Uszczelki zaliczyć należy do ważnych elementów wyrobów otworowych, szczególnie okien i drzwi. Tworzą elastyczną przylgę, która zapewnia odpowiednią izolacyjność termiczną, zmniejszającą jednocześnie straty energii cieplnej w budynku oraz zabezpieczają skutecznie przed wnikaniem wilgoci i nadmierną infiltracją powietrza, a także stanowią barierę dla przenikania hałasu.

 

W celu zapewnienia należytego i trwałego spełniania swojej funkcji, uszczelki powinny cechować się wysoką odpornością na niekorzystny wpływ czynników atmosferycznych oraz bardzo dobrą plastycznością, pozwalającą na wielokrotny powrót do pierwotnego kształtu po każdorazowym odkształceniu, występującym przy zamykaniu okna lub drzwi.

 

Wprowadzenie

 

Zastosowane w konstrukcji okna lub drzwi, w tym także balkonowych, uszczelki mają bezpośredni wpływ na następujące właściwości tych wyrobów, określone w normie PN-EN 14351-1:2006+A1:2010 Okna i drzwi. Norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne. Część 1: Okna i drzwi zewnętrzne bez właściwości dotyczących odporności ogniowej i/lub dymoszczelności:

  • wodoszczelność,
  • przepuszczalność powietrza,
  • izolacyjność akustyczna,
  • siły operacyjne,
  • odporność na wielokrotne otwieranie i zamykanie.

 

Okna i drzwi wykonywane są z różnych odmian kształtowników, w związku z czym ilość, rodzaj i kształt zastosowanych uszczelek jest także bardzo różny. Ponadto uszczelki spełniają różnorakie role, począwszy od przejmowania zadań przylgi, poprzez mocowanie i uszczelnianie oszklenia aż po regulację przepływu powietrza przez szczeliny infiltracyjne. 

 

Występują dwa podstawowe typy uszczelek okiennych oraz drzwiowych, tj. przylgowe i przyszybowe. W uszczelkach tych można wyróżnić również dwa zasadnicze elementy ich budowy – część mocującą oraz uszczelniającą. Uszczelki są osadzane częścią mocującą na ruchomym skrzydle oraz ościeżnicy okna lub drzwi w specjalnych kanałach kształtownika. Osadzenie następuje przeważnie w sposób ciągły na całym obwodzie bez naprężania, a połączenie końców uszczelki powinno być dokonane w ½ długości górnego ramiaka poziomego. Dodać tutaj należy, że występują także uszczelki samoprzylepne, przewidziane głównie do stosowania przez indywidualnych użytkowników przy renowacji oraz uszczelki zespolone z kształtownikiem tworzywowym w momencie jego wytłaczania (proces koekstruzji) lub tuż po wytłoczeniu (proces postekstruzji). 

 

Tradycyjnym materiałem stosowanym do produkcji uszczelek jest guma, otrzymywana przez wulkanizację różnych rodzajów kauczuku. Uszczelki gumowe mają dość dobre własności uszczelniające, ale szybko podlegają procesowi starzenia. Ma to między innymi wpływ na wypieranie typowych uszczelek gumowych przez te wykonywane z kauczuków syntetycznych EPDM i z termoplastycznych elastomerów TPE. 

 

Oprócz powyżej wymienionych typowych uszczelek okiennych i drzwiowych występują specjalne ich rodzaje. Do takich zaliczyć można uszczelki pęczniejące, stosowane w drzwiach przeciwpożarowych. Proces pęcznienia takiej uszczelki rozpoczyna się w temperaturze około 100°C i w krótkim czasie materiał zwiększa wielokrotnie swą objętość, tworząc niepalną, termoizolacyjną oraz ognioodporną masę, zamykającą wszelkie szczeliny i nie dopuszczającą do przejścia płomieni lub dymu przez drzwi.

 

Innym rodzajem tego typu wyrobów są uszczelki opadające, zwane także listwami uszczelniającymi, które – zamontowane w dolnej części skrzydła – skutecznie uszczelniają szczelinę pomiędzy podłogą a drzwiami. Uszczelki opadające dopasowują się do powierzchni podłogi, a w momencie otwierania drzwi chowają się w jego skrzydle. 

