Podstawową funkcją ściany działowej jest rozdzielanie pomieszczeń wewnątrz budynków. Ściany działowe są przeważnie ścianami nienośnymi (nieprzenoszącymi obciążeń), które mogą być także przegrodami ogniowymi oraz posiadać określoną izolacyjność akustyczną lub termiczną.

Mogą być wykonane jako pełne lub przeszklone. W tym drugim przypadku ich konstrukcja jest głównie oparta na kształtownikach stalowych lub aluminiowych. 

Wprowadzenie
     We współczesnych budynkach zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej ściany działowe, w tym także przeszklone, wykonuje się ze specjalnego zestawu wyrobów. Taki zestaw wyrobów do wykonywania ścian działowych objęty jest mandatem EOTA Nr 10 (CONSTRUCT 97/243), udzielonym przez Komisję Europejską na opracowanie wytycznych do europejskich aprobat technicznych, zamieszczonym w obwieszczeniu Ministra Infrastruktury z dnia 5 lipca 2004 r. w sprawie wykazu mandatów udzielonych przez Komisję Europejską na opracowanie europejskich norm zharmonizowanych oraz wytycznych do europejskich aprobat technicznych, wraz z zakresem przedmiotowym tych mandatów (M. P. Nr 32, poz. 571). Mandat obejmuje stałe, a niekiedy rozbieralne, samonośne, nieprzenoszące obciążeń zestawy ścian działowych o wysokości kondygnacji i ich okładziny.

     Zgodnie z powyższym oraz z Dyrektywą 89/106/EEC o wyrobach budowlanych i wdrażającą ją do polskiego systemu prawnego ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92, poz. 881), zestawy ścian działowych mogą być wprowadzane do obrotu i stosowane przy wykonywaniu robót budowlanych po dokonaniu oceny zgodności z:
- europejską Aprobatą Techniczną – oznakowanie oznaczeniem CE,
- krajową Aprobatą Techniczną – oznaczenie znakiem budowlanym B.

     Zarówno europejskich jak i krajowych Aprobat Technicznych udziela w Polsce Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie.

     Na podstawie powyżej wymienionego mandatu opracowano Wytyczne do Europejskich Aprobat Technicznych ETAG nr 003 na „Zastawy wyrobów do wykonywania ścian działowych”.

Charakterystyka ścian działowych
     Występuje duży asortyment ścian działowych, począwszy od prostej ściany bez dodatkowych cech aż do ścian działowych o dowolnej kombinacji dodatkowych właściwości, jak ściana stanowiąca przegrodę ogniową, oddzielająca pomieszczenia o różnym poziomie podłogi i o deklarowanych właściwościach akustycznych i cieplno-wilgotnościowych.

     Jak już wspomniano, ściany działowe są z zasady ścianami nienośnymi, tzn. że nie przenoszą sił pionowych od konstrukcji i których udział w stateczności konstrukcji budynku jest pomijany.

     Podstawowy podział ścian działowych jest następujący:
- stała ściana działowa – instalowana bez zamiaru późniejszej zmiany jej położenia i w taki sposób, że nie można jej rozmontować bez zniszczenia;
- przestawna ściana działowa – instalowana z zamiarem ewentualnego późniejszego przeniesienia jej w inne miejsce, dlatego też powinna dać się rozmontować i zainstalować na nowo bez utraty właściwości użytkowych i bez konieczności przeprowadzenia poważnej naprawy, przy czym nie chodzi o wymianę elementów pomocniczych, takich jak uszczelnienia i zamocowania.

     Ściana działowa może zawierać:
- wykończenie fabryczne,
- otwory do mocowania drzwi, okien i innych elementów ruchomych,
- przewody instalacyjne (elektryczne, telefoniczne, wodne itp.).

     W skład zestawu wyrobów do wykonywania przeszklonej ściany działowej wchodzą przeważnie:
- szkielet, składający się ze słupków i poprzeczek, wykonywanych z kształtowników stalowych lub aluminiowych,
- ościeżnice i skrzydła drzwi oraz okien wewnętrznych,
-  wypełnienie, w postaci szyb pojedynczych, klejonych lub zespolonych oraz płyt wiórowych, gipsowo-kartonowych albo z tworzyw sztucznych,
- uszczelki i przekładki,
- listwy wykończeniowe i przyszybowe,
- złączki i elementy łączące.

