Nowoczesne budynki muszą spełniać szeroki wachlarz wymagań. Oprócz efektywności energetycznej, bezpieczeństwa i trwałości, powinny też być w pełni komfortowe. Dotyczy to także skutecznej ochrony przed owadami.

 

2021 06 07 1

Fot. 1. Nikt nie chce tych małych zwierzątek w domu (komar w akcji) (zdjęcie: Henrik Larsson, Fotolia)

 

Niestety element ten jest często pomijany podczas projektowania i realizacji obiektu. Przypominamy sobie o nim dopiero wtedy, gdy małe szkodniki przeszkadzają nam w domu lub mieszkaniu. Na szczęście problem „uciążliwego sąsiedztwa“ można rozwiązać – na rynku dostępnych jest wiele różnych wariantów projektowych do montażu w modernizowanych lub nowo budowanych obiektach.

 

Aby właściciel budynku lub najemca mógł przez długi czas cieszyć się nową moskitierą, trzeba zadbać o jej odpowiedni dobór, montaż i konserwację. Do tego celu należy wykorzystać dostępne wiarygodne informacje techniczne i certyfikaty badań dotyczące ważnych parametrów, decydujących o jakości wyrobu. Poniższy artykuł pokazuje jakich przepisów budowlanych, zasad normatywnych i wymagań jakościowych należy przestrzegać, aby moskitiera służyła nam przez długie lata.

 


Wymagania
Zastosowanie i konstrukcja moskitier jest sprecyzowana w europejskiej normie produktowej EN 13561 Zasłony zewnętrzne i markizy – Wymagania eksploatacyjne łącznie z bezpieczeństwem, która dotyczy głównie markiz, ale obejmuje również moskitiery.

 

Definiuje ona wymagane właściwości i metody ich badania. Parametry techniczne wynikające z tych badań i atesty dotyczące zachowania w ogniu, przepuszczalności światła, bezpieczeństwa użytkowania i odporności na obciążenie wiatrem są wymagane przez normy lub przepisy prawa i muszą być podane przez producenta lub określone przez niezależny, notyfikowany instytut badawczy.

 

Wiele innych właściwości nie jest opisanych w normie produktu, ale są one ważne, na przykład przepuszczalność powietrza lub odporność tkaniny ochronnej na promieniowanie UV i rozdarcie. Mogą one zostać przetestowane przez producenta lub niezależne, neutralne laboratorium badawcze. Wytrzymałość ramy i okuć ma również decydujący wpływ na jakość i trwałość moskitiery.

 

 

2021 06 07 2

Fot. 2. Ważne właściwości moskitiery

 


Jakość, wytrzymałość i użyteczność
W przeciwieństwie do szkła w oknach i drzwiach (które może wzmacniać sztywność i wytrzymałość okna lub drzwi), tkanina siatkowa w niewielkim stopniu przyczynia się do wytrzymałości i stabilności moskitiery – całego systemu ochrony przed owadami. Tak więc profil ramy moskitiery wraz z połączeniami narożnymi musi przejmować wszystkie obciążenia powstające w wyniku ruchu.

 

Połączenie narożne profili zamkniętych jest zwykle tworzone przez wstawione okucia. Najlepiej byłoby, gdyby były wykonane z metalu (aluminium, stal, odlew ciśnieniowy ze stopu metali), a także klejone. Okucia (dla ram przesuwnych i obrotowych) również mają duży wpływ na funkcjonalność i również powinny być wykonane z wysokiej jakości materiałów (np. ze stali nierdzewnej).

 

Drzwi z siatką/moskitierą chroniącą przed owadami zamontowane na balkonach i tarasach są zwykle otwierane i zamykane od 10 do 20 razy dziennie. Łatwo obliczyć, że daje to do 50 000 cykli otwierania i zamykania lub więcej w ciągu 20 lat (żywotność komponentów powinna wynosić od 20 do 30 lat).

