteczności, nawet w ciepłym klimacie śródziemnomorskim. Jedynie w skrajnych warunkach pogodowych, konieczne jest stosowanie klimatyzacji mechanicznej.

Śmiała koncepcja zrealizowana w pięknym nadmorskim otoczeniu zaprocentowała uzyskaniem wspaniałych efektów architektonicznych, zwłaszcza we wnętrzu obiektu.

Przestrzeń wewnętrzną, stanowiącą biura, laboratoria i prototypownie zaprojektowano tak, by pracownik nie odczuwał faktu, że znajduje się w pomieszczeniu zamkniętym. W każdym niemal miejscu pracy ma zapewniony kontakt wzrokowy z otaczającą budynek przyrodą.

Zieleń przenika do wnętrza, zacierając jeszcze silniej podział na część zewnętrzną i wewnętrzną. Ma to związek z programem funkcjonalnym, który w celach badawczych wymaga zarówno wprowadzenia zieleni do wnętrza, jak i pozostawienia jej na zewnętrznych tarasach budynku.

Tradycyjne pojmowanie przestrzeni uległo transformacji. Czuje się echo założeń F.L. Wrighta, Le Corbusiera i Miesa van der Rohe, mówiących nie o jej ograniczeniu i skończoności, lecz raczej o przepływie.

Nie istnieją tu tradycyjne, silnie zaakcentowane podziały przestrzenne na część produkcyjną, badawczą, magazynową, biurowo-administracyjną, socjalną i in. Każdy z pięciu segmentów charakteryzuje się otwartością planu. Pracownicy bezproblemowo mogą porozumiewać się ze sobą, nie doznając poczucia alienacji. Porządkujący podział funkcji osiągnięto tu dzięki schodkowemu przekrojowi budynku. Każdy segment mieści inne funkcje, które przy tradycyjnym, poziomym układzie musiałyby zostać rozdzielone. Segmenty te, choć znajdują się na różnych poziomach, są sprzęgnięte ze sobą w jedną całość. Wizualną funkcję integrującą pełni pochyły szklany dach, wspólny dla wszystkich segmentów. Pracownicy mogą przedostawać się na inne poziomy schodami, umieszczonymi wewnątrz obiektu i tworzącymi poprzeczny, względem tarasów, pas komunikacyjny.
Otwarta przestrzeń szklarniowa jest ważnym generatorem wymiany myśli wśród pracowników, co stanowi istotny czynnik funkcjonowania obiektu, kolokwialnie nazywanego „wylęgarnią pomysłów” (ang. think-tank).

Intelektualny charakter pracy może powodować obciążenia neuropsychiczne pracowników. Piękny widok na Zatokę Genueńską i otaczający krajobraz pełni w tym przypadku rolę skutecznego remedium, podobnie jak wykorzystanie materiałów naturalnych. Dominują kamień i drewno (m.in. drewniane belki konstrukcyjne). Zastosowanie tych naturalnych elementów należy także traktować jako jeszcze jeden przejaw proekologicznego podejścia w kształtowaniu architektury budynku.

Rys. 1b. Budynek „UNESCO Laboratory and Workshop” koło Genui – wnętrze  [Renzo Piano Building Workshop]

Wszechobecna bogata roślinność, sprzyja uzyskaniu wysokiej jakości powietrza na działce i wewnątrz budynku. Bliskość morza ma wpływ na zmniejszenie wysokich temperatur letnich.


Green Building w Londynie
Prototypowy obiekt zaprojektowany przez angielskich architektów Jana Kaplicky’ego i Amandę Levet we współpracy z inżynierami środowiskowymi stanowi jedną z pierwszych prób stworzenia budynku biurowego o zredukowanej potrzebie wykorzystania klimatyzacji mechanicznej na rzecz wentylacji naturalnej.

Cechą charakterystyczną budynku jest jego całkowicie przeszklona bryła o futurystycznym jajowatym kształcie. Bryłę tę wsparto jest na trójpalczastym układzie megasłupowym, ułożonym ostrosłupowo, do którego zostały podwieszone stropy. W centralnej części znajduje się atrium wewnętrzne zaprojektowane na rzucie trójkąta, które przebiega przez wszystkie kondygnacje budynku. Powłokę zewnętrzną tworzy podwójna elewacja szklana. Jest to główny element odpowiedzialny za naturalną wentylację wnętrz, jednocześnie pełniąc ważną funkcję izolacji akustycznej i ochrony przed napływem zanieczyszczeń w dużym mieście, jakim jest Londyn.

