To tytuł wystawy, która została otwarta 25 marca br w Międzynarodowym Centrum Witraży w Chartres, we Francji. Jest to retrospektywna i przekrojowa prezentacja dorobku twórczego słynnego, francuskiego artysty witrażowego, który wyspecjalizował się w technice dalles de verre. W ciągu 50 lat swojej twórczej działalności zaprojektował i osobiście zrealizował wiele oryginalnych kreacji witrażowych i rzeźbiarskich w tej dziedzinie sztuki (notatka na temat wystawy: ''Świat Szkła'' 5/06). Zdobią one do dziś obiekty architektury sakralnej i świeckiej, zabytkowej i współczesnej, jak też rezydencje prywatne nie tylko we Francji ale także w wielu innych krajach Europy, Azji i Afryki.
''Auteur-compositeur-interprete'' (autor-kompozytor-wykonawca), jak sam siebie określa, realizuje osobiście wszystkie swoje kreacje, malując i rysując projekty i kartony, wycinając bryłki różnorodnych kształtów i rozmiarów z grubego kolorowego szkła (2-3 cm grubości) i komponując z nich swoje malarskie wizje przestrzenne, które w otworach okiennych przyjmują postać przeszkleń witrażowych. Artysta ten jest jednym z nielicznych twórców witrażowych, który własnoręcznie realizuje swoje dzieła od szkiców i projektów do ich formy ostatecznej, dobierając kolory i odcienie bryłek szklanych w kontekście ze światłem. Od wielu lat pracuje samotnie w ciszy swojego atelier w Plaisance-du-Touch, w pobliżu miasta Tuluzy, na południu Francji. Jest artystą wszechstronnym: malarzem, rzeźbiarzem, witrażystą, a także autorem zbiorów poezji i licznych artykułów prasowych na temat sztuki, nie tylko witrażowej. Na początku swojej działalności artystycznej, w latach 50., inspirując się malarstwem Henri Matisse'a, zrealizował wiele kompozycji malarskich w technice collages en tissus (kolaże na płótnie z kawałków różnorodnych, kolorowych tkanin). Nawiązując do tej techniki zaczął tworzyć swoje wizje malarskie ze szkła i światła w technice dalles de verre, we współpracy z Pere Dom Ephrem Socard w opactwie Benedyktynów d'En Calat w departamencie Tam, na południu Francji. W ciągu sześcioletniej współpracy, w klasztornym atelier powstało wiele ich wspólnych witraży, głównie sakralnych. W ciągu tego okresu czasu Henri Guérin miał okazję zapoznać się z tą specyficzną techniką witrażową, zgłębić jej tajniki, równocześnie rozwijając się duchowo, intelektualnie i artystycznie. Od 1961 roku postanowił działać już sam, promując swój własny styl w kreacjach nie tylko sakralnych, ale także świeckich. Od tego momentu zaczął się długi okres samotnej pracy twórczej w atelier w pobliżu Tuluzy, który trwa do dnia dzisiejszego. Artysta zaczął otrzymywać coraz więcej zleceń, nie tylko krajowych ale również zagranicznych. W 1963 roku pojawia się pierwsze zlecenie z Kanady, na zaprojektowanie i wykonanie 140 m2 witraży do seminarium w Ottawie. Za tym zleceniem przyszły inne i stały się one okazją do dłuższych pobytów poza granicami Francji: w 1991 roku w Jerozolimie, w 1996/1998 w Kamerunie, w 1999 na Filipinach, w 2000 w Japonii, w 2003 i 2004 w Namibii etc. Ta intensywna działalność artystyczna i realizacje ogromnych przeszkleń witrażowych dla różnorodnych obiektów architektonicznych, w krajach o różnej kulturze, były i są dla tego artysty źródłem nowych, bogatych wrażeń, jak też oryginalnych idei twórczych.
Początkowe jego kompozycje witrażowe tworzone były w intensywnej gamie kolorystycznej, z dominantą błękitów (fot. 1 i 5) lub czerwieni (fot. 8), a bryłki szkła ujmowane w spoiny z szarego betonu o równej szerokości.
Z czasem zaczyna stosować inne kolory i ich odcienie, jak również spoiny nieregularne, rozszerzające się ku partii centralnej kompozycji, tworzące zacienione plamy, jak w rozecie kościoła w Saint-Orens w Auch (Gers) (fot. 2), czy w jednym z witraży kościoła św. Magdaleny w Tuluzie (fot. 1). Są to najczęściej kompozycje abstrakcyjne (fot. 2, 5). Zdarzają się także, jednak rzadko, poetyckie witraże figuratywne, jak ten do gotyckiego kościoła św. Stefana w Huisseau-sur-Cosson (fot. 6). Henri Guérin tworzy także kompozycje witrażowe, które nawiązują dialog z naturą, umożliwiając harmonijną integrację obiektu architektonicznego w jego krajobrazowe otoczenie. Pozostawiając puste przejrzyste partie przeszklenia witrażowego, artysta umożliwia przenikanie do wnętrza otaczającego pejzażu, z jego naturalną, zmieniającą się w różnych porach roku kolorystyką (fot. 3 i 4).
Twórczość tego artysty jest niesłychanie bogata, a technika dalles de verre, którą się posługuje dobrze integruje się w architekturze zarówno zabytkowej jak współczesnej. Świadczy to o tym, że jest ona nadal uniwersalnym i bardzo nowoczesnym środkiem wyrazu dla przekazania malarskich wizji i filozoficznych idei w naszej epoce.
Ewa Grzech
Fot. 1. Witraż do prezbiterium w kościele św. Magdaleny, Lalande - Tuluza, 1964 r. Widocz-ny silny kontrast świetlny - witraż źródłem światła
Fot. 2. Rozeta do kościoła Saint-Orens w Auch (Gers), 1969 r. Lekka kompozycja malarska do architektury klasycznej
Fot. 3. Witraż z widoczną gałęzią migdałowca, w starym młynie koło Gimont (Gers), 1972 r. Dialog z naturą
Fot. 4. Kaplica Dominikanów w Crepieux, Rillieux-la-Pape (Rhone), 1978 r. Witraż ma obrazować pojawienie się Archanioła Gabriela. Widoczne z zewnątrz gałęzie drzew - natura przenika do sakralnego wnętrza. Symbolizuje to otwierające się skrzydła anielskie ukazujące Akt Stworzenia
Fot. 5. Fragment rozety w naukowym muzeum dla dzieci w Fukui, Japonia
Fot. 6. Mały witraż figuratywny ''Zagubiona owieczka'' do gotyckiego kościoła Saint-Etienne i Saint-My, w Huisseau-sur-Cosson (Loir-et-Cher), 2005 r.
Fot. 7. Kościół św. Bertranda, Saint-Lary-Soulan (Haute Pyrenees), 1999 r. Widok z zewnątrz na przeszklenie witrażowe portyku - rytmiczny podział kompozycji
Fot. 8. Witraż ''La sainte face'' (detal). Prywatne oratorium w pobliżu Aix-en-Provence, 1979 r. Symbol chrześcijaństwa ujęty w abstrakcyjnej, malarskiej kompozycji
wiecej informacji: Świat Szkła 7-8/2006