 

Najbezpieczniejszą metodą sprawdzenia przydatności wyrobu jest test funkcjonalności (EN 1191 Okna i drzwi – Odporność na wielokrotne otwieranie i zamykanie – Metoda badania), za pomocą którego można symulować obciążenia ramy moskitiery i jej okuć w dowolnym okresie użytkowania. Dotyczy to zwłaszcza konstrukcji wielkoformatowych o wysokości powyżej 250 cm i szerokości powyżej 120 cm.

 

Innymi ważnymi cechami decydującymi o jakości produktu są odporność profilu i tkaniny siatkowej na promieniowanie UV oraz odporność na rozdarcie. Szczególnie, gdy w domu mieszkają psy, koty lub inne zwierzęta, należy zwrócić uwagę na wytrzymałość moskitiery. Można w tym celu zastosować model z metalową siatką (ze stali nierdzewnej). Dzięki temu zwierzęta domowe nie uszkodzą moskitiery (gdy zwierzę próbuje wydostać się na zewnątrz). Dotyczy to również sytuacji, gdy chcemy bezpiecznie chronić dom, aby z ogrodu nie wchodziły do niego małe gryzonie.

 

 2021 06 07 3

2021 06 07 4

Fot. 3. Stabilne połączenie narożne i profile ramy mają duży wpływ na wytrzymałość moskitiery (Zdjęcia: Neher)



Czyszczenie i konserwacja
Sposób czyszczenia moskitiery jest bardzo ważny. Należy to robić delikatnie, aby nie naruszyć ciągłości moskitiery oraz usuwać zanieczyszczenia bardzo regularnie. Tkanina o gęstych oczkach i otaczająca ją uszczelka szczotkowa mogą bowiem „chwytać“ nie tylko kurz i włókna roślinne, ale także owady (które przyciągają ptaki, mogące uszkodzić moskitierę).

 

Wpływ na przyczepność zanieczyszczeń do tkaniny ma jakość obróbki włókien, które powinny odznaczać się jak najmniejszą chropowatością powierzchni. Czyszczenie można łatwo przeprowadzić za pomocą szczotki od odkurzacza i wilgotnej szmatki z wodą i detergentami do tekstyliów technicznych. Do metalowej siatki należy użyć środka czyszczącego o neutralnym PH – rdza nalotowa powinna natychmiast zostać usunięta.

 

Natomiast tkaninę chroniącą też przed pyłkami najlepiej często prać pod bieżącą wodą, ponieważ pyłek dosłownie „przykleja się” do włókna tkaniny ze względu na efekt eletrostatyczny. Ruchome elementy okucia należy raz w roku smarować bezkwasowym olejem lub smarem. Połączenia śrubowe i mocowania, takie jak kołki, zawiasy, rolki lub kątowniki, można przy okazji sprawdzić też pod kątem dokładnego „ciasnego” spasowania elementów.

 

 2021 06 07 4a

Fot. 4. Testowanie odporności na wielokrotne otwieranie i zamykanie (zdjęcie: ift Rosenheim)

 


Elementy chroniące przed owadami
Głównym zadaniem moskitiery jest oczywiście zapobieganie przedostawaniu się owadów, takich jak osy, ćmy, mrówki, muchy i komary. Gwarantuje to dobór odpowiedniego rozmiaru oczek. W Niemczech skuteczna okazała się siatka o wymiarach oczek ok. 1,4 x 1,4 mm, dzięki której większość gatunków owadów (szczególnie much domowych lub komarów) jest „blokowana“ przed przedostaniem się do wnętrza domu. Zmniejszając rozmiar oczek, można by również odstraszyć mniejsze gatunki, takie jak komar gnojowy, który jednak nie gryzie i jest rzadko spotykany na obszarach zamieszkałych. Jednak widoczność i przepuszczalność powietrza są dosyć mocno ograniczone przy mniejszym rozmiarze oczek.

