Wymagania ogólne wynikające z aktów prawnych
    W trosce o konsumenta w zjednoczonej Europie stworzono system mający na celu zwrócenie szczególnej uwagi na sprawy bezpieczeństwa. Podstawowe znaczenie w tym systemie mają dyrektywy konsumenckie, implementowane przez prawodawstwo poszczególnych krajów członkowskich: dyrektywa nr 85/374/EWG z 25 lipca 1985 r. dotycząca odpowiedzialności cywilnej za wadliwe wyroby oraz dyrektywa nr 2001/95/WE z dnia 3 grudnia 2001 r. dotycząca ogólnego bezpieczeństwa wyrobów. W Polsce ww. dyrektywy zostały implementowane w niżej wymienionych aktach prawnych:
● ustawie z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. 2000, nr 22, poz. 271)
● ustawie z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz. U. 2003, nr 229, poz. 2275 z późn. zm.)
● ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. w sprawie systemu oceny zgodności (Dz. U. 2002, nr 166, poz. 1360 z późn. zm)

    Na system ochrony konsumenta składają się również tak zwane dyrektywy nowego podejścia i oznakowanie CE. Przykładem takiej dyrektywy jest obowiązująca w zakresie oceny zgodności wyrobów budowlanych dyrektywa 89/106/EWG.
    Tak więc określając wymagania dla poszczególnych produktów należy zawsze brać pod uwagę zarówno zagadnienia określone w obowiązujących przepisach prawnych, jak i uwzględnić wymagania wynikające z nieobligatoryjnych polskich norm.

Szkło budowlane

    W celu zakwalifikowania danego produktu do grupy wyrobów budowlanych, podlegających dyrektywie nowego podejścia 89/106/EWG, należy w pierwszej kolejności ocenić, czy dany wyrób spełnia kryteria określone definicją zawartą w art. 2 pkt 1 ustawy z dn. 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. z 2004 r. nr 92, poz. 881 z późn. zm.). Zgodnie z ww. definicją przez wyrób budowlany należy rozumieć: rzecz ruchomą, bez względu na stopień jej przetworzenia, przeznaczoną do obrotu, wytworzoną w celu zastosowania w sposób trwały w obiekcie budowlanym, wprowadzoną do obrotu jako wyrób pojedynczy lub jako zestaw wyrobów do stosowania we wzajemnym połączeniu, stanowiącym integralną całość użytkową i mającą wpływ na spełnienie wymagań podstawowych, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dn. 07 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2003 r. nr 207 poz. 2016 oraz z 2004 r. nr 6, poz. 41) .
    Spełnienie powyższej definicji nie jest warunkiem wystarczającym aby zdefiniować wyroby jako budowlane. Ponadto wyroby te powinny być objęte zakresem przedmiotowym mandatów Komisji Europejskiej na opracowanie norm zharmonizowanych z dyrektywą 89/106 EWG oraz wytycznych do europejskich aprobat technicznych.
    Wyrobami budowlanymi będą również te, dla których możliwe jest ustanowienie aprobaty technicznej, a których nie objęto ww. mandatami, zostały zaś umieszczone w wykazie wydanym, w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, na wniosek właściwej jednostki aprobującej. Należy zaznaczyć, że dotychczas taki wykaz nie został określony. Ponadto dyrektywa 89/106 EWG i ustawa o wyrobach budowlanych przewidują możliwość uznania za budowlane również tych wyrobów, które zostaną umieszczone w wykazie wyrobów mających niewielkie znaczenie dla zdrowia i bezpieczeństwa, jeżeli Komisja Europejska określi taki wykaz.
    W grupie wyrobów ze szkła, klasyfikowanych zgodnie z powyższymi zasadami jako budowlane, możemy znaleźć produkty zdobione farbami ceramicznymi. Należą do nich osłony pryszniców, umywalki, brodziki.

Szkło do kabin prysznicowych
    Kabina prysznicowa jest to zestaw panelu, paneli lub drzwi dla celów natryskowych, zabudowany na miejscu lub wokół miejsca prysznicowego z odpływem wody, brodzika lub wanny, połączony z jedną ścianą lub kilkoma ścianami głównej konstrukcji budowlanej, mający zapewnić obszar odprowadzania wody.
    W konstrukcji kabin prysznicowych mogą być zastosowane różne tworzywa. W przypadku gdy wykorzystane jest szkło, powinno ono spełniać wymagania określone w normie PN-EN 14428: 2006 Kabiny prysznicowe. Wymagania funkcjonalności i metody badań. Norma ta jest jedną z norm zharmonizowanych dla urządzeń sanitarnych i została opracowana na podstawie mandatu Komisji Europejskiej M/110 i wspiera zasadnicze wymagania dyrektywy UE.
    Szkło wykorzystane w kabinach prysznicowych powinno spełniać wymagania normy PN-EN 12150-1:2000 Szkło w budownictwie. Termicznie hartowane bezpieczne szkło sodowo-wapniowo-krzemianowe. Część 1: Definicje i opis, z wyjątkiem badania siatki spękań.
    Badania siatki spękań wykonuje się zgodnie z metodą określoną w normie PN-EN 14428.
    Badanie siatki spękań określa, czy szkło pęka w sposób bezpieczny.
    Zasadnicza różnica w badaniu siatki spękań według normy PN-EN 14428 w porównaniu z normą PN-EN 12150-1 polega na przygotowaniu próbek do badań. Zgodnie z normą PN-EN 12150-1 wymiar próbek do badań powinien wynosić 360x1100 mm, natomiast według normy PN-EN 14428 próbka powinna mieć powierzchnię 1,7 +/-0,17 m2, przy minimalnym stosunku 2:1. Dodatkowo w normie PN-EN 14428 określono wymagania dotyczące próbek szkła giętego, które powinny być takie, jak je zaprojektowano dla wyrobu.
    Podczas badania (fot. 1-4, AQUAFORM S.A.) próbki są uderzane stalowym punktakiem w określony punkt (leżący 13 mm od dłuższej krawędzi próbki, pośrodku jej długości), do momentu pojawienia się spękań. Po upływie 4-5 minut od pęknięcia szkła następuje zliczanie odłamków i pomiar największego odłamka. Obszar o promieniu 100 mm wokół punktu uderzenia i pas brzeżny o szerokości 25 mm nie podlegają ocenie. Zliczania dokonuje się po nałożeniu szablonu o boku 50x 50 +/-1 mm na powierzchnię spękanej próbki. Należy policzyć ilość wolnych od pęknięć odłamków wewnątrz szablonu (fot. 1). Minimalna liczba odłamków powinna wynosić 40. Maksymalna długość odłamków powinna być mniejsza niż 100 mm.

    Oprócz badania siatki spękań dla termicznie hartowanego szkła sodowo-wapniowokrzemianowego należy wykonać pomiar wytrzymałości mechanicznej wg normy PN-EN 12150-1. W tablicy nr 1 zamieszczono wymagane wartości wytrzymałości mechanicznej, mierzonej zgodnie z normą PN-EN 1288:2002 Szkło w budownictwie. Określanie wytrzymałości szkła na zginanie. Część 3: Badanie na próbkach podpartych na dwóch podporach (czteropunktowe zginanie).

    W celu zaklasyfikowania wyrobów szklanych do jednej z trzech głównych klas, po uderzeniu i ocenie sposobu pękania stosuje się metodę badania wahadłem udarowym pojedynczych tafli szkła płaskiego podaną w normie PN-EN 12600:2004 Szkło w  budownictwie. Badanie wahadłem. Udarowa metoda badania i klasyfikacja szkła płaskiego. W celu zapewnienia ochrony w przypadku niezamierzonego zderzenia człowieka z szybą, termicznie hartowane bezpieczne szkło powinno wykazywać co najmniej 3 klasę odporności (wysokość spadania elementu udarowego 190 mm). Szklane elementy kabin prysznicowych mogą być zdobione farbami ceramicznymi utrwalanymi termicznie w trakcie procesu hartowania. Na zdjęciach nr 5-9 przedstawiono przykłady fragmentów zdobionych elementów szklanych do kabin prysznicowych, na zdjęciu nr 10 kabinę prysznicową. Jeżeli zdobienia umieszczone są tylko na części powierzchni szklanej, nie podlegają odrębnym wymaganiom. Odrębne wymagania dotyczą szkła emaliowanego na całej powierzchni i różnią się od wymagań podanych w normie PN-EN 12150 dla innych rodzajów szkła pod względem liczebności próbek i grubości szkła. Do badań wytrzymałości mechanicznej szkła emaliowanego pobiera się co najmniej 10 próbek o minimalnej produkowanej grubości, w odróżnieniu od pozostałych rodzajów szkła, dla których wymagane jest pobranie próbek z każdej grubości. Wstępne badania typu obowiązują producenta zarówno w zakresie bezbarwnego lub zdobionego na części powierzchni termicznie hartowanego bezpiecznego szkła sodowo-wapniowo-krzemianowego, jak i emaliowanego.

