W nowoczesnych konstrukcjach obiektów kubaturowych coraz częściej spotykamy elewacje szklane, w których to tafle szklane są mocowane punktowo lub liniowo do konstrukcji wsporczych.
W tych rozwiązaniach spotykamy połączenia, które rzadko możemy znaleźć w literaturze, czy też w obowiązujących normach krajowych. Do takich połączeń możemy zaliczyć zakotwienia linowe, połączenia uciąglające z żeber szklanych, czy też klejenie szyb folią PVB.
Artykuł omawia problematykę stalowych konstrukcji wsporczych, linowych, z żeber szklanych. Omawia także stosowanie niektórych połączeń w wymienionych konstrukcjach. Porusza problematykę projektowania i realizacji fasad szklanych. Opisane przypadki stanowią jedynie część zagadnień, a wybrane przypadki są zdaniem autora istotne z punktu konstrukcyjnego.
Ramowe czy bezramowe?
Fasady szklane możemy podzielić na dwa zasadnicze typy, tj. fasady wykonane w systemie ramowym lub bezramowym. W pierwszym przypadku tafla szklana jest mocowana do elementów stalowych (np. profile JANSEN) lub do profili aluminiowych. Natomiast w bezramowych systemach przeszkleń strukturalnych tafla szklana jest mocowana punktowo do niezależnej konstrukcji nośnej.
Bezramowe systemy fasad szklanych dają projektantom większą swobodę w kształtowaniu przeszklonych kubatur niż w systemach ramowych. W systemach ramowych wyraźny podział paneli szklanych daje wrażenie przegrody. Ponadto na styku szkła i profilu od strony zewnętrznej często pojawiają się widoczne zacieki i gromadzi się brud. Zaletą systemów ramowych jest zdecydowanie niższy koszt fasady. Wynika to przede wszystkim z zastosowania szkła o mniejszej grubości, która, przy podparciu punktowym, musi być zawsze większa niż przy podparciu liniowym.
Należy pamiętać, że przy projektowaniu konstrukcji ramowych ciężar fasady powinien spoczywać na konstrukcji stropu górnego, tak aby zastosowane profile były rozciągane. Nie zastosowanie się do tego wymogu powoduje, że konstrukcje wsporcze są ściskane, a nie rozciągane. Pręt ściskany ma gabaryty zdecydowanie większe od pręta rozciąganego. Prowadzi to do zwiększenia szerokości profilu. Właściwie dobrane profile dla konstrukcji wsporczej mocującej liniowo szkło mogą mieć szerokość, np. dla profili stalowych, maksymalnie 50 mm. Profil ten powinien pracować jako rozciągany i zginany. Zginanie profilu wywoływane jest obciążeniem wiatrem. Zastosowanie profili aluminiowych powoduje zwiększenie gabarytów konstrukcji, gdyż aluminium ma moduł Younga trzykrotnie mniejszy od stali.
Bezramowe systemy przeszkleń strukturalnych dają projektantom dużą swobodę w kształtowaniu przeszklonych kubatur. Ich istotą jest punktowe mocowanie paneli szklanych do niezależnej konstrukcji nośnej. Odnosimy wówczas wrażenie, że mamy przed sobą gładką szklaną powierzchnię. Wrażenie to pogłębia wykorzystanie żeber szklanych jako elementów nośnych. Fasady szklane mogą mieć zatem zróżnicowaną kolorystykę, przybierać dowolne kształty i formy. Istotnym zagadnieniem przy projektowaniu i wykonywaniu tych konstrukcji jest odpowiedni dobór połączeń. Połączenia te należy dobierać mając na uwadze nie tylko względy wytrzymałościowe, lecz także estetykę oraz ekonomię zastosowanego połączenia. Prostota wykonania połączenia jest także ważnym elementem przy doborze rozwiązania konstrukcyjnego.
