Na przykładzie systemu profili aluplast Nord-line, do produkcji okien otwieranych na zewnątrz. Jak wskazują badania rynkowe oraz deklaracje wiodących producentów okien, od kilku lat motorem napędowym rozwoju polskiej branży stolarki okiennej jest zwiększająca się stale sprzedaż eksportowa.
Polskim producentom z sukcesami udaje się podbijać kolejne rynki. Wciąż jednak można spotkać w Europie rynki, które m.in. ze względu na pewne uwarunkowania kulturowe oraz odmienność techniczną w zakresie konstrukcji stolarki okiennej, opierają się masowemu zalewowi okien z Polski. Takimi przykładami są z pewnością rynek brytyjski oraz rynki skandynawskie, gdzie popularnymi rozwiązaniami są okna otwierane na zewnątrz. W poniższym artykule spróbujemy od strony technicznej scharakteryzować na czym polega odmienność w produkcji okien na rynek skandynawski, w oparciu o dedykowany temu system okienny aluplast Nord-line.
Podstawową różnicą, która odróżnia okna wykonane na podstawie systemu Nord-Line od europejskiego typu okien, jest otwieranie na zewnątrz. Nowa wersja systemu została wyposażona w dodatkową uszczelkę środkową, co zwiększa szczelność całej konstrukcji. Skandynawski klimat, mentalność i warunki wymagają przestrzegania klasycznego, od lat wypracowanego, podejścia do właściwości i kształtu konstrukcji okiennych. Niskie temperatury powietrza i stałe wiatry wymagają okien o mniejszej powierzchni, które przepuszczałyby przy tym jak najwięcej światła słonecznego. Stąd też zaprojektowane zostały profile o małej szerokości i znacząco większej, niż w standardowych oknach, głębokości zabudowy, która pozwala na uzyskanie odpowiedniej sztywności okien. Różnica w konstrukcji widoczna jest na rys. 1, gdzie przedstawiono standardowe przekroje profili „Nord-Line” i klasyczne na bazie systemu aluplast ID4000.
Rys.1 Porównanie przekrojów profili aluplast: Nord-line oraz Ideal 4000.
Jeszcze jednym ciekawym wyróżnikiem okien „Nord-line” jest brak słupka ruchomego, który istnieje we wszystkich europejskich systemach. Rolę słupka ruchomego pełni zwykły stały słupek dokręcony do skrzydła i wyposażony w odpowiednie zaślepki na dole i u góry.
Rys. 2 Przekrój okna dwuskrzydłowego z ruchomym słupkiem.
Okna wykonane z profili takiego kształtu mają pewne zalety. Po pierwsze – zwiększoną o 5-8% ilość światła słonecznego przy jednakowych wymiarach (okno europejskie i okno wykonane z profili „Nord-line”). Po drugie, w takich oknach szyba, o większej powierzchni w stosunku do okien klasycznych, ma większy wpływ na współczynnik przenikalności cieplnej. Ze względu na to, że ma najczęściej lepszy współczynnik niż profil, znacznie „poprawia” to cieplne charakterystyki okna „Nord-line”. Po trzecie, im większe parcie wiatru, tym szczelniej domykane okna (im większy wiatr tym szczelniejsze okno). Woda przedostająca się w szczelinę między ościeżnicą a skrzydłem swobodnie wypływa, a przestrzeń ta cięgle jest wietrzona i sucha. Dodatkowo przy otwieraniu okien woda, która może pozostać na dolnej krawędzi skrzydeł, nie trafia do mieszkania.
Niestandardowy kształt profili wymaga użycia nietypowych okuć. Producentem i dostawcą takich okuć jest zaledwie kilka firm. Głównym wyróżnikiem tych okuć jest inna zasada działania mechanizmu. Istnieje szeroka lista oferowanych typów otwierania okien „Nord-line”. W zależności od tradycji i przyzwyczajeń w różnych rejonach mniej lub bardziej popularne są różne typy okien. Duńczycy chętniej używają okien rozwiernych (side-hung), a w Norwegii bardziej popularne są okna obrotowe typu top-swing .
