Termoplastyczne tworzywo w przeszkleniach stadionów Euro 2008

Szczegóły: Kategoria: Wydanie 9/2008; Opublikowano: 02 październik 2008

Właściwości tworzywa Lexan
Własności tworzywa Lexan Thermoclear można modyfikować za pomocą specjalnych powłok i dodatków barwiących, uzyskując nowe walory estetyczne, lepszą odporność na warunki pogodowe, poprawę przepuszczalności światła oraz ułatwiając utrzymanie.

    Płyty z tworzywa Lexan Thermoclear są wytwarzane z bardzo odpornego, wielowarstwowego, przejrzystego poliwęglanu. Opatentowana technologia jedno- lub dwustronnej obróbki powierzchni zapewnia doskonałą wytrzymałość na działanie promieniowania ultrafioletowego oraz bardzo dobrą przepuszczalność światła. Wykonane w tej technologii pokrycia dachowe są odporne na silne wichury i zalegający śnieg. Wielowarstwowa konstrukcja płyt Lexan Thermoclear zapewnia również doskonałą izolację cieplną. Inna ich odmiana, płyty Lexan Thermoclear Easy Clean posiadają opatentowaną hydrofobową powłokę, która ma właściwości samoczyszczące. Z kolei jednorodne i wielowarstwowe płyty Lexan Solar Control IR obniżają efekt cieplarniany wewnątrz budynku, gdyż nie przepuszczają promieniowania o częstotliwościach bliskich podczerwieni. Jeszcze inny rodzaj tych płyt, Lexan Thermoclear Plus, charakteryzuje się wysoką sztywnością oraz posiada dwustronną powłokę chroniącą przed promieniowaniem ultrafioletowym, niezbędną w warunkach intensywnego nasłonecznienia. Ostatni z typów, Lexan Thermoclear SunXP, w standardowej wersji zapewnia ochronę przed promieniowaniem ultrafioletowym z obu stron, a przy tym charakteryzuje się odpornością na żółknięcie i mętnienie. W porównaniu ze szkłem płyty Lexan Thermoclear są zdecydowanie lżejsze, a przy tym bardzo sztywne i ponad 250-krotnie bardziej wytrzymałe na uderzenia. Zmniejsza to ryzyko ich uszkodzenia pod działaniem wiatru, gradu lub innych gwałtownych zjawisk atmosferycznych, jak również na skutek aktów wandalizmu. Ponadto, w przeciwieństwie do szkła, mogą być łatwo formowane na zimno w celu uzyskania wielu różnych kształtów i konfiguracji.
    Płyty Lexan Thermoclear dostępne są w kilku odmianach. Podstawowe w asortymencie są płyty bezbarwne. Oprócz nich, w ofercie materiałowej można odnaleźć także płyty o zabarwieniu brązowym (przydymione), które najlepiej sprawdzają się w przypadku powierzchni nastawionych na silne i stałe oddziaływanie promieni słonecznych. Kolejną odmianę stanowią płyty mleczne, których zadaniem jest rozpraszenie silnie padającego światła.

Wcześniejsze zastosowania tworzywa Lexan w obiektach sportowych
    Płyty Lexan Thermoclear od czasu pierwszego ich użycia w 1979 r. przy budowie stadionu w chorwackim Splicie (rys. 1), kilkakrotnie wybierano już jako materiał przy budowie stadionów olimpijskich, w tym obiektów w Barcelonie i w Sydney oraz sześciu stadionów na potrzeby rozgrywek mistrzostw UEFA Euro 2004 w Portugalii (rys. 2).
    Estádio da Luz czyli Stadion Światła (rys. 2) jest największym obiektem piłkarskim w Portugalii. Na co dzień występują na nim zawodnicy Benfiki Lizbona. Budowa otwartego 25 września 2003 roku stadionu kosztowała prawie 120 mln euro. Nowy, przygotowany na mistrzostwa Europy obiekt powstał obok starego stadionu. Mogący pomieścić 65 tys. widzów stadion był areną finałowego spotkania Euro 2004.

