Główną funkcją jaką spełniają przeszklone ściany działowe jest wydzielenie pomieszczeń w budynku, dlatego też powinny być one zaprojektowane i wykonane w taki sposób aby zapewnić między innymi spełnienie wymagań dotyczących bezpieczeństwa pożarowego, w tym tych związanych z zachowaniem odpowiedniej klasy odporności ogniowej.

 

Ściany działowe, posiadające odpowiednią klasę odporności ogniowej, wykonywane są najczęściej jako ścianki w lekkiej zabudowie, usztywnione stelażem stalowym czy drewnianym np. z płyt g-k [88–90], ewentualnie ścianki murowane z lekkich drobnowymiarowych elementów [91–94], czy też konstrukcje wykonywane z płyt warstwowych [95–99].

 

Materiały te jednak, pomimo swoich znakomitych właściwości związanych z powstrzymywaniem ognia oraz wysokiej temperatury, są ze względów estetycznych coraz częściej zastępowane zdecydowanie milszymi dla oka przegrodami transparentnymi (przeszklonymi lub wykonanymi z pustaków szklanych).

2020 11 33 1

Rys. 4. Schemat elementu próbnego w przypadku nagrzewania od zewnątrz

 

 

 

Badanie w zakresie odporności ogniowej
Zgodnie wymaganiami rozporządzenia, opisanymi w poprzednim rozdziale („Świat Szkła” 9/2020) klasy odporności ogniowej przeszklonych ścian działowych powinny być wyznaczone zgodnie z normą PN-EN 13501-2, która to z kolei wymaga przeprowadzenia badania elementu próbnego ściany zgodnie z wymaganiami zawartymi w normie PN-EN 1364-1.

 

Ogólnie badanie odporności ogniowej ma na celu ocenę zachowania elementu próbnego konstrukcji budowlanej poddanej określonym warunkom nagrzewania i ciśnienia. Pozwala ono na ilościową ocenę zdolności elementu do wytrzymania oddziaływania wysokiej temperatury poprzez ustalenie kryteriów za pomocą których można między innymi ocenić funkcje nośności, zdolności do powstrzymywania ognia (szczelności) i przenoszenia ciepła (izolacyjności).

 

Elementy próbne przeznaczone do badań w zakresie odporności ogniowej przeszklonych ścian działowych wykonane być mogą w sposób zapewniający najszerszy zakres zastosowania wyników badania lub jako w pełni reprezentatywne do tych zastosowanych (lub planowanych do zastosowania) w praktyce.


W pierwszym przypadku do czynienia mamy ze specjalnie przygotowanym elementem, którego wygląd w znacznym stopniu odbiega od konstrukcji stosowanych w budynkach, jednakże dzięki zastosowaniu w nim różnych kombinacji połączeń oraz odpowiednich wymiarów możliwe jest zastosowanie wyników badań do wielu konstrukcji podobnych.

 

Dzięki odpowiedniemu zaprojektowaniu elementu próbnego osiągnąć można bardzo szeroki wachlarz rozwiązań możliwych do zastosowania w praktyce na podstawie niewielkiej ilości badań. Bardzo istotny w tym przypadku jest dobór odpowiedniej wysokości, ponieważ będzie ona miała wpływ na tę, która dopuszczona zostanie w klasyfikacji ogniowej. Wysokość ta może być również ograniczona poprzez możliwości danego laboratorium badawczego.

 

W drugim z wymienionych przypadków na stanowisku badawczym montowany jest element identyczny pod względem konstrukcji, materiałów składowych i wymiarów z tym, który jest lub ma być zamontowany w danym budynku. Istotne jest także właściwe odwzorowanie sposobu zamocowania elementu, w tym także dobranie odpowiedniej konstrukcji mocującej w której element zamontowany jest lub będzie w praktyce.

 

Przy projektowaniu elementu próbnego do badań odporności ogniowej należy szczególną uwagę zwrócić na szerokość próbki. Jeśli oczekuje się ażeby wyniki badań objęły elementy o szerokości przekraczającej 3 m, to do badania należy przygotować element próbny o szerokości min. 2,8 m, w którym dodatkowo jedna z pionowych krawędzi będzie swobodna (niezamocowaną). Wolna krawędź, której szerokość powinna wynosić pomiędzy 25 a 50 mm wypełniana jest wełną mineralną w taki sposób, aby możliwe było swobodne odkształcanie się krawędzi podczas badania.

 

Rys. 5. Element próbny: a) aluminiowej, profilowej, przeszklonej ściany działowej; b) drewnianej, przeszklonej ściany działowej; c) bezszprosowej, przeszklonej ściany działowej; d) ściany działowej z pustaków szklanych


Kolejna istotna sprawa to wymiary przeszkleń. Jeżeli element próbny zapewnić ma możliwie najszerszy zakres zastosowania wyników badań powinien zawierać przeszklenia o maksymalnych przewidzianych do stosowania wymiarach, zarówno te w układzie poziomym, jak i te pionowe, ponieważ przebadana powinna być zarówno największa szerokość, jak i wysokość planowanych do stosowania w praktyce tafli szklanych.

 

Zgodnie z normą badawczą szyba o największych wymiarach powinna znajdować się po stronie krawędzi swobodnej lub w przestrzeni pomiędzy wewnętrznymi słupami. Istotny jest także fakt, że norma nie pozwala na mieszanie rodzajów przeszkleń w jednym elemencie próbnym, co oznacza konieczność przeprowadzenia oddzielnego badania dla każdego rodzaju przeszkleń, jakie planowane są do stosowania w danej ścianie działowej w praktyce.

 

Bardzo ważne jest także zastosowanie wszystkich możliwych do wykonania połączeń w konstrukcji elementu próbnego. Zasada ta dotyczy również wszelkich szprosów umieszczonych pod różnymi kątami, oraz profili w kształcie łuków, jak również ścian, w których wykonane są połączenia wielopłaszczyznowe.

 

Co ciekawe, jeśli chodzi o ostatnie z opisanych połączeń to problem ten został bardzo dobrze rozwiązany w przypadku przeszklonych ścian osłonowych. W normie badawczej dotyczącej elementów tego typu opracowany został specjalny element próbny umożliwiający sprawdzenie połączeń ściany osłonowej załamanej pod różnymi kątami, przedstawiony na rys. 4.

 

W przypadku ścian działowych, w celu weryfikacji takich połączeń, pomimo iż norma badawcza nie określa tego jednoznacznie, należałoby przebadać próbkę o podobnej konstrukcji do tej zaprezentowanej na rys. 4, przy czym, oczywiście, niezbędne byłoby odpowiednie zamocowanie elementu próbnego właściwe dla wymagań normy PN-EN 1364-1.

 

Przeszklone ściany działowe w praktyce zazwyczaj wyposażone są w drzwi lub okna, od których w wielu przypadkach również wymagane jest spełnienie odpowiedniej klasy odporności ogniowej, a nieraz także dymoszczelności. Elementy te, podobnie jak ściany, podlegają badaniu w zakresie odporności ogniowej, a dodatkowo mogą być także testowane w celu określenia ich klasy dymoszczelności. Badania te jednak przeprowadzane są według innych norm badawczych [113, 114].

 

W tym przypadku to drzwi stanowią element próbny, a przeszklona ściana działowa jest ich stowarzyszoną (w przypadku odporności ogniowej) lub uzupełniającą (w przypadku dymoszczelności) konstrukcją mocującą. Przypadki tego typu, jak również metodyka badania takich elementów w zakresie odporności ogniowej, przedstawione zostały w artykułach [3, 22, 25, 27, 36, 37, 39, 40], a w zakresie dymoszczelności w [19, 22, 27, 33, 36, 37].

 

Na rys. 5 przedstawiono przykładowe elementy próbne przeszklonych ścian działowych przed badaniem w zakresie odporności ogniowej. Próbka przeszklonej ściany działowej przeznaczona do badań w zakresie odporności ogniowej montowana jest w konstrukcji mocującej, zaprojektowanej w taki sposób, aby odtworzyć wymagane warunki brzegowe.

 

Konstrukcja mocująca wznoszona jest natomiast w specjalnej ramie badawczej, na temat której więcej informacji podane zostanie w dalszej części artykułu.

 

Ważne jest aby konstrukcje mocujące, w których mocowany jest element próbny, posiadały przynajmniej taką samą odporność ogniową, jak ta spodziewana dla próbki. Zamocowanie elementu próbnego musi być wykonane w sposób możliwie jak najbardziej odpowiadający temu, który planowany jest do zastosowania w praktyce.

 

Połączenia pomiędzy skrajnymi profilami przeszklonej ścianki działowej a ścianą stanowiącą konstrukcję mocującą wraz z łącznikami i materiałem stosowanym do wykonania połączenia są ważną częścią elementu próbnego, mogącą mieć ogromny wpływ na wynik badania, a co za tym idzie powinny być takie same jak w warunkach rzeczywistych. Wśród konstrukcji mocujących wyróżnia się standardowe i niestandardowe.