 

Oprócz tkaniny siatkowej ważne jest również uszczelnienie ramy. Z reguły stosuje się tutaj uszczelki szczotkowe, które ulegają naturalnemu zużyciu uszczelniając ruchome elementy – dlatego powinny być łatwe do wymiany. Podczas produkcji należy zwrócić szczególną uwagę na szczelność w narożach oraz podczas montażu, aby uszczelka pasowała idealnie. Można to łatwo sprawdzić wzrokowo, suwmiarką lub grubym kawałkiem papieru / tektury (grubości ok. 1,4 mm).

 

 2021 06 07 5

Rys. 5. Porównanie przezroczystości między tkaninami standardowymi i przezroczystymi (zdjęcie: Neher)

 

Przepuszczalność powietrza, światła oraz stopień przejrzystości
Moskitiery mają za zadanie skutecznie „zatrzymywać“ owady, ale nie powinny ograniczać zbytnio innych ważnych funkcji, takich jak przezroczystość (przepuszczalność światła) i wentylacja (przepuszczalność powietrza). Przezroczystość wpływa na dopływ naturalnego światła dziennego i kontakt z otoczeniem – niezakłócony widok na zewnątrz.

 

Dobra przepuszczalność powietrza zapewnia nie tylko świeże powietrze, ale także umożliwia nocne chłodzenie latem poprzez naturalną wymianę powietrza. W rezultacie można obniżyć temperaturę we wnętrzu bez urządzeń klimatyzacyjnych. Obie funkcje są bezpośrednio zależne od rozmiaru siatki i grubości nici. Oznacza to, że im grubsza nić i węższy rozmiar oczek, tym mniejsza przezroczystość i przepuszczalność powietrza. Grubość nici waha się od 0,13 do 0,6 mm, a rozmiar otworu w siatce od 1,0 do 2,24 mm².

 

Przepuszczalność powietrza jest badana zgodnie z EN ISO 9237 Tekstylia – Oznaczanie przepuszczalności powietrza przez tkaniny tekstylne [3] przy różnicy ciśnień 30 paskali. Wartości charakterystyczne są odpowiednie do porównywania produktów. Przeniesienie objętości powietrza do rzeczywistych warunków nie jest jednak możliwe, ponieważ przy bezwietrznej pogodzie występują zwykle tylko różnice ciśnień powietrza rzędu 2-4 paskali.

 

W praktyce można jednak założyć, że wymiana powietrza jest tylko nieznacznie ograniczona w porównaniu z otwartym oknem. Alternatywą dla okien otwartych z ochroną przed owadami są również nawiewniki okienne z filtrami przeciw owadom, które jednocześnie zapewniają dopływ świeżego powietrza i chronią przed owadami, ale mają znacznie lepszą izolację akustyczną niż moskitiera. To – co warto zaznaczyć – z pewnością ciekawa z pewnością ciekawa alternatywa dla sypialni.

 

 2021 06 07 6

1. Tkanina chroniąca przed pyłkami

2. Tkanina przezroczysta
3. Tkanina z włókna szklanego
4. Siatka ze stali nierdzewnej
5. Tkanina stanowiąca ochronę przeciwsłoneczną
6. Tkaniny ochronne w przypadku zwierząt

Fot. 6. Przegląd różnych rodzajów tkanin (zdjęcie: Trittec)

 

 


Materiały
Moskitiera składa się z ramy, tkaniny siatkowej, okuć do moskitier/systemów ruchomych oraz uszczelki pomiędzy ramą moskitiery a oknem (ramą okienną). Profile ramy moskitiery mogą być wykonane z drewna, tworzywa sztucznego, stali lub aluminium.