Austriackie i szwajcarskie stadiony na Euro 2008
    Opisywane tworzywo znalazło zastosowanie (rys. 3) jako pokrycie dachów trzech stadionów budowanych na mistrzostwa Europy w piłce nożnej w roku 2008: stadionu w Bernie (Szwajcaria) oraz stadionów w Klagenfurcie i Salzburgu (Austria). Powierzchnia przeszkleń wykonanych z płyt Lexan Thermoclear SunXP na stadionie w Bernie sięga 4 tys. m², a stadiony austriackie są przeszklone płytami Lexan Thermoclear. Oprócz dachów i obudów ruchomych schodów, płyty Thermoclear Plastics zostały użyte przy budowie ścian działowych, ław trenerskich, galerii, osłon pasaży i wejść [1], [2].
    Płyty Lexan do systemów przeszkleń zapewniają wymierne wskaźniki zwrotu z inwestycji dzięki łatwości montażu, niższym kosztom ubezpieczenia wynikającym z odporności na włamania, uszkodzenia na skutek działania czynników atmosferycznych lub aktów wandalizmu; a także ograniczeniu konieczności wymiany ze względu na uszkodzenia spowodowane działaniem promieniowania ultrafioletowego, czynników atmosferycznych i uderzeń [3], [4].
    Pierwowzór austriackiego Stadionu Woerthersee został wybudowany w 1960 roku. W 2001 roku został gruntownie rozbudowany.
    Kiedy Austrii i Szwajcarii przyznano organizację Euro 2008 postanowiono wybudować nowy stadion. Historyczny Woerthersee Stadion został zburzony w listopadzie 2005 roku. Budowa nowego obiektu ruszyła w styczniu 2006 roku i została ukończona we wrześniu 2007 roku (rys. 4 i 5).

Całkowity koszt projektu wraz z należącym do obiektu Parkiem Sportowym wyniósł 66,5 miliona euro. Podczas Euro 2008 na nowym stadionie zasiadło 32 tysiące widzów. Planuje się, że po mistrzostwach znaczna część trybun zostanie rozebrana i wtedy obiekt będzie mógł pomieścić 12 tysięcy kibiców.

Stade de Suisse Wankdorf jest stadionem piłkarskim w Bernie w Szwajcarii. Aktualnie jest on drugim co do ilości miejsc siedzących stadionem w Szwajcarii. Rozgrywane tam były również mecze podczas Euro 2008 (rys. 6 i 7).

Stadion Stade de Suisse został zbudowany na miejscu starego stadionu Wankdorf Stadium, zburzonego w 2001 roku. Stadion został oficjalnie otwarty 30 lipca 2005, jednakże pierwszy mecz został na nim rozegrany już 16 lipca 2005 (jako test dla stadionu).

Austriacki Stadion Wals-Siezenheim położony na przedmieściach Salzburga (rys. 8) oddany został do użytku w 2003 roku. Jego pojemność wynosi 18 200 miejsc, w tym 5 000 miejsc stojących. W związku z organizacją przez Austrię wraz ze Szwajcarią Euro 2008 obiekt również był reprezentacyjną areną tych zmagań [5].

Zastosowanie płyt Lexan poza obiektami sportowymi
Płyty Lexan Thermoclick, znajdują zastosowanie na przezroczystych fasadach budynków (rys. 9 i 10), płyty Lexan Thermoroof do konstrukcji świetlików dachowych w budynkach przemysłowych, natomiast płyty Lexan Thermopanel stosowane są jako prześwietlenia izolowanych termicznie pokryć dachowych z metalu. Wytwarzane są płyty z litego Lexanu na potrzeby budownictwa i przemysłu, np. do wyrobu znaków i tablic, ekranów i szyb ochronnych.

    Wyroby z Lexanu zapewniają użytkownikom korzyści dzięki łatwości montażu, niższym kosztom ubezpieczeń ze względu na wyższą ogniotrwałość oraz wytrzymałość na nacisk, co chroni je przed aktami wandalizmu i złymi warunkami pogodowymi, a także dzięki rzadszej potrzebie wymiany z powodu odporności na działanie promieni UV, czynników atmosferycznych i rozbicie [6].
    Opisywane tworzywo to na pewno alternatywny materiał, w przypadku ekranów akustycznych w stosunku do szkła akrylowego PLEXIGLAS SOUNDSTOP. Ekrany z PLEXIGLAS były już wcześniej opisywane na łamach tego pisma. Ciekawe byłoby porównanie trwałości obu materiałów, a także – i jest to w tym przypadku istotniejsze – porównanie efektywności ochrony akustycznej obu tworzyw. Oczywiście, zawsze równie interesujący w kompleksowych analizach wydaje się aspekt finansowy.

Zakończenie
    Imponujące realizacje stadionów piłkarskich, zrealizonane przed mistrzostwami w 2008 roku, pokazały, że współczesne stadiony to duże wyzwanie od strony doboru materiału na przekrycia dachowe z przeszkleniami. Współcześnie są to olbrzymie powierzchnie, trudnych pod względem obliczeń inżynierskich zadaszeń. Wybrany materiał musi być lekki, ale równocześnie wytrzymały, trwały i spełniający wymogi końcowego efektu estetycznego. Przedstwione realizacje pokazały też, że można sprawnie i efektywnie wybudować trudne konstrukcyjnie stadiony. Oby ta sztuka udała się również w Polsce do roku 2012. Na rysunkach 11 i 12 przykładowe, ciekawe projekty obiektów na przyszłe zawody Euro.