Wymagania przepisów w zakresie bezpieczeństwa pożarowego przekryć dachowych
Wymagania wynikające z § 216 ust. 1, dotyczą przekryć dachów w odniesieniu do całego układu przekrycia warstwowego i zależą od klasy odporności pożarowej budynku. W przypadku budynku zakwalifikowanego do klasy odporności pożarowej „A” i „B”, przekrycie dachu powinno spełniać wymagania w klasie odporności ogniowej E 30. Przekrycie o odporności ogniowej E 15 wymagane jest w przypadku budynków o klasie odporności pożarowej „C”. Wymagania sformułowano aby ograniczyć wydobywanie się płomieni i płonących głowni z budynku objętego pożarem, a więc aby ograniczyć możliwość przerzutu ognia na budynki sąsiednie. Jeżeli do przekrycia przewidziane są elementy instalacji lub sufit podwieszony powinno ono spełniać także kryterium nośności R.
W § 218 ust. 1 i ust. 2 określono wymagania w zakresie odporności ogniowej przekrycia dachu budynku niższego, w zależności od usytuowania w stosunku do budynku wyższego.
Wymagania te dotyczą zapewnienia szczelności ogniowej E 30 pasa przekrycia dachu budynku niższego o szerokości 8 m, przyległego lub usytuowanego bliżej niż 8 m od ściany z otworami budynku wyższego, wówczas, gdy najbliżej położonych otwór w ścianie budynku wyższego znajduje się w odległości mniejszej niż 10 m od dachu budynku niższego lub gdy gęstość obciążenia ogniowego w budynku niższym przekracza 2000 MJ/m2 a otwór w ścianie budynku wyższego znajduje się w odległości większej niż 10 m.
Wymagania te dotyczą także części niższej tego samego budynku, jeżeli ta część stanowi odrębną strefę pożarową i zostały sformułowane aby ograniczyć możliwość przerzutu pożaru z budynku lub części niższej budynku na wyższy lub wyższą część tego samego budynku. Ogranicza to także możliwość spowodowania pożaru części niższej, np. na skutek wyrzucenia palących się przedmiotów z części wyższej.
Wymagania w zakresie odporności ogniowej nie dotyczą naświetli dachowych, lukarn i okien połaciowych (z zastrzeżeniem § 218), jeśli otwory w połaci dachowej nie zajmują więcej niż 20% jej powierzchni.
Wymagania dotyczące odporności ogniowej przekrycia dachu mogą również wynikać z wymagań stawianych przez Inwestorów lub Ubezpieczycieli lecz nie mogą być one na niższym poziomie niż wymagania określone w obowiązujących przepisach techniczno-budowlanych.
Wymagania w zakresie rozprzestrzeniania ognia są podane w § 216.2 [1]. Zgodnie z nimi przekrycie dachowe powinno być nierozprzestrzeniające ognia, w niektórych wypadkach wymienionych w w/w paragrafie dopuszcza się słabo rozprzestrzeniające ogień.
Norma PN-ENV 1187 wprowadza cztery odrębne metody badań. Są to badania oparte na metodach, odpowiednio: niemieckiej, skandynawskiej, francuskiej i brytyjskiej). Metody oznaczono symbolami: t1, t2, t3, t4.
W Polsce, jako metodę badawczą służącą do określania klasyfikacji przekryć dachowych w zakresie rozprzestrzeniania ognia, przyjmuje się test l wg normy PN-ENV 1187, w którym stosuje się oddziaływania ogniowe w postaci płonącej żagwi. Klasyfikacji dokonuje się wg normy PN-EN 13501–5[2] – tablica 1.
Na użytek krajowy kryteria oceny dachów wg PN-EN 13501–5 test l dzieli się na dwie grupy:
a) powierzchniowe rozprzestrzenianie ognia:
● zasięg zniszczenia (na zewnątrz i wewnątrz dachu) w górę dachu <0,700 m,
● zasięg zniszczenia (na zewnątrz i wewnątrz dachu) w dół dachu <0,600 m,
● maksymalny zasięg zniszczenia na skutek spalania (na zewnątrz i wewnątrz dachu) <0,800 m,
● brak palących się materiałów (kropli/odpadów stałych) spadających od strony eksponowanej,
● boczny zasięg ognia nie osiąga krawędzi mierzonej strefy (pasa),
● maksymalny zasięg — promień zniszczenia na dachach płaskich (na zewnątrz i wewnątrz dachu) <0,200 m;
b) penetracja ognia do wewnątrz budynku:
● brak palących/żarzących się cząstek penetrujących konstrukcję dachu,
● brak pojedynczych dziur o powierzchni >25 mm2,
● suma powierzchni wszystkich dziur <4500 mm2,
● brak wewnętrznego spalania w postaci żarzenia.
Dachy klasy BROOF (t1) klasyfikuje się jako dachy nierozprzestrzeniające ogień.
Dachy klasy FROOF (t1) klasyfikuje się jako dachy silnie rozprzestrzeniające ogień.
Przekrycia spełniające kryteria b) i nie spełniające jednego lub więcej kryteriów a) klasyfikuje się jako słabo rozprzestrzeniające ogień.
Wymagania w zakresie rozprzestrzeniania ognia dotyczą całego przekrycia wraz z naświetlami dachowymi, lukarnami i oknami połaciowymi. Norma PN ENV 1187 bad. 1 podaje zasady badań tego typu wyrobów.
