Aktualne trendy architektoniczne charakteryzują się coraz większymi przeszkleniami budynków. Odnosi się to także do wszelkiego rodzaju balustrad, stosowanych zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz obiektów. Zagwarantowanie bezpiecznego użytkowania tych elementów, wymaga przeprowadzenia właściwego ich montażu.

 

Cechy charakterystyczne balustrad ze szklanym wypełnieniem
Balustrady szklane są coraz chętniej wykorzystywane w nowoczesnym budownictwie, nadając pomieszczeniom lekkości i optycznie je powiększając, a instalowane na zewnątrz budynków podkreślają oryginalny styl architektoniczny obiektów.

 

Ich głównym zadaniem jest ochrona przed możliwością upadku osoby korzystającej z powierzchni, którą zabezpieczają, w postaci schodów, balkonów, loggii, tarasów itp. Balustrady powinny być odpowiednio dobrane - tak, aby zapewnić komfort użytkowania i wymaganą estetykę aranżacji. Zagwarantować to może stabilna ich konstrukcja oraz właściwie przeprowadzony montaż.

 

 2022 12 12 1

Fot. 1. Balustrada ze szklanym wypelnieniem zastosowana na tarasie (fot. Kobamet)

 

Biorąc pod uwagę typ konstrukcji i rodzaj mocowania, wyróżnia się balustrady całoszklane oraz ze szklanym wypełnieniem, mocowanym do konstrukcji metalowej. Balustrady ze szklanym wypełnieniem są bardzo łatwe w montażu i jednocześnie solidne oraz stanowią bezpieczne rozwiązanie konstrukcyjne.

 

Składają się głównie ze słupków, zwanych także (szczególnie usytuowanych na schodach) tralkami, oraz górnych poręczy. Elementy te tworzą metalową konstrukcję, która jest wypełniona taflami szkła, instalowanymi zazwyczaj za pomocą śrub lub stosownych zacisków. W tym przypadku szkło nie stanowi elementu konstrukcyjnego. Słupki są mocowane do posadzki oraz do ścian bocznych, co poszerza przestrzeń użytkową balkonu, a w przypadku schodów - jego światło przejścia.

 

Najczęściej słupki wykonuje się z rur stalowych lub aluminiowych oraz kształtowników, głównie o przekroju kwadratowym. Ponadto są one wyposażone w elementy łączące takie, jak stopy z rozetami służące do instalowania słupka do podłoża, uchwyty mocujące wypełnienie w postaci tafli szklanych oraz w poręcze zwane także pochwytami.

 

Jak już wspomnieliśmy, występują dwa podstawowe sposoby mocowania słupków balustrad – boczne i od góry. W rozwiązaniu bocznym stopę montażową instaluje się do powierzchni bocznej i czołowej płyty balkonowej lub boku schodów. Typowa stopa tego rodzaju składa się z kryzy mocującej, wykonanej z blachy stalowej, odpornej na korozję oraz dwóch obejm kształtownika słupka. W kryzie znajdują się przeważnie dwa otwory pod złącza mocujące do podłoża.

 

W drugim ze sposobów mocowania w stopie zazwyczaj znajduje się otwór w kształcie przekroju słupka oraz trzy lub cztery otwory pod złącza rozporowe mocujące do podłoża. Po zamocowaniu słupka w stopie instalowana jest rozeta kryjąca połączenie.

 

Drugi istotny element montażowy słupków stanowią uchwyty mocujące taflę szklaną. Ze względu na fakt występowania dwóch podstawowych rodzajów słupków tj. o przekroju okrągłym i kwadratowym, uchwyty muszą być przystosowane do tych kształtów.

 

Do słupków kwadratowych stosuje się uchwyty z płaską powierzchnią czołową. Z kolei do słupków wykonanych z rur instaluje się uchwyty z przystosowaną do tego kształtową powierzchnią czołową. Ponadto każdy z uchwytów jest wyposażony w uszczelki gumowe odpowiednie do grubości i rodzaju tafli szklanej.

