Przystosowanie mieszkania lub miejsca pracy oraz całych budynków i otoczenia w celu umożliwienia osobom starszym i niepełnosprawnym prowadzenia niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia prywatnego, zawodowego i społecznego jest jedną z podstawowych zasad idei „domy bez barier architektonicznych”. Ważną rolę w tym zakresie odgrywają drzwi, szczególnie z odpowiednim napędem. Takim rozwiązaniem są drzwi z napędem o małej energii.

 

 

Ogólna charakterystyka

 

Istotnym problemem w budynkach mieszkalnych jedno- i wielorodzinnych, a także użyteczności publicznej są bariery architektoniczne, które uniemożliwiają swobodne wejście lub przejście osobom starszym i niepełnosprawnym, zwłaszcza poruszającym się na wózkach inwalidzkich. Drzwi wejściowe do tych budynków oraz przejściowe pomiędzy poszczególnymi pomieszczeniami powinny stwarzać dogodne warunki komunikacji tym osobom.

 

Skutecznym rozwiązaniem tej problematyki może być zastosowanie drzwi z automatycznym napędem mechanicznym. Drzwi rozwierane lub przesuwne, wyposażone w stosowny napęd mechaniczny oraz odpowiednie urządzenie sterujące, znacznie ułatwiają osobom starszym i niepełnosprawnym swobodne przemieszczanie się. Dodać należy, że drzwi z napędem są również przydatne w wielu innych sytuacjach, jak np. w pomieszczeniach o zaostrzonych warunkach higienicznych, gdzie wymagane jest bezdotykowe korzystanie z drzwi.

 

Bardzo ważnym zagadnieniem w odniesieniu do drzwi z automatycznym mechanicznym napędem jest zapewnienie pełnego bezpieczeństwa ich użytkownikom, szczególnie przed możliwością zgniecenia lub uderzenia podczas cyklu ich otwierania albo zamykania. 

 

Jakakolwiek styczność drzwi z przemieszczającymi się nimi osobami – tym bardziej że mogą to być osoby starsze i niepełnosprawne – powinna być skutecznie wyeliminowana. Dlatego też tego typu drzwi muszą spełniać szereg wymagań, w tym także być wyposażone w stosowne urządzenia zabezpieczające.

 

Specyficznym rozwiązaniem drzwi z automatycznym napędem mechanicznym, spełniającym kryteria bezpieczeństwa oraz zapewniającym odpowiedni komfort użytkowania także osobom starszym i niepełnosprawnym, są drzwi z napędem o małej energiitzw. „Low Energy”. Drzwi tego typu są wyposażone w napęd o ograniczonej energii kinetycznej, przez co nie wymagają żadnych dodatkowych urządzeń zabezpieczających. 

 

Niski poziom energii kinetycznej nie jest uważany za niebezpieczny, ale zaleca się, aby drzwi takie stosować tylko w sytuacji, gdy w ocenie ryzyka wzięto pod uwagę użytkowników starszych, słabych i niepełnosprawnych, a wynik tego działania wskazał, że ryzyko tych użytkowników jest niskie. W praktyce oznacza to, że wystarczy tylko lekko dotknąć drzwi będących w ruchu, aby natychmiast je zatrzymać.

 

 

Wymagania

 

Każde drzwi z automatycznym napędem mechanicznym powinny spełniać określone wymagania, szczególnie z zakresu bezpieczeństwa ich użytkowania. Takie wymagania wynikają z europejskiej normy PN-EN 16005:2013-04 Drzwi z napędem. Bezpieczeństwo użytkowania.

 

Wymagania i metody badań. W zakresie normy podano, że dotyczy ona wszystkich znaczących zagrożeń, sytuacji zagrożenia i zdarzeń zagrażających odnoszących się do drzwi z napędem, gdy są użytkowane zgodnie z zamierzeniem lub w warunkach niewłaściwego użytkowania, dających się racjonalnie przewidzieć przez producenta.

 

Norma przewiduje np. możliwość ręcznego pobudzenia (uruchomienia) drzwi z napędem, instalowanych w budynkach użyteczności publicznej, w celu pomocy osobom starszym i niepełnosprawnym w otwarciu drzwi. Takie drzwi należy obligatoryjnie oznaczyć stosownym piktogramem.