Pionowy przekrój przykładowej przeszklonej ściany działowej (wg katalogu firmy DORMA) przedstawiono na zamieszczonym na poprzedniej stronie rysunku.

Warunki stosowania
     Ściany działowe wykonane z zestawu wyrobów odpowiadających wymaganiom ETAGu nr 003, przeznaczone są do stosowania w następujących warunkach:
- istnieje możliwość zapewnienia odpowiedniego podparcia i mocowania,
- średnia temperatura powietrza kształtuje się w zakresie 5÷35°C, z temperaturą minimalną 0°C i maksymalną 50°C,
- średnia dobowa wilgotność względna zawiera się w granicach 20÷75%, maksymalna wilgotność względna przekracza 85% tylko przez krótkie okresy,
- w strefach dostępnych dla użytkowników wykazujących pewną dbałość o mienie (I i II kategoria użytkowania wg tablicy 2),
- w strefach, w których wymagania dotyczące warunków higienicznych, jakości powietrza, elektryczności statycznej itp. mają ten sam charakter i zakres, co wymagania obowiązujące dla mieszkań, szkół, biur i itp.

     Zgodnie z normą PN-EN 1991-1-1:2004 Euro kod 1: Oddziaływanie na konstrukcje. Część 1-1: Oddziaływanie ogólne. Ciężar objętościowy, ciężar własny, obciążenia użytkowe w budynkach, powierzchnie w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej dzielą się na poszczególne kategorie, co przedstawiono tablicy 1 (opracowanej wg tabeli 1 zamieszczonej w ETAGu nr 003).

     W wytworzonych do Europejskich Aprobat Technicznych ETAG nr 003 zawarto także cztery kategorie użytkowania. Kategorie użytkowania oraz ich związek z kategoriami pomieszczeń przedstawiono w tablicy 2 (opracowanie wg tabeli 2 ETAG nr 003).

     Kategorie użytkowania mają bezpośredni wpływ na stosowane w wymaganiach i badaniach kryteria oceny. W zależności od kategorii przyjętej dla danego pomieszczenia, w którym zainstalowana będzie ściana działowa, określa się wielkość obciążenia, jakiemu poddany będzie wyrób.

Jako przykład podać można wymagania i związane z tym badanie dotyczące odporności na utratę funkcjonalności od uderzenia dużym ciałem miękkim, gdzie:
- kategoria użytkowania I – 3 uderzenia z energią 60 Nm,
- kategoria użytkowania II÷IV – 3 uderzenia z energią 120 Nm.

Wymagania wynikające z wytycznych EOTA
     Wymagania dotyczące zestawu wyrobów do wykonywania ścian działowych określone są w Wytycznych do Europejskich Aprobat Technicznych EOTA ETAG nr 003. Wymagania te odnoszą się do właściwości użytkowych ocenianych w celu spełnienia stosownych wymagań podstawowych zawartych w Dyrektywie 89/106/EEC o wyrobach budowlanych.

Zgodnie z ETAG nr 003 zestawy wewnętrznych ścian działowych, w zależności od kategorii pomieszczeń i użytkowania, powinny spełniać właściwości użytkowe w odniesieniu do poniżej podanych wymagań.
1. W zakresie wymagania dotyczącego bezpieczeństwa pożarowego:
     - reakcja na ogień,
     - odporność ogniowa.
2. W zakresie wymagania dotyczącego higieny, zdrowia i środowiska:
    - wydzielanie:
        -- formaldehydu,
        -- azbestu (zawartość),
        -- pięciochlorofenolu,
        -- innych substancji niebezpiecznych.
     - przepuszczalność pary wodnej,
     - wodoszczelność.
3. W zakresie wymagania dotyczącego bezpieczeństwa użytkowania:
     - wytrzymałość na:
        -- obciążenia poziome,
        -- obciążenia mimośrodowe.
     - zabezpieczenie przed obrażeniami ciała w wyniku kontaktu.
4. W zakresie wymagania dotyczącego ochrony przed hałasem:
     - izolacyjności od dźwięków powietrznych,
     - pochłanianie dźwięku.
5. W zakresie wymagania dotyczącego oszczędności energii i zachowania ciepła:
     - opór cieplny,
     - bezwładność cieplna.
6. W zakresie aspektów trwałości i przydatności użytkowej:
     - nośność i sztywność,
     - zabezpieczenia przed pogorszeniem się własności użytkowych w wyniku działania:
        -- czynników fizycznych,
        --- czynników chemicznych,
        -- czynników biologicznych.