 

 

Rys. 6. Krzywe nagrzewania (kolorem czerwonym oznaczona jest krzywa standardowa, a kolorem niebieskim krzywa zewnętrzna) [74]

 

Zarówno pierwsze, jak i drugie, stosowane są do zamocowania przeszklonej ściany działowej oraz do zamknięcia pieca. Standardowe konstrukcje wykonane są z takich materiałów, które sprawiają, że mają one możliwy do ilościowego określenia wpływ na przepływ ciepła między konstrukcją a elementem próbnym oraz znaną odporność na odkształcenie termiczne.

 

Wyróżniamy wśród nich konstrukcje sztywne oraz podatne. Jeśli chodzi o konstrukcje sztywne, to wśród nich występuje kolejny podział: wyróżnić można te o niskiej i te o wysokiej gęstości. Przez te o niskiej gęstości rozumiemy konstrukcje wykonane z bloczków z betonu komórkowego o gęstości 650 (±200) kg/m3 połączone odpowiednią zaprawą i zapewniające odpowiednią klasę odporności ogniowej. Jeśli chodzi o konstrukcje o dużej gęstości, to stanowią je ściany murowane (np. z cegły ceramicznej lub z bloczków betonowych) lub jednorodne ściany betonowe, których gęstość przekracza 850 kg/m3.

 

Podatne konstrukcje mocujące wykonywane są jako ściany z okładziną z płyt gipsowo-kartonowych typu F o grubości 12,5 mm lub 15 mm, zamocowaną do rusztu z profili stalowych o grubości nie mniejszej niż 0,5 mm i nie przekraczającej 1,5 mm. Grubość oraz ilość zastosowanych płyt w okładzinie zależna jest od tego, jak długie oddziaływanie pożaru standardowego wytrzymać ma cała konstrukcja. Profile słupów rozmieszczone są w rozstawie nie mniejszym niż 400 mm i nie większym niż 625 mm.

 

W przestrzeni pomiędzy płytami oraz profilami, w zależności od oczekiwanej klasy odporności ogniowej, umieszczona jest skalna wełna mineralna o odpowiedniej gęstości i grubości. Zależnie od oczekiwanej klasy odporności ogniowej wyróżnione zostały 3 grupy podatnych konstrukcji mocujących, różniące się głębokością zastosowanego profilu stalowego. Specyfikacja podatnych konstrukcji mocujących wraz z podziałem ich na grupy przedstawiona została w tabeli 2.

 

Zastosowanie w badaniu konstrukcji mocującej z danej grupy obejmuje całą grupę konstrukcji oraz konstrukcje z grupy w której profile posiadają większe wymiary  (Grupa A pokrywa samą siebie oraz grupy B i C).

 

Jak wspomniano wcześniej, poza standardowymi konstrukcjami mocującymi istnieją także te niestandardowe. Rozumiane są przez nie specjalne konstrukcje, w których przeszklona ściana działowa ma być zamontowana w praktyce. Zakłada się zatem, że konstrukcje tego typu zapewniają odpowiednie zamocowanie i przepływ ciepła, przyjęte w rzeczywistym użytkowaniu.

 

Niestandardową konstrukcję stanowić może na przykład przeszklona ściana osłonowa lub ściana wykonana z płyt warstwowych, jak również przeszklona ściana działowa tego samego systemu, ale o wyższej klasie odporności ogniowej.

 

W przypadku sztywnych konstrukcji mocujących należy pamiętać, że muszą być one wykonane w taki sposób, żeby nie miały swobody odkształcenia wzdłuż pionowych krawędzi w kierunku prostopadłym do płaszczyzny konstrukcji. Oznacza to, że powinny być zamocowana do wnętrza ramy do badań, tak jak w warunkach rzeczywistych.

 

Konstrukcje mocujące podatne oraz konstrukcje niestandardowe mocowane są natomiast w taki sposób, że ich boczne krawędzie pozostają swobodne, zapewniając tym samym swobodę odkształcenia pod wpływem oddziaływania ognia.

 

Najczęściej konstrukcja mocująca przygotowywana jest przed zainstalowaniem elementu, pozostawiając w niej otwór o odpowiednich wymiarach, chyba że przewiduje się, że w praktyce będzie ona wznoszona razem z przeszkloną ścianą działową z użyciem właściwych metod mocowania.

 

Do przeprowadzenia badania w zakresie odporności ogniowej przeszklonych ścian działowych niezbędne jest posiadanie odpowiedniego wyposażenia badawczego, do którego zaliczamy następujące elementy:
- piec wyposażony w odpowiedni osprzęt umożliwiający sterowanie temperaturą oraz regulowanie i monitorowanie ciśnienia gorących gazów w jego wnętrzu w taki sposób, aby umożliwić poddanie elementów próbnych przeszklonych ścian działowych warunkom określonym w normie badawczej;
- rama do badań, w której możliwe jest wykonania odpowiedniej konstrukcji mocującej, którą można usytuować względem pieca w taki sposób, aby umożliwiała wywołanie odpowiednich warunków nagrzewania, ciśnienia i mocowania;
- sprzęt umożliwiający pomiar temperatury we wnętrzu pieca do badań oraz na nienagrzewanej powierzchni przeszklonych ścian działowych ocenianych pod względem izolacyjności ogniowej;
- sprzęt niezbędny do weryfikacji szczelności ogniowej;
- wyposażenie umożliwiające weryfikację przemieszczeń elementu próbnego;
- sprzęt służący do dokładnego pomiaru upływu czasu;
- sprzęt niezbędny do pomiaru stężenia tlenu w gazach piecowych.

 

(...)

 

W bardzo uproszczony sposób stwierdzić można, że głównym celem badania w zakresie odporności ogniowej przeszklonych ścian działowych jest zweryfikowanie ich zdolności do powstrzymania pożaru.

 

Stąd też najistotniejszym elementem wyposażenia wydaje się ten, którego zadaniem jest zasymulowanie pożaru. Wymagania dotyczące elementów tego typu są ściśle określone w normach badawczych. Oczywiście, w pewnych kwestiach dają one swobodę wyboru, dzięki czemu piece do badań można wykonać na kilka różnych sposobów.

 

Dowolność tę znaleźć można już w sposobie zasilania pieca, który zgodnie z wymaganiami normy badawczej może być ogrzewany zarówno paliwem płynnym, jak i gazowym. Ściany pieca muszą być oczywiście w odpowiedni sposób zaizolowane. Wewnętrzna wykładzina pieca powinna być wykonana z materiałów o gęstości nie przekraczającej 1000 kg/m3, których grubość wynosi przynajmniej 50 mm.

 

Materiały te powinny stanowić nie mniej niż 70% wewnętrznej powierzchni pieca. Najistotniejsze w budowie komory do badań jest jednak to, aby wykonana była ona w sposób umożliwiający zapewnienie standardowych warunków związanych z odpowiednią temperaturą i ciśnieniem.

 

W przypadku przeszklonych ścian działowych komora do badań odporności ogniowej musi umożliwić nagrzewanie, wg standardowej krzywej temperatura/czas (będącej odwzorowaniem w pełni rozwiniętego pożaru wewnątrz budynku, przedstawionej na rysunku 6), elementu próbnego z jednej strony. Dodatkowo piec musi pozwalać na utrzymywanie odpowiedniego poziomu ciśnienia przez całe badanie (zazwyczaj jest to 20 Pa wzdłuż górnej krawędzi badanej przeszklonej ściany działowej).

 

Początkowo wymiary elementów próbnych wynikające z odpowiednich norm badawczych nie przekraczały 3x3 m. W konsekwencji tego najczęściej komory do weryfikacji odporności ogniowej przeszklonych ścian działowych miały wymiary w świetle nie przekraczające 3 metrów, zarówno w przypadku wysokości jak i szerokości.

 

Oczywiście, badanie takich elemen-

 

 

 

Oczekiwana
klasa
odporności
ogniowej
Nominalna głębokość słupa stalowego
[mm]
Okładzina z płyt
gipsowo-kartonowych
typu F
Izolacja z wełny
mineralnej
Grupa A Grupa B Grupa C
Liczba
warstw
na stronę
Grubość
płyty [mm]
Grubość
śc[mm]
Gęstość
[kg/m3]
EI 30 44 ÷ 55 56 ÷ 75 76 ÷ 100 1 12,5 40 ÷ 50 30 ÷ 60
EI 60 44 ÷ 55 56 ÷ 75 76 ÷ 100 2 12,5 40 ÷ 50 30 ÷ 60
EI 90 44 ÷ 55 56 ÷ 75 76 ÷ 100 2 12,5 40 ÷ 50 85 ÷ 115
EI 120 62 ÷ 70 71 ÷ 75 76 ÷ 100 2 15 60 ÷ 70 85 ÷ 115

 

Rys. 6. Krzywe nagrzewania (kolorem czerwonym oznaczona jest krzywa standardowa, a kolorem niebieskim krzywa zewnętrzna) [74]

 

Rys. 7. Termoelement płytkowy: a) schemat – 1) termoelement płaszczowy ze spoiną pomiarową galwanicznie odizolowaną od płaszcza; 2) przyspawany punktowo lub przykręcony pasek stalowy; 3) spoina pomiarowa termoelementu; 4) materiał izolacyjny; 5) pasek blachy ze stopu niklu o grubości (0,7 ± 0,1) mm; b) Fotografia termoelementu płytkowego zamontowanego w piecu [48, 82]


Rys. 8. Schemat czujek ciśnienia: a) czujnik typu „T”; b) czujnik rurkowy; 1 – rurka ze stali nierdzewnej o średnicy 5÷10 mm; 2 –zaspawany koniec; 3 – otwór o średnicy 1,2 mm [47, 117]

 

 

 

tów pozwalało na rozszerzanie wyników zastosowania na większe konstrukcje [62, 70, 71], spotykane w realnych obiektach budowlanych, jednakże coraz częściej zdarzały się konstrukcje o wymiarach znacznie przekraczających te, które osiągnąć można było na podstawie badania elementu o tych podstawowych wymiarach.

