Dobieranie potrzebnej ilości nawiewników
Przepisy określają, jaka powinna być intensywność wentylacji w budynkach mieszkalnych. Ustalone są ilości powietrza (w m3/h), jakie należy usuwać z poszczególnych typów pomieszczeń: kuchni, łazienki, toalety, pomieszczeń gospodarczych oraz niektórych pokoi - szczegółowe wartości podano w ramce.
Jednocześnie przepisy określają, że ilość powietrza doprowadzanego do mieszkania lub domu musi być równa ilości powietrza usuwanego, przy czym nie może być mniejsza niż 20 m3 na osobę w ciągu godziny. Zbyt mały dopływ powietrza zewnętrznego spowoduje zmniejszenie intensywności wentylacji lub zaburzenia w jej działaniu (odwrócenie ciągu w kanałach wentylacyjnych lub dymowych, zakłócenia w spalaniu gazu).
Należy więc pamiętać, że bilans powietrza nawiewanego i wywiewanego musi być wyrównany.
Planując doprowadzenie powietrza należy poza jego ilością zaplanować także sposób jego dostarczania. Zgodnie z zasadami prawidłowej wentylacji (a także wymaganiami normowymi) powietrze świeże, zewnętrzne, doprowadza się do wszystkich pokoi, skąd będzie ono przepływać przez pozostałe pomieszczenia w kierunku kanałów wywiewnych.
Pierwszym krokiem do określenia liczby nawiewników jest obliczenie wielkości strumienia powietrza wentylacyjnego dla całego domu. Należy więc zsumować ilości powietrza, które powinny być usuwane z pomieszczeń, w których znajdują się kanały wywiewne (zgodnie z wymaganiami prezentowanymi w ramce).
Następnie należy wstępnie określić liczbę nawiewników. Wartość całkowitego strumienia powietrza dzieli się przez wielkość strumienia powietrza, jaki może doprowadzić jeden nawiewnik, a wynik zaokrąglić w górę. W ten sposób zostanie określona liczba nawiewników, które doprowadzą oczekiwana ilość powietrza zewnętrznego. Na przykład gdy całkowity, wymagany strumień powietrza wynosi 150 m3/h (mieszkanie z kuchnią wyposażoną w kuchenkę gazową, łazienką i osobną toaletą) i podzielimy go przez 30 m3/h (wydajność przykładowego nawiewnika), okaże się, że potrzebne jest 5 nawiewników.
Gdy zostanie wstępnie określona liczba nawiewników, należy rozplanować ich rozmieszczenie. Bezwzględnie w każdym pokoju należy przewidzieć co najmniej jeden nawiewnik. W pokojach o niewielkiej kubaturze (pokój typowej wysokości i powierzchni do około 20 m2) jeden nawiewnik powinien zapewnić odpowiedni dopływ powietrza. W pokojach większych (np. salon, o typowej wysokości i powierzchni ponad 20 m2) najczęściej będzie konieczne założenie dwóch nawiewników, gdyż jeden może się okazać za mało wydajny, aby zapewnić oczekiwaną wymianę powietrza.
Okno drewniane
Okno PVC
Sposób montażu nawiewnika
Prawidłowe umiejscowienie i montaż nawiewnika mogą zadecydować o sprawności całego systemu wentylacji. Jeśli na skutek różnych błędów ograniczymy przepływ powietrza, spowoduje to zmniejszenie wydajności wentylacji i pogorszenie komfortu użytkowników. Urządzenia dostarczające świeżego powietrza powinno montować się w pomieszczeniach mniej zanieczyszczonych: w sypialni i innych pokojach. Natomiast kratki wentylacyjne wyciągowe odbierające zużyte powietrze powinny być instalowane w pomieszczeniach, gdzie powietrze jest bardziej zanieczyszczone: kuchni, łazience i WC. Nawiewniki, zgodnie ze wskazaniami normy, montuje się w górnej części okien lub w górnej części ścian zewnętrznych.
Nawiewnik najczęściej jest montowany w profilu skrzydła lub ościeżnicy. Instaluje się je w ten sposób zarówno w oknach drewnianych, z PVC, jak i aluminiowych.
W oknach z tworzyw sztucznych otwory wykonuje się często bezpośrednio w przylgach okiennych skrzydła i ościeżnicy. Taki sposób montażu nie narusza elementów stalowego wzmocnienia profilu okiennego i dlatego stosowany jest najczęściej.
okno drewniane w skrzydle
okno drewniane w ościeżnicy
W oknach drewnianych montaż wygląda trochę inaczej. W ich przypadku otwory wykonywane są albo w samym skrzydle albo w ościeżnicy. Montaż w skrzydle jest korzystniejszym sposobem, a czasem jedynie możliwym. Często zdarza się bowiem tak, że po osadzeniu okna (szczególnie jeśli prowadzone są jednocześnie prace docieplania ścian) ościeżnica jest całkowicie przykryta i nie ma fizycznych możliwości by zamontować nawiewnik. Ponadto należy pamiętać, że odległość pomiędzy górną krawędzią nawiewnika a węgarkiem powinna wynosić min. 5 cm by zachować swobodny wypływ powietrza. Uwzględniając ten drugi warunek wybór skrzydła jako lokalizacji montażu wydaje się być lepszy.
W oknach aluminiowych proces montażu jest trochę bardziej skomplikowany. Z uwagi na właściwości cieplne aluminium montaż w przylgach jest niemożliwy. Kontakt zimnego powietrza z oknem będzie powodował wykroplenie pary wodnej. Może do tego dojść gdy powietrza będzie krążyło wewnątrz ramy okiennej. Aby uniknąć tego problemu w oknie montuje się specjalną mufę teleskopową, która zabezpiecza profil przed krążeniem powietrza. W taki sposób nawiewnik można zamontować bezpośrednio w skrzydle lub w ościeżnicy.