Forma przestrzenna budynku jest wynikiem doświadczeń w tunelu aerodynamicznym. Zmniejsza opór przed napływem zimnego niekorzystnego strumienia wiatru, nie powodując przemarzania w okresie grzewczym. Jednocześnie jest zoptymalizowana w aspekcie doprowadzania i przepływu powietrza w centralnym atrium i podwójnych elewacjach szklanych, umożliwiając efektywną naturalną wentylację wyporową.

Powietrze przedostaje się do atrium i, ogrzane w wyniku wypromieniowania ciepła z pomieszczeń biurowych, unosi się, zasysając świeże chłodne powietrze. Powietrze to przedostaje się kanałami wentylacyjnymi w dolnej partii budynku. Jednocześnie ogrzane powietrze unosi się w przestrzeni międzypowłokowej podwójnej elewacji i uchodzi w górnych partiach budynku. W przestrzeni tej powstaje podciśnienie. Kiedy okna biur są otwarte możliwe jest wyprowadzanie z nich ciepłego „zużytego” powietrza i wprowadzenie świeżych mas powietrza z atrium. W okresach grzewczych chłodne powietrze zewnętrzne, wprowadzane u dołu, zostaje wstępnie podgrzewane dzięki odzyskowi energii termicznej z ogrzanego powietrza wewnętrznego.

Elementy te w postaci półek przeciwsłonecznych i żaluzji są ruchome i regulowane od strony wewnętrznej.

Światło dochodzi do biur z dwóch kierunków – od strony elewacji i wewnętrznego atrium, przez co powierzchnie te mogą maksymalnie długo korzystać ze światła naturalnego. Dodatkowo, specjalnie ukształtowany sufit zwiększa efektywność jego dystrybucji. Stropy pełnią też rolę magazynów ciepła, pochłaniając jego nadwyżkę w ciepłe dni. Nocna wentylacja pomieszczeń powoduje ich ponowne schładzanie, co pozwala na zachowanie cyklu.

Budynek pozostał w fazie projektowej, jako prototyp dla niskoenergetycznych budynków biurowych bazujących na wentylacji naturalnej, pasywnym ogrzewaniu słonecznym i naturalnym oświetleniu pomieszczeń. Stał się inspiracją dla wielu realizacji, wykorzystujących szklane struktury dla tworzenia architektury przyjaznej człowiekowi i środowisku.

Rys. 2. Idea kreowania naturalnego mikroklimatu wnętrza w studialnym obiekcie  „Green Building” [2]

Całkowite przeszklenie pozwala na zyski cieplne z nasłonecznienia i wykorzystanie ich w pasywnym ogrzewaniu pomieszczeń biurowych oraz atrium. Podwójne elewacje szklane wyposażone są w przestrzenne elementy zacieniające, które optymalizują dopływ ciepła i światła słonecznego do wnętrza. 
 

Budynek biurowy w Catanii
Model koncepcyjny biurowca zaprojektowanego dla miasta Katanii (pd. Włochy) przez arch. Mario Cucinellę ma formę 5-kondygnacyjnego szklanego prostopadłościanu. Jeszcze cieplejszy klimat śródziemnomorski, niż w Genui (por. budynek „Unesco” w Vesima) wymaga szczególnej ochrony przed ciepłem słonecznym. Główną innowacyjną cechą budynku są szklane wieże kominowe nazwane kominami słonecznymi. Elementy te „przebijają” kubaturę budynku. Mają spełniać dwie podstawowe funkcje: naturalnego chłodzenia budynku i dystrybucji światła naturalnego do wnętrza.

Koncepcja biurowca polega na zbadaniu możliwości wykorzystania chłodzenia naturalnego cieczą za pomocą kominów słonecznych.

Kominy zostały rozmieszczone modularnie w przestrzeni wewnętrznej, tak aby możliwe było zachowanie jak największej elastyczności kształtowania przestrzeni wewnętrznej. Dla efektywnego wykorzystania kominów, stanowiska robocze zostały maksymalnie zbliżone do ich ścian. Kominy funkcjonują także jako dukty wyciągowe, wyprowadzając w nocy nagrzane powietrze z powierzchni biurowej na zewnątrz.