 

Z upływem czasu konstrukcji tego typu pojawiało się w obiektach na tyle dużo, że wymusiło to konieczność konstruowania coraz to większych pieców do badań odporności ogniowej. W wielu laboratoriach badawczych powstały piece o większych wymiarach, np.: IBS Austria – 9x4 m (wys. x szer.); Pavus Czechy – 6x6 m; CSTB Francja – 12 x 3,5 m; Fires Słowacja – 5x5 m; IBMB Braunschweig Niemcy – 5x5 m; ITB Polska – 4,5 x 5 m oraz 7x10 m [66].

 

Jak wspomniano wcześniej, komora do badań odporności ogniowej musi być wyposażona w odpowiedni sprzęt umożliwiający pomiar temperatury w jej wnętrzu oraz prowadzenie nagrzewania elementu próbnego zgodnie z odpowiednią krzywą temperatura-czas. Temperatura wewnątrz pieca weryfikowana jest przy użyciu termopar płytkowych, których schemat oraz fotografię przedstawiono na rys. 7.

 

Termopary te to zestaw składający się z odpowiednio wyprofilowanej stalowej blachy, stanowiącej obudowę, wypełnionej materiałem izolacyjnym z przymocowanym wewnątrz termoelementem. Obudowa wykonana jest z paska blachy ze stopu niklowego o grubości od 0,6 do 0,8 mm i wymiarach 150x100 mm (przy zachowaniu tolerancji 1 mm), wygiętego zgodnie z rys. 7.

 

Za sam pomiar odpowiedzialny jest drut typu K zgodnie z EN 60584-1 [116] (nikiel chrom/nikiel aluminium), który wyposażony jest w odpowiednią izolację mineralną i razem z nią umieszczony w płaszczu wykonanym ze stopu żaroodpornej stali, którego średnica wynosi od 1 do 3 mm. Końcówka drutu typu K umieszczona jest w geometrycznym środku opisanej wcześniej obudowy.

 

Zamocowana jest w tym miejscu przy użyciu małego paska blachy stalowej, wykonanej z tego samego materiału co obudowa, który może być zarówno przykręcony do obudowy, jak i przyspawany. W praktyce częściej stosowane jest rozwiązanie przykręcane, które w przypadku awarii umożliwia łatwą wymianę termoelementu.

 

Wykonany w opisany powyżej sposób element zaizolowany jest wkładką z nieorganicznego materiału o gęstości od 250 do 310 kg/m3, którego grubość wynosić może od 9 do 11 mm, a wymiary przekroju mieszczą się w przedziale od 96 do 98 mm dla każdego z boków.

 

Termoelement piecowy przed jego pierwszym użyciem powinien być w odpowiedni sposób wysezonowany. Można to wykonać na dwa sposoby. Pierwszy z nich (najczęściej stosowany w praktyce) polega na nagrzaniu termoelementu przez przynajmniej 90 minut oddziaływania standardowej krzywej temperatura czas.

 

Zabieg ten wykonać można podczas badania w zakresie odporności ogniowej prowadzonego przy użyciu termopar już wysezonowanych, umieszczając razem z nimi te nowe, przy użyciu których nie prowadzony jest żaden pomiar. Drugi sposób polega na poddaniu termoelementu starzeniu poprzez umieszczenie go na godzinę w piecu nagrzanym do 1000°C.

 

Co ciekawe, termoelementy tego typu posiadają także swój termin przydatności i zgodnie z wymaganiami przedstawionymi w normie badawczej [115] należy je wymienić po 50 h nagrzewania w piecu do badań. Oczywiście, należy pamiętać również o tym, że termoelementy mogą zostać uszkodzone w trakcie badań poprzez fragmenty odpadające od elementu próbnego, czy też konstrukcji mocującej, w związku z czym przy ciągłym użytkowaniu pogarsza się ich jakość i z czasem mogą one stać się mniej czułe. Dlatego też niezbędne jest sprawdzenie przed każdym badaniem czy działają one w prawidłowy sposób.

 

Termoelementy płytkowe przed badaniem w zakresie odporności ogniowej przeszklonej ściany działowej rozmieszczane są w piecu równomiernie w płaszczyźnie pionowej w odległości od 50 do 150 mm od najbliższej płaszczyzny badanego zestawu, przez co rozumiany jest zarówno element próbny, jak i konstrukcja mocująca. Na każde 1,5 m2 nagrzewanej powierzchni elementu próbnego przypadać musi przynajmniej jedna termopara płytkowa, przy zachowaniu minimum 4 sztuk dla całej konstrukcji. Ważne jest także odpowiednie zamocowanie termoelementu.

 

Jego uchwyt nie może wnikać do wnętrza próbki oraz nie może być do niej zamocowany, chyba że nie jest możliwe zapewnienie prawidłowego położenia spoiny pomiarowej w inny sposób. W przypadku, gdy zajdzie już taka konieczność, zalecane jest wykonanie tego w taki sposób, aby termopara miała jak najmniejszy wpływ na zachowanie próbki.

 

Jak wspomniano wcześniej, oprócz odpowiedniej temperatury w piecu podczas badania w zakresie odporności ogniowej przeszklonej ściany działowejpowinno być także zachowane odpowiednie ciśnienie. W trakcie badania powinno być ono monitorowane przy użyciu czujników typu T lub czujników rurkowych, których schematy przedstawiono na rys. 8. Powinny one umożliwiać pomiar z dokładnością do ±2 Pa.

 

Dodatkowo, zgodnie z wymaganiami normy badawczej, piece do badań w zakresie odporności ogniowej powinny być wyposażone w aparaturę, która umożliwia pomiar stężenia tlenu w trakcie trwania badania. Wymagane jest, aby podczas badania wynosiło ono nie mniej niż 4%. Dopuszczalne jest pominięcie tego wymagania w przypadku elementów palnych (np. przeszklonych ścian wykonanych z profili drewnianych), niemniej jednak nie zmienia to faktu, że podczas badania atmosfera wewnątrz pieca powinna być monitorowana.

 

W celu zamknięcia jednej ze ścian pieca elementem próbnym wraz z konstrukcją mocującą stosowane są specjalne ramy do badań. Ich głównym celem jest odtworzenie warunków brzegowych i warunków mocowania odpowiednich dla konstrukcji badawczych. W zależności od typu konstrukcji badawczej wymagane są ramy do badań o różnej sztywności.

 

Zgodnie z normą badawczą, ramy do badań powinny być przygotowane w odpowiedni sposób, a ich przydatność do zastosowania oceniana jest  poprzez przyłożenie siły rozprężającej wewnątrz ramy, w połowie szerokości pomiędzy przeciwnymi bokami oraz zmierzenie powiększenia się wymiaru wewnętrznego. Dla siły o wartości 25 kN zwiększenie tego wymiaru nie może przekraczać 5 mm. Obliczenia tego typu powinny być przeprowadzone w obu kierunkach ramy.

 

Rys. 9. Stalowe ramy do badań w zakresie odporności ogniowej [117] 

 

 

W praktyce do badań najczęściej używane są ramy wykonane z pospawanych profili stalowych, chociaż spotkać można także ramy żelbetowe. Te drugie stosowane są rzadziej, ponieważ szybciej się zużywają i tracą swoje właściwości. Na rys. 9 przedstawiono przykładowe ramy do badań.

 

W przypadku, gdy element próbny przeszklonej ściany działowej ma być sprawdzony pod kątem izolacyjności ogniowej, to do jego nienagrzewanej powierzchni przyklejane są termoelementy powierzchniowe służące do pomiaru temperatury średniej i maksymalnej. Schemat termoelementów powierzchniowych przedstawiono na rys. 10.

 

Wykonane są one jako termoelementy krążkowe typu K, czyli tego samego typu, co opisane wcześniej termoelementy piecowe. Krążek miedziany o średnicy 12 mm i grubości 0,5 mm, połączony jest z dwoma drutami o średnicy 0,5 mm. Druty są do krążka przylutowane, a przed tym dopuszczalne jest skręcenie ich ze sobą.

 

Na krążek miedziany nałożona jest specjalna izolującą nakładka, która jest wykonana z materiału na bazie włókien krzemianowych o gęstości od 800 do 1000 kg/m3 i klasie reakcji na ogień A1 lub A2 określonej zgodnie z normą EN 13501-1 [118]. Płytka izolująca ma też ściśle określone wymiary, które wynoszą (28÷32) x (28÷32) x (1,5÷2,5) mm (szer. x wys. x gr.).