 

Do ważnych elementów balustrad zaliczyć należy także poręcze, które powinny być wygodne i dopasowane do estetyki budynku, a przede wszystkim odpowiednio wykończone w celu bezpiecznego oparcia dłoni. Często poręcze są wykonywane z tych samych materiałów, co słupki, tj. z rur bądź kształtowników stalowych albo aluminiowych, ale także z tworzywa sztucznego albo drewna.

 

Warto dodać, że zabudowę balustrad należy realizować na podstawie opracowanej dla danego obiektu dokumentacji technicznej, która powinna uwzględniać stosowne wymagania wynikające z obligatoryjnych przepisów i norm w zakresie wymiarów, wytrzymałości i mocowania.

 

Przy opracowywaniu konstrukcji balustrady należy brać pod uwagę m.in.:
- kąt pochylenia płaszczyzny, na której będzie usytuowana,
- materiał, z jakiego wykonane jest podłoże przewidziane do mocowania,
- konieczność wyeliminowania otworów, które mogłyby umożliwić wypadnięcie lub uwięzienie dziecka,
- równoległość położenia balustrady i podłoża,
- właściwą średnicę poręczy, która z punktu widzenia cech antropologicznych wynosi 40 mm.

 


Wymagane warunki montażu
Zarówno w literaturze fachowej dotyczącej balustrad, jak i instrukcjach montażu opracowanych przez producentów, zawarte są informacje odnoszące się do wymaganych warunków instalowania tych elementów.

 

W pierwszej kolejności zazwyczaj zastrzega się, że balustrady są przeznaczone do zabezpieczania przed upadkiem z balkonów, loggii, tarasów lub schodów.

 

Zastosowanie w innym celu uznawane jest za niezgodne z przeznaczeniem, w związku z czym producent nie ponosi żadnej odpowiedzialności za powstałe szkody. Ryzyko i wszelkie konsekwencje związane z innym zastosowaniem dotyczą tylko właściciela wyrobu i powodują utratę gwarancji.

 

Drugie istotne zastrzeżenie stanowi konieczność dokładnego zapoznania się (przed przystąpieniem do montażu) ze stosowną instrukcją, dostarczoną przez producenta wraz z wyrobem. Bezwzględnie należy przestrzegać zawartych w niej wytycznych, co pozwala na prawidłowy montaż i zapewnia długotrwałe, bezawaryjne użytkowanie. Wszystkie czynności związane z montażem powinny być wykonane w opisanej kolejności. Konsekwencją niezgodnego z instrukcją montażu jest przeważnie nieuznawanie przez producenta ewentualnych reklamacji.

 

Do kolejnego wymogu zaliczyć można zalecenie przeprowadzenia montażu przez profesjonalnego instalatora lub osobę kompetentną. Przyjmuje się, że są to osoby lub jednostki, oferujące stronom trzecim usługi w zakresie instalowania balustrad. Za osobę kompetentną uważa się osobę odpowiednio wyszkoloną, o kwalifikacjach wynikających z wiedzy i praktycznego doświadczenia oraz zaopatrzoną w niezbędne instrukcje, umożliwiające prawidłowe i bezpieczne przeprowadzenie montażu balustrad.

 

Ważnym zagadnieniem poprzedzającym montaż jest prawidłowy transport balustrad na miejsce przeznaczenia. Powinien przebiegać w sposób zabezpieczający przed możliwością uszkodzenia poszczególnych elementów, szczególnie szklanych tafli wypełniających.

 

Producenci w swych instrukcjach montażu umieszczają także wymóg prawidłowego składowania elementów balustrad przed przystąpieniem do montażu.