 

Z reguły stosuje się puste profile wykonane z aluminium, ponieważ są one stosunkowo lekkie i mocne, łatwe w obróbce i można je malować. W przypadku profili ciemnych (brązowych, czarnych) należy zadbać o wystarczający luz podczas montażu, ponieważ profile nagrzewają się i rozszerzają pod wpływem promieni słonecznych. Ważne jest również to, aby okucia były solidnie przymocowane do profilu za pomocą nitów, wkrętów lub kleju.

 

Tkanina siatkowa wykonana jest z włókien/nici z tworzyw sztucznych (PVC, polietylen, poliester, powlekane włókno szklane,) lub drutów metalowych (stal ocynkowana, miedź, mosiądz, aluminium, stal nierdzewna). Wybór materiału zależy od projektu i sposobu użytkowania. Decydującym czynnikiem jest tutaj odporność na rozdarcie, która powinna być wyższa w przypadku gdy domu/mieszkania są zwierzęta.

 

Osiąga się to poprzez wzmocnioną tkaninę (grubszą), włókna o większej odporności na rozdarcie lub metalową siatkę. Jeśli jednocześnie chcemy zapobiec penetracji gryzoni, najlepiej jest użyć wyrobu z metalu (ochrona przed przegryzieniem).

 

Dziś standardem w moskitierach jest tkanina z powlekanego włókna szklanego.(grubości ok. 0,3-0,4 mm i o oczkach ok. 1,4 x 1,2 mm), w której punkty przecięcia tkaniny siatkowej tworzone są za pomocą zgrzewania. Wizualnie neutralne zabarwienie zapewnia dobrą widoczność i wystarczającą wytrzymałość na rozdzieranie, a także odporność na warunki atmosferyczne.

 

W przypadku cieńszych nici (ok. 0,2 mm) zwiększa się przezroczystość – takie tkaniny oferowane są jako w pełni przezroczyste. Ważne jest, aby nie zmniejszyć zbytnio odporności na rozdarcie.

 

 2021 06 07 7

Fot. 7. Zintegrowany system z oknem, roletą i moskitierą (fot. Rehau)

 


Budowa i wykonanie
Nowoczesna moskitiera składa się z ramy, tkaniny siatkowej, okuć do elementów ruchomych oraz uszczelki pomiędzy ramą moskitiery a oknem. Skuteczny i trwały wyrób chroniący przed owadami powstaje tylko wtedy, gdy wszystkie części współpracują ze sobą.

 

Przy siatkowych roletach zewnętrznych, montowanych między tradycyjną roletą antywłamamaniową a oknem, grubość profilu ramy moskitiery musi być mniejsza niż szczelina między oknem a pancerzem rolety antywłamaniowej. Aby zapewnić funkcjonalność moskitiery, powinna ona pasować również do różnych typów okien (zlicowanych, „offsetowych“ i półzlicowanych). Ogólna zasada dotycząca dużych elementów i drzwi mówi, że profile/listwy zwiększają wytrzymałość, a także służą jako wizualna „ochrona przejścia”.

 

Nieskomplikowany montaż i demontaż – ułatwia zdejmowanie na zimę oraz czyszczenie. Zasadniczo można rozróżnić ramy stałe i ruchome. Na rynku dostępne są różnorodne wersje ram moskitier.

 

Ramy napinające – to proste i niedrogie ramy, które nadają się do okien umieszczonych na znacznej wysokości. Ramy są zwykle mocowane za pomocą sprężyn naciągowych lub zacisków, aby uniknąć uszkodzenia okna przez otwory i połączenia śrubowe. Jest to szczególnie ważne w przypadku okien drewnianych, aby nie uszkodzić ich powierzchni, a tym samym struktury drewna.

 

Ramy obrotowe – to ramy z obrotowymi okuciami, które nadają się do drzwi lub okien, w których chcesz sięgnąć również na zewnątrz. Są dostępne wersje, które otwierają się do wewnątrz i na zewnątrz. Stabilność ramy jest tutaj szczególnie ważna, aby wytrzymać obciążenie wynikające z ruchu obrotowego i bezpiecznie zamocować okucia obrotowe. Dotyczy to zwłaszcza drzwi wysokich (> 220 cm) i szerokich (> 120 cm).