Forma kominów lekko rozszerza się ku podstawie. Kształt ten uznano za optymalny w kontekście dystrybucji schłodzonego powietrza, a także doprowadzania światła dziennego do wnętrza.

Kominy słoneczne można uznać za przetworzoną, tj. wysmukloną formę atriów wewnętrznych. Ich zaletą jest niewielki udział powierzchniowy, swoboda w możliwości równomiernego rozmieszczenia. To z kolei daje swobodę w planowaniu głębokości traktów użytkowych budynków biurowych, bez pogorszenia możliwości naturalnego chłodzenia, wentylacji i oświetlenia pomieszczeń. Mogą być one dowolnie głębokie, wymagając jedynie dodatkowego rzędu kominów.

Szklana kubatura chroniona przed przegrzewaniem elementami zacieniającymi w postaci systemów żaluzji, wraz ze szklanymi kominami pozwala także na maksymalne wykorzystanie światła naturalnego wewnątrz biur, co przekłada się na redukcję zapotrzebowania energetycznego budynku na oświetlenie sztuczne.

Rys. 3a. Koncepcja budynku biurowego w Catanii z wykorzystaniem kominów słonecznych [4]

Strategia chłodzenia zwana downdraught evaporating cooling polega w tym przypadku na schładzaniu ciepłych mas powietrza w górnej partii komina z wykorzystaniem cieczy, która przez parowanie schładza powietrze i powoduje jego opadanie. Dzieje się tak, dzięki zastosowaniu mikronizerów (ang. micronisers) – cieczowych elementów chłodniczych ulokowanych na szczytach wież.

Rys. 3b. Zasada funkcjonowania kominów słonecznych w biurowcu w Catanii [4]

Akademia Mont-Cenis w Herne
Akademia „Mont-Cenis”, to jedno z najbardziej śmiałych rozwiązań szklanej architektury ostatnich lat. Budynek użyteczności publicznej z funkcją biurową powstał w mieście Herne w Zagłębiu Ruhry (Niemcy, arch. Jourda&Perraudin).

Jest w tej chwili jedną z największych struktur szklarniowych tego typu na świecie. Bryłę budynku stanowi ogromnych rozmiarów szklarnia wolnostojąca o wymiarach 72x168 m, która przekrywa dwa „skrzydła” mniejszych obiektów. Jest to prototyp tzw. osłony bioklimatycznej jako obiektu o charakterze proekologicznym. Głównym celem przedsięwzięcia było stworzenie komfortowego mikroklimatu we wnętrzu przez cały rok, w sposób całkowicie naturalny. Założono uzyskanie parametrów zbliżonych do klimatu śródziemnomorskiego, przy zachowaniu cech budynku niskoenergetycznego i przyjaznego środowisku.
W tym celu zastosowano szereg nowoczesnych technologii proekologicznych i wdrożono zasady kształtowania architektury słonecznej.
Główną strategią projektową jest wykorzystanie energii słonecznej, zarówno w sposób bierny jak i aktywny, oraz maksymalne wykorzystanie wentylacji naturalnej oraz pasywnego chłodzenia.
Szklarnia w połączeniu z betonową i żwirową posadzką, masywnymi ścianami budynków oraz wewnętrznym zbiornikiem wodnym, które stanowią masę termiczną obiektu, stanowi pasywne rozwiązanie słoneczne, działając jednocześnie przez cały rok, jako „bufor cieplny”.

Dachowe moduły PV tworzą zgrupowania o różnej intensywności zagęszczenia ogniw PV – 63%, 73% i 86% i występują na przemian z panelami szklanymi. Elementy te filtrują odpowiednio światło naturalne napływające do wnętrza. Elewacyjne moduły PV umieszczone są w części środkowego pasa przeszklonej ściany południowej tak, by nie zakłócały kontaktu wzrokowego z otoczeniem.
Zastosowanie modułów PV na całej niemal powierzchni olbrzymiego dachu powoduje, że obiekt posiada w tej chwili jedną z największych instalacji fotowoltaicznych na świecie zamontowanych w pojedynczym obiekcie (ponad 10 tys. m2 powierzchni całkowitej o łącznej mocy 1 MW). Prąd elektryczny uzyskiwany dzięki instalacji przekracza potrzeby energetyczne budynku. Jego nadwyżki zasilają pobliskie budynki, czyniąc „Akademię Mont-Cenis” swoistym rodzajem elektrowni słonecznej (więcej: „Świat Szkła” 11/04).
Naturalną wentylację umożliwiają klapy i otwory cyrkulacyjne w przegrodach szklanych. W ciepłych okresach świeże powietrze zewnętrzne jest wprowadzane przez uchylone klapy wentylacyjne w dolnych partiach elewacji oraz przez otwory drzwiowe u wejścia do budynku. Powietrze cyrkuluje pomiędzy budynkami i ogrzane wydostaje się górą przez uchylone klapy wentylacyjne w szklanym dachu oraz górnej części elewacji. Jedynie niektóre z pomieszczeń budynków są wentylowane mechanicznie. Wspomniane klapy wentylacyjne w nocnej porze letniej zostają otwarte celem wietrzenia nocnego.