 

Zwykle zaznaczają, że dostarczone elementy (oraz opakowania) powinny być przechowywane na utwardzonej, niezapylonej suchej powierzchni płaskiej, niezmieniającej swoich właściwości pod wpływem czynników zewnętrznych, w pomieszczeniach suchych i przewiewnych.

 

Ponadto miejsce przechowywania nie może narażać na działanie wszelkich czynników zewnętrznych, mogących powodować pogorszenie stanu przechowywania elementów balustrad oraz opakowań. Niedopuszczalne jest magazynowanie i przechowywanie w miejscach zawilgoconych, zawierających opary szkodliwe dla powłok lakierniczych i cynkowych.

 

Standardowo w instrukcjach zawarte jest zastrzeżenie o zakazie dokonywania jakichkolwiek przeróbek oraz usuwania poszczególnych elementów konstrukcji balustrad.

 

Ponadto zwykle zabrania się stosowania dodatkowych elementów mocujących oraz przerabianie dostarczanych z wyrobem lub zalecanych w instrukcji. Jest to tym istotniejsze, iż może spowodować uszkodzenia grożące obniżeniem bezpieczeństwa użytkowania. Ponadto skutkuje możliwością utraty gwarancji producenta.

 

 2022 12 12 2

Fot. 2. Balustrada ze szklanym wypelnieniem zastosowana na schodach (fot. Kobamet)

 


Przykładowe wytyczne montażowe
Bezpieczne użytkowanie balustrad, w tym tych ze szklanym wypełnieniem, jest w dużej mierze warunkowane prawidłowo przeprowadzonym montażem. Jak już stwierdziliśmy, procedury montażowe są zazwyczaj zawarte w instrukcjach opracowanych i dostarczanych wraz z wyrobami przez ich producentów.

 

Na rynku budowlanym dostępnych jest wiele systemów balustrad będących przedmiotem publikacji, a ich wytwórcy proponują różne metody instalowania. Na ich podstawie można przedstawić przykładowe wytyczne do standardowych procedur montażowych.

 

Zasadniczy proces montażowy powinny poprzedzić prace przygotowawcze. W pierwszej kolejności należy sprawdzić kompletność dostarczonej balustrady wraz z wymiarami oraz ich zgodność z zamówieniem. Wszystkie jej elementy powinny być w stanie nienaruszonym i odpowiednim do użycia. Niektórzy producenci zalecają, aby w przypadku stwierdzenia jakichkolwiek niezgodności odstąpić od montażu i zawiadomić producenta.

 

Do kolejnych prac przygotowawczych zaliczyć można:
- kontrolę geometrii miejsca montażu balustrady,
- sprawdzenie jakości wykonania podłoża, szczególnie stanu jego powierzchni, np. zarysowania lub pęknięcia betonu, prawidłowość jego zagęszczenia itp., przy czym przyjmuje się, iż beton powinien charakteryzować się co najmniej klasą C20/25 wg normy PN-EN 206+A1:2016 Beton – Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność,
- dobór złączy rozporowych (jeżeli nie określono ich w instrukcji), możliwych do zastosowania w danych warunkach montażu.

 

Dodać jeszcze należy, iż zasadnicze prace montażowe należy rozpocząć dopiero po zakończeniu wszystkich robót mokrych związanych z miejscem usytuowania balustrad.

 

Bardzo istotną część procedury montażowej balustrad ze szklanym wypełnieniem stanowi sposób połączenia balustrady z podłożem. Decydujący wpływ na przyjęte rozwiązanie mają uwarunkowania wymiarowe miejsca zabudowy oraz możliwości mocowania słupków. Producenci zwykle zalecają stosowanie złączy rozporowych (zwanych popularnie kołkami lub kotwami), choć coraz częściej preferowane są łączniki wklejane.

 

Nośność tych elementów powinna być dostosowana do typu i wielkości balustrady, a ich długość uwzględniać grubość podłoża. Z kolei podłoże, do którego przytwierdzane są słupki, powinno cechować się wytrzymałością odpowiednią do danego typu złącza rozporowego. Słupki balustrady należy usytuować w sposób pozwalający na zachowanie minimalnych odległości osadzenia złącza rozporowego od krawędzi podłoża.