 

W nakładkach znajdują się specjalne wycięcia umożliwiające umieszczenie drutu. W przypadku, gdy druty termoelementu nie są ze sobą skręcone i lutowane są do miedzianego krążka osobno, nacięcia w nakładce mogą być wykonane w połowie przeciwległych krawędzi lub w przeciwległych narożnikach. Aparatura służąca do sprawdzenia temperatury na nienagrzewanej powierzchni elementu próbnego powinna być wykonana w taki sposób, aby zapewnić pomiar z dokładnością do 4 K.

 

Jeśli powierzchnia badanego elementu próbnego w pewnym obszarze nie będzie płaska, lecz zakrzywiona, dopuszczalne jest odpowiednie odkształcenie miedzianego krążka lub podkładki tak, aby dopasować je do danej powierzchni. Jeżeli istnieje taka konieczność, dopuszczalne jest także zmniejszenie wymiarów nakładki, przy czym każdorazowo nakładka musi zakrywać całą powierzchnię miedzianego krążka.

 

Termoelementy przyklejone są do nienagrzewanej powierzchni próbki za pomocą kleju ceramicznego na bazie wody lub przypinane klamrami przez nakładkę. W tym drugim przypadku, dopuszczalnym dla mocowania termoelementów do drewnianych profili przeszklonych ścian działowych, musi to być wykonane w odpowiedni sposób, ponieważ klamra nie może przechodzić przez krążek ani druty termoelementu, czy też stykać się z nimi w jakikolwiek sposób.

 

Przykładowy rozkład termoelementów na nienagrzewanej powierzchni elementu próbnego przeszklonej ściany działowej przedstawiono na rys. 11. W celu weryfikacji przyrostu temperatury średniej należy na nienagrzewanej powierzchni elementu próbnego umieścić jeden termoelement powierzchniowy na każde 1,5 m2 powierzchni przeszklenia, przy czym na każdej tafli szklanej znajdować się muszą przynajmniej dwie równomiernie rozłożone termopary.

 

Zależnie od powierzchni przeszklenia i wynikającej z niej liczby niezbędnych do zastosowania termoelementów, rozmieścić je należy w następujący sposób:
- w przypadku 2 termoelementów – po jednym w przeciwległych ćwiartkach szyby (termoelementy nr 1÷4 oraz 10÷14, numeracja zgodnie z rys. 11),
- w przypadku 3 termoelementów – dwa w przeciwległych ćwiartkach i jeden na środku szyby (termoelementy nr 16÷18),
- w przypadku 5 termoelementów – jeden na środku szyby i po jednym na daną ćwiartkę przeszklenia (termoelementu nr 5÷9).

 

Termoelementy przedstawione powyżej mają za główne zadanie pomiar temperatury średniej, chociaż brane są pod uwagę także przy ocenie kryteriów związanych z temperaturą maksymalną.

 

Rys. 10. Termoelement powierzchniowy: a) Schemat budowy i zamocowania (wymiary w mm) – 1) krążek miedziany; 2) termoelement typu K; 3) nakładka izolująca; 4) przykład położenia kleju; 5) nacięcia umożliwiające zamontowanie termoelementu; b) fotografia termoelementu powierzchniowego [65, 82, 117]

Rys. 11. Przykładowy rozkład termoelementów na nienagrzewanej powierzchni elementu próbnego przeszklonej ściany działowej


Rys. 12. Termoelement ruchomy: a) Schemat budowy – 1) krążek miedziany o grubości 0,5 mm, 2) termoelement typu K o grubości 1,0 mm, 3) podwójnie nawiercony nośnik ceramiczny; b) fotografia termoelementu ruchomego [18, 47]

Rys. 13. Termoelement do pomiaru temperatury otoczenia [17]


Rys. 14. Schemat termoelementu do pomiaru temperatury otoczenia – 1) rury koncentryczne; 2) dystans, 3) umiejscowienie termoelementu do pomiaru temperatury otoczenia [47]

 

Do sprawdzenia tejże należy dodatkowo na nienagrzewanej powierzchni przeszklonej ściany działowej zamontować termoelementy w następujących miejscach:
- u góry próbki, w połowie szerokości (nr 19),
- u góry próbki w linii słupa (nr 20),
-  na każdym typie połączenia słup-rygiel (nr 21 i 22),
- w połowie wysokości zamocowanej krawędzi (nr 23),
- w połowie wysokości swobodnej krawędzi, w odległości 150 mm od tejże krawędzi (nr 24),
- w połowie szerokości rygla, w strefie dodatniego ciśnienia (nr 25),
- w połowie wysokości słupa, w strefie dodatniego ciśnienia (nr 26),
- w środku wysokości przeszklenia o największej powierzchni, 20 mm od pionowego elementu obramowania (nr 27); w przypadku gdy szyba o największej powierzchni nie jest najwyższą szybą, wtedy dodatkowy termoelement należy umieścić w środku wysokości najwyższej szyby, 20 mm od pionowego elementu obramowania,
- w środku szerokości przeszklenia o największej powierzchni, 20 mm od poziomego elementu obramowania, na górnej krawędzi szyby (nr 29); w przypadku gdy szyba o największej powierzchni nie jest najszerszą szybą, wtedy dodatkowy termoelement należy umieścić w środku rozpiętości najszerszej szyby, 20 mm od pionowego elementu obramowania, na górnej krawędzi szyby (nr 28),

- w górnych narożach przeszklenia o największej powierzchni, 20 mm od poziomego elementu obramowania (nr 30 i 31), oraz dodatkowo na najwyżej położonym przeszkleniu o największej powierzchni 20 mm od poziomego elementu obramowania.

 

Dodatkowo, oprócz opisanych powyżej termoelementów powierzchniowych, każde laboratorium badawcze powinno być wyposażone w tzw. termoelementy ruchome, które pozwalają na pomiar temperatury badanej próbki w jej dowolnym punkcie podczas badania. Spoina pomiarowa termoelementu ruchomego wykonana jest w podobny sposób do opisanej wcześniej w przypadku termoelementów powierzchniowych. Wykonana jest ona z drutu typu K (podobnie jak termoelementy powierzchniowe i piecowe) o średnicy 1 mm, który jest przylutowany lub przyspawany do miedzianego krążka o grubości 0,5 mm i średnicy 12 mm. Schemat oraz fotografię termoelementu ruchomego przedstawiono na rys. 12.

 

Rys. 15. Sprzęt do pomiaru szczelności ogniowej: a) szczelinomierz; b) ramka do mocowania tamponu bawełnianego; 1) izolowany uchwyt; 2) zatrzask (otwarty); 3.1) tampon bawełniany 100x100x20 mm, o masie 3,5 ±0,5) g; 4) powierzchnia elementu próbnego [115]


Rys. 16. Pomiar promieniowania prowadzony podczas badania odporności ogniowej: a) ściany z pustaków szklanych, b) przeszklonej ściany bezszprosowej, c) przeszklonej ściany słupowo-ryglowej

 

Bardzo ważne jest także, aby termoelement tego typu wyposażony był w odpowiedniej długości uchwyt umożliwiający przyłożenie go do każdego punktu nienagrzewanej powierzchni elementu próbnego. W trakcie badania w zakresie odporności ogniowej przeszklonych ścian działowych niezbędne jest także monitorowanie warunków środowiskowych, w tym pomiaru temperatury otoczenia.

 

Temperatura ta sprawdzana jest przy użyciu termoelementu typu K, którego nominalna średnica wynosi 3 mm, wykonanego z płaszczem z nierdzewnej stali oraz izolacją mineralną. Spoina pomiarowa termoelementu służącego do pomiaru temperatury otoczenia musi być osłonięta przed przeciągami oraz wpływem promieniowania pochodzącego od nagrzewanej próbki. Fotografię termoelementu do pomiaru temperatury otoczenia przedstawiono na rys. 13, a jego schemat konstrukcyjny na rys. 14.

 

Kolejnym z elementów aparatury badawczej jest sprzęt niezbędny do weryfikacji szczelności ogniowej elementów próbnych przeszklonych ścian działowych. Bardzo ważne w tym przypadku są oczywiście zdolności obserwacyjne osoby prowadzącej badanie, ponieważ jedno z kryteriów szczelności ogniowej zakłada jej utratę w przypadku, gdy na nienagrzewanej powierzchni pojawi się płomień ciągły trwający dłużej niż 10 sekund.

 

Sprawdzenie pozostałych kryteriów związanych ze szczelnością ogniową wymaga już zastosowania odpowiedniej aparatury badawczej, do której zaliczyć należy tampon bawełniany (wraz z koszykiem, w którym jest on umieszczany) oraz szczelinomierze. Podobnie jak wszystkie opisane wcześniej sprzęty badawcze tak i te elementy muszą być wykonane w ściśle określony sposób.

 

Jeśli chodzi o szczelinomierze, to do czynienia mamy z dwoma typami elementów, różniącymi się średnicami. Sprzęt służący do pomiaru szczelin powstałych w elemencie próbnym powinien być wykonany z okrągłych stalowych prętów o średnicach odpowiednio 6 (±0,1) mm oraz 25 (±0,2) mm. Podobnie jak w przypadku termoelementu ruchomego, szczelinomierze muszą posiadać odpowiednią długość oraz być wyposażone w izolowany uchwyt, ponieważ istotne jest, aby możliwy był pomiar w każdym miejscu elementu próbnego. Schemat prawidłowo wykonanych szczelinomierzy przedstawiony został na rys. 15a.