Zagadnienia w fazie koncepcji
Przy opracowywaniu koncepcji całego obiektu istotnym zagadnieniem jest właściwy dobór schematów statycznych i zastosowanego systemu. Właściwa koncepcja, dobór schematów konstrukcyjnych, wpływa na zmniejszenie kosztów realizacji danego przedsięwzięcia, w szczególności ma to miejsce dla wysokich fasad.
W zależności od dobranego systemu wykonania fasady należy przewidzieć dodatkową konstrukcję wsporczą przenoszącą obciążenia od ciężaru własnego fasady oraz od wiatru. Znaczenia ma to przy zastosowaniu fasad o konstrukcji wiszącej, np. typu JANSEN lub profili aluminiowych, w których kształtowniki są podwieszane do stropów. Znaczny ciężar paneli szklanych powoduje przekazywanie znaczących sił pionowych na górne kondygnacje stropów. Także przyjęcie rozwiązania konstrukcji wsporczej wykonanej z lin lub żeber szklanych powoduje potrzebę uwzględnienia dużych sił osiowych, a przy żebrach szklanych mocowanych na sztywno, także momentów zginających.
Właściwie dobrana koncepcja oraz uwzględnienie dodatkowych sił (od fasady) ułatwia wykonanie projektu oraz późniejszą realizację zadania. Ważnym czynnikiem przy doborze rodzaju fasad i przekryć szklanych jest określenie kosztów. Fasady szklane mają istotny wpływ na końcowy koszt całej inwestycji. Uświadomienie inwestora na etapie przedprojektowym o koszcie danej fasady wpływa na podjęcie właściwej decyzji. Spotykane w praktyce zmiany systemu przeszkleń na tańsze i ekonomiczniejsze już w trakcie realizacji zadania powoduje potrzebę dostosowania danej konstrukcji do innego systemu. Wiąże się to z przekazywaniem innego rodzaju sił, a korekta dostosowująca konstrukcje do nowej sytuacji zwiększa niepotrzebne wydatki na inwestycję. Im później zmiana systemu następuje, tym koszt ten jest wyższy. Niekiedy zmiana systemu w trakcie realizacji obiektu może być praktycznie niemożliwa, albo zbyt kosztowna.
Innym problemem jest podział paneli szklanych w zależności od stosunku powierzchni do grubości i od stosunku powierzchni do ceny za 1m2. W zależności od strefy klimatycznej, rodzaju zamocowań należy dobrać właściwe gabaryty paneli szklanych oraz ich grubość osiągając minimalną cenę.
Zagadnienia na etapie sporządzania projektu i realizacji
Niezależnie od zastosowanego systemu zasadniczą sprawą jest właściwy podział paneli szklanych. Ich gabaryty oraz sposób podparcia mają wpływ na grubość poszczególnych tafli. Od grubości poszczególnych warstw zależy koszt całego panelu szklanego. Pomimo warunków konstrukcyjnych i ekonomicznych gabaryty paneli szklanych należy dobrać głównie pod względem architektonicznym i estetycznym.
W systemach ramowych w projektowaniu należy uwzględnić:
- spełnienie stanu granicznego nośności,
- spełnienie stanu granicznego użytkowania,
- estetykę i ekonomikę rozwiązań.
Estetyka rozwiązania, czyli właściwy dobór kształtu profilu, jego stosunkowo małych gabarytów, jest sprawą ważną, gdyż wpływa na końcowy wygląd elewacji. Podział paneli szklanych powinien spełniać możliwości produkcyjne, jak również uwzględniać optymalne wymiary panelu ze względu na grubość szkła, co wiąże się z końcowym kosztem panelu szklanego.
Ostre wymogi przemieszczeniowe konstrukcji wsporczej (L/500; L/350; L/300) sprawiają, że to stan graniczny użytkowania często decyduje o wymiarach przekroju poprzecznego pręta, a nie stan graniczny nośności. W szczególności dla profili aluminiowych, w których to moduł Younga jest trzykrotnie mniejszy o modułu sprężystości podłużnej stali (Ealum << Estali). Dlatego też profile stalowe typu JANSEN są popularne i stanowią dużą konkurencyjność do analogicznych profili aluminiowych.