Umywalki
    Ceramika wciąż zajmuje czołową pozycję wśród sanitarnych elementów wyposażenia łazienek, ze względu na swoje walory estetyczne i użytkowe - łatwość utrzymania w czystości, trwałość. Jednak coraz częściej w tym zakresie stosuje się wiele rozwiązań związanych ze szkłem.
    Przeglądając oferty dostawców urządzeń sanitarnych można stwierdzić, że szkło znalazło zastosowanie zwłaszcza jako tworzywo do produkcji umywalek (fot. 11-12, P.P.H. KRZEMIEŃ).

    System oceny zgodności umywalek został przedstawiony w normie zharmonizowanej PN-EN 14688:2007 Urządzenia sanitarne. Umywalki. Wymagania funkcjonalne i metody badań.
    W ww. normie określono wymagania funkcjonalne i metody badań dla umywalek do użytku domowego, w tym umywalek wykonanych ze szkła. Wymagania obejmują następujące właściwości: statyczne obciążenie, odprowadzanie wody, odporność na zmiany temperatury, odporność na środki chemiczne i plamiące, odporność na zarysowania, odporność na ścieranie, zdolność do czyszczenia, natężenie przepływu w otworze przelewowym.

Szkło meblowe
    Przeglądając katalogi z wyposażeniem wnętrz możemy dostrzec szeroką gamę wyrobów, w których szkło łączy się z płaszczyznami meblowymi. Takie zastosowanie doskonale urozmaica zestawy i kompozycje mebli, zarówno pod względem użytkowym, jak i estetycznym. Popularne są elementy szklane zastosowane między innymi w witrynach mebli - kuchennych, jadalnych i łazienkowych - w szafach wnękowych, blatach  stołów, półkach meblowych, kuchennych i łazienkowych (fot. 13, P.P.H. KRZEMIEŃ). W wielu wymienionych wyrobach szkło zawiera zdobienia wykonane farbami ceramicznymi.
    Niezależnie jednak od procesu wykonania danego wyrobu meblowego, każdy powinien spełniać wymagania określone w /w ustawie o ogólnym bezpieczeństwie produktów określone w art. 4 ust.2 w zakresie:
● cech produktu, w tym dotyczących składu, opakowania, instrukcji montażu,
● oddziaływania na inne produkty,
● wyglądu, jego oznakowania, ostrzeżeń i instrukcji dotyczących użytkowania oraz informacji na temat samego wyrobu meblowego,
● użytkowania przez konsumentów narażonych na niebezpieczeństwo w zawiązku z używaniem produktu, uwzględniając w szczególności dzieci i osoby starsze.
    Nie ustanowiono szczegółowych przepisów Wspólnoty Europejskiej dotyczących mebli mieszkaniowych. Wymagania w zakresie tych wyrobów zostały określone w nieobligatoryjnej normie PN-EN 14749:2007 Domowe i kuchenne segmenty do przechowywania oraz blaty. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i metody badawcze. Wyżej wymieniona norma określa wymagania bezpieczeństwa i metody badań konstrukcji różnych typów mebli mieszkaniowych. Obejmuje meble kuchenne i łazienkowe, całkowicie zmontowane i gotowe do użytkowania, w tym płyty robocze kuchenne i łazienkowe, części ruchome i nieruchome oraz części wykonane ze szkła. Norma dotyczy wyłącznie wytrzymałości samej szafki i jej części, nie dotyczy zaś bezpieczeństwa zależnego od konstrukcji budynku np. wytrzymałości szafek zawieszanych na ścianie. Badania stateczności mebli określone w w/w normie uwzględniają poprawkę na pochyłe lub nierówne podłogi i wpływ miękkich dywanów.
    Metody badań określono w normie PN-EN 14072:2006 Szkło meblowe.
    Norma ta dotyczy badań szkła zarówno płaskiego, jak i giętego, stosowanego w meblach poziomo i pionowo. Badania te mają na celu symulację sił spowodowanych uderzeniem częściami ciała ludzkiego. Wprowadzone metody nie obejmują półek ze szkła i szkła podpartego na całej powierzchni, łącznie z lustrami przymocowanymi do ściany.
    Podstawowym wymaganiem dla szkła stosowanego w meblach jest, aby było ono szkłem bezpiecznym. Zgodnie z normą PN-EN 14749, każdy zewnętrzny, pionowy element ze szkła o powierzchni minimum 0,1 m2, którego najmniejszy wymiar jest co najmniej równy 200 mm oraz każda jego część znajdująca się poniżej 900 mm od podłogi, nie powinna się stłuc podczas badania zgodnie z EN 14072 albo powinna się stłuc w określony w normie sposób. W przypadku, gdy szkło zostało rozbite przez przyrząd do uderzania dopuszczalne jest:
● ukazanie się licznych pęknięć pod warunkiem, że fragmenty szkła pozostają w połączeniu i nie rozdzielają się - przypadek charakterystyczny dla szkła warstwowego,
● rozdrobnienie szkła, w wyniku którego powstało wiele nieszkodliwych części - sposób pękania charakterystyczny dla szkła hartowanego i obrabianego cieplnie.