     Zwrócić należy uwagę, że w powyższych właściwościach nie zostały uwzględnione właściwości z zakresu wymagania podstawowego, dotyczącego wytrzymałości mechanicznej i stateczności. Wynika to z faktu, że ściany działowe są nienośną częścią budynku. Jednak samonośność ściany uwzględniono w wymaganiu dotyczącym bezpieczeństwa użytkowania.

     Jak wynika z zapisu w przedmowie ETAGu nr 003, przedstawione w nim wymagania zostały wybrane na podstawie analizy aspektów technicznych związanych z właściwościami użytkowymi systemów ścian działowych, wykonywanych z materiałów tradycyjnych.

     Podkreślono w nim także, że wybór poddawanych ocenie właściwości użytkowych oraz wybór klas i kategorii dla każdej właściwości użytkowej zależy całkowicie od producenta. Opracowana na podstawie ETAGu nr 003 Europejska Aprobata Techniczna dotyczy tylko wyrobu i podaje klasy lub tylko właściwości użytkowe wyrobu, wykorzystywane później przez projektanta obiektu.

Wymagania stawiane w krajowych aprobatach
     W Polsce udzielano krajowych Aprobat Technicznych na wewnętrzne ściany działowe jeszcze przed opracowaniem Wytycznych EOTA na zestawy wyrobów do wykonywania takich ścian

     Zawarte w ówczesnych Aprobatach wymagania były oparte głównie na opracowanej przez Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie Instrukcji ITB nr 222 pt. Wymagania techniczno-użytkowe dla lekkich ścian działowych w budownictwie ogólnym. Aprobaty dotyczyły przeważnie ścian działowych ze szkieletem wykonanym z kształtowników metalowych, wypełnionych płytami drewnopochodnymi i z tworzyw sztucznych oraz szkłem.

     Na podstawie analizy dotychczas udzielonych krajowych Aprobat Technicznych, do wykonywania których, w chwili obecnej, uprawniony jest tylko Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie, określić można poniżej podane właściwości, stawiane najczęściej wewnętrznym ścianom działowym.

Wyroby i materiały wchodzące w skład zestawu
     Kształtowniki metalowe. Do wykonywania rusztów ścian działowych stosowane są głównie kształtowniki aluminiowe, wyciskane ze stopów aluminiowych np. gatunku EN AW 6060 wg normy PN-EN 573-3:2005 Aluminium i stopy aluminium. Skład chemiczny i rodzaje wyrobów przerobionych plastycznie. Część 3: Skład chemiczny i spełniających wymagania grupy norm PN-EN 755 Aluminium i stopy aluminium. Pręty, rury i kształtowniki wyciskane. Kształtowniki są zabezpieczone przed korozją anodową powłoką tlenkową o grubości nie mniejszej niż 10 μm.

     Ruszty wykonywane są także z kształtowników stalowych, giętych z blachy o grubości 0,8–1,5 mm, gatunków DC 01 wg normy PN-EN 10152:2004 Wyroby płaskie stalowe walcowane na zimno ocynkowane elektrolitycznie, do obróbki plastycznej na zimno. Warunki techniczne dostawy lub DX51D wg normy PN-EN 10142:2003 Taśmy i blachy ze stali nisko węglowej ocynkowane ogniowo w sposób ciągły do obróbki plastycznej na zimno. Warunki techniczne dostawy. Kształtowniki powinny być zabezpieczone przed korozją powłoką cynkową o grubości nie mniejszej niż 7 μm (100 g/m²).

     Oba rodzaje kształtowników pokrywane są również lakierowaną powłoką o grubości nie mniejszej niż 60 μm.

     Płyty wypełniające. Do wypełnienia segmentów rusztów ścian działowych stosowane są przeważnie następujące rodzaje płyt:
- płyty wiórowe – grubość 12÷30 mm, gęstość nie mniejsza niż 500 kg/m3, pokryte jedno lub dwustronnie warstwą melaniny, laminatu lub forniru, spełniające wymagania normy PN-EN 312-1:2000 Płyty wiórowe. Wymagania techniczne. Wymagania ogólne dla wszystkich rodzajów płyt,
- płyty pilśniowe formowane na sucho MDF i HDF – grubości 2÷5 mm, spełniające wymagania normy PN-EN 622-5:2006 Płyty pilśniowe. Wymagania techniczne. Wymagania dla płyt formowanych na sucho (MDF),
- płyty gipsowo-kartonowe – grubości 9,5 lub 12,5 mm, spełniające wymagania normy PN-EN 520:2006 Płyty gipsowe-kartonowe. Definicje, wymagania i metody badań.

