We współczesnej gospodarce, która wykonuje mozolny zwrot w kierunku bardziej zrównoważonych rozwiązań, szkło odgrywać będzie coraz większą rolę. Jednym z wyzwań jest recykling szkła płaskiego, które stanowi drugi po opakowaniach, najważniejszy produkt przemysłu szklarskiego w Europie

Szkło to materiał idealny. Stanowi jedno z pierwszych i największych osiągnięć ludzkiej cywilizacji. Dzięki swojej różnorodności znajduje zastosowanie w niezliczonej ilości branż. Na dodatek idealnie nadaje się do recyklingu, a przetwarzane wielokrotnie nie traci swoich właściwości. Oczywiście, jest i haczyk. Niepoddane recyklingowi szkło rozkłada się bardzo długo. Nawet kilka tysięcy lat, a według niektórych – nigdy.

Szkło szkłu nierówne
To między innymi dlatego recykling szkła jest tak istotny, ale jeśli ma być efektywny musi być właściwie prowadzony i obejmować jak największą część produkcji przemysłu szklarskiego, a więc nie tylko same opakowania szklane. Około 30% szkła produkowanego w UE to tzw. szkło płaskie (typu float), idealnie gładkie szkło wykorzystywane w największej masie w budownictwie i motoryzacji, ale także – zwykle po dalszej obróbce jako lustra czy szkło hartowane – w meblarstwie, sprzęcie AGD, RTV itd.

Szkło płaskie, przez wzgląd na swój skład chemiczny i właściwości, nie może być w procesie recyklingu łączone ze szkłem opakowaniowym. Ze względu na swoje zastosowanie najczęściej jest odbierane bezpośrednio od firm, zazwyczaj jako odpad produkcyjny. Co dzieje się z nim dalej?

— Odpady szklane odebrane od klientów w różnych częściach Polski są transportowane w kontenerach (o pojemności od 7 do 15 m3) do naszej bazy w Rudzie Śląskiej, gdzie trafiają na linię do recyklingu. Składa się na nią zarówno sortownia ręczna, jak i część technologiczna, wyposażona w separatory optyczne, magnesy i system odsysania frakcji lekkiej.

Po tym, jak stłuczka szklana zostanie posegregowana, oczyszczona i zmielona do odpowiedniej frakcji, trafia dalej do hut szkła jako wsad do pieców szklarskich — mówi Marek Niedbał, Prezes Zarządu PreZero Recycling Szkło, która zajmuje się recyklingiem szkła płaskiego. W przyszłym roku firma będzie obchodzić 20-lecie istnienia.

Korzyści z przetapiania
— Poddanie stłuczki szklanej powtórnemu wytopowi to najlepszy sposób recyklingu odpadów szklanych, przynoszący największe korzyści zarówno ekonomiczne, jak i dla środowiska naturalnego. Zastosowanie stłuczki szklanej w produkcji szkła pozwala znacznie ograniczyć zapotrzebowanie na surowce naturalne, takie jak piasek kwarcowy, soda kalcynowa lub mączka wapienna. A pamiętajmy, że ich wydobywanie, przetwarzanie i transport, jak każda działalność przemysłowa, są znacznym obciążeniem dla środowiska — mówi Marek Niedbał.

Kolejne plusy to czas i temperatura topienia. Stłuczka szklana dodana do zestawu znacznie obniża te parametry, a co za tym idzie zmniejsza się też zużycie energii. Według badań przeprowadzonych kilka lat temu w Wielkiej Brytanii 10% stłuczki szklanej w piecu hutniczym to o 3% mniej zużytej energii. Każda tona stłuczki to zaoszczędzone ok. 300 kWh. A mniej energii to mniejsza emisja dwutlenku węgla (o ok. 250-300 kg na każdą tonę stłuczki), tlenków siarki i azotu, chloru, fluoru i pyłów.

Za tym wszystkim idą oczywiście wymierne korzyści finansowe. Firmy oddające odpady szklane oszczędzają na utylizacji odpadów, którą w przeciwnym razie musiałyby przeprowadzić. Wytwórcy szkła płacą mniej za zużycie energii i zmniejszają swoje opłaty emisyjne. Płacą mniej za materiały do produkcji szkła, bo stłuczka jest tańsza niż surowce naturalne i przedłużają żywotność swojej infrastruktury dzięki niższym temperaturom topnienia.

Farba ze szkła?
Przetopienie szkła płaskiego to nie jedyna możliwość recyklingu. Stłuczka szklana uzyskiwana ze szkła typu float może być również wykorzystywana jako składnik materiałów izolacyjnych czy innych materiałów używanych w budownictwie, np. cementu, tynków, zapraw. Szklane mikrokulki wzbogacają też np. farby odblaskowe. Sposobów na ich wykorzystanie jest naprawdę wiele.

Wyzwanie – recykling w budownictwie!
— Przed naszą branżą nadal stoją poważne wyzwania. Huty szkła mogłyby znacznie zwiększyć procent stłuczki szklanej wykorzystywanej w procesie produkcyjnym — dodaje Marek Niedbał.

W tej chwili stłuczka ze szkła płaskiego stanowi ok. 20-25% wszystkich surowców wykorzystywanych do produkcji szkła. Mogłoby być więcej i wiadomo nawet, jak można by pozyskać dodatkowy materiał. Recyklingowi poddawane jest tylko ok. 5% szkła płaskiego wykorzystywanego w budownictwie!

Dyskusja o tym, że ta liczba powinna znacząco się zwiększyć trwa w Europie już od wielu lat, niestety na razie bez większych efektów. Pochodzące z rozbiórek okna i szklane elewacje zmieszane z gruzem trafiają na wysypiska lub – w najlepszym razie – są wykorzystywane jako materiał do podbudowy dróg. Tymczasem, gdyby zostały właściwie oddzielone od innych materiałów i odpowiednio oczyszczone mogłyby trafić z powrotem do hut. — W ten sposób wykorzystywalibyśmy w pełni potencjał tego materiału, idealnie nadającego się do wielokrotnego przerobu i wspierali rozwój gospodarki obiegu zamkniętego — mówi Marek Niedbał.

Zgodnie z badaniem przeprowadzonym przez Deloitte Sustainability, gdyby wszystkie kraje UE zaczęły odzyskiwać szkło płaskie pochodzące z rozbiórek i remontów, na wysypiska trafiłoby rocznie o 925 tys. ton odpadów mniej, zaoszczędzilibyśmy ok. 1,23 mln ton surowców naturalnych i zredukowali emisję CO2 o 230 tys. ton. Jest zatem o co walczyć! 

PreZero Recycling Szkło

Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym 

Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne 
Więcej informacji:  Świat Szkła 11/2019