Szkło do sprzętu AGD

    Bezpieczne szkło hartowane znajduje również zastosowanie jako element sprzętu gospodarstwa domowego - półki w lodówkach, szyby wewnętrzne i zewnętrznie do piekarników oraz do pokryw i szuflad. Zdobienie farbami ceramicznymi stosowane jest najczęściej na szybach zewnętrznych piekarników. Wzór graficzny przeważnie nanoszony jest metodą sitodruku.
    W nieobligatoryjnej normie PN-B-13067.1997 Szyby hartowane do sprzętu grzejnego zamieszczono określenia, rodzaje i metody badań oraz wymagania dotyczące kształtu, wymiarów, wad wykonania, odporności termicznej na nagłe zmiany temperatury, charakteru siatki spękań, wytrzymałości na uderzenie oraz cechowania. W części dotyczącej zdobienia określa się jako niedopuszczalne wady sitodruku: niejednolitą barwę i odcień, wtrącenia, plamy i miejsca przeświecające, widoczne zarówno w świetle przechodzącym, jak i odbitym, krawędzie wzoru nieostre lub rozmazane.

Szkło gospodarcze

    Wyroby szkła gospodarczego powinny być zgodne z normą PN-EN 1388-2:2000 Materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z produktami spożywczymi. Powierzchnie krzemianowe. Oznaczanie ołowiu i kadmu uwalnianego z powierzchni krzemianowych wyrobów innych niż wyroby ceramiczne. Podano w niej metodę oznaczania ołowiu i kadmu uwalnianego z wyrobów, których powierzchnie krzemianowe ze szkła, tworzywa ceramiczno-szklanego lub emalii przezroczystej, przeznaczone są do kontaktu z produktami spożywczymi. Określono także metodę badania, dotyczącą oznaczania ołowiu i kadmu uwalnianego z obrzeża naczynia przeznaczonego do picia, które mogą być badane również tą metodą. Dopuszczalne ilości uwalnianego ołowiu i kadmu, określone w normie PN-B13210:1997 Wyroby szklane i ceramiczne przeznaczone do kontaktu z żywnością. Dopuszczalne ilości uwalnianego ołowiu i kadmu, przedstawiono w tablicy nr 2.

    W kontekście coraz bardziej powszechnego stosowania, zarówno w gospodarstwach domowych, jak i zakładach zbiorowego żywienia, mechanicznych urządzeń zmywających, bardzo istotnym zagadnieniem stała się odporność naczyń na mechaniczne zmywanie. Odpornością na zmywanie określamy zdolność wyrobu do wytrzymania pewnej liczby cykli badań bez odniesienia znaczących zmian.
    W normie PN-EN 12875-1:2005 Odporność naczyń na mechaniczne zmywanie. Część 1: Wzorcowa metoda badania wyrobów domowego użytku przedstawiono metodę badania odporności wyrobów domowego użytku wykonanych m.in. ze szkła, poddanych narażeniom chemicznym, termicznym i mechanicznym podczas mechanicznego zmywania w zmywarkach domowego użytku. Przedstawione są w niej wymagania, sposób prowadzenia badań i ocena stopnia zmian wyglądu powierzchni po co najmniej 125 cyklach mycia, następnie wielokrotności 250 cykli. Określa się liczbę cykli, po których wady zostały ujawnione.
    W normie PN-EN 12875-2:2006 Odporność naczyń na mechaniczne zmywanie. Część 2: Kontrola niemetalowych wyrobów podano warunki kontroli wzrokowej niemetalowych naczyń stołowych, przeznaczonych do kontaktu z produktami spożywczymi, po badaniach odporności na zmywanie według procedur podanych w innych częściach niniejszej normy, dotyczących wyrobów użytku domowego, przemysłowego i dla zakładów zbiorowego żywienia