 

Odpowiednio dobrane i wykonane uszczelki, o dużej sprężystości i zdolności utrzymania pierwotnego kształtu oraz odporności na działanie niekorzystnych warunków atmosferycznych, zapewniają właściwe funkcjonowanie okien i drzwi przez długie lata. Ponieważ cena uszczelki stanowi tylko kilka procent ceny okna/drzwi, więc mało rozważne jest oszczędzanie na niej, kosztem jakości całego wyrobu. 

 

Normy i definicje

 

Problematykę uszczelek obejmuje grupa norm europejskich PN-EN 12365-1 do -4, z których najszersze zastosowanie ma norma PN-EN 12365-1:2006 Okucia budowlane. Uszczelki i taśmy uszczelniające do drzwi, okien, żaluzji i ścian osłonowych. Część 1: Wymagania eksploatacyjne i klasyfikacja. 

 

W normie tej określono wymagania eksploatacyjne dotyczące uszczelek i taśm uszczelniających przeznaczonych do regulacji przenikania powietrza, wody, hałasu i energii pomiędzy otwieralnymi i stałymi częściami drzwi, okien, żaluzji i ścian osłonowych, wykonanychz dowolnych, ale przewidzianych do tego typu wyrobów materiałów. Norma zawiera m.in. następujące definicje:

  • uszczelka – materiał uszczelniający dobrze przylegający do powierzchni dwóch elementów, których połączenie należy uszczelnić;
  • taśma uszczelniająca – pasek, najczęściej z elastycznego materiału, przytwierdzony do drzwi, okna lub żaluzji, uszczelniający przestrzeń między obrzeżem lub spodem drzwi, okna lub żaluzji a ramą lub progiem;
  • swobodna wysokość – wysokość uszczelki lub taśmy uszczelniającej przy zerowym obciążeniu;
  • maksymalna temperatura pracy – temperatura, poniżej której jest możliwa prawidłowa eksploatacja uszczelki lub taśmy uszczelniającej;
  • zakres pracy – odległość, na jaką uszczelka lub taśma uszczelniająca może być ściskana lub uginana, po montażu;
  • użytkownik – osoba, która zaopatruje się w uszczelki lub taśmy uszczelniające do użycia w wyrobie.

 

W normie PN-EN 12365-1:2006 określono wymagania ogólne, które powinny spełniać wszystkie uszczelki i taśmy uszczelniające przeznaczone do regulacji przenikania powietrza, wody, hałasu i energii między częściami otwieranymi, częściami osadzonymi, szczelinami i ramami. Wymagania zdefiniowano w następujący sposób:

  1. Uszczelki i taśmy uszczelniające powinny być dopasowane do tolerancji wymiarowych materiałów konstrukcyjnych i wyrobów, do których będą stosowane, jak: drewno, PVC-U, metal i in., a także wynikających z procesów produkcyjnych oraz zmian szczelin spowodowanych obciążeniem wyrobu.
  2. Materiały, z których wykonywane są uszczelki powinny być fizycznie i chemicznie kompatybilne ze stykającymi się z nimi powierzchniami wyrobu i dopasowane do warunków klimatycznych środowiskowych stosowania. Te kwestie powinien uzgodnić dostawca z użytkownikiem.
  3. Uszczelki i taśmy uszczelniające powinny przenosić naprężenia mechaniczne wywoływane podczas normalnego użytkowania założonego w projekcie, np. przechylania, skręcania, przesuwania. Powinna być podana częstotliwość występowania takich oddziaływań. Te kwestie powinien uzgodnić dostawca z użytkownikiem.
  4. Uszczelki i taśmy uszczelniające nie powinny osłabiać zaplanowanego działania wyrobu, np. taśmy uszczelniające nie powinny wytwarzać nadmiernych sił, a uszczelki nie powinny pozwolić na drgania w szczelinach. Podczas użytkowania powinny zmniejszać efekt trzaskania lub nadmiernego obciążenia. Te kwestie powinien uzgodnić dostawca z użytkownikiem. 

 

(...)

 

 

 

Prezentowana norma zawiera także klasyfikację, która wyrażana jest sześciocyfrowym systemem kodowania. Jednym z istotnych elementów klasyfikacji jest zakres temperatury pracy, w zakresie której jest możliwa prawidłowa eksploatacja uszczelki lub taśmy uszczelniającej. 

