Nadal istotnym czynnikiem wspomagającym wzrost gospodarczy jest eksport, który notuje wysokie obroty. Szybciej wzrasta eksport niż import, w związku z czym ujemne saldo wymiany zmniejsza się. Coraz większe znaczenie odgrywa rosnący popyt wewnętrzny. Korzystną tendencją jest wysoka rentowność w sektorze przedsiębiorstw, co pozwala na przeznaczanie większych środków na rozwój.

Inflacja
W 2004 r. inflacja wynosiła 4,4%. Na wzrost inflacji wpłynęły zmiany dostosowawcze związane z akcesją do Unii Europejskiej, w tym zwłaszcza wzrost cen żywności, paliw płynnych i innych nośników energii oraz niektórych surowców i wyrobów hutniczych (ceny wyrobów hutniczych wzrastały nawet do 40%). W 2005 r. czynniki proinflacyjne zaczęły powoli ustępować i w końcu 2005 r. wskaźnik inflacji zmniejszył się do 0,7%. Malały ceny robót budowlanych. Wprawdzie ceny producentów w przemyśle w pierwszym półroczu 2004 wzrastały o blisko 10%, ale w 2005 r. w wielu branżach obserwowano nawet procesy deflacyjne.

 Tab. 1 Podstawowe wskaźniki ilustrujące sytuację gospodarczą Polski
 
 Źródło: GUS Biuletyny Statystyczne, Informacje o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju

W pierwszym półroczu 2006 inflacja nadal jest niska (poniżej 1%), natomiast przyśpieszeniu ulegały ceny w przemyśle (z 0,6% w pierwszym kwartale do 2,3% w drugim), na co wpłynął wzrost cen w górnictwie (o 18,4%) i ponad 7% w energetyce.


Inwestycje
W 2005 r. inwestycje w zakładach zatrudniających 50 osób i więcej wzrosły o około 7%, a dane GUS wskazują, że w pierwszym półroczu 2006 inwestycje były wyższe o 15,6%. Opinie ekspertów są zgodne, że dla utrzymania trwałości wzrostu w gospodarce i kreowania popytu budowlanego konieczny jest dwucyfrowy wzrost inwestycji. Jest wiele czynników, które przemawiają za tym, że przyspieszenie tempa wzrostu inwestycji jest możliwe.

Dobra kondycja finansowa sektora przedsiębiorstw stworzyła możliwości przeznaczania większych kwot na rozwój. Kredyty są coraz tańsze, nigdy w minionych latach stopa procentowa banku centralnego nie była tak niska jak obecnie. Po wejściu Polski w struktury unijne zwiększają się szanse na napływ inwestycji zagranicznych w większym stopniu niż dotychczas. Usuwane są przeszkody biurokratyczne i formalno-prawne, które zniechęcają inwestorów do podejmowania decyzji inwestycyjnych. Problemem jest nadal stworzenie zachęt i korzystnych warunków do inwestowania dla małych firm, które dotychczas niewiele środków przeznaczały na rozwój, a jest to olbrzymi potencjał inwestycyjny. 

Wymienić też trzeba bardzo ważny czynnik – wykorzystanie funduszy unijnych wspomagających rozwój dziedzin najbardziej zaniedbanych w Polsce np. budownictwo infrastrukturalne, drogowe, telekomunikację, techniczne uzbrojenia terenów (wodociągi i kanalizacja), ochronę środowiska naturalnego. Z napływających informacji wynika, że po okresie bardzo niskiego wykorzystywania środków unijnych – obecnie wykorzystuje się ich nieco więcej.

Oceny, że w inwestycjach utrwalają się tendencje wzrostowe potwierdzają dane GUS o rosnących nakładach brutto na środki trwałe; w 2005 r. w kolejnych kwartałach wzrost wynosił od 1,4% w I kwartale do 10,1% w IV kwartale. W pierwszym kwartale 2006 r. nakłady brutto na środki trwałe wzrosły o 7,4%, a w drugim o 14,4%. Spożycie indywidualne o 5,2% w pierwszym kwartale i o 4,9% w drugim. Wysokich wskaźników można oczekiwać w skali całego roku 2006.