Świeże, chłodne powietrze napływa do wnętrza także przez podziemny wymiennik ciepła w postaci długich rur zagłębionych w gruncie. Ich ujścia doprowadzone są do posadzki z jednej strony, z drugiej wyprowadzone na pewną wysokość po stronie zewnętrznej budynku. Powietrze przepływające przez podziemne rury zostaje wstępnie podgrzane zimą (w wyniku ogrzewania gruntowego) lub schłodzone latem (w wyniku chłodzenia gruntowego).
Pasywne chłodzenie zapewniają masywne elementy strukturalne budynków, zbiornik wodny, posadzka oraz bogata zieleń.

Do innych rozwiązań o charakterze proekologicznym i energooszczędnym zaliczyć należy zastosowanie rekuperatorów ciepła. Umieszczone w górnej części szklarni odzyskują ciepło z nagrzanego powietrza wewnętrznego. Elementy te zostały powiązane z podziemnym kamiennym zbiornikiem ciepła.
Inne rozwiązania proekologiczne, to zbiorniki wodne, które zbierają deszczówkę dla potrzeb użytkowych budynku.
Zwraca wreszcie uwagę konstrukcja szklarni w postaci słupów i kratownic wykonanych z drewna klejonego. Jest to jeszcze jeden przejaw proekologicznego podejścia w kształtowaniu budynku, z wykorzystaniem materiałów odnawialnych i o niskiej energii wewnętrznej (ang. embodied energy), tj. energii potrzebnej do jego wytworzenia.
Ze względu na niespotykanie dużą skalę i rodzaj rozwiązania szklarniowego, „Akademia Mont-Cenis” stanowi także obrazowy przykład wpływu rozwiązań szklarniowych na zwiększenie powierzchni użytkowej w omawianych rodzajach budynków
Szklana obudowa wpływa na niemal trzykrotne zwiększenie wewnętrznej powierzchni parteru.
Wnętrze szklarni cechuje się znacznymi walorami estetycznymi. Układ umieszczonych w niej budynków powoduje powstanie centralnego traktu komunikacyjnego, wypełnionego tropikalną zielenią, zbiornikiem wodnym, drewnianą konstrukcją oraz powierzchniami żwirowymi i betonowymi.
Cała wewnętrzna przestrzeń szklarni jest jednym wielkim ogrodem zimowym, przeznaczonym na pracę, naukę, rekreację i nawiązywanie kontaktów interpersonalnych.
Jej zastosowanie związane ze zwiększeniem powierzchni użytkowej i bogactwem programu funkcjonalnego budynku powoduje, iż „Akademia Mont-Cenis” zyskuje nie tylko wydźwięk proekologiczny, ale i społeczny.

Opisane powyżej budynki stanowią interesujący materiał badawczy dla scharakteryzowania rozwiązań służących uzyskaniu komfortowych warunków środowiska wewnętrznego w strukturach szklarniowych. Zestawienie porównawcze rozwiązań architektonicznych i techniczno-budowlanych oraz przyjętych strategii kształtowania niematerialnego środowiska wewnętrznego, jako czynników mających wpływ na uzyskanie komfortu użytkowania, obniżenie zużycia energii i ekologiczny profil struktury szklarniowej pokazuje zamieszczona tabela,.

Rys. 4a. „Akademia Mont-Cenis” w Herne – część frontowa

 

Przed nadmiarem ciepła i światła słonecznego we wnętrzu chronią elementy szklanej powłoki w formie modułów PV z rozsuniętymi ogniwami PV wewnątrz, które stanowią rodzaj szklenia przeciwsłonecznego.

Rys. 4b. „Akademia Mont-Cenis” w Herne - wnętrze

Tab. 1 Udział elementów i strategii projektowych mających wpływ na uzyskaniu  komfortu użytkowania, obniżenie zużycia energii i ekologiczny profil budynku  jako struktury szklarniowej (opr. autor)

dr inż. arch. Janusz Marchwiński
Wyższa Szkoła Ekologii i Zarządzania w Warszawie

Bibliografia:
1. Akademie im Glashaus, Baumeister, October 1996.
2. Compagno A.: Intelligent Glass Facades, Basel-Boston-Berlin 1999.
3. Daniels K.: The Technology of Ecological Building, Basel-Boston-Berlin 1997.
4. Francis E., Ford B.: Recent Developments in Passive Downdrought Evaporative Cooling (w: European Directory of Sustainable and Energy Efficient Building 1999), London 1999.
5. Herzog T.: Solar Energy in Architecture and Urban Planning, Munich-New York 1996.
6. Marchwiński J.: Fabryka w dobie rewolucji informatycznej, „Archivolta” 2/2001.
7. Marchwiński J.: Rola pasywnych i aktywnych rozwiązań słonecznych w kształtowaniu architektury budynków biurowych i biurowo-przemysłowych, praca doktorska – Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2005.

 

patrz też:

 

- Szkło termotropowe i fotochromatyczne w budownictwie , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 12/2007 ,

 

- Szklenie gazochromatyczne w architekturze , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 6/2007 
 
- Arkada słoneczna budynku „Solar Fabrik” we Freiburgu , Janusz Marchwiński,  Świat Szkła 5/2007

- Interaktywne, adaptacyjne, multimedialne – elewacje przyszłości , Katarzyna Zielonko-Jung, Świat Szkła 4/2007

 

- Szklenie elektrochromatyczne w budownictwie , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 3/2007 

 

- i-modul Fassade – przełom w regulacji mikroklimatu budynku , Marcin Brzeziński, Świat Szkła 2/2007

 

- Możliwości technologiczne szkła a poszukiwanie rozwiązań proekologicznych , Katarzyna Zielonko-Jung, Świat Szkła 2/2007

 

- Wielowarstwowe elewacje przeszklone a koncepcja przegrody interaktywnej ,  Katarzyna Zielonko-Jung, Świat Szkła 1/2007 

 

- Budynki wielkoskalarne jako struktury szklarniowe Część 2, Janusz Marchwiński, Świat Szkła 1/2007

 

- Fasady. Rozwój i nowoczesność , Tadeusz Tarczoń, Świat Szkła 1/2007

 

- Kierunki rozwoju w projektowaniu elewacji przeszklonych , Katarzyna Zielonko-Jung, Świat Szkła 12/2006 

 

- Budynki wielkoskalarne jako struktury szklarniowe cz. 1 , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 12/2006

 

- Problem kształtowania okien słonecznych cz. 2 , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 11/2006

 

- Problem kształtowania okien słonecznych cz. 1 , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 10/2006

 

- Budynek Centrum Olimpijskiego w Warszawie , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 9/2006

 

- Technologia fotowoltaiczna na dachach budynków - spojrzenie architektoniczne , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 6/2006

 

- Kompleks biurowy RONDO-1 , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 5/2006

 

- Energetyczna rola szklenia w zewnętrznych przegrodach budowlanych, Janusz Marchwiński, Świat Szkła 12/2005

 

- Fasadowość architektury słonecznej - na przykładach budynków biurowych , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 11/2005 

 

- Wielofunkcyjne ściany aktywne słonecznie w architekturze. Część 2 , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 10/2005

 

- Wielofunkcyjne ściany aktywne słonecznie w architekturze. Część 1 , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 9/2005

 

- Przestrzeń wewnętrzna atriów przeszklonych , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 8-8/2005

 

- Funkcja estetyczna struktur szklarniowych w architekturze. Część 2 , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 6/2005 

 

- Funkcja estetyczna struktur szklarniowych w architekturze. Część 1 , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 4/2005

- Aspekt użytkowy przestrzeni szklarniowych w budynkach biurowych i przemysłowych Część 2, Janusz Marchwiński, Świat Szkła 3/2005

- Aspekt użytkowy przestrzeni szklarniowych w budynkach biurowych i przemysłowych Część 1, Janusz Marchwiński, Świat Szkła 2/2005