Montaż jest możliwy nie tylko podczas produkcji okna, ale także w gotowych, wbudowanych oknach. Najczęściej wymaga jedynie wyfrezowania w profilu otworów zgodnie z zaleceniami producenta, przykręceniu nawiewnika i założeniu osłon. Należy jednak ściśle przestrzegać wskazówek producenta nawiewnika, który określa wymiary i rozmieszczenie otworów. Najczęściej są to dwa, trzy podłużne otwory, wymiarami dostosowane do konstrukcji nawiewnika i okna. Niestety, często się jednak zdarza, szczególnie przy montażu w oknach istniejących, że montażyści zamiast jednego większego otworu nawiercają kilkanaście pojedynczych mniejszych otworów. Jest to niepoprawne z uwagi na znaczne ograniczenie w przepływie powietrza sięgające niekiedy 50%.
Zamontowany nawiewnik nie powinien stanowić przeszkody w zamykaniu i otwieraniu okna. Nawiewniki najczęściej montuje się w środku skrzydła, kierując się głównie względami estetycznymi. Okazuje się jednak (szczególnie przy nawiewnikach z rozbudowana częścią wewnętrzną i oknach otwieranych do środka), że podczas otwierania skrzydła rozwieranego może być ono blokowane przez nawiewnik. Gwałtowne otwarcie okna może spowodować uszkodzenie nawiewnika i ściany. Żeby ograniczyć takie zagrożenie korzystnym jest przesunięcie nawiewnika bardziej do zewnętrznej krawędzi skrzydła (w kierunku klamki).
Właśnie ze względu na wpływ chłodnego powietrza z zewnątrz (szczególnie w zimie) nawiewniki muszą być umieszczone w górnej części okna (na skrzydle lub ościeżnicy okna) lub zamiast części okna – tzw. wkład wszybowy. Innym rozwiązaniem są nawiewniki ścienne, które muszą być umieszczone obok lub ponad oknem, jednak nie niżej niż na wysokości 2 m ponad poziomem podłogi. W ogrzewanym pomieszczeniu powietrze na tej wysokości jest najcieplejsze – zimne dostające się z zewnątrz ogrzewa się od niego i otrzymujemy powietrze o średniej temperaturze pokojowej.
Możliwy jest również montaż nawiewnika w otworze okiennym, między nadprożem a górną krawędzią ościeżnicy lub w kasecie (obudowie) rolety zewnętrznej.
Producenci systemów profili okiennych oferują także specjalne nawiewniki montowane wewnątrz profilu. Urządzenia te są montowane podczas produkcji okna. Wykorzystują zasadę działania podobną do nawiewników ciśnieniowych.
Tadeusz Michałowski
Według wskazań Polskiej Normy PN-83/B-03430 Az3 2000 ilość powietrza, jaką musimy usunąć (a więc i dostarczyć) z mieszkania lub domu dla poszczególnych pomieszczeń wynosi odpowiednio: . kuchnia z oknem zewnętrznym wyposażona w kuchenkę gazową lub węglową – 70 m3, . kuchnia z oknem zewnętrznym wyposażona w kuchenkę elektryczną: - w mieszkaniu do trzech osób – 30 m3, - w mieszkaniu dla więcej niż trzech osób – 50 m3, . kuchnia bez okna zewnętrznego lub wnęka kuchenna wyposażona w kuchnię elektryczną – 50 m3, . łazienka (z WC lub bez) – 50 m3, . oddzielne WC – 30 m3, . pomocnicze pomieszczenie bezokienne (garderoba, schowek) – 15 m3. |
Tadeusz Michałowski
Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym
patrz też:
- 10 powodów montażu nawiewnika Część 2, Tadeusz Michałowski, Świat Szkła 1/2010
- 10 powodów montażu nawiewnika Część 1, Tadeusz Michałowski, Świat Szkła 11/2009
- Nawiewniki okienne ciśnieniowe a higrosterowane, Janusz Kopecki, Świat Szkła 11/2009
- Okna z nawiewnikami - świeże powietrze w naszym domu, Świat Szkła portal
- Nie lekceważ zagrożeń, możesz im zapobiec! , Świat Szkła portal
- Specjalista ochrony przed słońcem i naturalnej wentylacji, Świat Szkła 7-8/2009
- Jakość powietrza i energooszczędność, Świat Szkła portal
- Świeże powietrze przez cały rok , Świat Szkła portal
- Automatyczny nawiewnik V40P - zdrowo i energooszczędnie, Świat Szkła portal
- Nawiewniki okienne - niepozorny sprzymierzeniec zdrowia, Świat Szkła portal
- Nawiewniki - fakty i mity. Część 2, Tadeusz Michałowski, Świat Szkła 6/2009
- Nawiewniki - fakty i mity. Część 1 , Tadeusz Michałowski, Świat Szkła 5/2009
- Nawiewnik powietrza - podstawowe wyposażenie okna, Marzena Smolińska, Świat Szkła 5/2009,
- Przepuszczalność powietrza okien w różnych klimatach, Marek Żarnoch, Świat Szkła 2/2009
- Właściwości akustyczne nawiewników powietrza, Jacek Nurzyński, Świat Szkła 9/2008,
- Świeże powietrze przez cały rok, Świat Szkła portal
- Naturalna wentylacja z ochroną akustyczną, Janusz Gluza i Grzegorz Jaworski, Świat Szkła 9/2008
- Uniwersalny nawietrzak kompaktowy, Świat Szkła portal
inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne