Współczesna architektura cechuje się szerokim zastosowaniem szkła jako materiału budowlanego. Dotyczy to również balustrad całoszklanych, stanowiących coraz częściej alternatywę dla tradycyjnych rozwiązań. Istotnym elementem w zakresie bezpiecznego użytkowania tego rodzaju balustrad jest właściwy ich montaż.

 

2022 10 21 1

Fot. 1. Balustrada całoszklana mocowana liniowo od góry (fot. Profilglass)

 

Ogólna charakterystyka balustrad całoszklanych
Balustrady służą do ochrony przed możliwością upadku osoby korzystającej z powierzchni, którą zabezpieczają. Mogą to być schody, tarasy, balkony, loggie, a także wiadukty, mosty itp.

 

Wykonane ze szkła nie ograniczają widoczności ani przepływu światła, co podkreśla nowoczesność tego typu rozwiązań konstrukcyjno-materiałowych. Zastosowane wewnątrz pomieszczeń, nadają im lekkości, otwierają przestrzeń oraz optycznie je powiększają, natomiast instalowane na zewnątrz mogą współgrać z elewacją budynku i podkreślać jego styl architektoniczny.

 

Balustrady dzielą się ze względu na typ konstrukcji i rodzaj mocowania na całoszklane oraz ze szklanym wypełnieniem, mocowanym do konstrukcji metalowej.


Pierwsze z wymienionych, będące przedmiotem publikacji, charakteryzują się dwojakim sposobem mocowania:
- liniowo – poprzez osadzenie w listwie wzdłuż dolnej krawędzi tafli szklanej,
- punktowo – tafla szklana zamocowana punktowo z użyciem tzw. rotul.

 

Balustrady całoszklane są konstrukcją samonośną, w której wyeliminowano wszystkie elementy wspornikowe, w tym słupki. Jedynie w górnej części tafle szkła mogą być połączone przy pomocy stałej poręczy. Samonośność konstrukcji wymaga zastosowania odpowiednich tafli szklanych, głównie szkła bezpiecznego jak monolityczne szkło hartowane, szkło klejone itp., cechujących się przenoszeniem występujących obciążeń poziomych.

 

Występują różne systemy konstrukcyjne balustrad całoszklanych, zarówno mocowanych liniowo, jak i punktowo. W klasycznym rozwiązaniu z liniowym dolnym mocowaniem szkła charakterystyczny element stanowi listwa/ szyna wykonana przeważnie z aluminiowego kształtownika nośnego, zwanego popularnie profilem.

 

Instaluje się w niej taflę szkła, która zachowuje się jako wspornik z równomiernym rozłożeniem obciążeń, w tym także na parcie wiatru. Zazwyczaj mogą to być tafle o wysokości do 1300 mm oraz długości nieprzekraczającej 2400 mm. Podkreślić należy, że ten rodzaj balustrad nie wymaga konieczności wykonywania jakichkolwiek otworów dla potrzeb montażu.

 

Wpływa to na większą wytrzymałość szkła, czas produkcji oraz montażu balustrady, a także na dużo szybszą wymianę uszkodzonej tafli, bez konieczności demontażu całej konstrukcji. Warto dodać, że liniowe mocowanie balustrad przeznaczone jest głównie do powierzchni płaskich, jak balkony, loggie lub tarasy. Zastosowanie przy schodach może grozić możliwością stopniowego osuwania się pod własnym ciężarem na skutek grawitacji.

 

Balustrady prezentowanego systemu mogą być montowane:
- od góry – bezpośrednio do płaszczyzny poziomej stropu lub płyty balkonowej,
- z boku – do płaszczyzny pionowej stropu tzw. policzka albo od czoła płyty balkonowej.

 

Stosowana w mocowaniu liniowym listwa/szyna określana jest w języku fachowców butem i służy do mocowania tafli szklanych o grubości od 12 mm do 22 mm. Po zamocowaniu do podłoża osadza się w niej szkło, blokowane za pomocą klinów i uszczelek dobranych pod konkretną grubość tafli. Listwa montowana jest do podłoża poprzez wywiercone w niej otwory, przy zastosowaniu złączy rozporowych.

 

Ponadto tafle szklane mogą być dodatkowo wyposażone w tzw. płetwy z otworami, służącymi do mocowania złączami rozporowymi, co przyspiesza i ułatwia montaż. Występują także rozwiązania, w których tafla szkła jest osadzana w listwie montażowej z zastosowaniem odpowiedniego kleju np. samopoziomującej zaprawy polimerowej. Przykładowe rozwiązanie balustrady całoszklanej mocowanej liniowo od góry przedstawiono na fot. 1.

