Wymagania techniczne

i kryteria oceny ścian osłonowych wg PN-EN 13830:2005 –
właściwości wytrzymałościowe i szczelność Część 1


Lekkie ściany osłonowe są konstrukcjami złożonymi, składającymi się z dobranych w sposób racjonalny i odpowiednio połączonych ze sobą materiałów konstrukcyjnych i izolacyjnych; ich masa zawiera się w przedziale 50 do 100 kg/m2 i nie przewiduje się przenoszenia przez nie obciążeń działających w płaszczyźnie ściany, poza ciężarem własnym.



   Ściana osłonowa nie jest więc wyrobem, który może być wykonany kompletnie w zakładzie produkcyjnym, lecz stanowi zestaw wyrobów i/lub elementów prefabrykowanych, które po zamontowaniu w budynku stają się wyrobem finalnym.



   Asortyment wykonywanych lekkich ścian osłonowych jest bardzo różnorodny pod względem rozwiązań materiałowo-konstrukcyjnych, technologii produkcji oraz sposobu montażu. Podziału jego można zatem dokonywać w aspekcie wielu zagadnień.



Najogólniej można – niezależnie od zastosowanego tworzywa – podzielić na trzy zasadnicze grupy:
• wykonywane bezpośrednio na budowie z lekkich wyrobów składowych,
• z lekkich elementów prefabrykowanych,
• o mieszanym sposobie wykonania.

 

   Szczegółową klasyfikację lekkich ścian osłonowych przedstawia zamieszczony schemat wg [2].

 



   Ściany osłonowe, analogicznie jak wszystkie wyroby stosowane w budownictwie, zgodnie z Dyrektywą Wspólnot Europejskich nr 89/106/EEC dotyczącą wyrobów budowlanych, powinny charakteryzować się takimi właściwościami technicznymi, aby obiekty z ich zastosowaniem spełniały wymagania podstawowe.



   Do wymagań podstawowych zalicza się:
• nośność i stateczność,
• bezpieczeństwo pożarowe,
• higiena, zdrowie i środowisko,
• bezpieczeństwo użytkowania,
• ochrona przed hałasem,
• oszczędność energii i izolacyjność termiczna.

   Według postanowień Dyrektywy wyrób budowlany uznaje się za spełniający wymagania podstawowe wówczas, gdy ma oznakowanie znakiem CE, świadczące o jego zgodności z ustaleniami technicznymi zawartymi w:
• normach zharmonizowanych,
• europejskich aprobatach technicznych,
• krajowych ustaleniach technicznych uznanych wg procedury Wspólnoty Europejskiej (art. 4 ust. 2c).

   W przypadku lekkich ścian osłonowych, bez ścian z oszkleniem strukturalnym, dokumentem odniesienia jest zharmonizowana norma PN-EN 13830:2005 Ściany osłonowe. Norma wyrobu [3].



Wymieniona norma ma zastosowanie do kompletnej ściany osłonowej pionowej i odchylonej od pionu do 15o, wykonanej głównie z elementów metalowych, drewna lub z tworzyw sztucznych, łącznie z obróbkami, zamknięciami bocznymi i zwieńczeniami ściany.



   W przypadku wyrobu skomplikowanego, jakim jest ściana osłonowa, gdzie w procesie wytwarzania bierze udział, zarówno firma systemowa, jak i firma montażowa oraz szereg producentów wyrobów składowych, producentem w rozumieniu normy jest firma, która bierze odpowiedzialność za zestaw wyrobów składający się na ścianę osłonową.



Firma ta wydaje deklarację zgodności i znakuje dany zestaw wyrobów znakiem CE.


   W niniejszym artykule omówione zostały, na podstawie zharmonizowanej normy PN-EN 13830, wymagania techniczne i kryteria oceny zgodności oraz badania, którym poddawany jest wyrób w celu wykazania zgodności z zadeklarowanymi właściwościami technicznymi.

 



Wymagania techniczno-użytkowe



Odporność na obciążenie wiatrem
   Ściana osłonowa powinna być dostatecznie sztywna aby przenieść bezpiecznie deklarowane obciążenie wiatrem na konstrukcję budynku,przez elementy mocujące ścianę do konstrukcji budynku.



   Maksymalne ugięcia czołowe elementów konstrukcji słupowo-ryglowej ściany osłonowej, między punktami podparcia lub zakotwienia do konstrukcji budynku, nie powinno przekraczać strzałki ugięcia 1/200 L lub 15 mm, w zależności od tego, która wartość jest mniejsza.



   Naprężenia powstające w elementach szkieletu ściany nie powinny być większe od podanych w odpowiednich normach na materiały, z których wykonane są elementy lub zamocowania.



Ciężar własny
   Ściana osłonowa powinna przenieść ciężar własny na konstrukcję budynku za pośrednictwem elementów mocujących ścianę do budynku.
   Maksymalne ugięcie każdego poziomego elementu szkieletu ściany nie powinno przekraczać L/500 lub 3 mm, w zależności od tego, która wartość jest mniejsza.