Jeżeli w przekryciu dachowym są stosowane klapy dymowe to zgodnie z §216.4 [1] mogą być wykonywane z materiałów łatwo zapalnych.
Właściwości ogniowe stosowanych naświetli dachowych, lukarn i okien połaciowych.
Do wykonywania kopuł i wypełnień naświetli dachowych, lukarn i okien połaciowych są stosowane następujące materiały:
● szkło,
● polichlorek winylu,
● poliwęglan,
● polimetakrylan metylu (akryl),
● zbrojony poliester.
Szkło jest materiałem niepalnym ale nie oznacza to, że szklone naświetla spełniają automatycznie wymagania nierozprzestrzeniania ognia. Pod wpływem oddziaływania źródła ognia szkło pęka, mogą tworzyć się otwory o powierzchni przekraczającej wymagania normy klasyfikacyjnej (tablica 1). W warunkach pożaru rzeczywistego przez powstałe otwory pożar może wnikać do wnętrza budynku. Z przeprowadzonych doświadczeń wynika, że naświetla wykonane ze szkieł stosowanych do przegród klasy EI spełniają również wymagania nierozprzestrzeniania ognia (odporności na działanie ognia zewnętrznego).
Pozostałe materiały są palne. Przy czym polichlorek winylu, poliwęglan i polimetakrylan metylu mają właściwości termoplastyczne (miękną i płyną pod wpływem podwyższonej temperatury). Ich zachowanie w warunkach badania odporności na działanie ognia zewnętrznego jest zróżnicowane: polichlorek winylu i poliwęglan miękną pod wpływem źródła ognia i tworzą się otwory o powierzchni przekraczającej wartości dopuszczalne normą. Ich spalanie jest mało intensywne i ustaje po zagaśnięciu źródła ognia. Niektóre płyty poliwęglanowe komorowe o grubościach powyżej 25 mm spełniają wymagania klasy BROOF (t1).
Płyty z polimetakrylanu metylu palą się intensywnie a w czasie spalania tworzą się płonące krople (rys. 1). Zachowanie naświetli ze zbrojonego poliestru zależy od zastosowanych surowców. W przypadku stosowania surowców z dodatkiem retardantów możliwe jest otrzymanie klasy BROOF (t1). Wygląd takiego świetlika po badaniach przedstawia rys. 2. W przypadku stosowania surowców bez dodatków ogniochronnych możliwa jest klasyfikacja słabego rozprzestrzeniania ognia (tablica 1).
Niekiedy stosowane są również świetliki z kopułami dwuwarstwowymi. Z przeprowadzonych badań wynika, że świetliki z podwójną warstwą akrylową nie spełniają wymagań. Świetliki z wierzchnią warstwą z akrylu a dolną ze zbrojonego poliestru były klasyfikowane do słabo rozprzestrzeniających ognia. W tym przypadku następowało całkowite wypalenie akrylu (powierzchniowe rozprzestrzenianie ognia) ale spalanie nie było spalania dolnej warstwy z poliestru (nie było penetracji ognia) (rys. 3).
Podsumowanie
1. Wymagania w zakresie odporności ogniowej nie dotyczą naświetli dachowych, lukarn i okien połaciowych (z zastrzeżeniem §218 [1]), jeśli otwory w połaci dachowej nie zajmują więcej niż 20% jej powierzchni,
2. Jeżeli w przekryciu dachowym są stosowane klapy dymowe, to zgodnie z §216.4 [1] mogą być wykonywane z materiałów łatwo zapalnych.
3. Wymagania w zakresie rozprzestrzeniania ognia dotyczą całego przekrycia wraz z naświetlami dachowymi, lukarnami i oknami połaciowymi.
4. Naświetla wykonane ze szkieł stosowanych do przegród klasy EI spełniają również wymagania nierozprzestrzeniania ognia (odporności na działanie ognia zewnętrznego).
Andrzej Kolbrecki, Bartłomiej Papis, Kamil Perzyna
ITB
Bibiografia
1. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki (Dz.U. nr 75, poz. 690),
2. PN-ENV 1187 Metody badań oddziaływania ognia zewnętrznego na dachy
3. PN-EN 13501 Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków Część 5: Klasyfikacja na podstawie badań oddziaływania ognia zewnętrznego na dachy
patrz też:
- Specjalność: oddymianie , Robert Sienkiewicz, Świat Szkła 4/2010
- "Kopuły" bez tajemnic , Tadeusz Michałowski, Świat Szkła 9/2009
- Przekrycia dachowe i naświetla z tworzyw sztucznych , Andrzej Kolbrecki, Bartłomiej Papis, Kamil Perzyna, Świat Szkła 4/2009
- Zastosowanie świetlików dachowych i okien fasadowych jako urządzeń oddymiających , Piotr Głąbski, Świat Szkła - Przegrody przeszklone w ochronie przeciwpożarowej 01/2008
- Wymagania i badania pojedynczych (punktowych) świetlików dachowych , Andrzej Dusza, Świat Szkła 1/2008
- Zastosowanie świetlików dachowych i okien fasadowych jako urządzeń oddymiających , Piotr Głąbski, Świat Szkła 6/2007
- Świetliki dachowe w ochronie przeciwpożarowej , Krzysztof Bagiński, Świat Szkła 12/2005
więcej informacji : Świat Szkła 4/2009
inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne