Wdrożenie i utrzymanie Zakładowej Kontroli Produkcji Metoda integracyjna w kontekście znakowania CE |
Wielu producentów szyb zespolonych czeka ze złożeniem deklaracji CE na ostatnią chwilę. Nie jest to bynajmniej wynikiem zaniedbania. Dzieje się tak, moim zdaniem, z powodu wysokich kosztów, niskiej orientacji producentów w wymaganiach norm serii PN-EN 1279 oraz braku orientacji w praktycznym sposobie wdrożenia Zakładowej Kontroli Produkcji. Chociaż temat ten poruszany był wielokrotnie w czasopismach i na spotkaniach producentów, np. w Instytucie Szkła i Ceramiki w Warszawie, to jednak uważam, że wymaga on specjalnego podejścia i podjęcia dyskusji o praktycznym sposobie wdrożenia zasad normy PN-EN 1279. Najczęściej w rozmowach z producentami szyb zespolonych pojawiają się kwestie kosztów i sposobu realizacji.
Koszty
Podstawowe koszty związane są ze Wstępnym Badaniem Typu to ponad 25 000 zł (orientacyjny koszt badania dla jednego typu w laboratorium Instytutu Szkła i Ceramiki w Krakowie ). Badanie może być wykonane przez jednego producenta, którym jest jednostka organizacyjna. Zgodnie z normą PN-EN 1279-5 : 2005 punkt 5.2.2 Większa ilość linii produkcyjnych/zakładów produkcyjnych: Jeżeli PRODUCENT prowadzi więcej niż jedną linię i/lub ZAKŁAD PRODUKCYJNY, to poniższe postępowanie może zredukować wymagania dotyczące wielokrotnego wstępnego badania typu...
Norma nie definiuje dokładnie kto jest producentem. Można zatem przyjąć, że producent, zgodnie z definicją encyklopedyczną to organizacja (jednostka organizacyjna), dla której wyrób wytworzono w celu wprowadzenia go do obrotu. Organizacja może być jednocześnie dystrybutorem pewnej części produkcji zakładów skupionych w grupie jednak nie ogranicza to żadnego z członków grupy w realizacji własnej polityki sprzedaży i tym samym nie ogranicza ich autonomii. Wstępne Badanie Typu wykonuje się tylko raz, zatem nawet jeśli członkowie grupy będą chcieli się z niej odłączyć zachowując dotychczasową technologię produkcji zgodnie z normą, nie muszą ponownie wykonywać Wstępnego Badania Typu.
Zakłady, przystępując do grupy producenckiej, gwarantują poddanie się tym samym rygorom produkcyjnym określonym w normie serii PN-EN 1279 przy produkcji szyb zespolonych.
Oznacza to, że nie wszystkie zakłady będą mogły łączyć się w grupy bez wprowadzenia niekiedy poważnych zmian (np. zakupu nowych maszyn).
Wymagania normy nie dają takiej możliwości, aby w większej ilości zakładów produkcyjnych zgłaszających jeden zestaw próbek do wstępnego badania typu używane były różne materiały do produkcji wyrobu ostatecznego. Oczywiście zakłady produkcyjne mogą podać w księdze jakości większą ilość dostawców kwalifikowanych aby korzystać zamiennie z różnych materiałów (zamieniać ramki, sito molekularne, szkło, itd.) zgodnie z trybem postępowania podanym w normie, jednak zamiana nie może dotyczyć jednorazowo więcej niż jednego elementu.
Innym warunkiem, zgodnie z normą PN-EN 1279: 2005 punkt 5.2.2 c), jest między innymi:
producent powinien wskazać odpowiedzialną osobę do zapewnienia zgodności wyrobu opartej na:
● konsekwentnym działaniu systemu zakładowej kontroli produkcji we wszystkich zakładach ...”
Oznacza to, że w większej ilości zakładów produkcyjnych może być tylko jedna osoba odpowiedzialna za nadzorowanie zakładowej kontroli produkcji (konsekwencji działania, dokumentacji, audytów, zgodności wyrobu). Dzięki temu kontrole zewnętrzne, wykonywane przez jednostkę certyfikującą, również mogą dotyczyć dokumentacji całej organizacji w jednym miejscu i być rozłożone na szczegółowe kontrole różnych zakładów w ciągu kilku lat. Nie ma w końcu potrzeby kontrolowania całej organizacji (wszystkich jej członków) jednorazowo. Koszt wstępnego badania typu rozkłada się w tym przypadku równomiernie na ilość członków organizacji.
Z powodów czysto praktycznych ważne jest aby konstrukcja grupy wyglądała, np. w sposób następujący:
1. jedna organizacja/firma, z którą podpisują umowę wszystkie zakłady przystępujące do inicjatywy. Zadaniem podstawowym organizacji (wychodząc nieco poza wymagania normy) jest przeprowadzenie szkoleń w zakresie wdrażania ZKP, przygotowanie podstawowej dokumentacji ZKP, doradztwo prawne, ekonomiczne, marketingowe oraz reprezentacja grupy (wobec producentów (zakupy), wobec jednostek certyfikujących)
2. w ramach organizacji mniejsze grupy charakteryzujące się podobną technologią produkcji (rygory podane w normie PN-EN 1279:2005 pkt. 5.2.2 ) powinny „wskazać odpowiedzialną osobę do zapewnienia zgodności wyrobu…”. Pełnomocnik ds. jakości byłby odpowiedzialny za wdrożenie i utrzymanie ZKP.