Budownictwo
Od 2005 r. – kiedy budownictwo osiągnęło wzrost o 7,4% – tendencje wzrostowe są coraz bardziej widoczne. Wprawdzie w pierwszych miesiącach 2006 r. w budownictwie miał miejsce spadek produkcji, co związane było z bardzo ostrą zimą. Czynniki atmosferyczne obniżające poziom produkcji budowlanej występują zawsze na początku roku, ale z różną intensywnością. W 2006 r. były szczególnie dotkliwe.

W marcu 2006 r. budownictwo osiągnęło wzrost o 15,5%, a w kolejnych miesiącach notowano również wysokie wskaźniki wzrostu.  W efekcie w okresie styczeń – czerwiec 2006 r. w zakładach zatrudniających >9 osób wzrost produkcji budowlanej był wyższy o 9,2% w porównaniu z pierwszym półroczem 2005 roku. W okresie pierwszego półrocza 2006 r. zmieniły się relacje miedzy robotami o charakterze inwestycyjnym i remontowym; szybciej rosły roboty o charakterze remontowym (12%), niż inwestycyjnym (8,1%). Może to wskazywać, że duże firmy budowlane oczekują na znaczniejszy wzrost inwestycji i w konsekwencji spodziewają się realizacji dużych projektów inwestycyjnych.

W pierwszym półroczu 2006 r. odnotować należy:
. bardzo wysoki wzrost w firmach, których podstawowym rodzajem działalności jest przygotowanie terenów pod budowę (o 63%). Udział tej grupy w strukturze produkcji budowlanej jest niewielki, więc nie wpływają one w znaczącym stopniu na wskaźniki średnie,
. zwiększenie sprzedaży odnotowano w przedsiębiorstwach wykonujących głównie instalacje budowlane (28% instalacje elektryczne, około 8% instalacje cieplne, wodne, gazowe),
. w grupie przedsiębiorstw zajmujących się wznoszeniem budynków i budowli najwyższe wskaźniki wzrostu osiągały jednostki wykonujące konstrukcje i pokrycia dachowe (około 22%),
. ponad 13% wzrosła produkcja budowlana w przedsiębiorstwach realizujących roboty drogowe,
. niższa niż rok temu była w sprzedaż w przedsiębiorstwach wykonujących roboty wykończeniowe.

Podczas gdy w 2005 r. występowały duże wahania produkcji budowlanej w poszczególnych miesiącach (od spadku o prawie 18% do wzrostu o 30%) – to dane za I półrocze 2006 r. wskazują, że wahania w produkcji budowlanej są znacznie „łagodniejsze”. Pomijając pierwsze dwa miesiąc (styczeń i luty) w okresie od marca do czerwca miesięczne wskaźniki wzrostu wynosiły od 4,1% do 15,7%.



Z badań prowadzonych przez GUS wynika, że ogólny klimat koniunktury w budownictwie jest coraz lepszy. Systematycznie wzrasta liczba przedsiębiorstw sygnalizujących poprawiającą się koniunkturę. Przedsiębiorstwa notują wzrost zamówień na roboty budowlano-montażowe. Według krótkookresowych prognoz wzrost popytu budowlanego przewidywany jest szczególnie w firmach dużych i średnich, ponadto przedsiębiorstwa spodziewają się wzrostu cen realizacji robót budowlanych i oceniają, że nastąpi poprawa ich sytuacji finansowej.

Coraz więcej przedsiębiorstw ocenia swoje zdolności jako zbyt niskie w stosunku do zgłaszanych zamówień. Są więc szanse na „uruchomienie” niewykorzystywanego w okresie dekoniunktury potencjału budowlanego, W końcu półrocza 2006 r. tylko 8% przedsiębiorstw budowlanych oceniało swoje zdolności produkcyjne jako zbyt duże, 76% jako wystarczające, a 16% jako zbyt małe.