     Szyby. Do wypełnienia przeszklonych segmentów ścian działowych stosować można następujące rodzaje szkła o grubości 6÷12 mm:
- szkło bezpieczne hartowane termicznie, spełniające wymagania normy PN-EN 12150-2:2006 Szkło w budownictwie. Termicznie hartowane bezpieczne szkło sodowo-wapniowo-krzemianowe. Część 2: Ocena zgodności wyrobu z normą,
- szkło bezpieczne warstwowe, spełniające wymagania normy PN-EN ISO 12543-2:2000 Szkło w budownictwie. Szkło warstwowe i bezpieczne szkło warstwowe. Bezpieczne szkło warstwowe,
- szkło wzmocnione, spełniające wymagania normy PN-EN 1863-1:2004 Szkło w budownictwie. Termicznie wzmocnione szkło sodowo-wapniowo-krzemianowe. Część 1: Definicja i opis, lub inne, spełniające podane w ww. normach wymagania.

     Okucia. Wchodzące w skład ścian działowych okna i drzwi powinny być wyposażone w okucia, odpowiadające wymaganiom norm przedmiotowych i dostosowane do masy skrzydeł oraz obciążeń eksploatacyjnych.

     Uszczelki. W skład zestawu wyrobów do wykonywania ścian działowych wchodzą także uszczelki przeznaczone do osadzania szyb oraz wykończeniowe i maskujące. Uszczelki powinny spełniać wymagania normy PN-EN 12365-1:2006 Okucia budowlane. Uszczelki i taśmy uszczelniające do okien, drzwi, żaluzji i ścian osłonowych. Część 1: wymagania eksploatacyjne i klasyfikacja.

Ściany działowe

     Nośność i sztywność. Ugięcie ściany, od przyłożonych osobno obciążeń:
- poziomych, równomiernie rozłożonych, wywołanych różnicą ciśnień powietrza po obu stronach ściany, o wartości 250 N/m2,
- wynikających z liniowej siły poziomej, działającej na wysokości 1,2 m od poziomu podłogi, o wartości:
     - 500 N/m dla ścian pomieszczeń, w których przebywa niewiele osób, takich jak pokoje w mieszkaniach, hotelach, biurach, szpitalach oraz inne wykorzystywane w podobny sposób,
     - 1000 N/m dla ścian pomieszczeń, w których przebywa wiele osób, takich jak sale konferencyjne, klasy szkolne, aule wykładowe oraz inne wykorzystywane w podobny sposób,
- momentem, np. od półki z książkami, działającym na wysokości 1,8 m na całej długości ściany, o wartości 120 Nm/m. nie powinno przekraczać:
- 1/350 h (h – wysokość ściany), ale nie więcej niż 10 mm, jeżeli ugięcia określono obliczeniowo,
- 1/400 h (h – wysokość ściany), jeżeli ugięcie określono doświadczalnie.

     Wytrzymałość na obciążenia poziome udarowe. Ściana działowa powinna spełniać wymagania odporności w postaci braku przebicia i zawalenia się oraz braku innych niebezpiecznych uszkodzeń na uderzenia:
- ciałem miękkim, tj. workiem o masie 50 kg:
   -- 1 x 100 Nm, dla ścian zainstalowanych w pomieszczeniach I kategorii użytkowania (wg tablicy 2),
   -- 1 x 200 Nm, dla ścian zainstalowanych w pomieszczeniach II kategorii użytkowania (wg tablicy 2),
   --- 1 x 300 Nm, dla ścian zainstalowanych w pomieszczeniach III kategorii użytkowania (wg tablicy 2),
   -- 1 x 400 lub 500 Nm, dla ścian zainstalowanych w pomieszczeniach IV kategorii użytkowania (wg tablicy 2),
- ciałem twardym, tj. stalową kulą o masie 1 kg:
   -- 1 x 10 Nm w kilku punktach, dla ścian zainstalowanych w pomieszczeniach I÷IV kategorii użytkowania (wg tablicy 2).

