Balustrady służą do zapewnienia bezpiecznego użytkowania schodów, tarasów, balkonów, loggii, itp. Standardowo są montowane na krawędzi zabezpieczającego elementu budowlanego, przy czym mogą także pełnić funkcję ozdobną. We współczesnych rozwiązaniach architektonicznych spotkać można coraz częściej szklane balustrady, stanowiące lżejszą i bardziej estetyczną alternatywę dla wykonywanych z tradycyjnych materiałów budowlanych.
Przepisy, wymagania i normy
Głównym zadaniem balustrad jest zabezpieczenie przed możliwością upadku osoby stojącej lub poruszającej się po powierzchni ograniczonej balustradą. Występują różne rozwiązania konstrukcyjno-materiałowe tych wyrobów, w tym z zastosowaniem szkła. Stanowią wtedy nowoczesne i jednocześnie eleganckie wyposażenie wnętrza lub wykończenie elewacji budynków. Szklane balustrady są instalowane głównie przy schodach, pochylniach, portfenetrach, balkonach, loggiach oraz tarasach, przy czym nie tylko w obiektach użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego, a także w budynkach mieszkalnych wielo- oraz jednorodzinnych.
Ze względów konstrukcyjnych, balustrady szklane najczęściej dzieli się na:
- balustrady całoszklane, mocowane np. wzdłuż dolnej krawędzi tafli szklanej,
- balustrady ze szklanym wypełnieniem, w których tafla jest mocowana do metalowej konstrukcji.
Balustrady powinny spełniać sformułowane w obowiązujących obligatoryjnie przepisach wymagania, przy czym zastosowanie w ich konstrukcji szkła związane jest z koniecznością spełnienia dodatkowych wymagań, głównie z zakresu bezpieczeństwa. W związku z tym architekci i konstruktorzy powinni na każdym etapie projektowania uwzględniać obowiązujące przepisy i normy.
Podstawowy dokument określający wymagania m.in. dla elementów budowlanych stanowi rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U z 2019 r., poz.1065 z późniejszymi zmianami). W jego dziale VII, dotyczącym bezpieczeństwa użytkowania, sformułowano wymagania odnoszące się bezpośrednio do balustrad.
W zakresie wykonawstwa sprecyzowano następujące wymogi:
- balustrady przy schodach, pochylniach, portfenetrach, balkonach i loggiach nie powinny mieć ostro zakończonych elementów, a ich konstrukcja powinna zapewniać przeniesienie sił poziomych, określonych w Polskiej Normie dotyczącej podstawowych obciążeń technologicznych i montażowych,
- wysokość i wypełnienie płaszczyzn pionowych powinny zapewniać skuteczną ochronę przed wypadnięciem osób.
- szklane elementy balustrad powinny być wykonane ze szkła o podwyższonej wytrzymałości na uderzenia, tłukącego się na drobne, nieostre kawałki.
W celu zapewnienia bezpiecznego użytkowania, balustrady powinny charakteryzować się następującymi wymiarami:
- minimalna wysokość balustrady (H), mierzona od poziomu podłogi do wierzchu poręczy powinna wynosić:
– H = 0,90 mm, w przypadku budynków jednorodzinnych i wnętrz mieszkań wielopoziomowych, odpowiadających kategorii użytkowania A wg normy PN-EN 1991-1-1:2004 Eurokod 1: Oddziaływania na konstrukcje – Część 1-1: Oddziaływania ogólne – Ciężar objętościowy, ciężar własny, obciążenia użytkowe w budynkach,
– H = 1,10 m, w przypadku pozostałych budynków i pomieszczeń, odpowiadających kategorii użytkowania A, B i C1 wg ww. normy,
maksymalny prześwit pomiędzy elementami wypełnienia balustrad i podłogą pomieszczenia lub wymiar otworu pomiędzy elementami wypełnienia balustrad powinien wynosić:
– 0,12 m, w przypadku budynków wielorodzinnych i zamieszkania zbiorowego, oświaty i wychowania oraz zakładów opieki zdrowotnej,
– 0,20 m, w przypadku pozostałych budynków (za wyjątkiem budynków jednorodzinnych i wnętrz mieszkań wielopoziomowych, dla których nie ogranicza się maksymalnego prześwitu, pomiędzy elementami balustrad i podłogą pomieszczenia lub wymiaru otworu, pomiędzy elementami wypełnienia).