Spośród badanych w lipcu jednostek 3,5% deklaruje, że nie odczuwa żadnych barier w prowadzeniu działalności budowlanomontażowej. Największe trudności napotykane przez przedsiębiorstwa związane są z konkurencją innych firm (barierę tę zgłaszało 66% przedsiębiorstw wobec 75% rok temu). Drugą najczęściej zgłaszaną barierą są koszty zatrudnienia (50% badanych przedsiębiorstw). Maleje uciążliwość bariery związanej z niedostatecznym popytem (28% obecnie, a 51% rok temu), a także bariery związanej z trudnościami z uzyskaniem kredytu, natomiast wzrosło znaczenie barier związanych przede wszystkim z niedoborem wykwalifikowanych pracowników (wzrost z 14% do 39%).

Na podstawie osiąganych wskaźników w pierwszym półroczu 2006, oceny koniunktury w gospodarce i na rynku inwestycyjnym oraz realnych możliwości i ograniczeń w podstawowych dziedzinach budownictwa można szacować, że w skali całego roku 2006 budownictwo osiągnie wzrost od 10% (wariant minimalny) do 12% (wariant maksymalny). W sprzyjających warunkach możliwy jest nawet większy wzrost.

Inwestycje zagraniczne w budownictwie mogą być szansą na rozwój wielu dziedzin, głównie w budownictwie niemieszkalnym; w budowie hoteli, obiektów biznesowo–biurowych, obiektów handlowych, logistyczno–magazynowych – podobnie jak to miało miejsce w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych.

Czynnikiem wzrostu budownictwa będzie kontynuacja robót drogowych i infrastrukturalnych przy coraz większym wykorzystywaniu funduszy unijnych. Natomiast budownictwo mieszkaniowe nie wykazuje wzrostu; po 6 miesiącach 2006 r. do użytku oddano mieszkań tyle co rok temu, przy czym znaczniejszy wzrost notowano w mieszkaniach budowanych przez developerów na sprzedaż lub wynajem. Są to mieszkania kupowane przeznaczone dla zamożniejszego „odbiorcy” często traktowane jako lokata kapitału przez inwestorów krajowych i zagranicznych. Nadal nie ma realnego programu budowy mieszkań dla tej grupy ludności, która nie ma mieszkań, ale też nie dysponuje środkami na ich budowę lub zakup.



Finanse sektora przedsiębiorstw
Po 2 latach (2004-2005) bardzo dobrych wyników ekonomiczno-finansowych przedsiębiorstw, również początek 2006 r. jest korzystny pod względem kondycji finansowej sektora przedsiębiorstw, wszystkie działy gospodarki są rentowne. Na skutek wysokich zysków nastąpiło zwiększenie akumulacji wewnętrznej oraz zdolności kredytowej przedsiębiorstw. Jest to ważne, bowiem pozwala na intensyfikację działalności inwestycyjnej. Modernizacja i restrukturyzacja polskiego przemysłu jest niezbędna dla sprostania konkurencji na rynkach unijnych.



Przemysł szklarski należy do branż o wysokiej rentowności. W latach 2004-2005 wskaźniki rentowności netto kształtowały się na poziomie 8-10%. Również pierwsze miesiące 2006 roku charakteryzują się korzystną sytuacją finansową, chociaż nieco niższą niż w poprzednich 2 latach.



Przemysł
W czerwcu 2006 r. w przedsiębiorstwach o liczbie pracujących powyżej 9 osób produkcja sprzedana (w cenach stałych) była o ponad 12% wyższa niż przed rokiem. Był to kolejny miesiąc wzrostu produkcji przemysłowej. Wskazuje to na trwającą dobrą koniunkturę w przemyśle oraz bardzo korzystne tendencje wzrostowe w przemyśle w pierwszym półroczu 2006.