 

Kolejny z przyrządów stosowanych do oceny szczelności ogniowej elementów próbnych przeszklonych ścian działowych to tampon bawełniany. Element ten powinien mieć formę prostopadłościanu o wymiarach podstawy 100x100 mm i wysokości 20 mm. Jego waga wynosić powinna pomiędzy 3 a 4 g, a wykonany powinien być z czystych, niebarwionych oraz nieimpregnowanych miękkich włókien bawełnianych. Przed zastosowaniem tampon bawełniany musi być także dokładnie wysuszony (przez co najmniej 30 minut, w temperaturze od 95 do 105°C). Po wykonaniu tej czynności może być do tygodnia przechowywany w eksykatorze lub szczelnie zamkniętych pojemnikach.

 

Tampon bawełniany przed przyłożeniem go do powierzchni elementu próbnego umieszczany jest w specjalnym koszyku o wymiarach (95÷105) x (95÷105) x (19÷21) mm, wyposażonym w izolowaną rączkę, umożliwiającą przyłożenie go w każdym miejscu próbki. Dodatkowo koszyk wyposażony jest w pręty dystansowe o długości 30 mm, dzięki którym przykładany jest w odpowiedniej odległości od nienagrzewanej powierzchni elementu próbnego. Schemat odpowiednio wykonanego koszyka do instalacji tamponu bawełnianego przedstawiono na rys. 15 b.

 

Oprócz izolacyjności i szczelności ogniowej podczas badania sprawdzane może być także kryterium promieniowania. W trakcie badania ogniowego weryfikowane jest ono przy użyciu miernika strumienia cieplnego. Tarcza instrumentu powinna być wykonana w taki sposób, aby była narażona na konwekcję i promieniowanie. Nie jest dopuszczalne, aby była ona osłonięta oknem lub poddana oczyszczaniu gazowemu. Dodatkowo od radiometru wykonanego w taki sposób wymaga się, aby pozwalał na dokonanie pomiaru do minimum 50 kW/m2 z dokładnością ±5% maksymalnego zakresu. Na rys. 16 widoczny jest radiometr ustawiony przed elementami próbnymi przeszklonych ścian działowych.

 

W trakcie badania w zakresie odporności ogniowej przeszklonych ścian działowych prowadzić należy pomiar deformacji elementu próbnego. Ugięcienpróbki w jej charakterystycznych miejscach ma charakter informacyjny. W przypadku wszystkich nienośnych elementów próbnych poddanych badaniu w zakresie odporności ogniowej, deformacje nie są czynnikiem wpływającym na zachowanie kryteriów skuteczności działania w zakresie odporności ogniowej (szczelność, izolacyjność, promieniowanie). Wartość deformacji ma jednak wpływ na zakres zastosowania wyników badań przeszklonych ścian działowych stąd też ich odpowiedni pomiar jest tak istotny.

 

Dowolność co do sposobu, w jaki weryfikowane są ugięcia, jest ogromna. Pomiary mogą być wykonywane z użyciem sprzętu wykorzystującego techniki optyczne, mechaniczne lub elektryczne. Istotne jest jednak, aby umożliwiały one weryfikacje ugięć z dokładnością do ±2 mm. Dopuszczalne jest zatem stosowanie zarówno specjalistycznych mierników laserowych lub linkowych, czy też tych wykorzystujących metodę cyfrowej korelacji obrazu 3D [119], ale również zwykłej miarki z rozciągniętą linką czy też prętem lub innym elementem stanowiącym punkt odniesienia.

 

W tym ostatnim przypadku istotne jest to, aby podstawa odniesienia umieszczona była w pewnym oddaleniu od nienagrzewanej powierzchni elementu próbnego przeszklonej ściany działowej, tak aby zapewnić, że w przypadku przemieszczenia w kierunku na zewnątrz pieca nie dojdzie do sytuacji, w której próbka zacznie się stykać z punktem odniesienia. Dodatkowo podstawa odniesienia musi być wykonana w sposób uniemożliwiający jej przemieszczanie się w kierunku wnętrza pieca lub przeciwnym na skutek ciepła emitowanego przez element próbny.

 

Rys. 17. Przykładowy wykres deformacji mierzonych w środku wysokości słupa przeszklonej ściany aluminiowej

 

Podstawa odniesienia przed rozpoczęciem badania w zakresie odporności ogniowej powinna być zamocowana w poprzek, od frontu próbki. Oczywiście, powinna być ona umieszczona na wysokości, na której będą dokonywane pomiary. Czasami wymaga to ustawienia kilku punktów odniesienia. Próbkę należy oznaczyć w miejscach pomiaru, tak aby pomiar prowadzony był za każdym razem w tym samym punkcie.

 

Po oznaczeniu punktu pomiarowego  należy zmierzyć odległość pomiędzy podstawą odniesienia a powierzchnią elementu próbnego, stanowiąca wartość zerową. Ważne jest także aby pomiary tego typu wykonywane były z odpowiednią ostrożnością, tak aby w ich trakcie nie uszkodzić próbki badanego elementu.

 

Następnie w trakcie badania należy wykonywać dalsze odczyty we właściwych odstępach czasu, tak aby możliwe było odtworzenie ruchu badanej przeszklonej ściany działowej. Co prawda nie ma ustalonych reguł doboru odstępów czasu pomiędzy pomiarami, niemniej jednak w normie [115] przedstawiono pewne sugestie.

 

Zgodnie z nimi dla badań trwających do 60 minut przemieszczenia należy sprawdzać co 10 min, a dwa ostatnie pomiary przed zbliżającym się czasem klasyfikacyjnym wykonać należy w odstępie 5 min. W przypadku badania trwającego powyżej 60 min (jednakże nie więcej niż 120 min) weryfikacja deformacji powinna być prowadzona co 20 min, przy czym ostatnie 2 pomiary wykonane być muszą w odstępie 10 min w przypadku badania 120-minutowego oraz 5 min w przypadku badania 90-minutowego.

 

Co ciekawe, a nie zostało przewidziane w normie badawczej, często w przypadku badań przeszklonych ścian aluminiowych największe deformacje występują w ciągu pierwszych 5 min badania, natomiast w 10 minucie badania, w której to teoretycznie należy przeprowadzić pierwszy pomiar, wartość deformacji jest już zdecydowanie niższa. Na rys. 17 przedstawiono wyniki deformacji mierzonych w środku wysokości środkowego słupa przeszklonych ścian działowych tego samego producenta o różnych wysokościach. Na rysunku tym widać dokładnie kiedy występowały największe deformacje.

 

Przemieszczenia elementu próbnego w przypadku przeszklonych ścian działowych należy mierzyć w geometrycznym środku ściany oraz w środku wysokościna każdym ze słupów. W przypadku bezszprosowych ścian działowych pomiar przeprowadzić należy w odległości 20 mm od pionowego połączenia przeszkleń. Miejsca, w których należy prowadzić pomiar deformacji elementu próbnego przeszklonej ściany działowej przedstawione zostały na rys. 11. 

 

(...)

 

Bartłomiej Sędłak
Instytut Techniki Budowlanej

 

Artykuł powstał na podstawie wystąpienia Autora na Konferencji Technicznej „Nowoczesne przegrody przeszklone kluczem do komfortowego budynku”, 24.06.2020 r.

 

Bibliografia:

 