3. Badania okresowe ze względu na koszty urządzeń również mogą być robione wspólnie. Jednak współpraca w tym zakresie, z powodów czysto praktycznych, uzależniona jest od położenia geograficznego firm i nie jest ściśle związana z konstrukcją organizacji. Lokalizacja urządzeń przeznaczonych do wykonywania badań okresowych i sposób ich wykorzystywania zależy od harmonogramu badań, indywidualnych potrzeb producentów i jest sprawą indywidualną dla organizacji.
Jak to zrobić?
Choć tak wiele razy ukazywały się artykuły w prasie fachowej na temat ZKP to dla wielu ciągle pozostaje sporo pytań praktycznych dotyczących wdrażania systemu ZKP. Jest to, jakby nie było „małe ISO”, z którym nie każdy może sobie poradzić. System opiera się na procedurach, dokumentacji systemowej, podejściu procesowym.
Często słyszę zatem: ale po co to wszystko? Do tej pory produkowałem i nie miałem reklamacji. „Oni” chcą tylko znowu wyciągnąć pieniądze…
Czy można powiedzieć, że fachowość i doświadczenie ludzi w niewielkich zakładach w zupełności wystarcza do wyprodukowania produktu wysokiej jakości? Zapewne tak, ale… nie będziemy przecież „kopać się z koniem” Deklarację CE (przy produkcji na rynek europejski) ma złożyć każdy producent i kropka.
A więc zróbmy to, ale razem i tak, aby były z tego korzyści.
Twierdzę , że dobrze zrobiona ZKP może dać producentowi wiele dobrego nie tylko z podniesienia jakości wyrobu, ale przede wszystkim z wdrożenia ZKP jako systemu zarządzania jakością (SZJ z elementami metod zarządzania takich jak six sigma, lean management czy choćby ISO). Zakłady, w których ZKP miałem okazję wdrażać tą metodą wykazywały korzyści wynikające między innymi ze skrócenia czasu produkcji takiej samej partii produktów (nawet o godzinę w ciągu jednego dnia produkcyjnego), zmniejszenia ilości usterek w cyklu produkcyjnym, zwiększenia wydajności zespołu, standaryzacji pracy czy choćby oszczędności na energii.
Ponadto ZKP prowadzona pod nadzorem pełnomocnika ds. jakości związanego umową z różnymi zakładami daje korzyści wynikające z wymiany doświadczeń międzyzakładowych, dopinguje do podnoszenia jakości produkcji poprzez porównanie i wreszcie daje możliwość dysponowania wspólnym budżetem, np. na działania marketingowe (i inne).
Trzeba zaznaczyć, ze wszystkie te działania wspólne w żaden sposób nie podważają niezależności poszczególnych firm. Dokumentacja ZKP może być wspólna na poziomie księgi jakości i procedur dotyczących technologii produkcji. Instrukcje, zapisy, itp. Czyli wszelkie dokumenty szczegółowo odnoszące się do sytuacji konkretnych firm pozostają niejawne i, jak dotychczas, nie wychodzą „za bramę zakładu”.
Jednak co jest rzeczą najważniejszą w podejmowaniu wspólnych działań? Moim zdaniem najważniejsze jest nastawienie na jakość. Podejmowanie przez producentów szkła inicjatyw nastawionych na jakość i ich wsparcie marketingowe wyznacza kierunek dla przyszłych działań. Producenci szyb zespolonych nie mogą pozostawać obojętni wobec takich przedsięwzięć jak, np. GlasMax Guardiana. Jakość szyby to już nie tylko współczynnik U, to złożony zespół cech. Określenie marki dla szyb zespolonych to gwarancja jakości produktu. Tylko spełnienie najwyższych standardów (takich jak ISIC-Q) daje małym producentom możliwość zwiększenia produkcji i wybicie się ponad konkurencję. Metoda pracy w organizacji z pewnością pozwoli na szybsze osiąganie coraz to wyższych wymagań stawianych przez środowisko i klientów.
W chwili pisania tego artykułu chęć przystąpienia do grupy zadeklarowało ponad 20 zakładów. Pozornie konkurencyjność produkcji mogłaby utrudniać współpracę firm w grupie, ale nie w tym przypadku. Odbiorcy każdej z firm, powiązani od lat z tymi samymi producentami szyb zespolonych, nie wykazują chęci do zmiany dostawcy. Stabilność cen, logistyka oraz inne warunki handlowe i niejednokrotnie powiązania towarzyskie dają pewność członkom grupy, że nie będzie w tym zakresie walki o pozyskanie odbiorcy innego zakładu.
Zapraszam zatem do przystąpienia do wspólnej inicjatywy lub choćby do dalszej dyskusji.
Marek Banowski
INSOGLAS