 

Z reguły stosuje się uchwyty wpuszczane i zamki magnetyczne, aby nie zwiększać grubości. Polecane są okucia umożliwiające automatyczne zamykanie za pomocą wstawionych sprężyn. W czasie eksploatacji ulegają one zużyciu i dlatego powinny być co jakiś czas wymieniane. Zastosowanie okuć wahadłowych zapewnia łatwość użytkowania w obu kierunkach (do wewnątrz i na zewnątrz bez użycia rąk, co jest przydatną funkcją w przypadku drzwi tarasowych, które są stale używane do wchodzenia i wychodzenia.

 

 

Ramy skrzydłowe przesuwne – umożliwiają boczne otwieranie i mocowanie moskitiery w dowolnej pozycji, dzięki czemu doskonale nadają się do dużych otworów oraz do drzwi przesuwnych lub podnoszonoprzesuwnych na taras lub balkon. Okucia ślizgowe powinny składać się z elementów wysokiej jakości, tanich w konserwacji rolek z łożyskami kulkowymi ze stali nierdzewnej i zapewniać bezpieczne hamowanie i blokowanie. Zaletą są ciągłe, wpuszczane listwy uchwytowe, które umożliwiają łatwą obsługę przez dzieci.

 

Żaluzja plisowana – jest podobna do systemu przesuwnego. Jednak ruch poprzeczny uzyskuje się poprzez „fałdowanie” tkaniny. Tkanina jest obciążona mechanicznie i dlatego jest zwykle mocniejsza i grubsza. Uniknięcie skręcania i przechylania, a także poprawę stabilności można osiągnąć dzięki zintegrowanym linkom napinającym. Dzięki zastosowaniu rolety plisowanej oszczędzamy miejsce - co jest niezbędne gdy nie ma wolnej przestrzeni i nie można zastosować konstrukcji przesuwnej czy otwieranej.

 

Rolety siatkowe – są podobne do tradycyjnych rolet, w których tkanina osadzona jest na rolce napinającej, a moskitierę można zamocować pionowo w dowolnej pozycji. Jest to idealne rozwiązanie do okien i drzwi, w których część powinna być stale otwarta, lub do okien dachowych albo do elementów połączonych z górnym lub dolnym naświetlem.

 

Automatyczne przesuwanie/mocowanie listwy prowadzącej jest możliwe dzięki wbudowanej sprężynie, którą można w razie potrzeby wyregulować. Wysokość prowadnic również powinna być regulowana, aby zapewnić trwale napiętą i równoległą tkankę.

 

Prowadnica boczna powinna mieć uszczelkę szczotkową, która zapobiega „łopotaniu“ tkaniny na wietrze. Niestety ten element jest konstrukcyjnie „słabym punktem“, dlatego musi być starannie zaprojektowany. Dodatkowo powinna istnieć możliwość łatwej jego wymiany. Często roleta występuje z napędem elektrycznym – wówczas komfort jej użytkowania jest znacznie wyższy przy stosunkowo niewielkim wzroście kosztów.

 


Wbudowane moskitiery w skrzynkę roletową nad oknem
Niektórzy dostawcy okien i rolet oferują zintegrowane systemy ochrony przed owadami, które zwykle kupujemy u wyspecjalizowanych producentów. Zaletą tego rozwiązania jest to, że okna, rolety i moskitiery pochodzą z jednego źródła i są ze sobą kompatybilne (skoordynowane). Zmniejsza to wysiłek związany z planowaniem i upraszcza odpowiedzialność za skargi, ponieważ eliminuje powszechne wzajemne „przerzucanie“ winy między branżami.