(zamieszczone żródła odnoszą się do wszystkich części artykułu):
[1] M. Kosiorek, Z. Laskowska: Bezpieczeństwo pożarowe – część XV. Ogniochronne przegrody przeszklone, „Mater. Bud.”, vol. 1, pp. 117–119, 2007.
[2] P. Sulik, B. Sędłak: Ochrona przeciwpożarowa w przegrodach wewnętrznych, „Izolacje”, vol. 20, no. 9, pp. 30–34, 2015.
[3] A. Borowy: Badania odporności ogniowej wewnętzrnych przegród budowlanych oraz stolarki otworowej, „Inżynier Budownictwa”, vol. 11, pp. 64–68, 2013.
[4] P. Sulik, B. Sędłak, J. Kinowski: Bezpieczeństwo pożarowe ścian zewnętrznych
(Cz. 1) Elewacje szklane, wymagania, badania, przykłady, „Ochr. Przeciwpożarowa”, vol. 50, no. 4/14, pp. 10–16, 2014.
[5] P. Sulik, B. Sędłak, J. Kinowski: Bezpieczeństwo pożarowe ścian zewnętrznych
(Cz. 2) Mocowanie okładzin elewacyjnych, „Ochr. Przeciwpożarowa”, vol. 51, no. 1/15, pp. 9–12, 2015.
[6] J. Kinowski, P. Sulik: Bezpieczeństwo użytkowania elewacji, „Mater. Bud.”, vol. 9, pp. 38–39, 2014.
[7] P. Sulik, B. Sędłak: Odporność ogniowa pionowych przegród przeszklonych. Część 2, „Świat Szkła”, vol. 20, no. 9, pp. 31-32, 34-35, 2015.
[8] J. Kinowski, P. Sulik, B. Sędłak: Badania i klasyfikacja systemów pionowych przegród przeszklonych o określonej klasie odporności ogniowej, „BiTP”, vol. 42, no. 2, pp. 135–140, 2016, doi: 10.12845/bitp.42.2.2016.14.
[9] B. Sędłak: Wymagania z zakresu nienośnych przegród przeciwpożarowych - przeszklone ściany osłonowe i działowe, drzwi i bramy. W: Budynek wielofunkcyjny z częścią usługowo-handlową i garażem podziemnym - w aspekcie projektowania, wykonawstwa i odbioru przez PSP: Materiały pomocnicze do wykładów. G. Grzymkowska-Gałka Archmedia, Warszawa 2016, pp. 43–62.
[10] B. Sędłak, P. Sulik, J. Kinowski: Wymagania i rozwiązania techniczne systemów pionowych przegród przeszklonych o określonej klasie odporności ogniowej, „BiTP” vol. 42, no. 2, pp. 167–171, 2016, doi: 10.12845/bitp.42.2.2016.18.
[11] P. Sulik, B. Sędłak: Odporność ogniowa pionowych przegród przeszklonych. Część 1, „Świat Szkła”, vol. 20, no. 7–8, pp. 37-38, 40, 42-43, 2015.
[12] B. Sędłak, P. Sulik: Odporność ogniowa pionowych elementów przeszklonych, „Szkło i Ceram.”, vol. 66, no. 5, pp. 8–10, 2015.
[13] P. Roszkowski, B. Sędłak: Metodyka badań odporności ogniowej dachów przeszklonych, „Świat Szkła”, vol. 16, no. 6, pp. 50–52, 2011.
[14] P. Roszkowski, B. Sędłak: Badania odporności ogniowej poziomych elementów przeszklonych, „Świat Szkła”, vol. 19, no. 12, pp. 46–51, 2014.
[15] O. Korycki, K. Kuczyński: Zasady wprowadzania do obrotu stolarki budowlanej w świetle PN-EN 14351-1:2006, „Mater. Bud.”, vol. 8, pp. 94–96, 2007.
[16] M. Jakimowicz: Okna i drzwi balkonowe w świetle obowiązującego prawa, „Świat Szkła”, vol. 7–8, pp. 61–65, 2010.
[17] B. Sędłak: Metodyka badań odporności ogniowej drzwi przeszklonych. Cz. 2, „Świat Szkła”, vol. 17, no. 4, pp. 55-58,60, 2012.
[18] B. Sędłak: Metodyka badań odporności ogniowej drzwi przeszklonych. Cz. 1., „Świat Szkła”, vol. 17, no. 3, pp. 50-52,60, 2012.
[19] B. Sędłak: Przeszklone drzwi dymoszczelne – badania oraz klasyfikacja w zakresie dymoszczelności, „Świat Szkła”, vol. 18, no. 4, pp. 35–38, 2013.
[20] D. Izydorczyk, B. Sędłak, P. Sulik: Fire Resistance of timber doors - Part II: Technical solutions and test results, „Ann. Warsaw Univ. Life Sci. - SGGW For. Wood Technol.”, vol. 86, pp. 129–132, 2014.
[21] A. Borowy: Fire Resistance Testing of Glazed Building Elements. W: Pozarni Ochrana 2014, 2014, pp. 15–17.
[22] P. Sulik, B. Sędłak, D. Izydorczyk: Odporność ogniowa i dymoszczelność drzwi przeciwpożarowych na wyjściach awaryjnych z tuneli – badania i klasyfikacja, „Logistyka”, no. 6, pp. 10104–10113, 2014.
[23] D. Izydorczyk, B. Sędłak, P. Sulik: Fire Resistance of timber doors - Part I: Test procedure and classification, „Ann. Warsaw Univ. Life Sci. - SGGW For. Wood Technol.”, vol. 86, pp. 125–128, 2014.
[24] D. Izydorczyk, B. Sędłak, P. Sulik: Problematyka prawidłowego odbioru wybranych oddzieleń przeciwpożarowych, „Mater. Bud.”, no. 11, pp. 62–64, 2014.
[25] P. Sulik, B. Sędłak: Odporność ogniowa drzwi z dużymi przeszkleniami, „Świat Szkła”, vol. 20, no. 3, pp. 38–42, 2015.
[26] P. Sulik, D. Izydorczyk, B. Sędłak: Elementy decydujące o awariach wybranych oddzieleń przeciwpożarowych. W: XXVII Konferencja Naukowo-Techniczna Awarie Budowlane, 20-23.05, Szczecin – Międzyzdroje, 2015, pp. 771–778.
[27] J. Kinowski, B. Sędłak, P. Sulik: Odporność ogniowa i dymoszczelność drzwi
zgodnie z PN-EN 16034, „Mater. Bud.”, vol. 1, no. 11, pp. 67–69, Nov. 2015, doi: 10.15199/33.2015.11.20.
[28] D. Izydorczyk, P. Sulik: Odporność ogniowa drzwi stalowych, „Mater. Bud.”, vol. 1, no. 7, pp. 33–36, Jul. 2015, doi: 10.15199/33.2015.07.07.
[29] P. Sulik, B. Sędłak: Wybrane zagadnienia związane z drzwiami przeciwpożarowymi, „Inżynier Budownictwa”, no. 11, pp. 90–97, 2015.
[30] A. Schmidt: Projekt normy wyrobu dla drzwi wewnętrznych: prEN 14351-2 –stan prac, „Świat Szkła” 5/2015.
[31] P. Sulik, B. Sędłak: Prawidłowy odbiór przeszklonych drzwi przeciwpożarowych, „Świat Szkła”, vol. 20, no. 2/2015, pp. 46-49, 56.
[32] D. Izydorczyk, B. Sędłak, P. Sulik: Izolacyjność ogniowa drzwi przeciwpożarowych, „Izolacje”, vol. 21, no. 1, pp. 52–63, 2016.
[33] B. Sędłak, A. Frączek, P. Sulik: Wpływ zastosowanego rozwiązania progowego na dymoszczelność drzwi przeciwpożarowych, „Mater. Bud.”, vol. 1, no. 7, pp. 26–29, Jul. 2016, doi: 10.15199/33.2016.07.07.
[34] D. Izydorczyk, B. Sędłak, P. Sulik: Thermal insulation of single leaf fire doors, Test results comparison in standard temperature-time fire scenario for different types of doorsets, „Appl. Struct. Fire Eng.”, Jan. 2016, doi: 10.14311/asfe.2015.077.
[35] P. Sulik, D. Izydorczyk, B. Sędłak: Bezinwazyjna weryfikacja poprawności wykonania i montażu drzwi przeciwpożarowych. W: Problemy techniczno- prawne utrzymania obiektów budowlanych: Ogólnopolska konferencja, Warszawa, 22-23 stycznia 2016, 2016, pp. 147–150.
[36] B. Sędłak, P. Sulik: Badania odporności ogniowej i dymoszczelności drzwi przeszklonych zgodnie z wymaganiami normy wyrobu PN-EN 16034. Cz. 1, „Świat Szkła”, vol. 2, pp. 30–35, 2017.
[37] B. Sędłak, P. Sulik: Badania odporności ogniowej i dymoszczelności drzwi przeszklonych zgodnie z wymaganiami normy wyrobu PN-EN 16034. Cz.2, „Świat Szkła”, vol. 3, pp. 40,42-43, 2017.
[38] D. Izydorczyk, B. Sędłak, P. Sulik: Thermal insulation of single leaf fire doors: Test results comparison in standard temperature-time fire scenario for different types of doorsets. W: Applications of Structural Fire Engineering 2017.
[39] B. Sędłak, P. Sulik: Wymagania dotyczące klasy odporności ogniowej zamknięć otworów w przegrodach przeciwpożarowych, „Mater. Bud.”, vol. 1, no. 3, pp. 68–70, Mar. 2017, doi: 10.15199/33.2017.03.19.
[40] D. Izydorczyk, B. Sędłak, B. Papis, P. Turkowski: Doors with Specific Fire Resistance Class, „Procedia Eng.”, vol. 172, pp. 417–425, 2017, doi: 10.1016/j. proeng.2017.02.010.
[41] D. Izydorczyk, B. Sędłak, P. Sulik: Fire doors in tunnels emergancy exits - smoke control, fire resistance tests. W: IFireSS 2017 – 2nd International Fire Safety Symposium Naples, Italy, June 7-9, 2017, 2017, pp. 1–8.
[42] B. Sędłak, P. Sulik: Badania odporności ogniowej i dymoszczelności drzwi przeszklonych zgodnie z wymaganiami normy wyrobu PN-EN 16034. Część 1, „Świat Szkła” vol. 2, pp. 30–35, 2017.
[43] D. Izydorczyk, P. Sulik, J. Kinowski, B. Sędłak: Fire resistance of timber windows – Part II: Technical solutions, test results, „Ann. Warsaw Univ. Life Sci. - SGGW For. Wood Technol.” vol. 92, pp. 113–116, 2015.
[44] J. Kinowski, B. Sędłak, P. Sulik, D. Izydorczyk: Fire resistance of timber windows – Part 1: Test procedure, classification, „Ann. Warsaw Univ. Life Sci. - SGGW For. Wood Technol.” vol. 92, pp. 183–187, 2015.
[45] W. K. Chow, Y. Gao, C. L. Chow: A Review on Fire Safety in Buildings with Glass Façade, „J. Appl. Fire Sci.” vol. 16, no. 3, pp. 201–223, Jan. 2006, doi: 10.2190/AF.16.3.b.
[46] B. Siebert: Modern Facades made of Glass, IABSE Congr. Rep., vol. 17, no. 9, pp. 342–343, Jan. 2008, doi: 10.2749/222137908796292911.
[47] B. Sędłak: Badania odporności ogniowej przeszklonych ścian osłonowych. Cz. 2, „Świat Szkła” vol. 17, no. 10, pp. 53-58,60, 2012.
[48] B. Sędłak: Badania odporności ogniowej przeszklonych ścian osłonowych. Cz. 1. „Świat Szkła” vol. 17, no. 9, pp. 52–54, 2012.
[49] B. Sędłak, J. Kinowski: Badania odporności ogniowej ścian osłonowych – przyrosty temperatury na szybach, „Świat Szkła” vol. 18, no. 11, pp. 20–25, 2013.
[50] J. Kerson, R. Jansson: Façade fire tests – measurements, modeling. W: MATEC Web Conf. vol. 9, p. 2003, 2013, doi: 10.1051/matecconf/20164603002.
[51] B. Sędłak, J. Kinowski, A. Borowy: Fire resistance tests of large glazed aluminium curtain wall test specimens - Results comparison. W: MATEC Web of Conferences, 2013, vol. 9, p. 02009, doi: 10.1051/matecconf/ 20130902009.
[52] B. Sędłak: Odporność ogniowa ścian osłonowych z dużymi przeszkleniami. Cz. 1, „Świat Szkła” vol. 19, no. 3, pp. 16-19,25, 2014.
[53] B. Sędłak: Odporność ogniowa ścian osłonowych z dużymi przeszkleniami. Cz. 2, „Świat Szkła” vol. 19, no. 5, pp. 28–31, 2014.
[54] B. Sędłak: Badania odporności ogniowej przeszklonych ścian osłonowych wg nowego wydania normy PN-EN 1364-3, „Świat Szkła” vol. 19, no. 7–8, pp. 49–53, 2014.