 

W drugim z systemów konstrukcyjnych balustrad całoszklanych określanym jako punktowym, najczęściej są stosowane rotule, przeznaczone do dystansowego mocowania tafli szklanych. Stanowią je specjalnie ukształtowane głowice, zazwyczaj wykonane ze stali odpornej na korozję, składające się z dwóch części w kształcie walców i połączonych śrubą.

 

Standardowy montaż tego typu rozwiązania wymaga wykonania w tafli szkła przelotowych otworów, przez które przekłada się wewnętrzną śrubę rotuli. Z kolei wylot z drugiej strony głowicy jest przeznaczony do wkręcenia w boczną powierzchnię ściany, balkonu lub schodów. Rotule mogą być stosowane do montażu tafli szklanych balustrad o grubości w granicach od 6 mm do nawet 46 mm.

 

Wyróżnia się następujące ich rodzaje: jedno- i dwuczęściowe, sztywne, w tym do mocowania krawędziowego oraz przegubowe - zagniatane, z przegubem rozłącznym, a także z przegubem rozłącznym klejonym do szkła. Przykład balustrady całoszklanej mocowanej punktowo przy pomocy rotul zaprezentowano na fot. 2.

 

Dostępne są również konstrukcje balustrad całoszklanych systemu punktowego, w których do mocowania tafli szklanych do podłoża są stosowane specjalne uchwyty zwane spigotami. Wśród nich występują wyroby niewymagające w procesie montażu konieczności wiercenia otworów w tafli szkła.

 

Przykładowe sposoby montażu
Jak już w niniejszej publikacji stwierdzono, bezpieczne użytkowanie balustrad całoszklanych jest w dużym stopniu zależne od prawidłowo przeprowadzonego ich montażu. Procedury takich prac są często zawarte w instrukcjach opracowywanych przez producentów systemów balustrad i dostarczanych wraz z wyrobem.

 

W ich treści jest zazwyczaj zamieszczone zastrzeżenie, iż za szkody wynikłe z niewłaściwego montażu, producent nie ponosi żadnej odpowiedzialności. Pierwszym zagadnieniem przykładowo przedstawionych sposobów montażu liniowego i punktowego jest prawidłowy transport na miejsce przeznaczenia, który powinien przebiegać w sposób zabezpieczający przed możliwością uszkodzenia poszczególnych elementów balustrady, szczególnie tafli szklanych.

 

Czynności montażowe należy rozpocząć po zakończeniu wszystkich robót mokrych związanych ze stropem i płytą balkonową. Wyjątek stanowi sposób niewidocznego usytuowania listwy (montaż liniowy), gdy jej zamocowanie do podłoża należy wykonać przed położeniem ostatniej warstwy materiału posadzki.

 

2022 10 21 2

Fot. 2. Balustrada całoszklana mocowana punktowo rotulami (fot. Adler-Glas)

 

Ponadto do montażu należy przystąpić dopiero po sprawdzeniu wymiarów i kompletności elementów balustrady – czy są zgodne z zamówieniem oraz czy nie występują uszkodzenia. Zaleca się, aby w przypadku stwierdzenia jakichkolwiek niezgodności odstąpić od montażu i zawiadomić producenta/dostawcę. Występują dwa podstawowe rodzaje montażu balustrad całoszklanych – liniowe i punktowe, których istotne zasady przedstawione poniżej.

 

Liniowe mocowanie balustrad
Liniowe mocowanie balustrady całoszklanej polega głównie na montażu tafli szkła w specjalnej listwie/szynie w kształcie litery „U”, zwanej butem. Wyróżnia się dwa sposoby mocowania listwy: od góry – do płaszczyzny poziomej oraz z boku – do płaszczyzny pionowej. W zależności od potrzeb zadanej sytuacji montażowej, płaszczyzny na których ma być usytuowana balustrada, mogą być wyposażone w stalowe podkonstrukcje.

 

W przypadku mocowania do płaszczyzny poziomej stropu lub płyty balkonowej najczęściej stosuje się kątowniki nierównoramienne, natomiast przy mocowaniu pionowym do tzw. policzka używane są płaskowniki lub specjalne płyty stalowe.

 

W pierwszej kolejności należy stabilnie zamocować do podłoża listwę nośną, w miejscu określonym w stosownej dokumentacji. Wymaga to oznaczenia miejsc wykonania otworów pod złącza rozporowe, zgodnie z istniejącymi w listwie. Po ich wywierceniu i odpowiednim przyłożeniu listwy należy, korzystając z przelotowych otworów montażowych, zainstalować określone w instrukcji (dokumentacji) złącza rozporowe. Dodać jeszcze można, że występują systemy z listwami wykonanymi ze stali, co umożliwia ich mocowanie poprzez przyspawanie do podkonstrukcji.