 

W normie wyznaczono następujących sześć klas:

  • klasa 1: od 0 °C do +45 °C,
  • klasa 2: od -10 °C do +55 °C,
  • klasa 3: od -20 °C do +85 °C,
  • klasa 4: od -25 °C do +100 °C,
  • klasa 5: od -40 °C do +70 °C,
  • klasa 6: od 0 °C do +200 °C.

 

Norma PN-EN 12365-1:2006 podaje również metody badań, które są szczegółowo określone w poniższych normach badawczych.

  • Norma PN-EN12365-2:2006Okucia budowlane. Uszczelki i taśmy uszczelniające do drzwi, okien, żaluzji i ścian osłonowych. Część 2: Liniowa siła ściskająca. Metody badań. Przedstawiona jest w niej metoda określająca siłę wymaganą do ściśnięcia lub ugięcia uszczelek i taśm uszczelniających do z góry ustalonej w normie wartości. Dodać jeszcze należy, że liniową siłą ściskającą nazywamy siłę wymaganą do ugięcia próbki w jej maksymalnym zakresie pracy, w temperaturze 23°C (±2).
  • Norma PN-EN 12365-3:2006Okucia budowlane. Uszczelki i taśmy uszczelniające do drzwi, okien, żaluzji i ścian osłonowych. Część 3: Oznaczenie powrotu poodkształceniowego. Metoda badania. Przedstawiona w niej jest metoda określająca procentowy powrót poodkształceniowy uszczelek i taśm uszczelniających, które były ściskane lub uginane w zakresie pracy do minimalnej wysokości, w maksymalnym zakresie temperatury, wymaganej normą. Dla czytelności wyjaśnić należy, że powrotem poodkształceniowym nazywamy zdolność uszczelki lub taśmy uszczelniającej do odzyskania swobodnej wysokości po ściskaniu lub odgięciu.
  • Norma PN-EN 12365-4:2006Okucia budowlane. Uszczelki i taśmy uszczelniające do drzwi, okien, żaluzji i ścian osłonowych. Część 4: Oznaczenie powrotu poodkształceniowego po przyspieszonym starzeniu. Metoda badania. W normie przedstawiona jest metoda określająca długofalowe właściwości materiału, z którego wykonuje się uszczelki i taśmy uszczelniające w maksymalnej temperaturze pracy, która powinna być zgodna z przedstawionymi w normie wymaganiami. 

 

Do asortymentu uszczelek należą również wyroby stosowane w drzwiach i otwieralnych oknach z właściwościami odporności ogniowej i/lub dymoszczelności. Są wtedy dodatkowo objęte wymaganiami wynikającymi z normy PN-EN 14600:2009 Drzwi, bramy i otwieralne okna z właściwościami odporności ogniowej i/lub dymoszczelności. Wymagania i klasyfikacja. Bezpośrednio do uszczelek i uszczelnień sformułowano następujące wymaganie: „Stosowne taśmy (na przykład materiały pęczniejące), uszczelnienia i uszczelki (łącznie z pełniącymi funkcje inne niż pożarowa lub dymoszczelna), które stanowią część drzwi, bramy lub otwieralnego okna oraz technika ich zamocowania, powinny być badane według norm:

  • PN-EN 1634-1:2008 Badanie odporności ogniowej i dymoszczelności zespołów drzwiowych, żaluzjowych i otwieralnych okien oraz elementów okuć budowlanych. Część 1: Badanie odporności ogniowej drzwi, żaluzji i otwieralnych okien, w celu wykazania ich przydatności w zakresie odporności ogniowej, lub
  • PN-EN 1634-3:2008 Badanie odporności ogniowej zestawów drzwiowych i żaluzjowych. Część 3: Sprawdzanie dymoszczelności drzwi i żaluzji, w celu wykazania ich przydatności w zakresie dymoszczelności. 

 

Norma dopuszcza możliwość wprowadzania alternatywnych uszczelnień i uszczelek, ale pod pewnymi warunkami. Zmiany są dozwolone tylko tam, gdzie alternatywne uszczelnienia i uszczelki uzyskały taką samą lub wyższą klasyfikację, gdy były użyte w badaniach odporności ogniowej lub dymoszczelności według powyżej wymienionych norm na wyrobie o identycznych szczegółach krawędzi ościeżnicy/skrzydła i są objęte zakresem rozszerzonego zastosowania odnoszącego się do określonej konstrukcji wyrobu oraz powinny mieć trwałą funkcję samoczynnego zamykania.