Przepuszczalność powietrza
   Przepuszczalność powietrza określa się na podstawie badań wg PN-EN 12153:2002 [4] i klasyfikuje się wg PN-EN 12152:2002 [5].



Wodoszczelność
   Wodoszczelność ścian określa się na podstawie badań wg PN-EN 12155:2002 [6] i klasyfikuje się wg PN-EN 12154:2002 [7].



Odporność na uderzenia
   Ściana osłonowa powinna bezpiecznie wytrzymywać obciążenia udarowe i zachować swoją integralność.
   Energia uderzenia nie powinna spowodować:
• odpadnięcia od ściany żadnego elementu składowego,
• powstania dziur,
• powstania pęknięć,
• odkształcenia trwałego ściany.

 


 


   Odporność na uderzenia określa się na podstawie badań wg normy PN-EN13049:2004 [11] i klasyfikuje wg PN-EN 14019:2004 [11].
Wyroby szklane użyte lub wstawione w elementy wypełniające powinny być oceniane według PN-EN 12600:2004 [13].



Odporność na obciążenia termiczne
   W szczególnych przypadkach szkło zastosowane w ścianach oslonowych powinno być odporne na szoki termiczne. Należy wówczas zastosować szkło hartowane lub wzmocnione, zgodne z odpowiednimi normami PN-EN.


   W projekcie ściany osłonowej należy uwzględnić określone odkształcenia budynku i odkształcenia termiczne nie powodujące uszkodzeń elementów składowych ściany lub obniżenia ich właściwości (wraz z odkształceniami połączeń z konstrukcją budynku).



Odporność na obciążenie poziome
   Obciążenie poziome należy przyjmować zgodnie z normą PN-81/B-02001 [14] jako obciążenie działające na wysokości parapetu okiennego lub – w przypadku obciążenia ściany pełnej – na wysokości 120 cm od poziomu podłogi.


   Przyjmuje się następujące wartości obciążeń:
• 500 N/m – w budynkach mieszkalnych i w niedostępnych dla publiczności pomieszczeniach budynków użyteczności publicznej,
• 1000 N/m – w dostępnych dla publiczności pomieszczeniach budynków użyteczności publicznej.





Przepuszczalność pary wodnej
   Wymagania stawiane ścianie osłonowej:
• nie dopuszcza się kondensacji pary wodnej na powierzchni ścian od strony pomieszczenia, a w ich wewnętrznych warstwach nie powinien nastąpić wzrost zawilgocenia w okresie rocznym (jeżeli warunek ten nie jest spełniony, należy zastosować paroizolację lub zwentylować ścianę, a w przypadkach koniecznych – zastosować oba zabezpieczenia jednocześnie),
• w celu niedopuszczenia do kondensacji pary wodnej na powierzchni, należy stosować ściany o współczynnikach przenikania ciepła U zapewniających utrzymanie temperatury na powierzchni powyżej punktu rosy.
• w wewnętrznych warstwach ścian dopuszcza się kondensację pary wodnej (tylko w takiej ilości, która nie spowoduje trwałej zmiany właściwości cieplnych i technicznych ściany),
• połączenia ściany od strony wewnętrznej powinny być uszczelnione w płaszczyźnie paroizolacji w sposób uniemożliwiający przenikanie pary wodnej, zawilgocenie konstrukcji i izolacji termicznej ściany.

 

 


Ekwipotencjalność ścian osłonowych
   Metalowe części ścian osłonowych powinny być połączone mechanicznie z konstrukcją budynku w celu zapewnienia ekwipotencjalnego połączenia z obwodem uziemiającym budynek.


   Wymaganie to dotyczy wszystkich ścian osłonowych o konstrukcji metalowej w budynkach o wysokości >25 m.


Oporność elektryczna połączenia ściany osłonowej nie powinna przekraczać 10 ?, przy badaniu wykonanym zgodnie z załącznikiem A normy PN-EN 13830:2005.

Trwałość
   Trwałość eksploatacyjna ściany osłonowej nie jest badana, lecz jej ocena związana jest z zastosowaniem właściwych materiałów składowych lub wykończeń, zgodnych z europejskimi specyfikacjami technicznymi.


   Zaleca się aby ściany osłonowe były konserwowane zgodnie z instrukcjami dla kompletnych ścian osłonowych, opracowanymi przez producenta, przy uwzględnieniu zaleceń podanych w Załączniku B do normy PN-EN 13 830:2005.

Izolacyjność akustyczna
   Wymagania dotyczące izolacyjności akustycznej lekkiej ściany osłonowej w budynku, zależą od:
• przeznaczenia budynku i funkcji pomieszczeń w budynku,
• poziomu hałasu występującego w otoczeniu budynku.


   Wymagania te podaje norma PN-B-02151--3:1999 w postaci wskaźników izolacyjności akustycznej właściwej (R’A2, R’A1), natomiast poziom hałasu zewnętrznego powinien być prawidłowo oszacowany.