 

2022 10 21 3

Fot. 3. Balustrada całoszklana mocowana liniowo z boku (Fot. Chrompak)

 

Główną operacją tego sposobu montażu balustrady całoszklanej jest zamontowanie w listwie (bucie) tafli szklanej. Odbywa się to na zasadzie klinowania szkła za pomocą uszczelki oraz stosownych klinów. Uszczelki są najczęściej wykonane z tworzywa sztucznego i mają zwykle kształt litery „W”, co pozwala na szczelne zamocowanie tafli. Dodatkowo amortyzują siły działające na konstrukcję balustrady. Z kolei za zabezpieczenie szkła w górnej części listwy oraz regulację w pionie odpowiadają kliny.

 

Uszczelki oraz kliny mają zazwyczaj ząbki, które uniemożliwiają wysunięcie się tafli szkła z listwy. Zasadą przyjętą przez większość producentów jest stosowanie z zewnątrz ciągłego klina z tworzywa sztucznego, natomiast od wewnątrz klinów aluminiowych w odcinkach o standardowej długości – do 160 mm. Warto dodać, iż pomiędzy klinami aluminiowymi należy tworzyć odpowiednie dylatacje. Po zamocowaniu tafli szklanej istniejące na zewnętrznej powierzchni listwy otwory montażowe są zazwyczaj zakrywane maskownicami lub zaślepkami.

 

Typowa kolejność montażu szkła w listwie (bucie) jest następująca:
- usytuowanie w listwie uszczelki dłuższym ramieniem na zewnątrz,
- wciśnięcie w listwę z uszczelką taflę w taki sposób, aby dolna jej krawędź wraz z przylegającą uszczelką oparła się na wewnętrznej dolnej powierzchni listwy,
- zablokowanie tafli z zewnątrz przy pomocy klina o długości modułu lub na styk,
- zablokowanie od wewnątrz tafli klinami aluminiowymi w odstępach od 10 mm do 12 mm,
- wyregulowanie klinami aluminiowymi pionowe ustawienie tafli.

 

Moduły całoszklanej balustrady o długości 1500 mm zestawia się ze sobą z zachowaniem dylatacji wynoszącej około 30 mm. Ma to na celu zapewnienie swobodnego przepływu wody deszczowej, która mogłaby dostać się pomiędzy listwę a uszczelkę. Zaznaczyć należy, iż dodatkowa możliwość usuwania wody z listwy wynika z kształtu uszczelki mającej w środku mniejszą grubość, przez co nie przylega szczelnie do dolnej powierzchni wewnętrznej listwy.

 

Pozwala to na swobodny przepływ powietrza, a w konsekwencji odparowanie znajdującej się tam ewentualnie wody. Przedstawiony przykładowy proces technologiczny dotyczy liniowego montażu od góry, w którym listwy mocuje się do płaszczyzny poziomej.

 

Podobnie przebiega montaż mocowania z boku do płaszczyzny pionowej, wymagający jednak wykonania dwóch otworów w bocznych ramionach listwy – do przełożenia złącza rozporowego oraz do zamocowania w policzku stropu lub płycie balkonowej.

 

W tym rodzaju liniowego montażu dość często stosuje się także listwy z płetwą, w której są usytuowane otwory montażowe. Po zainstalowaniu balustrady, listwa jest zazwyczaj zakryta maskownicą. Przykład balustrady całoszklanej mocowanej liniowo z boku obrazuje fot. 3.

 

Dostępne są także systemy, w których do osadzania tafli szklanej w listwie balustrady całoszklanej stosowany jest klej, np. w postaci samopoziomującej zaprawy polimerowej na bazie żywicy poliuretanowej. Jak deklaruje producent, klej utwardza się po nałożeniu i mocuje tafle szkła w listwie w sposób zapobiegający koncentracji naprężeń we wbudowanych elementach, zapewniając jednocześnie równomierny rozkład obciążeń.

 

Przy tej technice montażu liniowego stosować należy m.in. następujące zasady:
- grubość warstwy kleju pomiędzy taflą a wewnętrzną powierzchnią listwy musi wynosić co najmniej 10 mm po obu stronach szkła,
- głębokość osadzenia tafli oznaczona jako „d” powinna być zgodna ze wzorem – d ≥ H/10, gdzie „H” symbolizuje całkowitą wysokość tafli szklanej, przy czym nie może być mniejsza niż 75 mm,
- końcową grubość kleju i głębokość osadzenia tafli określa wykwalifikowany specjalista z tego zakresu, biorąc pod uwagę warunki miejscowe, wpływ kleju na szkło i listwę, wymagania itp.,
- tafla powinna być usytuowana w listwie na podkładce przenoszącej jej masę,
- w zastosowaniach zewnętrznych, klej powinien być chroniony przed promieniowaniem UV oraz wodą stojącą poprzez nałożenie od góry stosownego uszczelniacza pogodowego,
- uszczelniacz powinien być nakładany na wierzch utwardzonego kleju dopiero po 24 godz.