 

Rodzaj ręcznego pobudzenia i jego umiejscowienie powinno spełniać potrzeby użytkownika, a w szczególności powinno być umieszczone w miejscu, skąd wyraźnie widać drzwi, co ma na celu wyeliminowanie możliwości uderzenia lub zatrzymania przez drzwi w trakcie otwierania. Urządzenie pobudzające należy zaprojektować i zainstalować w sposób minimalizujący ryzyko mimowolnego uruchomienia drzwi, a jego lokalizacja powinna znajdować się w zasięgu użytkownika, szczególnie niepełnosprawnego.

 

W normie wyspecyfikowano wymagania zapewniające bezpieczeństwo, w odniesieniu do poszczególnych rodzajów drzwi z napędem. Osobno określono też specyficzne wymagania odnoszące się do drzwi z napędem o małej energii, głównie rozwieranych oraz przesuwnych i składanych.

 

Drzwi z napędem o małej energii powinny spełniać następujące wymagania:

  • siła potrzebna do powstrzymania dalszego otwierania lub zamykania zatrzymanych drzwi – mierzona przy głównej krawędzi zamykającej, w kierunku ruchu, nie powinna być większa niż 67 N, w jakimkolwiek punkcie cyklu otwierania lub zamykania;
  • energia kinetyczna poruszających się drzwi nie powinna przekraczać 1,69 J;
  • w przypadku przerwania głównego zasilania lub wystąpienia awarii napędu, powinno być możliwe otwarcie drzwi przy użyciu siły nie przekraczającej: 
    • 67 N – dla zwolnienia zatrzasku,
    • 90 N – dla otwarcia drzwi,

gdy siła jest przyłożona do głównej krawędzi zamykającej, w kierunku ruchu.

 

Ponadto statyczna siła zamykająca do 150 N jest dozwolona w przypadku:

  • drzwi rozwieranych – gdy szczelina występująca między główną krawędzią zamykającą a przeciwległą krawędzią zamykającą nie jest większa niż 8 mm; 
  • drzwi przesuwnych – podczas ostatnich 50 mm drogi skrzydła. 

 

W normie PN-EN 16005:2013-04 ujęto jeszcze dla rozwieranych drzwi z napędem o małej energii dodatkowe wymagania związane z czasem. Wymagania te odnoszą się do:

  • czasu otwierania – kiedy drzwi powinny się otwierać od położenia zamkniętego do ogranicznika tylnego lub do kąta 80°, które z tych położeń występuje najpierw, w czasie 3 s. lub dłuższym, a ogranicznik tylny nie powinien występować przed otwarciem o kąt 60°;
  • czasu zamykania – gdzie powinno być możliwe takie wyregulowanie drzwi na miejscu zabudowy, aby czas zamykania od kąta 90° do kąta 10° był nie mniejszy niż 3 s., a od kąta 10° do pełnego zamknięcia był nie mniejszy niż 1,5 s.

 

(...)

Parametry techniczne drzwi z napędem o małej energii ograniczają jednak zakres ich stosowania. Dotyczy to szczególnie drzwi przesuwnych i składanych, nie wyposażonych w funkcję „break-out” (wyłamywania), stosowanych na drogach ewakuacyjnych. Prezentowana już norma na drzwi z napędem zawiera w dodatkowych wymaganiach odnoszących się do takich drzwi wymóg, iż przy szerokości prześwitu otworu do 2000 mm, powinny otwierać się co najmniej na 80% (1600 mm) w ciągu 3 s., co oznacza prędkość nie niższą niż 0,53 m/s.

 

Stosowna tablica zamieszczona w normie i określająca maksymalne prędkości skrzydeł drzwi przesuwnych, dopuszcza taką prędkość tylko do skrzydeł o masie nie większej niż 10 kg. Wyklucza to możliwość stosowania drzwi przesuwnych z napędem o małej energii na drogach ewakuacyjnych, gdyż praktycznie nie istnieją konstrukcje drzwi o masie skrzydła niższej od 10 kg, ponieważ np. 1 m² samej szyby o minimalnej grubości 4 mm waży więcej niż 10 kg.

 

Dodać jeszcze należy, że występują rozwiązania napędów mechanicznych drzwi rozwieranych, w których ich zakres działania może być wyposażony w funkcję zwaną „upgrade cards”. Polega to na możliwości przełączenia napędu o małej energii na napęd o nieograniczonej energii (funkcja „Full Energy”).

 

Dostarczane są drzwi z napędem o małej energii, spełniającymi wymienione w publikacji wymagania związane z takim napędem, natomiast w razie konieczności może nastąpić przeprogramowanie, tj. zwiększenie energii napędu oraz zastosowanie dodatkowych urządzeń bezpieczeństwa, wykluczających możliwość kontaktu z ruchomym skrzydłem drzwi.

 

 

Przykładowe wyroby

 

Drzwi rozwierane

 

Drzwiami rozwieranymi (zwanymi także przymykowymi) określamy otworowy wyrób budowlany przeznaczony do ruchu pieszego, składający się z ościeżnicy i skrzydła osadzonego z jednego boku na zawiasach lub czopach obrotowych. Drzwi takie mogą być wyposażone w automatyczny napęd mechaniczny i są głównie stosowane wewnątrz pomieszczeń budynków mieszkalnych i zamieszkania zbiorowego oraz użyteczności publicznej.

 

PortaMatic

Firma Hörmann opracowała nowe rozwiązanie konstrukcyjne napędu o małej energii typu Porta- Matic, przeznaczonego do jednoskrzydłowych wewnętrznych drzwi rozwieranych. Wyrób ten został odznaczony Złotym Medalem MTP na odbywających się w lutym b.r. Międzynarodowych Targach Poznańskich BUDMA 20161).

 

Napęd PortaMatic umożliwia automatyczne otwieranie i zamykanie stalowych oraz drewnianych drzwi wewnętrznych za pomocą nadajnika lub sterownika, zwiększając tym komfort komunikacji osobom starszym i niepełnosprawnym. Przykładowe drzwi z takim napędem pokazano na fot. 1.

 

 

2016 3 24 1

Fot. 1. Drzwi z napędem PortaMatic automatycznie otwierane

 

 

Prezentowany napęd ma wiele funkcji i możliwości ustawień, a najistotniejsze z nich przedstawiono poniżej.

 

Tryb automatyczny, w którym drzwi otwierają się po uruchomieniu przycisku na nadajniku lub sterowniku, natomiast zamykają się automatycznie po upływie ustawionego czasu. Przedział czasowy, kiedy drzwi pozostają w położeniu otwartym wynosi od 2 do 180 s.

 

Tryb impulsowy, który powoduje otwarcie drzwi po uruchomieniu przycisku na nadajniku lub sterowniku. Ponowne naciśnięcie przycisku zamyka drzwi.

 

Tryb półautomatyczny, charakteryzujący się tym, iż drzwi otwierają się po wywarciu niewielkiego nacisku ręką na ich skrzydło. Gdy drzwi osiągną położenie uprzednio określone przez użytkownika, napęd spowoduje pełne ich otwarcie. Z kolei lekkie popchnięcie drzwi ręką skutkuje ich zamknięciem. 

 

Tryb zamykania drzwi, w którym otwierane są klasycznie ręką, a napęd znajduje się w stanie wolnego biegu. Drzwi zamykają się automatycznie po upływie uprzednio zdefiniowanego czasu, trwającego od 2 do 60 s.

 

Tryb łączony, zapewniający możliwość indywidualnej regulacji i łączenia wszystkich trybów pracy. Jest to rozwiązanie gwarantujące uniwersalność napędu , który można dostosowywać dowolną ilość razy do zmiennych sytuacji.

 

Podstawowe parametry techniczne napędu typy PortaMatic są następujące:

  • moc: maksymalnie 150 W,
  • masa: 2,9 kg,
  • kąt otwarcia: maksymalnie 115°,
  • trwałość: 200 000 cykli (600 dziennie),
  • szerokość drzwi: od 610 do 1100 mm,
  • wysokość drzwi: do 2250 mm,
  • masa drzwi: o szerokości do 860 mm – do 125 kg, o szerokości do 985 mm – do 100 kg, o szerokości do 1100 mm – do 80 kg.

 

Drzwi wyposażone w napęd PortaMatic mogą spełniać wiele dodatkowych funkcji, szczególnie przydatnych dla osób starszych i niepełnosprawnych. 

 

Mogą być wyposażone w sygnał akustyczny i mieć wbudowane oświetlenie LED, które sygnalizują, że drzwi za chwilę zostaną uruchomione i zaczną się otwierać lub zamykać. Oświetlenie ponadto ułatwia orientację w ciemności i gwarantuje bezpieczne korzystanie z niedostatecznie doświetlonych przejść. Na fot. 2 przedstawiono napęd z wbudowanym oświetleniem.

 

 

2016 3 24 2

Fot. 2. Napęd PortaMatic z wbudowanym oświetleniem

 

 

Prezentowany napęd można podłączyć przewodem do sterownika zamontowanego w domu. Istnieje także możliwość jego zastosowania w drzwiach wewnętrznych lub wejściowych do mieszkania, które są wyposażone w elektrozaczep albo zamek elektromotoryczny. Zastosowanie opcjonalnej dodatkowej płytki pozwala również na zdalne sterowanie zewnętrzną centralką sterowniczą. 

 

ECturn

Napędy w wersji Low Energy (o małej energii) do drzwi rozwieranych produkuje także firma GEZE. Są to napędy typu ECturn, które mogą być instalowane do drzwi o masie skrzydła nie przekraczającej 125 kg oraz o maksymalnej szerokości 1100 mm.

 

Wersja standardowa tego napędu pozwala na pracę w trybie automatycznym i jest wtedy wyposażona w sensory zabezpieczające obszar ruchu skrzydeł. Występuje także w wersji do drzwi z napędem o małej energii, charakteryzującej się zredukowaną mocą oraz prędkością otwierania, co pozwala na eliminację innych zabezpieczeń.

 

Producent zaleca stosowanie takiego napędu w domach bez barier architektonicznych, szczególnie w mieszkaniach przystosowanych dla pobytu osób starszych i niepełnosprawnych oraz w domach opieki społecznej. Może on być wyposażony w szynę ślizgową lub ramię nożycowe oraz opcyjnie w baterię akumulatorów, co zapewnia działanie także w przypadku zaniku zasilania z sieci elektrycznej. Przykładowy napęd ECturn, produkowany przez firmę GEZE, przedstawiono na fot. 3.

 

 

2016 3 25 1

Fot. 3. Napęd ECturn do drzwi rozwieranych

 

 

Aktywacja drzwi rozwieranych wyposażonych w napęd ECturn następuje m.in. przy pomocy:

  • radarowego czujnika ruchu, powodującego automatyczne otwieranie i zamykanie drzwi,
  • aktywnej czujki na podczerwień, stosowanej w formie bezdotykowego przycisku zbliżeniowego,
  • pilota.

 

Otwieranie drzwi z ww. napędem, przy pomocy pilota przez osobę niepełnosprawną poruszającą się na wózku inwalidzkim, przedstawiono na fot. 4.

 

 

2016 3 25 2

Fot. 4. Drzwi rozwierane z napędem ECturn otwierane przy pomocy pilota

 

 

Drzwi przesuwne

 

Drzwiami przesuwnymi nazywamy otworowy wyrób budowlany składający się z ościeżnicy i jednego lub więcej skrzydeł poruszających się w swoich prowadnicach, równolegle do sąsiadującej ściany obiektu. Przesuwanie skrzydła/skrzydeł może być realizowane poprzez automatyczny napęd mechaniczny.

 

Zdaniem niektórych projektantów zajmujących się realizacją mieszkań bez barier, optymalnym rozwiązaniem jest zastosowanie w nich drzwi przesuwnych, najlepiej z napędem. Pewnym utrudnieniem jest jednak potrzeba odpowiedniego miejsca na ścianie z boku otworu drzwiowego.

 

CS 80 MAGNEO

 

Przykładem takiego wyrobu są przeszklone drzwi przesuwne DORMA z innowacyjnym napędem systemu CS 80 MAGNEO, który może być również dostarczony w wersji Low Energy. Cechą charakterystyczną takiego rozwiązania jest to, iż nawet lekkie dotknięcie poruszającego się skrzydła powoduje jego zatrzymanie i ruch w drugą stronę.

 

Drzwi z napędem o małej energii są szczególnie zalecane przez producenta osobom starszym i niepełnosprawnym do montażu między kuchnią i salonem, między salonem a holem lub między sypialnią i łazienką. Wyróżniają się atrakcyjnym wyglądem i prawie bezgłośnym działaniem oraz możliwością wyposażenia w różne rozwiązania techniczne, zapewniające wysoki komfort użytkowania.

 

Otwarcie drzwi przesuwnych wyposażonych w napęd CS 80 MAGNEO jest możliwe poprzez:

  • użycie przycisku, a po przejściu użytkownika drzwi automatycznie się zamkną,
  • zastosowanie czujnika ruchu, powodującego automatyczne otwieranie i zamykanie drzwi,
  • użycie pilota.

 

Przykładowe szklane drzwi przesuwne z prezentowanym napędem przedstawiono na fot. 5. 

 

 

2016 3 27 1

Fot. 5. Szklane drzwi przesuwne DORMA z napędem CS 80 MAGNEO

 

 

Dodać należy, że napęd można stosować do drzwi o całkowitej masie skrzydła do 80 kg, oraz szerokości w świetle przejścia od 665 do 1125 mm.

 

 

Automat do drzwi przesuwnych Besam SL500

 

2016 3 26 1

 

Modułowa konstrukcja systemów drzwi przesuwnych Besam SL500 umożliwia tworzenie unikalnych rozwiązań wejściowych. Automat ten ma wiele inteligentnych funkcji, zaprojektowanych specjalnie z myślą o optymalnym bezpieczeństwie użytkowników.


Automat Besam SL500 jest wąski i elegancki, a jednocześnie zapewnia maksymalną szerokość przejścia. Łącząc automat z profilami i przeszkleniami z naszego bogatego asortymentu można zaprojektować system drzwi najlepiej odpowiadający danej
instytucji.

 

Funkcje ochronne wejść umożliwiają całodobową kontrolę dostępu do obiektu, chroniąc personel i towary. W przypadku automatu Besam SL500 funkcje te obejmują szybkie zamykanie drzwi po określonym opóźnieniu czasowym, dzięki czemu nieproszeni goście nie mogą wejść za pracownikiem do obiektu, a także aktywną blokadę w trybie wyjścia, aby po godzinach pracy można było wyjść, ale nie wejść do budynku.

 

2016 3 26 2


Specyfikacja techniczna
Zasilanie: 100 V AC -10% do 240 V AC +10%; 50/60 Hz
Pobór mocy: maks. 250 W
• Besam SL500-2 bez funkcji break-out: 200 kg/drzwi
• Besam SL500-2 z funkcją break-out: 100 kg/drzwi
• Besam SL500-R/L bez funkcji break-out: 240 kg/skrzydło
• Besam SL500-R/L z funkcją break-out: 100 kg/skrzydło

Światło przejścia (COW):
• SL500-2: 900-3000 mm
• SL500-R/L: 900-3000 mm
Czas otwarcia: 0-60 s
Temperatura otoczenia: -20°C do +50°C
Wilgotność względna (bez kondensacji): maks. 85%
Więcej informacji na assaabloyentrance.pl

 

 

 

inż. Zbigniew Czajka

 

 

Literatura

Norma PN-EN 16005:2013-04

Materiały informacyjne firm: Hörmann, GEZE, DORMA

 

 

1)Czytaj także: Napęd PortaMatic do drzwi wewnętrznych ze Złotym Medalem na targach BUDMA 2016 w wydaniu 2/2016 „Świata Szkła”

 

 

Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym 
Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne 
Więcej informacji: Świat Szkła 03/2016
 

 

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.