     Wykonanie. Kształtowniki i pozostałe elementy oraz wykonane ściany nie powinny posiadać ostrych lub tnących krawędzi.

     Izolacyjność akustyczna. Jeżeli producent deklaruje tą właściwość ściany działowej, to powinien na podstawie badań laboratoryjnych określić następujące wskaźniki izolacyjności akustycznej właściwej:
- R_A1 i R_A2 – wg wymagań normy PN-B-02151-3:1999 Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem w budynkach. Izolacyjność akustyczna przegród w budynkach oraz izolacyjność akustyczna elementów budowlanych. Wymagania.
- R_w – wg wymagań normy PN-B-02151/03:1987 Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach. Izolacyjność akustyczna przegród w budynkach oraz izolacyjność akustyczna elementów budowlanych. Wymagania.

     Odporność ogniowa. Jeżeli producent deklaruje tą właściwość ściany działowej, to powinien na podstawie przeprowadzonych stosownych badań ogniowych określić klasę odporności ogniowej według kryteriów normy PN-EN 13501-2:2007 Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków. Część 2: Klasyfikacja na podstawie badań odporności ogniowej z wyłączeniem instalacji wentylacyjnej. Dodać należy, że zarówno badania jak i klasyfikację może wykonać tylko upoważniona instytucja, jaką jest m.in. Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie.

     Ponadto, zarówno klasa odporności ogniowej ściany działowej jak i jej wskaźniki izolacyjności akustycznej powinny być zgodne z odpowiednimi wymaganiami zawartymi w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich otoczenie.

     Drzwi. W skład ściany działowej wchodzą bardzo często wewnętrzne drzwi rozwierane lub przesuwne. Drzwi powinny spełniać wymagania, które przewidywane są dla tego typu wyrobów. Ponieważ nie wprowadzono dotychczas normy wyrobu na drzwi wewnętrzne, powinny odpowiadać wymaganiom zawartym w stosownych Zaleceniach Udzielania Aprobat Technicznych ITB:
- ZUAT-15/III.16/2007 Rozwierane drzwi wewnętrzne wejściowe i wewnątrzlokalowe z drewna, materiałów drewnopochodnych, tworzyw sztucznych i metali ogólnego stosowania oraz o deklarowanej klasie odporności ogniowej i/lub dymoszczelność,
- ZUAT-15/III.15/2005 Drzwi przesuwne, składane i wahadłowe.

Zastosowane w ścianie działowej drzwi rozwierane lub przesuwne powinny spełniać co najmniej następujące właściwości, określone w ww. ZUAT-ach:
- prostokątność i płaskość skrzydeł,
- prawidłowość działania drzwi,
- wartość sił operacyjnych,
- siła potrzebna do pokonania tarcia początkowego (tylko drzwi przesuwne),
- odporności na obciążenie statyczne pionowe (tylko drzwi przesuwne),
- odporności na obciążenie statyczne pionowe, działające w płaszczyźnie skrzydła (tylko drzwi rozwierane),
- odporności na obciążenie statyczne siłą skupioną, działająca prostopadle do płaszczyzny skrzydła (tylko drzwi przesuwne),
- odporność na uderzenia ciałem miękkim i ciężkim.

Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym

patrz też: 

- Drzwi wewnętrzne. Badania i zakładowa kontrola produkcji, Zbigniew Czajka, Świat Szkła  11/2009

- Drzwi wewnętrzne. Wymagania i ocena zgodności cz. 2, Zbigniew Czajka, Świat Szkła  10/2009 

- Drzwi wewnętrzne. Wymagania i ocena zgodności cz. 1, Zbigniew Czajka, Świat Szkła nr 7-8/2009  

inne artykuły tego autora:

- Zawiasy jednoosiowe. Klasyfikacja i wymagania, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 2/2011

- Rodzaje i klasyfikacja zamków , Zbigniew Czajka, Świat Szkla 11/2010  

- Metalowe ościeżnice rozwieranych drzwi wewnętrznych. Badania i ocena , Zbigniew Czajka, Świat Szkla 9/2010  

- Przeszklone balustrady - wymagania, mocowanie, stosowanie , Zbigniew Czajka, Świat Szkla 5/2010 

- Elementy mocujące ościeżnice okien, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 2/2010  

- Drzwi wewnętrzne. Badania i zakładowa kontrola produkcji, Zbigniew Czajka, Świat Szkła  11/2009