 

Rodzaje uszczelek i przykładowe zastosowania

 

Uszczelki do okien i drzwi balkonowych 

 

W oknach i drzwiach balkonowych, zarówno wykonanych z kształtowników tworzywowych (PVC), jak i aluminiowych, uszczelki tworzą elastyczną przylgę, uszczelniającą te wyroby przed niekorzystnym działaniem czynników atmosferycznych. Wyróżnia się dwa podstawowe typy uszczelek, stosowanych w oknach i drzwiach balkonowych:

  • przylgowe – osadzane w specjalnych kanałach kształtownika, z którego są wykonane ramy skrzydła i ościeżnice okien/drzwi i mających za zadanie uszczelnienie styku skrzydła z ościeżnicą,
  • przyszybowe – z których jedna jest osadzana w specjalnym kanale kształtownika ramy skrzydła, a druga w kanale listwy przyszybowej, a obie mają za zadanie uszczelnienie oszklenia, oraz w przypadku okien lub drzwi aluminiowych, osłonę przed bezpośrednim stykiem szkła i metalu. 

 

Część mocująca uszczelki osadzana jest więc w specjalnym kanale, natomiast część uszczelniająca zwana piórem, opiera się na kształtowniku okna/drzwi podczas jego zamykania. Luz w oknie lub drzwiach powinien być tak wyregulowany, aby po jego zamknięciu pióro uszczelniające ułożyło się równolegle do płaszczyzny uszczelnianej. 

 

Produkowane są okna, w których stosuje się dwie jednakowe uszczelki przyszybowe oraz także jednakowe dwie uszczelki przylgowe, zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne, a przykładowe uszczelki i ich usytuowanie w przekroju kształtowników okna typu KBE przedstawiono na rys. 1. 

 

2014 7-8 23 1

2014 7-8 23 2 2014 7-8 23 3

Rys. 1. Usytuowanie uszczelek w przekroju kształtowników okna typu KBE (wg AT-06-0706/2005)

 

 

Występują także okna, których konstrukcja przewiduje zastosowanie dwóch o różnym przekroju uszczelek przyszybowych – zewnętrznej i wewnętrznej oraz trzech różnych uszczelek przylgowych – zewnętrzną, środkową i wewnętrzną. Przykładowe uszczelki oraz ich usytuowanie w przekroju kształtowników okna produkowanego przez firmę MIROX przedstawiono na rys. 2.

 

2014 7-8 24 12014 7-8 24 2

Rys. 2. Usytuowanie uszczelek w przekroju kształtowników okna firmy MIROX

 

 

Listwy uszczelniające drzwi

 

Listwy uszczelniające drzwi, zwane również uszczelkami opadającymi, są przeznaczone do uszczelniania szczeliny pomiędzy dolną krawędzią skrzydła drzwiowego i posadzką w bezprogowych drzwiach, głównie rozwieranych, w tym także o deklarowanej klasie odporności ogniowej i dymoszczelności. Wyrób ten montuje się w specjalnym kanale wykonanym w dolnym ramiaku skrzydła drzwiowego. Listwa uszczelniająca wyposażona jest w część ruchomą z uszczelką, która opada w momencie domykania skrzydła i unosi się z chwilą jego otwarcia. W wyniku tej czynności następuje uszczelnienie dolnej szczeliny drzwi. 

 

Obudowa listwy jest przeważnie wykonana z kształtownika aluminiowego, w którym osadzono ruchomą część z uszczelką wyzwalaną do opadnięcia przez mechanizm uruchamiający i ponoszoną przez płaskie sprężyny.

 

Przykładowe listwy uszczelniające typu UD-CH, objęte Rekomendacją Instytutu Techniki Budowlanej w Warszawie RT ITB – 1169/2010 przedstawiono na rys. 3.

 

2014 7-8 24 3

Rys. 3. Listwy uszczelniające typów UD-Ch-1 i UD-Ch-2 standard i podwieszone

 

 

Montaż takiej listwy wymaga wykonania w dolnym ramiaku skrzydła drzwiowego kanału o szerokości 15 mm i głębokości 30 mm. Mocuje się ją przy pomocy wkrętów przechodzących przez otwory wykonane w kształtowniku ramy skrzydła (mocowanie standard) lub we wsporniku mocującym (mocowanie podwieszone).