Najczęściej spotykane awarie w obiektach, w których użyto profile do mocowania paneli szklanych, przede wszystkim wynikają z użycia profili o mniejszym przekroju niż nakazywały obliczenia statyczno-wytrzymałościowe. Fasady szklane w czasie wiejących wiatrów oraz opadów atmosferycznych, poprzez nadmierne przemieszczenia, tracą swoją szczelność. Autor spotkał się z paroma takimi przypadkami, w których zastosowano przekroje o mniejszej sztywności niż to wynikało z obliczeń, co w konsekwencji prowadziło do rozszczelnienia przegrody.
W systemach bezramowych, w których to panele szklane są mocowane punktowo, konstrukcje wsporcze przekazują większe obciążenia na konstrukcję zasadniczą niż w systemach ramowych. W szczególności ma to miejsce w konstrukcjach wsporczych linowych lub z zastosowaniem żeber szklanych.
Na rys. 1 pokazano konstrukcję wsporczą linową przekrycia dachowego budynku PKO BP S.A. w Białymstoku. Podobne konstrukcje wykonano w późniejszym okresie w Warszawie (z firmą POLRING).
Zaprojektowano konstrukcję cięgnowo-prętową w kształcie kraty. Pas górny był zaprojektowany z liny o średnicy 8 mm, natomiast pas dolny z liny o średnicy 12 mm. Krzyżulce zaprojektowano z prętów o średnicy 6 mm, a słupki z rur o średnicy 60,3/5,0. Pasy krat, jak i krzyżulce, były wstępnie sprężone. Dach w kształcie paraboli miał w rzucie wymiary 8,6x11,55 m. Konstrukcję stalowę wykonano ze stali kwasoodpornej, tj. ze stali chromowo-niklowej. Liny stalowe były kotwione w specjalnie zaprojektowanych uchwytach, natomiast pręty były mocowane w tulejkach.
Takie rozwiązanie pozwoliło uzyskać małe wymiary gabarytowe nie tylko poszczególnych elementów ale i poszczególnych węzłów. Zaprojektowanie przedstawionej konstrukcji wymaga znajomości nie tylko podstaw budownictwa, lecz także znajomości mechaniki. Ważnym elementem przy realizowaniu obiektu jest sprężanie konstrukcji, tj. kolejność sprężania poszczególnych lin i krzyżulców, jak i sposób weryfikacji sprężania.
Podobne konstrukcje kratowo-linowe można wykonać dla fasad. Zasadniczą sprawą przy takich konstrukcjach jest prawidłowe rozwiązanie geometrii kraty. Ponieważ pas dolny i górny kraty jest wykonany z lin, to projektowana konstrukcja powinna mieć trzy osie symetrii tj. w płaszczyźnie kraty, oś pionową przechodzącą przez środek kraty oraz oś poziomą przechodzącą przez środek geometryczny kraty. Spotykane rozwiązania konstrukcji wsporczych linowych, w których brak którejkolwiek osi symetrii powoduje trudności przy napięciu lin.
Wiąże się to ze zmianą geometrii kraty przy napinaniu lin. W konstrukcjach kratowo-linowych, w których występują także krzyżulce linowe, istotna jest kolejność napinania lin. Istotne jest tu kotwienie liny, wykonanie odpowiednich gwintów (przy ręcznym napinaniu zalecane są gwinty trapezowe) oraz połączenia pomiędzy liną, a słupkiem kraty. Te ostatnie połączenie powinno być tak zrealizowane, aby w trakcie montażu był zapewniony przesuw liny. Dopiero po naciągnięciu lin powinno być zapewnione pełne kotwienie pasa w słupku.