Szklane elementy oświetleniowe
    Pojęciem klosza szklanego określa się osłonę ze szkła przezroczystego lub rozpraszającego, służącą do osłonięcia źródła światła, rozpraszania światła lub zmiany jego rozprzestrzeniania lub barwy. Klosz może być wykonany z jednej lub kilku dopasowanych części. Szkła oświetleniowego dotyczy norma PN-B-13060:1972 Klosze szklane do elektrycznych opraw oświetleniowych. Wymagania i badania. Norma ta nie zawiera wymagań związanych z powierzchniami szklanymi dekorowanymi farbami ceramicznymi.

 Mozaiki szklane
    Farby ceramiczne znalazły zastosowanie w zdobieniu w procesie formowania szklanych elementów dekoracyjnych - listew, dekorów, które łączone są z tradycyjnymi płytkami ceramicznymi, a także mozaiki z kształtek o niewielkich rozmiarach, służących do wykańczania dużych powierzchni, np. łazienek (fot. 14 i 15, P.P.H. KRZEMIEŃ). Dla mozaiki zastosowanej w postaci elementów dekoracyjnych nie znaleziono norm zawierających wymagania.

* * *

    Różnorodne wyroby ze szkła stały się obecnie jednym z podstawowych elementów wyposażenia współczesnego wnętrza. Szkło jest wskaźnikiem dobrego smaku, dodając pomieszczeniom stylu i elegancji. Jednak zanim staniemy się posiadaczem szklanego wyrobu, powinniśmy zwrócić uwagę, czy producent zadbał o zagwarantowanie naszego bezpieczeństwa. Powinno nas o tym poinformować oznakowanie produktu. W przypadku szkła budowlanego jest to oznakowanie CE, które świadczy o tym, że producent zadeklarował zgodność wyrobu z zasadniczymi wymaganiami zawartymi w dyrektywie budowlanej. Należy podkreślić, że zasady oceny zgodności wyrobów w UE zezwalają producentom na przeprowadzenie samodzielnej oceny, po której następuje wprowadzanie tych wyrobów na rynek, bez konieczności jakiejkolwiek kontroli przez niezależną stronę trzecią. Takie postępowanie może budzić obawy, że na rynku, a następnie w użytkowaniu znajdą się wyroby, które nie będą spełniały odpowiednich wymagań. Tu pojawia się miejsce dla certyfikacji dobrowolnej, prowadzącej do wydania certyfikatu, którego posiadanie uwidocznione zostanie na wyrobie przy pomocy czytelnego znaku. Znak ten potwierdzi zgodność wyrobu z wymaganiami określonymi w dokumentach normatywnych.

mgr inż. Małgorzata Marecka
mgr inż. Irena Witosławska

patrz też:


- Wyroby ze szkła zdobione farbami ceramicznymi – wymagania i badania , Małgorzata Marecka, Irena Witosławska, Świat Szkła 3/2009

- Techniki zdobienia szkła - Zdobienie w procesie formowania , Małgorzata Marecka, Irena Witosławska,  Świat Szkła 12/2006

- Techniki zdobienia szkła - Matowanie , Małgorzata Marecka, Irena Witosławska, Świat Szkła 3/2006

- Techniki zdobienia szkła - Natrysk , Małgorzata Marecka, Irena Witosławska, Świat Szkła 12/2005

- Techniki zdobienia szkła - Malowanie ręczne , Małgorzata Marecka, Irena Witosławska, Świat Szkła 10/2005

- Techniki zdobienia szkła - Sitodruk bezpośredni , Małgorzata Marecka, Irena Witosławska, Świat Szkła 7-8/2005

- Techniki zdobienia szkła - Sitodruk pośredni (kalkomania) , Małgorzata Marecka, Irena Witosławska, Świat Szkła 5/2005

oraz:

- Techniki Zdobienia szkła - Malowanie ręczne  , Małgorzata Marecka, Irena Witosławska, Świat Szkła - Wydania Specjalne/Szkło zdobione,

- Techniki zdobienia szkła - Zdobienie w procesie formowania , Małgorzata Marecka, Irena Witosławska Świat Szkła - Wydania Specjalne/Szkło zdobione

inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.