 

Projekt osłony jest kompleksowy – wszystko do siebie pasuje zarówno pod względem konstrukcji, jak i koloru, a ewentualne rozbieżności są zredukowane do minimum i nie wpływają w żadnym razie na cechy użytkowe produktu. Należy jednak upewnić się, że części zużywające się, takie jak uszczelki szczotkowe, okucia i cała moskitiera można łatwo zdemontować i wymienić, a także aby czyszczenie i demontaż można było łatwo przeprowadzić też zimą.

 

 2021 06 07 8

Fot. 8. Sposób działania tkaniny chroniącej przed pyłkami, która praktycznie „przyciąga” pyłki poprzez naładowanie elektrostatyczne (zdjęcie: Neher)

 


Ochrona przed pyłkami i elektrosmogiem
Obecnie wiele osób narzeka na alergię na pyłki lub na wpływ elektrosmogu. Modyfikując strukturę siatki, moskitiery mogą również zmniejszyć destrukcyjny wpływ pyłków lub wszechobecnego promieniowania elektromagnetycznego.

 

Metalowe moskitiery zapewniają zwykle ochronę przed polami elektrycznymi, takimi jak sieci komórkowe o wysokiej częstotliwości. Efekt ochronny zależy od struktury kraty. W tym celu kratki z tworzywa sztucznego należy pokryć warstwą przewodzącą prąd elektryczny. Pola elektromagnetyczne (np. linie wysokiego napięcia) są jednak tylko nieznacznie ekranowane. W tym celu kratka musiałaby być wykonana ze stali lub mieć powłokę przewodzącą (ferromagnetyczną).

 

Moskitiery chronią również przed włóknami i drobinami kurzu, z którymi wiąże się szczególnie duża ilość pyłków. Tak zwane siatki chroniące przed pyłkami mają zwykle mniejszy rozmiar oczek, są naładowane elektrostatycznie i dlatego dosłownie przyciągają kurz i pyłki. W badaniu [9] Kliniki Alergologii stwierdzono, że w zależności od rodzaju pyłku, jest możliwość zatrzymania tego alergenu prawie w 100%. Potwierdza to Europejska Fundacja Badań nad Alergiami (ECARF), która przyznaje ogólnoeuropejski znak jakości dla produktów przyjaznych dla alergików.

 

Przedstawicielem Instytutu ift Rosenheimw Polsce jest Andrzej Wicha: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

 

Jürgen Benitz-Wildenburg, ift Rosenheim


Literatura i źródła
[1] EN 13561 Zasłony zewnętrzne i markizy – Wymagania eksploatacyjne łącznie z bezpieczeństwem
[2] EN ISO 13934-1 Tekstylia – Właściwości płaskich wyrobów przy rozciąganiu – Część 1: Wyznaczanie maksymalnej siły i wydłużenia względnego przy maksymalnej sile metodą paska
[3] EN ISO 9237 Tekstylia – Wyznaczanie przepuszczalności powietrza wyrobów włókienniczych
[4] Leksykon szkodników – Higiena środowiska Multiclean, czyszczenie budynków Pforzheim, www.lexikon-der-schaedlinge.de 
[5] EN 12045 Żaluzje i zasłony z napędem – Bezpieczeństwo użytkowania – Pomiar wywieranej siły
[6] Znak jakości ECARF Europejskiej Fundacji Badań Alergii (www.ecarf-label.com/produkte/pollenschutz.html )
[7] Wytyczne ift LU-01/1 i LU-02/1 nawiewnik okienny; Charakterystyka działania części 1; Część 2 Zalecenia dotyczące stosowania elementów wentylacyjnych w budownictwie mieszkaniowym (obie wytyczne są obecnie aktualizowane)
[8] Badanie efektu filtrującego siatki chroniącej przed pyłkami Polltec firmy Neher Systeme GmbH & Co KG – Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii 6/2008

 

Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym 

Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne 
Więcej informacji:  
Świat Szkła 6/2021  

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.