 

Szczelina w drzwiach pomiędzy dolną krawędzią skrzydła i posadzką, którą można uszczelnić w wyniku zastosowania listwy uszczelniającej, nie powinna być większa niż 8 mm – w przypadku średniego wymiaru szczeliny i nie większa niż 12 mm – w miejscu największego wymiaru szczeliny.

 

Uszczelka zamocowana w części ruchomej listwy opadającej typu UD-CH jest wykonana z EPDM o twardości 65°Sh (±5) i spełnia wymagania normy PN-EN 12365-1:2006.

 

Producent prezentowanej listwy deklaruje trwałość mechanizmu części ruchomej z uszczelką w liczbie nie mniejszej niż 100 000 cykli opuszczania i powrotu do pozycji wyjściowej, poprzez zadziałanie na urządzenie badawcze z ruchem posuwisto-zwrotnym lub w wyniku otwierania i zamykania skrzydła drzwiowego.

 

Uszczelki pęczniejące do drzwi przeciwpożarowych

 

Drzwi przeciwpożarowe do spełnienia swojej funkcji, polegającej na zamknięciu otworu w przegrodach budowlanych stanowiących jednocześnie przegrodę ogniową i dymową, muszą być wyposażone w odpowiednie uszczelnienie. Najczęściej w ościeżnicach drzwi przeciwpożarowych stosuje się typowe uszczelki przylgowe, natomiast na krawędziach skrzydła zainstalowane są uszczelki pęczniejące, zwane także uszczelkami ekspandującymi. 

 

W uszczelkach pęczniejących, zawierających zazwyczaj krzemian sodu, po przekroczeniu około 100°C rozpoczyna się w krótkim czasie (przeważnie po około 70 s.) proces pęcznienia, polegający na wielokrotnym (7- do 10-krotnie) zwiększeniu objętości materiału. Powstaje w ten sposób niepalna, termoizolacyjna i ognioochronna warstwa, zamykająca wszelkie szczeliny na obwodzie skrzydła drzwi, nie dopuszczając (w określonym czasie) do przejścia płomieni i dymu. 

 

Uszczelki pęczniejące są głównie stosowane w postaci pasków, mających od spodu samoprzylepne taśmy do mocowania, z klejem gwarantującym właściwe przyleganie do różnych podłoży. 

 

Poziomy przekrój przykładowych przeszklonych drzwi przeciwpożarowych typu Thermod EI 60 wraz z zainstalowanymi w nich uszczelkami pęczniejącymi przedstawiono na rys. 4.

 

Zastosowane w tych drzwiach uszczelki pęczniejące mają typową formę pasków o przekrojach 2x10 mm oraz 2x38,5 mm i są przyklejone do krawędzi skrzydła. Przykładowe drzwi są jeszcze wyposażone w silikonową uszczelkę przylgową, wciśniętą wzdłuż stojaków i nadproża we wręby ościeżnicy oraz w listwę uszczelniającą, zainstalowaną w dolnej krawędzi skrzydła.

 

Należy jeszcze dodać, że zamiast uszczelki przyszybowej, do osadzenia i uszczelnienia oszklenia w drzwiach przeciwpożarowych zastosowano ognioochronną masę silikonową, co zaprezentowano na rys. 4.

 

2014 7-8 25 1

Rys. 4. Przekrój poziomy drzwi przeciwpożarowych Thermod EI60 z zaznaczeniem uszczelek

 

 

Uszczelki szczotkowe do drzwi oszklonych

 

Dużą grupę wyrobów służących do zamykania otworów w ścianach, szczególnie wewnętrznych, stanowią drzwi oszklone. Drzwi takie mogą być także elementem wejściowym szklanych ścian stosowanych w aranżacjach dużych obiektów handlowych, biurowych, hotelowych itp.

 

W rozwiązaniach tych drzwi, oprócz typowych uszczelek przyszybowych i przylgowych, są często stosowane uszczelki szczotkowe. Zadaniem uszczelnień szczotkowych jest zabezpieczenie przed przenikaniem kurzu i innych stałych zanieczyszczeń oraz ochrona przed przeciągiem, wilgocią i hałasem. 