Przy średnim wzroście produkcji sprzedanej w okresie sześciu miesięcy 2006 r. w przemyśle ogółem o 12,3%, w przetwórstwie przemysłowym wzrost wynosił 13,7%, w górnictwie i kopalnictwie 1,9%, a w energetyce 3%.

Po sześciu miesiącach 2006 r. wzrost produkcji miał miejsce we wszystkich najważniejszych działach. Szczególnie wysokie wskaźniki osiągnęły branże produkujące sprzęt gospodarstwa domowego i radiowo-telewizyjny oraz instrumenty medyczne i precyzyjne. Więcej niż rok temu wyprodukowano materiałów budowlanych (o 18%), w tym wyrobów ze szkła (o 13% więcej).



Wśród podstawowych grup wyrobów przemysłowych w okresie styczeń-czerwiec 2006 r. najszybszy (około 31%) wzrost sprzedaży miał miejsce w przedsiębiorstwach wytwarzających głównie dobra konsumpcyjne trwałe (były to m.in. odbiorniki telewizyjne i radiowe, urządzenia do rejestracji i odtwarzania dźwięku, sprzęt gospodarstwa domowego). Na te wyroby utrzymuje się wysoki popyt krajowy i eksportuje się ich coraz więcej. O 16% wzrosła sprzedaż w przedsiębiorstwach wytwarzających dobra inwestycyjne, co potwierdza opinie ekspertów o ożywieniu rynku inwestycyjnego. Zwiększyła się także sprzedaż w przedsiębiorstwach wytwarzających dobra zaopatrzeniowe (o 12%), konsumpcyjne nietrwałe (o 9%) i związane z energią (6%).

Wydajność pracy w przemyśle ogółem mierzona produkcją sprzedaną na 1 zatrudnionego była w okresie styczeń-czerwiec 2006 wyższa o 10,4%, niż przed rokiem przy większym o 1,7% zatrudnieniu. Wzrost wydajności pracy ma szczególne znacznie, ponieważ dystans w tej dziedzinie miedzy Polską a krajami Unii Europejskiej jest duży, a wysoka wydajność jest jednym z warunków konkurowania na rynkach europejskich.

Dane za lata ubiegłe wskazują na pozytywną tendencję rosnącej wydajności pracy w przemyśle polskim (o około 8% średnio rocznie). W dążeniu do sprostania konkurencji na unijnym rynku przedsiębiorstwa przeprowadzają restrukturyzację i obniżają koszty funkcjonowania. Przedsiębiorstwa z udziałem kapitału zagranicznego i firmy eksportujące osiągają wyższą wydajność, niż zakłady produkujące tylko na rynek krajowy, a firm-eksporterów jest w polskim przemyśle coraz więcej. Utrwalają one swoją pozycję na rynkach zagranicznych i eksport w ich działalności odgrywa coraz większą rolę. W przedsiębiorstwach objętych przez GUS badaniami w co trzecim sprzedaż eksportowa stanowiła ponad 50% obrotu (w tym w 18% firm sprzedaż na eksport przekroczyła ¾ obrotu), a 16% firm przeznaczało na eksport od 25% do 50% swojej produkcji. W pozostałych przedsiębiorstwach udział produkcji eksportowej wahał się od 10% do 25%.
 
Podstawowe relacje ekonomiczno-finansowe osiągane przez eksporterów kształtowały się korzystniej niż ogółu badanych przedsiębiorstw, chociaż eksporterzy narzekają na obniżającą się opłacalność eksportu (m.in. ze względu na mocną złotówkę).

Przemysł szklarski jest liczącym się od lat eksporterem swoich wyrobów na wielu rynkach europejskich. W 2005 r. eksport szkła i wyrobów ze szkła (liczony w tonach) był o 9% wyższy niż rok temu. Wzrost wartości eksportu w USD był wyższy o prawie 15%, a w euro eksport wzrósł o 13,3%. Również pierwsze miesiące 2006 r. wskazują na korzystne tendencje w eksporcie szkła. Ilość eksportu szkła i wyrobów ze szkła wzrosła o 12%, chociaż (podobnie jak w innych branżach) opłacalność eksportu zmniejsza się.