[55] P. Sulik, B. Sędłak, P. Turkowski, W. Węgrzyński: Bezpieczeństwo pożarowe budynków wysokich i wysokościowych. W: A. Halicka (red): Budownictwo na obszarach zurbanizowanych, Nauka, praktyka, perspektywy, Politechnika Lubelska, 2014, pp. 105–120.
[56] P. Sulik, B. Sędłak: Bezpieczeństwo pożarowe przeszklonych elewacji, „Mater. Bud.” vol. 1, no. 9, pp. 20–22, Sep. 2015, doi: 10.15199/33.2015.09.04.
[57] J. Kinowski, B. Sędłak, P. Sulik: Izolacyjność ogniowa aluminiowo-szklanych ścian osłonowych w zależności od sposobu wypełnienia profili szkieletu konstrukcyjnego, „Izolacje” vol. 20, no. 2, pp. 48–53, 2015.
[58] P. Sulik, B. Sędłak: Bezpieczeństwo pożarowe szklanych fasad. W: Inf. Bud. Murator - Fasady, pp. 38–42, 2015.
[59] J. Kinowski, B. Sędłak, P. Sulik: Large glazing in curtain walls - Study on impact of fixing methods on fire resistance. W: MATEC Web of Conferences, 2016, vol. 46, p. 05004, doi: 10.1051/matecconf/20164605004.
[60] P. Sulik, B. Sędłak, J. Kinowski: Study on critical places for maximum temperature rise on unexposed surface of curtain wall test specimens. W: MATEC Web of Conferences, 2016, vol. 46, p. 02006, doi: 10.1051/matecconf/ 20164602006.
[61] B. Sędłak, P. Sulik: Odporność ogniowa pasów międzykondygnacyjnych aluminiowo-szklanych ścian osłonowych, „Izolacje” vol. 21, no. 1, pp. 66–73, 2016.
[62] J. Kinowski, B. Sędłak, P. Sulik, D. Izydorczyk: Fire resistance glazed constructions classification, Changes in the field of application, „Appl. Struct. Fire Eng.”, Jan. 2016, doi: 10.14311/asfe.2015.073.
[63] P. Sulik, J. Kinowski, B. Sędłak: Fire resistance of aluminium glazed curtain walls, Test results comparison depending on the side of fire exposure, „Appl. Struct. Fire Eng.”, Jan. 2016, doi: 10.14311/asfe.2015.076.
[64] P. Sulik, G. Kimbar, B. Sędłak: Fire resistance of spandrels in aluminium glazed curtain walls. W: IFireSS 2017 – 2nd International Fire Safety Symposium Naples, Italy, June 7-9, 2017, 2017.
[65] B. Sędłak, J. Kinowski, P. Sulik: Miejsca krytyczne elementów próbnych przeszklonych ścian osłonowych pod względem izolacyjności ogniowej, „BiTP” vol. 45, no. 1, pp. 38–50, 2017, doi: 10.12845/bitp.45.1.2017.3.
[66] P. Sulik, B. Sędłak: Wybrane aspekty oceny odporności ogniowej przeszklonych elementów oddzielenia przeciwpożarowego, „J. Civ. Eng. Environ. Archit.”, vol. 64, pp. 17–29, 2017, doi: 10.7862/rb.2017.100.
[67] P. Sulik, B. Sędłak: Wybrane aspekty oceny odporności ogniowej przeszklonych elementów oddzielenia przeciwpożarowego. W: 63. Konferencja Naukowa Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej PAN oraz Komitetu Nauki PZITB Krynica Zdrój, 17-22.09.2017, 2017.
[68] Z. Laskowska, M. Kosiorek: Bezpieczeństwo pożarowe ścian działowych przeszklonych – badania i rozwiązania, „Świat Szkła” vol. 1, pp. 16–21, 2008.
[69] P. Roszkowski, B. Sędłak: Metodyka badań odporności ogniowej przeszklonych ścian działowych, „Świat Szkła” vol. 16, no. 9, pp. 59–64, 2011.
[70] B. Sędłak, P. Roszkowski: Klasyfikacja w zakresie odporności ogniowej przeszklonych ścian działowych, „Świat Szkła” vol. 17, no. 7–8, pp. 54–59, 2012.
[71] Z. Laskowska, A. Borowy: Rozszerzone zastosowanie wyników badań odporności ogniowej ścian działowych przeszklonych wg PN-EN 15254-4, „Mater. Bud.” vol. 7, pp. 62–64, 2012.
[72] B. Sędłak: Systemy przegród aluminiowo szklanych o określonej klasie odporności ogniowej, „Świat Szkła” vol. 18, no. 10, pp. 30-33,41, 2013.
[73] B. Sędłak: Bezszprosowe szklane ściany działowe o określonej klasie odporności ogniowej, „Świat Szkła” vol. 19, no. 11, p. 24,26,28,30, 2014.
[74] B. Sędłak: Badania odporności ogniowej przeszklonych ścian działowych, „Świat Szkła” vol. 19, no. 2, pp. 30–33, 2014.
[75] B. Sędłak: Ściany działowe z pustaków szklanych – badania oraz klasyfikacja w zakresie odporności ogniowej, „Świat Szkła” vol. 19, no. 1, pp. 30–33, 2014.
[76] B. Sędłak, D. Izydorczyk, P. Sulik: Fire Resistance of timber glazed partitions, „Ann. Warsaw Univ. Life Sci. - SGGW For. Wood Technol.” vol. 85, pp. 221–225, 2014.
[77] B. Sędłak, P. Sulik: Odporność ogniowa wielkogabarytowych pionowych elementów przeszklonych, „Mater. Bud.” vol. 1, no. 7, pp. 28–30, Jul. 2015, doi: 10.15199/33.2015.07.06.
[78] B. Sędłak: Bezpieczeństwo pożarowe przeszklonych ścian działowych, „Świat Szkła” vol. 20, no. 5, pp. 34–40, 2015.
[79] P. Sulik, B. Sędłak: Odporność ogniowa drewnianych przeszklonych ścian działowych, „Świat Szkła” vol. 20, no. 3, pp. 43–48, 56, 2015.
[80] B. Sędłak, P. Sulik, P. Roszkowski: Fire resistance tests of aluminium glazed partitions with timber insulation inserts, „Ann. Warsaw Univ. Life Sci. - SGGW For. Wood Technol.” vol. 92, pp. 395–398, 2015.
[81] B. Sędłak, D. Izydorczyk, P. Sulik: Aluminium glazed partitions with timber insulation inserts – fire resistance tests results depending on the type of used wood, „Ann. Warsaw Univ. Life Sci. - SGGW For. Wood Technol.” vol. 92, pp. 102–106, 2016.
[82] B. Sędłak, P. Sulik: Badanie i klasyfikacja w zakresie odporności ogniowej przeszklonych ścian działowych według wymagań nowego wydania normy badawczej. Cz. 1., „Świat Szkła” vol. 21, no. 2, pp. 38–40, 42, 2016.
[83] B. Sędłak, P. Sulik: Badanie i klasyfikacja w zakresie odporności ogniowej przeszklonych ścian działowych zgodnie z wymaganiami nowego wydania normy badawczej. Cz. 2., „Świat Szkła” vol. 21, no. 5, pp. 27–28, 30–34, 2016.
[84] B. Sędłak, J. Kinowski, D. Izydorczyk, P. Sulik: Fire resistanc tests of aluminium glazed partitions, Results comparison, „Appl. Struct. Fire Eng.” Jan. 2016, doi: 10.14311/asfe.2015.075.
[85] P. Sulik, B. Sędłak, J. Kinowski: Study on critical places for maximum temperature rise on unexposed surface of walls with butt jointed glazing test specimens. W: IFireSS 2017 – 2nd International Fire Safety Symposium Naples, Italy, 2017.
[86] B. Sędłak, P. Roszkowski, P. Sulik: Fire insulation of aluminium glazed partitions depending on the infill solution of framework profiles, „Civ. Environ. Eng. Reports”, vol. 26, no. 3, pp. 91–107, 2017, doi: 10.1515/ ceer-2017-0038.
[87] B. Sędłak, J. Kinowski, P. Roszkowski, P. Sulik: Izolacyjność ogniowa przeszklonych ścian bezszprosowych, „Mater. Bud.” vol. 1, no. 7, pp. 17–20, Jul. 2017, doi: 10.15199/33.2017.07.05.
[88] A. Borowy, M. Łukomski, G. Woźniak: Metody oceny odporności ogniowej ścian skonstruowanych na szkielecie stalowym z obudową z płyt gipsowo-kartonowych, „Mater. Bud.” vol. 1, no. 8, pp. 8–11, Aug. 2017, doi: 10.15199/33.2017.08.02.