 

Uszczelki szczotkowe składają się z dwóch podstawowych elementów:

  • części mocującej – najczęściej kształtownika aluminiowego lub stalowego (o przekroju ceownika) z nawierconymi otworami albo z taśmą samoprzylepną, lub tworzywowej kształtki przystosowanej do wciśnięcia w specjalny kanał kształtownika ramy skrzydła drzwi,
  • części uszczelniającej – szczotki wykonanej przeważnie z polipropylenu.

 

W zakresie wymiarowym występują uszczelki szczotkowe o wysokości części uszczelniające od 2 mm do 25 mm, mających różne gęstości, wpływające na ich szczelność. 

Przykładowe zastosowanie uszczelek szczotkowych w drzwiach oszklonych zabudowy szklanej typu HSW firmy DORMA przedstawiono na rys. 5, natomiast na rys. 6 pokazano przekrój uszczelki szczotkowej DX firmy SCHLEGEL. 

 

2014 7-8 25 2

Rys. 5. Przekrój drzwi zabudowy typu HSW firmy DORMA

 

2014 7-8 25 3

Rys. 6. Uszczelka szczotkowa DX

 

Materiały stosowane do produkcji uszczelek

 

Guma

 

Guma jest tradycyjnym materiałem uszczelniającym, otrzymywanym przez wulkanizację różnych rodzajów kauczuku małymi ilościami substancji wulkanizujących jak siarka lub nadtlenki. W skład gumy wchodzą jeszcze napełniacze, przyspieszacze wulkanizacji, substancje zmiękczające, środki przeciwstarzeniowe itp. Uszczelki gumowe produkuje się zazwyczaj w kolorze czarnym, ponieważ stosowana sadza ma dodatni wpływ na ich parametry wytrzymałościowe. 

 

Własności gumy ulegają jednak niekorzystnym zmianom w miarę upływu czasu, pod działaniem nadmiernie wysokiej lub niskiej temperatury, światła UV, tlenu, ozonu itp., co ogólnie nazywane jest starzeniem. Dlatego też uszczelki gumowe znajdują coraz mniejsze zastosowanie jako materiał do produkcji uszczelek okiennych i drzwiowych.

 

Kauczuk EPDM

 

Kauczuk syntetyczny EPDM jest terpolimerem składającym się głównie z mieszaniny monomerów etylenowo- propylenowych, charakteryzującym się możliwością skrajnie szybkiej wulkanizacji podczas wytłaczania profili uszczelek oraz wysoką stabilnością cieplną i odpornością przy ściskaniu. EPDM ma bardzo istotną zaletę, szczególnie ważną w uszczelnieniach wyrobów otworowych, a mianowicie dużą zdolność do odwracalnej deformacji pod wpływem działania sił mechanicznych, bez zmiany ciągłości jego struktury (tzw. powrót poodkształceniowy) do kształtu pierwotnego. Ponadto materiał ten odznacza się następującymi cechami: 

  • duża odporność na niekorzystne warunki atmosferyczne i działanie wody opadowej,
  • odporność na działanie temperatur w granicach od -40°C do +110°C,
  • twardość w zakresie od 40°Sh do 90°Sh.

 

Ze względu na dużą sztywność, uszczelki wykonane z EPDM wykorzystywane są przede wszystkim do uszczelnień okien i drzwi metalowych, w tym także jako uszczelki przyszybowe.

 

Termoplastyczne elastomery TPE

 

Elastomery, oznaczone symbolem TPE, są zbudowane z polimerów lub mieszaniny polimerów, mających w temperaturze użytkowania właściwości podobne do właściwości gumy, które zanikają w temperaturze przerobu, dzięki czemu możliwe jest dalsze przetwórstwo, natomiast pojawiają się wówczas, gdy materiał powraca do temperatury, w której jest użytkowany. Wyroby wykonane z TPE charakteryzują się następującymi zaletami: 

  • bardzo korzystną udarnością i elastycznością w temperaturze pokojowej i w niskich temperaturach,
  • wysokim pochłanianiem energii mechanicznej,
  • dobrą odpornością na ścieranie,
  • wysoką elastycznością powrotu do kształtu pierwotnego,
  • odpornością na chemikalia i starzenie.