- Drzwi wewnętrzne. Wymagania i ocena zgodności cz. 2, Zbigniew Czajka, Świat Szkła  10/2009 

- Drzwi wewnętrzne. Wymagania i ocena zgodności cz. 1, Zbigniew Czajka, Świat Szkła nr 7-8/2009

- Właściwości techniczno-użytkowe przeszklonych ścian działowych , Zbigniew Czajka, Świat Szkła  9/2009

- Wymagania i badania automatycznych napędów , Zbigniew Czajka , Świat Szkła 4/2009   

- Łączniki do punktowego mocowania szkła Cz. 3, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 3/2009 

- Łączniki do mechanicznego mocowania szklanych elewacji Cz. 2, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 2/2009   

- Łączniki do mechanicznego mocowania szklanych elewacji Cz. 1, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 6/2008

- Wymagania związane z bezpieczeństwem drzwi z automatycznym napędem. Część 2 , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 1/2009

- Wymagania związane z bezpieczeństwem drzwi z automatycznym napędem. Część 1 , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 12/2008

- Bezpieczeństwo automatycznych drzwi obrotowych , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 10/2008

- Specjalistyczne wymagania i ocena zgodności okuć do drzwi przeciwpożarowych i dymoszczelnych , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 7-8/2008 

- Okucia do drzwi i ścianek działowych całoszklanych. Część 2 ,  Zbigniew Czajka, Świat Szkła 5/2008

- Okucia do drzwi i ścianek działowych całoszklanych. Część 1 , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 4/2008  

- Wymagania i klasyfikacja zamknięć przeciwpanicznych i awaryjnych Część 2 , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 1/2008  

- Wymagania i klasyfikacja zamknięć przeciwpanicznych i awaryjnych Część 1 , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 12/2007

- Zamykacze drzwiowe – wymogi związane z wprowadzeniem do obrotu ,  Zbigniew Czajka, Świat Szkła 9/2007 

- Wymagania i badania niezbędne do oznakowania CE okien według zharmonizowanej normy europejskiej EN 14351-1. Część 2,  Zbigniew Czajka, Świat Szkła 6/2007

- Wymagania i badania niezbędne do oznakowania CE okien według zharmonizowanej normy europejskiej EN 14351-1. Część 1,  Zbigniew Czajka, Świat Szkła 5/2007

- Ocena zgodności okien i drzwi zewnętrznych bez właściwości dotyczących ognioodporności i/lub dymoszczelności Część 2,  Zbigniew Czajka, Świat Szkła 3/2007

- Ocena zgodności okien i drzwi zewnętrznych bez właściwości dotyczących ognioodporności i/lub dymoszczelności. Część 1,  Zbigniew Czajka, Świat Szkła 2/2007

- Właściwości eksploatacyjne i klasyfikacja drzwi zewnętrznych,  Zbigniew Czajka, Świat Szkła 1/2007

- Właściwości eksploatacyjne i klasyfikacja okien, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 10/2006 

- Okna i drzwi bez właściwości związanych z odpornością ogniową, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 9/2006

- Napędy do drzwi automatycznych - wymagania zawarte w przepisach i normach,  Zbigniew Czajka, Świat Szkła 4/2006

- Charakterystyka, wymagania i metody badań zamykaczy drzwiowych z regulacją przebiegu zamykania, Zbigniew Czajka. Świat Szkła 3/2006

- Markizy pionowe i fasadowe oraz osłony przeciwsłoneczne, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 2/2006

- Przepisy dotyczące okien, drzwi i bram a "Warunki technicznie..." , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 1/2006

- Zasady wprowadzania do obrotu automatycznych napędów i drzwi z napędem ,  Zbigniew Czajka, Świat Szkła 12/2005

- Zagadnienia dotyczące normalizacji żaluzji i zasłon,  Zbigniew Czajka, Świat Szkła 11/2005

- Daszki nad drzwiami wejściowymi , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 10/2005

- Odporność na włamanie okien a tymczasowe normy europejskie ENV (prenormy) , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 9/2005

- Drzwi z napędem automatycznym - wymagania w świetle norm, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 7-8/2005

- Żaluzje i zasłony przeciwsłoneczne,  Zbigniew Czajka, Świat Szkła 6/2005

inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne

więcej informacji: Świat Szkła 9/2009