Wymiary gabarytowe konstrukcji wsporczej, w szczególności krat linowych są ważne, bo od ich kształtu zależą wielkości sił przekazywanych na konstrukcję. Przede wszystkim istotna jest wysokość kraty, bo od niej zależą wielkości sił przekazywane na konstrukcję zasadniczą. Także od wysokości kraty zależą przemieszczenia pionowe. Im wyższa krata, tym przemieszczenia te są mniejsze. Zalecana wysokość kraty mieści się w przedziale L/6-L/8 (L – długość kraty).
Materiały zastosowane do wykonania konstrukcji wsporczych są to przeważnie stale chromo-niklowe, należące do stali austenicznych. Stale te powinny mieć minimum 17% chromu. Stal różnych gatunków użyta w konstrukcji powinna być poprzedzielana materiałami izolującymi, ze względu na różnicę potencjałów elektrycznych różnych składników stali (różnica potencjałów prowadzi do powstania korozji).
Właściwy dobór lin w konstrukcjach wsporczych jest ważny i ma istotny wpływ na pracę konstrukcji wsporczej fasady. Wybór ten uzależniamy nie tylko od spełnienia warunków stanów granicznych nośności i użytkowania, ale także od warunków konstrukcyjnych. Między innymi dobór liny uzależniony jest od sposobu kotwienia.
Zasadniczo liny dzielimy na trzy podstawowe rodzaje:
- otwarte, skręcane, ze stali szlachetnej,
- otwarte, skręcane, powlekane galwanicznie,
- całkowicie zamknięte.
Liny otwarte, skręcane ze stali szlachetnej są wykonane najczęściej ze stali zbliżonej do parametrów stali H17N14M2. Należy tutaj nadmienić, że gama stali chromowo-niklowych jest w krajach zachodnich zdecydowanie większa niż u nas, stąd też jest brak polskich odpowiedników oznaczeń. Liny otwarte, skręcane składają się z pojedynczych skręcanych drutów. Wadą tych lin jest niski moduł Younga oraz konieczność kotwienia poprzez zastosowanie kausz. Dodatkowo, liny otwarte wykonane ze stali nierdzewnej są nieodporne na otoczenie chlorków.
Z tych względów w konstrukcjach szklanych stosujemy liny całkowicie zamknięte. Liny te charakteryzują się wysokim modułem Younga (około 175 GPa). Istotną zaletą tych lin jest ich duża wytrzymałość przy siłach działających na powierzchnię liny. Ta zaleta umożliwia stosowanie na linach zacisków oraz uchwytów o stosunkowo małych gabarytach.
Ponadto, kombinacja grubych drutów zamykających oraz wewnętrzne wypełnienie daje dobrą ochronę antykorozyjną. Właściwy dobór stali na zaciski i uchwyty jest też sprawą bardzo istotną w szczególności przy linach zamkniętych wykonanych ze stali chromowo-niklowych (różnica potencjału elektrochemicznego powinna być jak najmniejsza, aby nie powstało ogniwo).
Na rys. 2 przedstawiono zakotwienie liny zamkniętej wykonanej ze stali chromowo-niklowej wg projektu autora w obiekcie TVN w Warszawie. W tulei zakotwiono linę o średnicy 8 mm.
Przy doborze rozwiązania należy ustalić następujące wymiary:
- długość zakotwienia liny,
- średnicę wewnętrzną i zewnętrzną tulei (zewnętrzna średnica nie może być za duża),
- ustalić gwint na śrubie regulacyjnej, w zależności od sposobu napinania liny,
- ustalić długość gwintu na śrubie regulacyjnej (z uwzględnieniem wszystkich odchyłek na konstrukcji mogących wystąpić w czasie realizacji obiektu),
- ustalić średnicę sworznia oraz grubość blachy, do której mocowana jest tuleja,
- ustalić średnicę zewnętrzną tulei.