 

Do grupy termoplastycznych elastomerów zalicza się także mieszaniny polimerów i stopów sieciowanych w warunkach dynamicznych zwanych termoplastycznymi wulkanizatami, oznaczonymi symbolem TPE-V. Tworzywo takie łączy w sobie zalety EPDM i TPE, charakteryzując się bardzo dobrą odpornością na niekorzystne czynniki atmosferyczne oraz stabilnością termiczną w połączeniu z odpornością na odkształcenia trwałe pod wpływem sił ściskających.

 

Kauczuk silikonowy

 

Podstawową zaletą kauczuków silikonowych jest duża odporność na wysoką i niską temperaturę, gdyż gwarantują wieloletnie stosowanie w temperaturach od -60°C do +160°C , a krótkotrwale lub w wykonaniu specjalnym nawet do +200°C. Cechują się także dużą odpornością na starzenie pod wpływem tlenu, ozonu i światła UV oraz silną adhezją do szkła i metalu.

 

Zaznaczyć jednak należy, że uszczelki wykonane z kauczuku silikonowego mają stosunkowo niską wytrzymałość mechaniczną i odporność na ścieranie oraz małą odporność na działanie pary wodnej, co jednak jest rekompensowane dobrą elastycznością i zachowaniem tego poziomu w bardzo szerokim zakresie temperatur.

 

Uszczelki silikonowe są szczególnie stosowane do doszczelniania istniejących i uszkodzonych wyrobów otworowych oraz jako przylgowe w ościeżnicach drzwi przeciwpożarowych.

 

Plastyfikowany polichlorek winylu (PVC) 

 

Do klasycznych uszczelek z tworzyw termoplastycznych zaliczyć należy także uszczelki wykonywane z PVC. Jednak wymagania dotyczące uszczelnień okien i drzwi spełniają tylko dobre receptury modyfikowanego polichlorku winylu, z mieszaninami kauczuków nitrylowych jako środków plastyfikujących. Uszczelki wykonane z PVC są w stosunku do uszczelek gumowych i z kauczuków syntetycznych łatwiejsze w produkcji i tańsze.

 

Wyroby te charakteryzują się jednakże wadami, do których zaliczyć należy małą odporność termiczną, sprężystość i zdolność utrzymania pierwotnego kształtu oraz duży skurcz termiczny.

 

Materiały zintegrowane 

 

Coraz większe zastosowanie znajduje technologia umieszczania uszczelek w kształtownikach wykonywanych z twardego PVC w czasie ich wytłaczania. Procesy te są określane jako:

  • koekstruzja – gdy aplikacja uszczelki następuje w momencie wytłaczania kształtownika okiennego, 
  • postekstruzja – gdy aplikacja uszczelki następuje tuż po wytłoczeniu kształtownika okiennego.

 

Powyższa technologia skraca proces produkcji okna, gdyż zostaje wyeliminowany jeden z etapów jego wytwarzania, czyli aplikacja (instalowanie w kanale kształtownika okiennego) uszczelek oraz zmniejsza ilość materiałów w magazynie producenta okien. 

 

W większości przypadków realizowania procesów koekstruzji lub postekstruzji stosuje się uszczelki wykonane z PTE albo PTE-V. Przyczyną tego jest fakt, iż zaaplikowana do kształtownika uszczelka wykonana z wymienionych materiałów może być zgrzewana w narożach okna w tym samym czasie, temperaturze i na tej samej zgrzewarce co kształtownik z PVC, czym zapewniona zostaje właściwa szczelność na całym obwodzie okna.

 

Całość artykułu w wydaniu drukowanym elektronicznym 
Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne 
Więcej informacji: Świat Szkła 7-8/2014 

inż. Zbigniew Czajka

 

Literatura

Materiały informacyjne firm: BRANDEX, KADIMEX i MIROX
Różalski M.: Przegląd materiałów stosowanych do produkcji uszczelek okien, drzwi i fasad. „Oknoserwis”
Wienskowski K.: Materiały uszczelkowe do okien, drzwi, żaluzji i ścian osłonowych. „Świat Szkła” 4/2006
Materiały informacyjne Sinteq.pl
Katalog wyrobów DORMA HSW/FSW
Aprobata Techniczna AT-06-0706/2005
Aprobata Techniczna AT-15-9243/2014
Rekomendacja Techniczna RT ITB-1169/2010

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.