   Potwierdzenie zgodności ściany osłonowej w zakreie izolacyjności akustycznej wymaga przeprowadzenia badań typu zgodnie z normą PN-EN 13830:2005 i dotychczasową praktyką stosowaną w procedurach aprobacyjnych ITB.



Izolacyjność termiczna
   Wymaganie ochrony cieplnej budynków określone są w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [15 ], w rozdziale X „Oszczędność energii i izolacyjność cieplna”.


   Podstawę do obliczenia współczynnika przenikania ciepła U ścian osłonowych słupowo-ryglowych stanowi norma EN 13947:2006, lecz z doświadzeń ITB wynika, że nie dla wszystkich przypadków obliczenia te są wystarczające do oceny ścian.


   Odporność ogniowa, reakcja na ogień, rozprzestrzenianie ognia



   Ściany osłonowe typu zawieszonego lub wypełniającego powinny spełniać następujące funkcje:
• ograniczać rozprzestrzenianie się ognia między budynkami,
• ograniczać rozprzestrzenianie się i dymu między kondygnacjami budynku.



   Zgodnie z normą PN-EN 13830:2005 ściany osłonowe, z uwagi na bezpieczeństwo pożarowe, klasyfikuje się ze względu na odporność ogniową, reakcję na ogień i stopień rozprzestrzeniania się ognia.

 

 


Klasyfikacja i określenie właściwości
   Klasyfikacja ścian osłonowych, według wymagań przedstawionych w tabeli 4, powinna być określona dla każdego rozwiązania ściany, niezależnie od tego, czy jest to rozwiązanie indywidualne, czy rozwiązanie systemowe.


Określenie właściwości wyrobu może być pominięte w przypadku, gdy nie dotyczy ono przewidywanego zakresu użytkowania (w normie określone jest jako npd = wymaganie nieokreślone).


mgr inż. Krzysztof Mateja
Zakład Badań Lekkich Przegród i Przeszkleń ITB

 

inne artykuły tego autora:
- Ściany osłonowe szklane na wysokość kondygnacji , Krzysztof Mateja, Świat Szkła 7-8/2006
- Przegrody z oszkleniem mocowanym punktowo, Krzysztof Mateja, Świat Szkła 12/2003.



Literatura:
[1] Mateja K.: Wymagania techniczne i kryteria oceny ścian osłonowych w zakresie zagadnień wytrzymałościowo-konstrukcyjnych i szczelności.
[2] Korycki O.: Nowoczesne lekkie ściany osłonowe. II Konferencja Naukowo-techniczna ITB.
[3] PN-EN 13830:2005 Ściany osłonowe. Norma wyrobu.
[4] PN-EN 12153:2002 Ściany osłonowe. Przepuszczalność powietrza.
[5] PN-EN 12152:2002 Ściany osłonowe. Przepuszczalność powietrza. Wymagania eksploatacyjne.
[6] PN-EN 12155:2002 Ściany osłonowe. Wodoszczelność. Badania laboratoryjne pod ciśnieniem statycznym.
[7] PN-EN 12154:2002 Ściany osłonowe. Wodoszczelność. Wymagania eksploatacyjne i klasyfikacja.
[8] PN-EN 12154:2002 Ściany osłonowe. Wodoszczelność. Wymagania eksploatacyjne i klasyfikacja.
[9] PN-EN 12179:2002 Ściany osłonowe. Wytrzymałość na obciążenie wiatrem. Metoda badania.
[10] PN-EN 13116:2002 Ściany osłonowe. Wytrzymałość na obciążenie wiatrem. Wymagania eksploatacyjne.
[11] PN-EN 13049 Okna. Uderzenia ciałem miękkim i ciężkim. Metoda badania, wymagania dotyczące bezpieczeństwa i klasyfikacja.
[12] PN-EN 14019:2004 Ściany osłonowe.Odporność na uderzenia. Wymagania eksploatacyjne.
[13] PN-EN 12600:2004 Szkło w budownictwie. Badanie wahadłem. Udarowa metoda badania i klasyfikacja szkła płaskiego.
14] PN-82/B-02001 Obciążenia budowli. Zasady ustalania wartości.
[15] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowania. Dz. Ustaw Nr 75, poz. 690, rozdz. X.
[16] Dokument Informacyjny M (dotyczący dyrektywy 89/106/EWG) – Ocena zgodności w ramach Dyrektywy dot. wyrobów budowlanych: wstępne badania typu i zakładowa kontrola produkcji, Komisja Europejska, 4.05.2005
[17] Stanowisko Grupy Sektorowej SG: EN 13830 – Definicja grup wyrobów, dobór reprezentatywnych próbek do badania i stosowania zasad ekstrapolacji (rozszerzone zastosowanie) w odniesieniu do ścian osłonowych (CEN/TC33).
[18] Seria: „Dokumenty Unii Europejskiej dotyczące budownictwa” – Atestacja zgodności wyrobów budowlanych – nowe elementy, wyd. ITB (19), 2006

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.