Rys. 3 Najpopularniejsze typy tzw. okien skandynawskich
Co ważne i co wymaga wyjaśnienia z klientem jeszcze przed rozpoczęciem konstruowania, to to że każdy typ otwierania może mieć kilka wariantów wykonania. I tak na przykład okucia typu „side-hung” mogą być z klamką lub z haczykami. Z kolei haczyki mogą być lakierowane lub ocynkowane. Zawiasy w komplecie również mogą występować jako lakierowane lub ocynkowane i, co jest ważną drobnostką, z ozdobami lub bez nich. Każdy szczegół jest bardzo istotny, wymaga negocjacji i wyjaśnienia wszystkich szczegółów z klientem przed wykonaniem wyceny.
Rys. 4 Przykłady prostych okuć do okien skandynawskich
Fot. Przykład okien skandynawskich wyposażonych w zamknięcia haczykowe (fot. Roofex - HIGH TECHNOLOGY WINDOWS)
Jest jeszcze kilka innych typów okien, absolutnie nietypowych dla naszego rynku, ale nie mniej ciekawych: uchylno-przesuwne – skrzydło podnosi się i przesuwa o 10-15cm do dołu; rozwierno-przesuwne – otwierane na zewnątrz i przesuwane o 10-15 cm w lewo lub w prawo, czy okna obrotowe wokół pionowej osi.
Sama produkcja okien w systemie „Nord-Line” wymaga dokładności zbliżonej do tolerancji konstrukcji aluminiowych. Tolerancja odstępu skrzydła od ramy dla okien standardowych jest 12+1,5-0,5, dla okien „Nord-line” ta tolerancja jest zaledwie 5,10,+0,5 (9,10,+0,5).
Rys. 5 Luz między skrzydłem a ościeżnicą
Fot. Tolerancja szczeliny między skrzydłem a ościeżnicą
Takie dokładności wymagają precyzyjnych ustawień obrabiarek na produkcji: piły do cięcia profili i oczywiście zgrzewarki. Nietypowe – 120 x 46mm – wymiary ościeżnicy utrudniają wyregulowanie zgrzewarki i dopasowywanie do ustawień zgrzewania skrzydła. Ważnym jest nie sam wymiar ramy lub skrzydła, a rozbieżność między wymiarem ramy a skrzydła. Najbardziej skomplikowanymi pod względem dokładności wymiarów są okna „top-swing” – okna obrotowe w poziomie. Zwiększenie lub zmniejszenie luzu między ościeżnicą a skrzydłem o 0,5-1mm prowadzi do zacierania lub blokowania okuć i, co jest ważniejsze, nieszczelności okien. Najsłabszym punktem wymienionego okna są naroża: różnica przekątnych, odchyłki wymiarowe (skrzydła lub ościeżnicy) powodują możliwość powstania nieszczelności w narożach, czego skutkiem jest nieszczelność całego okna.
Okna „Nord-line” mają również określone wymogi i ograniczenia konstrukcyjne. Te ograniczenia wynikają nie tylko z wymagań statycznych, ale i konstrukcyjnych charakterystyk i możliwości okuć. Tak więc nie można wykonać okna poziomego, dwukwaterowego z otwieraniem „top-swing” chociaż w jednej kwaterze. Pionowe dwukwaterowe okno „top-swing” wykonać można bez zastrzeżeń. Istnieją odpowiednie wymogi co do wyboru słupka stałego przy zastosowaniu haczyków.
Wymienione wyżej wymogi co do precyzyjności produkcji, wszechstronnej i głębokiej wiedzy podczas konstruowania, uwzględnienia wielu wymagań klienta wymagają odpowiednio przeszkolonej i doświadczonej ekipy. Ale ten kto zdecydował się na produkcję takich okien ma pewne przewagi – znacznie wyższa cena okien, pewne uniezależnienie się od sezonowości.
Blokada przed podniesieniem lub zamknięciem okna (skrzydła). Aby podnieść lub zamknąć skrzydło, należy odpowiednio zluzować skrzydło i nacisnąć specjalny (na zdjęciu) haczyk. Przewidziano to dla bezpieczeństwa dzieci, aby nie mogły one swobodnie otwierać okno, a zamykając je nie uszkodzili sobie ręki. Blokuje się skrzydło na odpowiedniej odległości, również aby dziecko przez przypadek nie wypadło z okna.