[89] B. Wróblewski, A. Borowy: Płyty gipsowo-kartonowe – odporność ogniowa ścian nienośnych, „Izolacje” vol. 10, 2010.
[90] G. Thomas: Thermal properties of gypsum plasterboard at high temperatures, „Fire Mater.” vol. 26, no. 1, pp. 37–45, Jan. 2002, doi: 10.1002/fam.786.
[91] G. Zapotoczna-Sytek, P. Sulik, G. Woźniak, M. Abramowicz: Przegrody budowlane wykonane z autoklawizowanego betonu komórkowego (ABK), a bezpieczeństwo pożarowe. W: Dni betonu: Tradycja i nowoczesność. 8 Konferencja, 2014, pp. 803–814.
[92] T.-D. Nguyen, F. Meftah, R. Chammas, A. Mebarki: The behaviour of masonry walls subjected to fire: Modelling, parametrical studies in the case of hollow burnt-clay bricks, „Fire Saf. J.” vol. 44, no. 4, pp. 629–641, May 2009, doi: 10.1016/j.firesaf.2008.12.006.
[93] N. Narayanan, K. Ramamurthy: Structure, properties of aerated concrete: a review, „Cem. Concr. Compos.” vol. 22, no. 5, pp. 321–329, Oct. 2000, doi: 10.1016/S0958-9465(00)00016-0.
[94] K. Ghazi Wakili, E. Hugi, L. Karvonen, P. Schnewlin, F. Winnefeld: Thermal behaviour of autoclaved aerated concrete exposed to fire, „Cem. Concr. Compos.” vol. 62, pp. 52–58, Sep. 2015, doi: 10.1016/j.cemconcomp. 2015.04.018.
[95] B. Wróblewski, A. Borowy: Badanie i klasyfikacja w zakresie odporności ogniowej ścian i dachów z płyt warstwowych, „Izolacje” vol. 7–8, pp. 30–34, 2012.
[96] J. M. Davies: Lightweight sandwich construction. John Wiley & Sons, 2008.
[97] M. R. E. Looyeh, K. Rados, P. Bettess: Thermochemical responses of sandwich panels to fire, „Finite Elem. Anal. Des.” vol. 37, no. 11, pp. 913–927, Oct. 2001, doi: 10.1016/S0168-874X(01)00075-0.
[98] P. Roszkowski, P. Sulik: Sandwich panels - behavior in fire based on fire resistance tests, „Appl. Struct. Fire Eng.” Jan. 2016, doi: 10.14311/asfe.2015.065.
[99] G. Kimbar, P. Roszkowski, P. Sulik: Optimal Load Resolution in Fire Resistance Tests of Orthotropic Plates.
[100] B. Sędłak, P. Sulik: Ogólne zasady dotyczące badań odporności ogniowej elementów przeszklonych. Cz.1, „Świat Szkła” vol. 23, no. 2, pp. 34–38, 2018.
[101] Z. Laskowska, A. Borowy: Szyby w elementach o określonej odporności ogniowej, „Świat Szkła” vol. 20, no. 12, pp. 10–15, 2015.
[102] K. Zieliński: Szkło ogniochronne, „Świat Szkła” vol. 1, pp. 9–11, 2008.
[103] Z. Laskowska, A. Borowy: Szyby zespolone w elementach o określonej odporności ogniowej, „Świat Szkła” vol. 21, no. 3, pp. 15-20,28, 2016.
[104] V. Babrauskas, R. B. Williamson: The historical basis of fire resistance testing — Part II, „Fire Technol.” vol. 14, no. 4, pp. 304–316, Nov. 1978, doi: 10.1007/BF01998390.
[105] V. Babrauskas, R. B. Williamson: The historical basis of fire resistance testing — Part I, „Fire Technol.” vol. 14, no. 3, pp. 184–194, Aug. 1978, doi: 10.1007/BF01983053.
[106] S. B. Hamilton: A Short History of the Structural Fire Protection of Buildings Particularly in England, Special Report No. 27. London 1958.
[107] Böhme: Mittheilungen. Berlin 1891.
[108] M. Gary: Mittheilungen. Berlin 1900.
[109] F ire Tests with Partitions, Red Book, No. 53, British Fire Prevention Committee, London, 1900.
[110] F ire Tests with Partitions, Red Book, No. 22; British Fire Prevention Committee, London, 1899.
[111] “Engineering News, Vol. 46 (December 26, 1901), pp. 482-486, 489-490.”
[112] R ozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, Poz.690).
[113] EN 1634-3:2004 Fire resistance, smoke control tests for door, shutter assemblies, openable windows, elements of building hardware. Smoke control test for door, shutter assemblies.
[114] EN 1634-1:2014+A1:2018 Fire resistance, smoke control tests for door, shutter assemblies, openable windows, elements of building hardware - Part 1: Fire resistance test for door, shutter assemblies, openable windows.
[115] EN 1363-1:2012 Fire resistance tests. General requirements.
[116] EN 60584-1:2013 Thermocouples. EMF specifications, tolerances.
[117] B. Sędłak, P. Sulik: Ogólne zasady dotyczące badań odporności ogniowej elementów przeszklonych. Cz. 4, „Świat Szkła” vol. 23, no. 5, pp. 28-30, 32, 2018.
[118] EN 13501-1:2007+A1:2009 Fire classification of construction products, building elements. Classification using test data from reaction to fire tests.
[119] A. Piekarczuk, K. Malowany, P. Więch, M. Kujawińska, P. Sulik: Stability, bearing capacity of arch-shaped corrugated shell elements: experimental, numerical study, „Bull. Polish Acad. Sci. Tech. Sci.” vol. 63, no. 1, pp. 113–123, Mar. 2015, doi: 10.1515/bpasts-2015-0013.
[120] EN 1363-2:1999 Fire resistance tests. Alternative, additional procedures.
[121] EN 13501-2:2016 Fire classification of construction products, building elements. Classification using data from fire resistance tests, excluding ventilation services.
[122] P. Sulik, B. Sędłak: Promieniowanie w zamknięciach przeciwpożarowych, „Mater. Bud.” vol. 1, no. 5, pp. 90–91, May 2018, doi: 10.15199/ 33.2018.05.27.
[123] P. K. Raj: A review of the criteria for people exposure to radiant heat flux from fires, „J. Hazard. Mater.” vol. 159, no. 1, pp. 61–71, Nov. 2008, doi: 10.1016/j.jhazmat.2007.09.120.
[124] L. T. Wong: Hazard of Thermal Radiation from a Hot Smoke Layer in Enclosures to an Evacuee, „J. Fire Sci.” vol. 23, no. 2, pp. 139–156, Mar. 2005, doi: 10.1177/0734904105044673.
[125] T. Sawicki: Czynniki zagrażające bezpieczeństwu strażaków w warunkach pożaru, „Bezpieczeństwo Pr.” vol. 7–8, pp. 35–38, 2004.
[126] Y. Zhan, Z. Xia, W. Xin, L. Hai-lun: Application, Integrity Evaluation of Monolithic Fire-resistant Glass, „Procedia Eng.” vol. 11, pp. 603–607, 2011, doi: 10.1016/j.proeng.2011.04.702.
[127] EN 1364-1:2015 Fire resistance tests for non-loadbearing elements - Part 1: Walls.
[128] EN 15254-4:2008+A1:2011 Extended application of results from fire resistance tests. Non-loadbearing walls. Glazed constructions.
[129] EN 1364-4:2014 Fire resistance tests for non-loadbearing elements. Curtain walling. Part configuration.
[130] J. Kinowski, B. Sędłak, P. Sulik: Large scale, faceted curtain walls fire resistance tests. W: FSF 2019 – 3nd International Symposium on Fire Safety of Facades Paris, France, 2019.

 

Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym 

Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne 
Więcej informacji:  Świat Szkła 11/2020 
  

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.