To wszystko sprawia, że rynek poszukuje nowych możliwości zastosowania szkła, ale też rosną wymagania, jakie szkło musi spełnić. Poza bezpieczeństwem, elastyczność projektowania staje się podstawowym wymogiem. Jednym z wyróżników elastyczności w projektowaniu jest dostępność szerokiej gamy szkła kolorowego, zarówno hartowanego, pół-hartowanego jak i laminowanego.
Znane technologie produkcji barwnego szkła są ograniczone do niewielkich tafli szklanych, a to ze względu na stosunkowo niewielki popyt i wysokie nakłady inwestycyjne. Szkło takie produkowane jest w technologii ciągnionej i walcowanej. Stąd główne zastosowanie szkła barwionego to dekoracja wnętrz: jako elementy stapiane (tzw. fusing), czy też różne technologie ornamentowe, np. witraże. Szkło float barwione w masie oferowane jest w bardzo ograniczonej (zaledwie kilkanaście kolorów) palecie barw i znajduje zastosowanie głównie w fasadach.
Poza tym na rynku dostępne są szkła emaliowane i lakierowane.
Szkło emaliowane to zazwyczaj bezbarwne szkło float z naniesioną powłoką emalii ceramicznej, która po wysuszeniu jest następnie stapiana. Proces ten zachodzi w wysokich temperaturach, powyżej, 600oC. Dlatego też szkło emaliowanie oferowane jest, jako hartowane. Technologia wypalania znacznie ogranicza liczbę dostępnych barwników a tym samym możliwe do uzyskania kolory.
Dodatkowym ograniczeniem jest to, że emalii nie można nakładać na szkło powlekane. Ogranicza to zastosowanie szkła emaliowanego w tych fasadach, gdzie architekt wymaga jednakowego wyglądu elementów przeziernych i nieprzeziernych.
Szkło lakierowane powstaje w procesie nakładania farby na jedną powierzchnię szkła. Głównym problemem, jaki napotyka producent farby jest zwilżanie, a następnie przyczepność powłoki do szkła. Farby rozpuszczalnikowe nie są akceptowane z uwagi na ochronę środowiska naturalnego a wodne trudno zwilżają szkło. Stosowanie specjalnych dodatków podnosi cenę.
Obecnie dostępne są liczne farby dekoracyjne do szkła, jednakże ze względu na ich wysoką cenę nie nadają się do pokrywania znacznych powierzchni. Niektórzy wielcy producenci szkła oferują szkło dekoracyjne pokryte farbami poliuretanowymi lub akrylowymi np. Lackobel® czy PLANILAQUE EVOLUTION®. Niestety oferta jest ograniczona do stosunkowo niewielkiej gamy kolorów i do zastosowań wyłącznie wewnętrznych z uwagi na brak odporności na promieniowanie UV.
Ograniczenia te nie pozwalają stosować tych szkieł w fasadach, jako spandreli. Pokrycia takie mogą być nanoszone na szkło po jego zahartowaniu. Nie może być natomiast laminowane a to z uwagi na stosunkowo niską maksymalną temperaturę pracy.
Innym rodzajem farb do szkła są farby silikonowe. Występują w trzech wariantach:
● jako jednoskładnikowe rozpuszczalnikowe o ograniczonej gamie kolorów,
● jako dyspersje wodne – dowolne kolory kryjące,
● jako dwu-składnikowe – jako kryjące i półprzezroczyste.
W pierwszym przypadku mamy do czynienia z silikonami analogicznymi do znanych silikonów budowlanych „rozcieńczonymi” benzyna lakową. Farby te mają ograniczoną liczbę barw i są niekiedy stosowane przy dekorowaniu szkła.
Silikonowe farby dyspersje, wodne, o nazwie Opacicoat 300® są produkowane od przeszło 25 lat wyłącznie przez firmę ICD High Performance Coatings z USA. Firma oferuje dowolny kolor wg palety RAL a także dobór koloru wg przedstawionego wzoru. Dzięki stosowanym pigmentom nieorganicznym i silikonowej osnowie farby są odporne na promieniowanie UV, temperaturę do 180oC i mogą pracować we wszystkich środowiskach klimatycznych także w wysoko zanieczyszczonym. Dzięki swym własnościom szkło pokryte Opacicoat 300® może być laminowane, z zastosowaniem folii typu EVA. Dodatkową zaletą jest to, że pokrycie jest kompatybilne z większością szkieł powlekanych w tym miękkopowłokowe typu Low-E i może być nanoszone bezpośrednio na powłokę!
Podstawowym niedostatkiem tego typu pokrycia jest niska odporność na uszkodzenia mechaniczne, jako że po wyschnięciu mamy do czynienia z cienką powłoką elastycznego silikonu, która musi być chroniona przed zarysowaniami. Nawiasem mówiąc powłoka ta, jeżeli jest naniesiona odpowiednio grubo, może chronić szkło przed wypadnięciem z ramy w przypadku rozbicia, analogicznie jak szkło laminowane. Opacicoat 300® jest certyfikowany w USA i Kanadzie do takich zastosowań.
Silikonowe farby dwuskładnikowe, produkowane również przez ICD High Performance Coatings pod nazwą Opacicoat 500®, mają podobne właściwości do Opacicoat 300®.
Podstawową różnicą jest czas utwardzania naniesionej powłoki, kontrolowany temperaturą oraz konieczność wymieszania obu składników przed nałożeniem. Ponadto dostępna paleta kolorów jest znacznie mniejsza, ale dostępne są wersje półprzezroczyste. Ponadto pokrycie to może być stosowane w szkleniu strukturalnym bez usuwania powłoki.
Jak widać możliwości technologiczne zdobienia szkła są naprawdę duże. Budynki mogą być kolorowe i to raczej utrudniona dostępność informacji o istniejących technologiach stanowi ograniczenie w inwencji inwestorów czy projektantów.
Doradca Techniczny
więcej informacji: Świat Szkła 7-8/2008