W ramach ONZ, ponad 140 państw podpisało porozumienie w sprawie konwencji Minamata*), która ma na celu redukcję zanieczyszczenia środowiska rtęcią.
Jeśli ratyfikuje ją co najmniej 50 krajów, będzie to pierwsza globalna i prawnie wiążąca konwencja ograniczająca wydobycie, obrót oraz wykorzystywanie w przemyśle i produkcji tego toksycznego pierwiastka.
Konwencja przewiduje stopniowe wycofywanie wielu produktów zawierających rtęć, takich jak baterie, termometry i niektóre lampy fluorescencyjne, ograniczanie zanieczyszczenia tym toksycznym metalem przez kopalnie, energetykę i przemysł. Stanowi także, że do 2020 r. ma wejść w życie globalny zakaz importu i eksportu rtęci.
Ograniczenia, które wprowadza konwencja są istotne dla przemysłu, np. branża okienna wykorzystuje do produkcji w Polsce około 1,5 tony rtęci rocznie (pierwiastek ten jest stosowany w części mas uszczelniających do okien). Od 2009 r. istnieją już ograniczenia prawne zakazujące sprzedaży termometrów rtęciowych oraz aparatów do pomiaru ciśnienia krwi.
Wynikają one z dostosowania krajowych przepisów dotyczących produkcji i sprzedaży wyrobów medycznych do dyrektywny Unii Europejskiej z 2007 r.
Dzięki kampaniom społecznym, takim jak „Zielone okno – wyrzuć rtęć ze swojego życia” oraz akcji w przedszkolach „Zielone jutro”, prowadzonym przez Fundację Nasza Ziemia oraz firmę ECO IN, coraz więcej Polaków zdaje sobie sprawę z zagrożenia, jakie niesie wykorzystywanie tej toksycznej substancji w przemyśle i produkcji.
Rtęć uznaje się za bardzo szkodliwą, gdyż nie ulega biodegradacji, a raz wydobyta już zawsze pozostanie w obiegu przyrody. Magazynuje się w organizmach żywych, także u ludzi, zakłócając wiele niezbędnych do życia procesów biochemicznych.
Z ostatnich międzynarodowych badań, prowadzonych w ramach zakrojonego na szeroką skalę programu Democophes, oceniającego stan zdrowia europejskich dzieci, wynika, że 1 866 000 małoletnich w wieku od 6 do 11 lat narażonych jest na zbyt intensywny kontakt z toksycznym metylanem rtęci, natomiast u 232 000 spośród nich poziom metylanu rtęci jest alarmujący.
Z kolei, jak podaje amerykańska Agencja Ochrony Środowiska (US Environmental Protection Agency), rtęć tylko z jednego termometru (1 gram) jest w stanie zatruć jedno małe jezioro o powierzchni 8 ha. Uznaje się ją za drugi po plutonie, najbardziej toksyczny pierwiastek występujący na Ziemi.
*) Minamata – nazwa konwencji pochodzi od japońskiego miasta, w którym w połowie XX w. doszło do zatrucia ludności rtęcią z odpadów przemysłowych. Konwencja wejdzie w życie, gdy ratyfikuje ją co najmniej 50 krajów. Jak pisze agencja Reutera, oczekuje się, że zostanie sformalizowana w tym roku, a obowiązywać zacznie w ciągu 3-5 lat.
Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym
inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne
więcej informacj: Świat Szkła 2/2013