 

Po zakończeniu prac montażowych balustrad całoszklanych wszystkich systemów mocujących liniowo, należy przeprowadzić ich odbiór, podczas którego sprawdza się m.in.:
- jakość użytych materiałów,
- zachowanie pionu i poziomu, przy dopuszczalnej odchyłce wynoszącej ±1 mm,
- zgodność wymiarowa z dokumentacją techniczną, przy dopuszczalnej odchyłce jw.,
- usytuowanie balustrad zgodnie z projektem,
- zamocowanie balustrady do podłoża,
- trwałość połączeń elementów balustrady.

 

Odbiór powinien być zakończony sporządzeniem protokołu, do którego należy załączyć stosowne dokumenty, np. krajową deklarację właściwości użytkowych, atesty higieniczne itp.

 

Punktowe mocowanie balustrad
Ten rodzaj montażu balustrad całoszklanych polega na punktowym osadzeniu tafli szklanych przy pomocy specjalnych uchwytów, głównie rotul, instalowanych w bocznych częściach schodów, balkonów, loggii lub tarasów. Jak już wspomniano, mają one kształt dwuczęściowego walca, zwykle o średnicy od 45 mm do 50 mm, choć występują także wersje kwadratowe lub prostokątne.

 

Rotule mocuje się na tafli szkła za pomocą wywierconego w niej otworu o odpowiedniej średnicy, oraz do podłoża, z zastosowaniem właściwie dobranego złącza rozporowego (kotwy). Bardzo istotną sprawą jest dobór rotuli o odpowiednich parametrach, ich liczba, rozmieszczenie mocowań oraz odległości pomiędzy nimi.

 

Należy to realizować każdorazowo w sposób indywidualny, biorąc pod uwagę rozmiar rotuli i grubość tafli szkła zastosowanej w balustradzie oraz rodzaj podłoża, do którego ma być zainstalowana. Dodać należy, iż elementy mocujące najczęściej umieszcza się podwójnie, jeden pod drugim lub w tzw. zygzak.

 

Konstrukcja rotuli zapewnia dystans, oddzielający taflę od podłoża. Jest on dobierany indywidualnie i może mieć różną wielkość, przy czym standardowo wynosi od 35 mm do 40 mm. Taka odległość pozwala na bezproblemowe czyszczenie szyby w przestrzeni pomiędzy nią a podłożem.

 

Przy rozwiązaniach rotul dwuczęściowych dystans może być regulowany, co ułatwia montaż balustrady w przypadku występowania nierówności w podłożu np. schodów. Pozwala również niwelować naturalne wygięcie szkła, występujące w procesie jego hartowania.

 

Warto dodać, że dystans regulowany jest niezbędny w odniesieniu do balustrad całoszklanych, które nie są wyposażone w żaden pochwyt. Odpowiednia regulacja dystansów na poszczególnych mocowaniach pozwala na ustawienie tafli w taki sposób, aby ich górne krawędzie stanowiły jedną linię.

 

Przedstawiony sposób montażu wymaga wywiercenia w szkle otworów pod rotule. Są jednak konstrukcje uchwytów do punktowego mocowania balustrad całoszklanych, niewymagających żadnej obróbki szkła. Należą do nich m.in. specjalne uchwyty w postaci krótkich słupków z wybraniami do montażu tafli szkła od góry, zwane spigotami.

 

Służą do osadzania balustrad całoszklanych na poziomych powierzchniach płaskich oraz schodach. Uchwyty są wyposażone w podstawę z otworami, w celu zamocowania w podłożu przy pomocy odpowiednich złączy rozporowych lub wkrętów. Przykładową konstrukcję balustrady całoszklanej mocowanej punktowo poprzez zastosowanie spigotów pokazano na fot. 4. 

 

2022 10 21 4

Fot. 4. Balustrada całoszklana mocowana punktowo spigotami (fot.Glass-Go.Pro)

 


Literatura
Materiały informacyjne firm: Profilglass, Adler-Glas, Chrompak,
Bartinox, Glass-Go.Pro

Zbigniew Czajka

 

 

 

 

 

 

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.