Koniunktura w przemyśle
Według danych z lipca br. ogólny klimat koniunktury w przetwórstwie przemysłowym jest oceniany korzystnie, oczekiwania dotyczące sytuacji finansowej są również optymistyczne, lepsze od prognoz z poprzedniego miesiąca. W najbliższym czasie przewidywany jest wzrost zamówień.

Stan zapasów wyrobów gotowych kształtował się w lipcu na poziomie nieco niższym od uważanego przez przedsiębiorstwa wystarczający. Wśród barier ograniczających bieżącą działalność przedsiębiorstw w lipcu br. najczęściej wymieniano obciążenia na rzecz budżetu oraz niedostateczny popyt na rynku krajowym, chociaż ta bariera znacząco się zmniejszyła. Obniżyło się również znaczenie niedostatecznego popytu zagranicznego, problemów finansowych oraz konkurencyjnego importu. Natomiast więcej przedsiębiorstw niż przed rokiem sygnalizowało niedobór wykwalifikowanych pracowników.

Produkcja sprzedana szkła i wyrobów ze szkła (wytworzona w zakładach zatrudniających powyżej 50 osób) wynosiła w 2005 roku 6,1 mld zł cen bieżących, przy zatrudnieniu ponad 35,9 tys. osób. Prawie 50% produkcji przypada na szkło płaskie (również profilowane i poddawane dalszej obróbce), 40% to szkło gospodarcze, a 10% włókna szklane i pozostałe rodzaje szkła. W pierwszym półroczu 2006 miał miejsce znaczący wzrost produkcji szyb zespolonych wielokomorowych (o 27,5%), szyb zespolonych jednokomorowych (o 18,4%), szkła typu „float” i szkła powierzchniowo zagruntowanego lub polerowanego (o 3,5%). Na poziomie zbliżonym do roku poprzedniego utrzymywała się produkcja szkła stołowego i gospodarczego.

Szacunki wskazują, że zakłady małe zatrudniające poniżej 50 osób wytwarzają około 20% szkła gospodarczego i szyb zespolonych jednokomorowych i około 3% szkła floatowego.

 Tab. 2 Podstawowe wskaźniki w przemyśle w latach 2003-2006
 
  Źródło: GUS Nakłady i Wyniki Przemysłu *) dane za 1 kwartał 2006
 Tab. 3 Produkcja wybranych asortymentów ze szkła
 
 Źródło: GUS Produkcja wyrobów przemysłowych *) szacunki


Podsumowanie
Sytuacja w gospodarce w pierwszym półroczu 2006 r. jest bardzo dobra, szczególnie wysokie wskaźniki wzrostu osiąga przemysł przetwórczy i budownictwo. Obserwacja tendencji w gospodarce i badania koniunktury wskazują, że rok 2006 będzie korzystny w wielu dziedzinach gospodarki. Wzrost PKB prawdopodobnie przekroczy 5%, wprawdzie inflacja może być nieco wyższa niż obecnie, ale nie przekroczy 1,5%. Bezrobocie będzie się powoli obniżało, a jeżeli utrzyma się dobra kondycja finansowa sektora przedsiębiorstw – będą realne podstawy dla dwucyfrowego wzrostu inwestycji. Zapewni to trwałość wzrostu w gospodarce i wykreuje popyt budowlany.

Polska ma szanse w niespotykanej dotychczas skali na korzystanie z unijnych funduszy pomocowych, jeżeli ta szansa zostanie wykorzystana – to możliwe jest zmniejszanie dystansu do krajów unijnych. Nie należy jednakże zapominać, że istnieje też wiele zagrożeń (ekonomicznych, politycznych, organizacyjnych), które mogą zahamować wzrost gospodarczy.


Prof. dr Zofia Bolkowska
Wyższa Szkoła Zarządzania i Prawa

 

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.