Wszystkie wymiary zakotwienia powinny być dobrane do siły zrywającej linę tak, aby całość zaprojektowanego zakotwienia ulegała zniszczeniu po zerwaniu liny. Ponieważ zakotwienia te są kluczowe w rozwiązaniach całej konstrukcji proponuje się wykonanie badania laboratoryjnego sprawdzającego nośność danego połączenia. W przedstawionym zakotwieniu badania nieniszczące wykonano (po zaciśnięciu liny) do siły 50 kN (siła zrywająca liny wynosiła 60 kN), sprawdzając poprawność wykonania zakotwienia liny. Postuluje się w trakcie wykonywania zakotwienia lin sprawdzenie każdorazowo połączenia przez wprowadzenie określonej siły rozciągającej w warsztacie lub na placu budowy.
Przy projektowaniu konstrukcji lin i ich zakotwień należy w miarę możliwości:
- dobierać średnicę lin jak najmniejszą aby przekazywane siły na konstrukcję były małe,
- układ konstrukcyjny powinien być dobrany w sposób zapewniający identyczną pracę zaprojektowanych połączeń,
- gabaryty całego zakotwienia powinny być zminimalizowane, aby całość konstrukcji wyglądała estetycznie i lekko.
Folie PVB w szybach warstwowych
Właściwy dobór grubości szkła wpływa nie tylko na bezpieczeństwo konstrukcji, lecz również na koszt wykonania całej fasady. Różnica cen w zależności od grubości tafli jest znacząca i jej kompetentny dobór jest bardzo istotny. Nie zawsze możemy stosować tafle pojedyncze ze względu na ich ograniczoną grubość (maksymalna grubość tafli wynosi 19-25 mm). Wtedy powinniśmy stosować tafle zespolone folią PVB. Także względy bezpieczeństwa nakazują stosowanie szkła laminowanego. Szkło laminowane składa się z dwóch lub więcej warstw tafli szklanych połączonych ze sobą całą powierzchnią za pomocą żywic lub folii PVB (poliwinylobutyralowej).
Szkło laminowane bezpieczne wytwarzane jest głównie z folią PVB. Laminat szklany wytwarzany jest w procesie autoklawizacji w temperaturze około 140oC i sprasowany pod ciśnieniem ok. 10 atmosfer (1 MPa). Dotychczas szyba ze szkła laminowanego była wymiarowana bez uwzględnienia wpływu zespolenia za pomocą folii i zakładano możliwość swobodnego poślizgu szyb względem tafli (takie podejście jest m.in. w normie niemieckiej DIN).
W takim przypadku całe obciążenie przypadające na szybę warstwową dzielone jest wagowo w zależności od sztywności poszczególnych szyb. Najnowsze badania dowodzą, że warstwy zespalane, pomimo rozciągania się i pełzania, wykazują zauważalne działanie zespalające. W pracy [1] przedstawiono naprężenia i ugięcia w zależności od modułu sprężystości postaciowej folii dla szyby zespolonej o wymiarach 1500x2000 mm, podpartej przegubowo na krawędziach i obciążonych powierzchniowo. Na wykresie nie uwzględniono wpływów reologicznych, tj. wpływu czasu.
Na rys. 3 widać, że dla stosunkowo małych wartości modułu sprężystości postaciowej ugięcie płyty zmniejsza się znacząco. Dla większych wartości modułu sprężystości postaciowej folii możemy mówić o pełnym zespoleniu. W badaniach laboratoryjnych przeprowadzonych w ośrodkach zagranicznych stwierdzono, że nawet mała sztywność postaciowa folii ma istotny wpływ na deformację tafli warstwowych i rozkładu naprężeń. Przytaczane badania wykazują istotny wpływ temperatury na nośność szyb warstwowych. Przy niskich temperaturach następuje pełne zespolenie szyb. Przy wyższych temperaturach, powyżej 23oC, wraz ze wzrostem temperatury maleje wartość naprężeń ścinających przenoszonych przez folie.
Z tego względu powinno się inaczej uwzględniać współpracę folii w krajach północnych (np. Szwecji) i w południowych (np. Grecji). Także obciążenia krótkotrwałe są w stanie przenieść znacznie więcej niż obciążenia długotrwałe. Ma to znaczenie przy doborze grubości szkła warstwowego obciążonego wiatrem, które to obciążenie zaliczane jest do obciążenia krótkotrwałego. Sposoby wymiarowania szyb warstwowych możemy znaleźć w publikacji [2, 3], w której przedstawiono metodę wiskozosprężystą obliczeń, z zastosowaniem metody reologicznej oraz z uwzględnieniem nieliniowego zachowania się materiału przy obciążaniu i odciążaniu.
Aktualnie prowadzone badania w ośrodkach zagranicznych pozwalają stwierdzić znaczne rezerwy nośności szyb zespolonych folią PVB. W tablicy 1 przedstawiono obliczenia płyty szklanej warstwowej o grubości 2x6 mm o wymiarach 1300x1300 mm i podpartych przegubowo. Z tablicy można zauważyć, że dla rozpatrywanej płyty szklanej naprężenia i ugięcia bez uwzględnienia zespolenia są odpowiednio o 54% i 114% większe od uzyskanych z badań.
W tablicy 1 zamieszczono obliczenia wykonane programem „MEPLA”, w zależności od sztywności folii. Program ten został opracowany na Uniwersytecie Technicznym w Aachen w celu obliczania płyt warstwowych zespolonych. Obecne normy zagraniczne do wymiarowania szyb warstwowych nie uwzględniają współpracy folii. Badania potwierdzają potrzebę przełożenia pozytywnych wyników na ustalenia normowe, aby powstałe poprzez laminowanie rezerwy nośności były bezpiecznie uwzględniane przy doborze grubości szkła.
Uciąglanie żeber szklanych
Innym, istotnym połączeniem często występującym w konstrukcjach szklanych jest łączenie żeber szklanych pomiędzy sobą śrubami sprężającymi, poprzez blachy stalowe. Blachy stalowe najczęściej są wykonane ze stali chromowo-niklowej. Na rys. 4 pokazano ideę uciąglenia żeber szklanych.
Połączenie te powinno spełniać następujące wymogi:
- blachy nakładkowe powinny być gładkie i równomiernie przylegać do tafli szklanej,
- pomiędzy blachą a żebrem powinna być przekładka izolująca o dobrej wytrzymałości, przekładka ta powinna w czasie sprężania nie ulec uszkodzeniu (np. wykonana z plastików o dobrych parametrach wytrzymałościowych, tzw. HIPS’ów),
- w otworach, w których będą śruby sprężające należy umieścić tulejki izolujące,
- blachy chromowo-niklowe powinny przenosić moment zginający (wykonane ze stali austenicznych o dobrych parametrach wytrzymałościowych) ,
- sprężanie śrub powinno odbywać się wg kolejności podanej w tabeli 2 i sprężanie to powinno być podzielone na kilka etapów.
W tablicy 2 zauważamy, że dokręcanie śrub przy uciąglaniu żeber powinno odbywać się zawsze od śrub położonych w środku rozpiętości. Kolejność jest tu istotna, gdyż przy sprężaniu śrub nie powinna powstać w żebrze szklanym siła rozciągająca, ponieważ szkło ma niską wytrzymałość na rozciąganie.
Przykładowe zakotwienie lin
Obecnie na rynku możemy spotkać wiele systemów zakotwień lin. Systemy te są dobrze dopracowane. Nośności poszczególnych połączeń są tablicowane, dzięki czemu mogą być łatwo stosowane. Wadą opracowanych systemów jest przede wszystkim cena jednostkowa wyrobu, co przy większych elewacjach stanowi dość duży udział procentowy w wykonaniu takiej konstrukcji.
Alternatywą może być wykonanie indywidualnych połączeń, dostosowanych do danych rozwiązań. Rozwiązania indywidualne i wykonane w polskich warsztatach jest parokrotnie tańsze od gotowych systemów. Dodatkowo można sprawdzać dany wyrób w krajowych ośrodkach badawczych. Dodatkową zaletą takich rozwiązań jest stosowanie stali nierdzewnych o dowolnym składzie chemicznym.