 

Standardowo słupki są osadzane w różnego rodzaju stopach montażowych, które powinny być trwale połączone z podłożem w sposób powyżej zaprezentowany. Stopy w pierwszej kolejności należy usytuować miejscach wynikających z dokumentacji budowlanej i wytrasować otwory pod złącza rozporowe.

 

Po wywierceniu należy umieścić w otworach stosowne elementy złączy, usytuować stopy i zamontować przy pomocy np. śrub. Łby śrub złączy rozporowych należy po zamocowaniu odpowiednio zabezpieczyć, np. poprzez nakrętki kołpakowe.

 

Ponadto sposób połączeń poszczególnych elementów balustrad powinien uniemożliwiać demontaż ich części przez osoby nieupoważnione. Warto zwrócić uwagę na konieczność zachowania szczelności w miejscu mocowania słupków, w celu zapewnienia trwałości użytkowej.

 

Jest to bardzo ważne w przypadku balustrad mocowanych na zewnątrz budynków (tarasy, balkony itp.), przy czym w trakcie mocowania niedopuszczalne jest uszkodzenia warstw izolacyjnych. Szczególnie istotna jest hydroizolacja, eliminująca możliwość przenikania wilgoci i wody do elementów konstrukcyjnych.

 

Wypełnienie balustrad stanowią tafle szklane instalowane bezpośrednio lub w odpowiednich ramach metalowych do słupków. Mocowanie tafli bezpośrednio do słupków odbywa się zazwyczaj przy pomocy specjalnych uchwytów zaciskowych. W typowych rozwiązaniach szklane wypełnienie jest wtedy usytuowane w płaszczyźnie słupków i poręczy.

 

Występują także rozwiązania konstrukcyjne, w których tafla szkła jest zamontowana na zewnątrz balustrady. Jej mocowanie do słupków odbywa się przy pomocy odpowiednich łączników punktowych.

 

W przypadku, gdy konstrukcja balustrady przewiduje wypełnienie z zastosowaniem ramy metalowej, zaleca się jej usytuowane po stronie dostępnej dla użytkownika. Rama powinna być wyposażona w odpowiednią uszczelkę i po zainstalowaniu w niej tafli jest przykręcana do słupków.

 

W skład balustrad wchodzą jeszcze poręcze łączące poszczególne słupki. Elementami umożliwiającymi ich zamocowanie do słupków oraz łączącymi poszczególne części poręczy są różnego rodzaju łączniki, zależne od rozwiązania konstrukcyjnego balustrady.

 

Realizację procedury montażowej balustrad ze szklanym wypełnieniem powinien kończyć odbiór. Podstawowym warunkiem bezpiecznego ich użytkowania jest stabilne zainstalowanie, eliminujące jakąkolwiek możliwość odchylania się i odkształcania.

 


W związku z tym, w trakcie końcowego odbioru, trzeba sprawdzić co najmniej:
- zgodność z dokumentacją techniczną miejsca usytuowania i wymiarów,
- zachowanie pionu i poziomu (dopuszczalne są odchyłki nie większe niż ±1 mm),
- jakość i stabilność zamocowania do podłoża,
- trwałość połączeń poszczególnych elementów składowych,
- właściwą jakość użytych materiałów.
Po dokonanym odbiorze należy sporządzić protokół z oceną i ewentualnymi uwagami. 

 

Zbigniew Czajka

 

Literatura
Norma PN-EN 206+A1:2016
Materiały informacyjne firm: Kobamet, Adler-Glas, Wiśniowski, Copal

 

Całość artykułu w wydaniu drukowanym elektronicznym 

Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne 
Więcej informacji:  
Świat Szkła 12/2022  

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.