Natomiast systemowe rozwiązania opierają się najczęściej na dwóch gatunkach stali nierdzewnej. Stanowi to pewne ograniczenie, gdyż właściwy dobór stali nierdzewnej austenicznej powinien zależeć od środowiska, w jakim konstrukcja będzie pracować.
Reasumując, stosowanie indywidualnych rozwiązań kotwienia lin (patrz rys. 1) powoduje obniżenie kosztów realizacji znacząco. Wadą rozwiązań indywidualnych jest zwiększony nakład pracy projektanta, który musi opracować w detalach wszelkie połączenia kotwienia, gwintowanie itp. Przykładem kotwienia liny z możliwością regulacji siły naciągu przedstawia rys. 5.
Podsumowanie
Na podstawie wieloletnich doświadczeń w zakresie projektowania i wykonywania fasad szklanych oraz wykonywanych ekspertyz fasad i przeszkleń możemy stwierdzić:
1. Najistotniejszą fazą projektowania i wykonywania fasad i przekryć szklanych jest faza koncepcyjna i właściwy sposób szacowania kosztów przedsięwzięcia. W tym także przygotowanie odpowiedniej konstrukcji do przeniesienia obciążeń z fasad np. kotwienia lin lub ciężaru fasad podwieszonych.
2. Prostota rozwiązań konstrukcyjnych, proste schematy statyczne (głównie dla konstrukcji linowych) jest sprawą istotną, gdyż realizacja zadania jest łatwiejsza dla ekip montażowych.
3. Skomplikowane schematy statyczne, a w szczególności schematy statyczne, w których brak jednego elementu powoduje, że układ staje się niestabilny, należą do konstrukcji zwiększonego zagrożenia awarią i nie powinny być stosowane.
4. Niejasne systemy konstrukcyjne z lin z brakiem trzech osi symetrii nie powinny być stosowane (wyjaśnienie w punkcie 3).
5. Własne systemy zakotwień zdecydowanie obniżają koszty realizacji przekryć i fasad szklanych.
Politechnika Wrocławska
Literatura
[1] Sedlacek G., Blank K., Glas im Konstruktiven Ingenieurbaum, Ernst & Sohn, Berlin, 1999
[2] Fornalczyk I., Projektowanie przeszkleń fasad i przekryć dachowych ze szkła strukturalnego, Praca dyplomowa pod kierunkiem J. Gierczaka, Instytut Budownictwa Politechniki Wrocławskiej, 2002
[3] Bohmann, Ein numerisches Verfahren zur Berechnung von Verbundglasscheiben, RWTH Aachen, 1999
patrz też:
- Analiza numeryczna konstrukcji szklanych mocowanych punktowo Cz. 2, Barbara Szczerbal, Dariusz Włochal, Adam Glema, Tomasz Łodygowski, Świat Szkła 6/2009
- Analiza numeryczna konstrukcji szklanych mocowanych punktowo Cz. 1, Barbara Szczerbal, Dariusz Włochal, Adam Glema, Tomasz Łodygowski, Świat Szkła 4/2009
- Badanie doświadczalne konstrukcji szklanych mocowanych punktowo, Barbara Szczerbal, Dariusz Włochal, Adam Glema, Tomasz Łodygowski, Świat Szkła 3/2009
- Łączniki do punktowego mocowania szkła Cz. 3, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 3/2009
- Konstrukcje wsporcze fasad szklanych , Jan Gierczak, Świat Szkła 2/2009
- Projektowanie szklanych konstrukcji mocowanych punktowo, Barbara Szczerbal, Dariusz Włochal, Adam Glema, Tomasz Łodygowski, Świat Szkła 2/2009
- Łączniki do mechanicznego mocowania szklanych elewacji Cz. 2, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 2/2009
- Łączniki punktowe w szklanych konstrukcjach, Barbara Szczerbal, Dariusz Włochal, Adam Glema, Tomasz Łodygowski, Świat Szkła 1/2009
- Stosowanie mas uszczelniających do fasad, Szymon Nadzieja, Świat Szkła 9/2008
- Łączniki do mechanicznego mocowania szklanych elewacji Cz. 1, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 6/2008
- Specyfika połączeń metalowo-szklanych i metody analizy, Maciej Cwyl, Świat Szkła 4/2008
- Rozwój fasad budynków reprezentacyjnych w oparciu o konstrukcje cięgnowe, Maciej Cwyl, Świat Szkła 2/2008
- Konstrukcje cięgnowe w budownictwie wielkopowierzchniowym, Maciej Cwyl, Świat Szkła 11/2007
- Podstawy projektowania przeszkleń mocowanych punktowo, Marek Czupkiewicz, Świat Szkła 7-8/2007
- Wymagania techniczne i kryteria oceny ścian osłonowych wg PN-EN 13830 Cz.1, Krzysztof Mateja, Świat Szkła 4/2007
- Silikony w mocowania punktowych i liniowych, Tomasz Wierzchowski, Świat Szkła 1/2007
- Modelowanie i analiza połączeń punktowych, Marcin Cwyl, Leszek Kwaśniewski, Wojciech Żurawski, Świat Szkła 10/2006
- Badania punktowych połączeń klejonych w konstrukcjach fasad metalowo-szklanych, Marcin Cwyl, Wojciech Żurawski, Świat Szkła 7-8/2006
- Mocowania punktowe jako takie, Maksymilian Rejman Novaglas , Świat Szkła 12/2005
- Mocowania punktowe – utrzymają wiele, Gerhard Bertsch Langle Glas, Świat Szkła 11/2005
- Delikatne formy budowlane, Franz-Jörg Dall, Świat Szkła 9/2005
- Ściany osłonowe z oszkleniem mocowanym mechanicznie Cz. 2, Artur Piekarczuk, Świat Szkła 6/2005
- Ściany osłonowe z oszkleniem mocowanym mechanicznie Cz. 1, Artur Piekarczuk, Świat Szkła 5/2005
- POLIEDRA SKY GLASS fasada z punktowym mocowaniem szkła, METRA, Świat Szkła 3/2005
- Polski rodowód, GLASS-MAL, Świat Szkła 3/2005
- Bezramowe przekrycia i fasady szklane, Jan Gierczyk, Świat Szkła 10/2004
- Sprawdzone narzędzia, GUARDIAN, Świat Szkła 9/2004
- Połączenia w elewacjach szklanych, Jan Gierczak, Świat Szkła 6/2004
- Uwarunkowania techniczne projektowania i realizacji, Marcin Brzezicki, Świat Szkła 6/2004
- KDG w Warszawie, Krzysztof Sznajder, Maria Białoskórska POLRING-GLAS Świat Szkła 5/2004
- Pierwsza wrocławska podwójna fasada, Marcin Brzezicki, Magdalena Baborska-Narożny, Świat Szkła 5/2004
- Oszklenie mocowane mechanicznie – znak czasu, Bartosz Stasieńko Jordahl-Pfeifer, Świat Szkła 4/2004
- SPINIG – punktowe mocowanie szkła, GLASS-MAL, Świat Szkła 4/2004
- Przegrody z oszkleniem mocowanym punktowo, Krzysztof Mateja, Świat Szkła 12/2003
- Kopuła nad BLUE CITY, Jadwiga Wrzesińska , Świat Szkła 12/2003
- STRUCTURA system mocowania punktowego, Glaverbel, Świat Szkła 12/2003
- Planar – nowa śruba, Świat Szkła 12/2002
- Okucia punktowe DORMA, Świat Szkła 7/2002
- Szklane ściany mocowane mechanicznie Cz. 3, Jolanta Lessig, Świat Szkła 4/2002
- Szklane ściany mocowane mechanicznie Cz. 2, Jolanta Lessig, Świat Szkła 2-3/2002
- Szklane ściany mocowane mechanicznie Cz. 1, Jolanta Lessig, Świat Szkła 1/2002
więcej informacji: Świat Szkła 2/2009
inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne