Klamki

Klamki są niewielkimi elementami w wyposażeniu drzwi, ale mają duży wpływ na ich estetykę i funkcjonalność. Większość użytkowników wybierając klamki kieruje się tylko dwoma parametrami estetyką i... ceną. Tymczasem wyborowi klamek należy poświęcić sporo uwagi.

 

 Zanim klamka zapadnie – jak dobrze wybrać
     Przy wyborze należy wziąć pod uwagę całe spektrum własności, jakimi się charakteryzują klamki:



     Ergonomia – czyli wygoda w posługiwaniu się klamką. Cała sztuka polega na tym, aby kształt klamki idealnie pasował do ręki, zarówno dorosłego, jak i dziecka. Klamki posiadają też ukryte mechanizmy ułatwiające funkcjonowanie, takie jak dociski imbusowe, sprężyny wspomagające etc. Niektóre klamki są łatwe do otwierania nawet wtedy, gdy mamy zajęte obie ręce. Zaprojektowane są także w sposób zabezpieczający przed zaczepianiem się odzieży.



     Trwałość – czyli jak długo będziemy się cieszyć klamką. Zależy to głównie od wytrzymałości części mechanicznych, czyli trzpienia obrotowego lub sprężyn wspomagających oraz od odporności powłok dekoracyjnych i materiału zastosowanego do konstrukcji klamki. Rozpatrując wymaganą trwałość kupowanych klamek musimy wziąć głównie pod uwagę:


- częstotliwość otwierania – jeśli w rodzinie jest liczna gromadka małych dzieci, warto wybrać trwalsze klamki, przykładowo z powłokami odporniejszymi na ścieranie;

 ciężar skrzydła – od niego zależy głównie konstrukcja i materiał zainstalowanej klamki. Do ciężkich drzwi metalowych lub z litego drewna nie są zalecane delikatne okucia (np. z tworzywa sztucznego), ale mocne klamki metalowe, wyposażone w sprężyny wspomagające. W ciężkich drzwiach zalecany jest montaż szyldów na śruby przelotowe (przechodzące przez całą grubość skrzydła drzwi).

odporność na włamanie – drzwiom wejściowym stawia się pod tym względem szczególne wymagania. Częstym błędem jest stosowanie w drzwiach wejściowych klamek z szyldami typowymi dla drzwi wewnętrznych. Włamywacz jest w stanie uporać sie z nimi błyskawicznie przy użyciu prostych narzędzi np. wkrętaka. Drzwi zewnętrzne powinny być wyposażone w okucia o podwyższonej klasie bezpieczeństwa np. klamki z szyldami które wykazują odporność na podważenie lub wygięcie. Oferowane są także szyldy antywłamaniowe do drzwi zewnętrznych, które posiadają najwyższą klasę odporności na włamanie – atest klasy C wydany przez Instytutu Mechaniki Precyzyjnej lub Instytutu Techniki Budowlanej. Wyroby te cechują się wysoką odpornością na uderzenia, przewiercanie, wyłamanie, próby wyrwania szyldu, zamka lub znajdującej się w nim wkładki bębenkowej. Okucia mogą brać również czynną rolę w ochronie w systemie ochrony dostępu do budynku lub poszczególnych pomieszczeń – w szyldzie klamki może być umiejscowiona klawiatura do wpisywania kodu dostępu, czytnik kart magnetycznych lub linii papilarnych.

 odporność na korozję – ta cecha dotyczy klamek do drzwi wejściowych do budynku. Jest szczególnie ważna gdy obiekt znajduje się w zasięgu oddziaływania wilgoci ze zbiorników wodnych (szczególnie powietrza morskiego), a także zanieczyszczonego środowiska przemysłowego.

 

     Estetyka. Zbyt delikatne okucia nie nadają się do masywnych drzwi, a zbyt masywne źle wyglądają przy drzwiach delikatnych. Ponadto klamki to mały ale bardzo widoczny detal, więc powinny pasować również do charakteru i wyposażenia wnętrza, a w przypadku drzwi wejściowych do budynku – również do elewacji. Klamki powinny także współgrać z innymi okuciami zastosowanymi przy drzwiach czyli zamkami, zawiasami, a także z okuciami zastosowanymi w oknach, np. klameczkami okiennymi.

 Klamka pracuje w zestawie ...
     Mówiąc o klamce mamy często na myśli tylko ruchomą rączkę, za którą chwytamy, otwierając czy zamykając drzwi. Ale klamka to element kompletu okuć, do którego należą:

dwie klamki lub dwie gałki (umiejscowione po obu stronach drzwi), ewentualnie zestaw klamka + gałka;

szyldy, czyli tzw. tarcze drzwiowe: podłużne lub też okrągłe dzielone (zwane rozetkami lub osłonkami); tarcze podłużne osłaniają łącznie klamkę i zamek wpuszczany, natomiast tarcze dzielone – osobno klamkę (rozetka górna) oraz osobno wkładkę bębenkową, wejście klucza zastawkowego albo klameczkę łazienkową (rozetka dolna). Klamki z takim dzielonym szyldem zwane są czasami klamkami dzielonymi;

szyldy okrągłe dzielone – uniezależniają nas od rozmiarów zamka (rozetka górna i dolna są niezależne), a przez część osób uważane są za bardziej estetyczne i delikatniejsze

szyldy podłużne – wymagają dostosowania do rozmiarów zamka, a głównie do jego rozstawu, czyli odległości między osią trzpienia obrotowego a osią wkładki bębenkowej lub osią otworu na klucz zastawkowy. Większość producentów stosuje standardowy rozstaw zamka – 72 mm. Znacznie rzadziej występują rozmiary – 60, 90 lub 92 mm. Szyldy podłużne ze względu na sposób mocowania są na ogół bardziej trwałe od szyldów okrągłych i robią wrażenie solidniejszych. Po okresie zachwytu szyldami okrągłymi następuje wyraźny renesans i moda na stosowanie szyldów podłużnych.

 - trzpień obrotowy – pręt metalowy o przekroju kwadratowym łączący klamki po przeciwnych stronach drzwi, czyli zapewniający tzw. zesprzęglenie. Trzpień uruchamia zamek wpuszczany przez cofnięcie zapadki; w klamkach do drzwi ma zwykle przekrój 8x8 mm, a w klamkach do furtek ogrodzeniowych – 10x10 mm. Klamki uznanych firm są dostarczane ze specjalnie wykonanym trzpieniem, naciętym i wyżłobionym z każdej strony oraz ze specjalnymi wkrętami. Wkręty z wycięciem imbusowym idealnie blokują trzpień, gwarantując każdej klamce maksymalnie trwały montaż;


docisk imbusowy – niewielki wkręt umożliwiający zamocowanie klamki do trzpienia obrotowego (kluczem imbusowym);

elementy montażowe: długie śruby – przelotowe (przechodzące przez skrzydło drzwi) bądź krótkie wkręty – do mocowania każdej z tarcz oddzielnie (jednostronne). Uwaga! Dostępne na rynku klamki dopasowane są do standardowych grubości skrzydeł drzwiowych. Jeśli więc skrzydła są grube, przelotowe śruby mocujące klamkę mogą okazać się zbyt krótkie.
 sprężyny wspomagające – po ustaniu nacisku zapewniają szybki powrót klamki do pozycji wyjściowej. Klamka zawsze pozostaje w pozycji poziomej i nie „obwiesza się” nawet wówczas, gdy sprężyna w zamku jest za słaba lub zniszczona.

 

Z jakiego materiału
     Klamek i gałek, zarówno w sklepach specjalistycznych jak i w supermarketach budowlanych jest mnóstwo. Można wybierać spośród wyrobów krajowych jak i importowanych – głównie z Włoch i Hiszpanii, ale spotkać można również wyroby z Chin. Proponowane są okucia o różnych kształtach i kolorystyce, wykonane z najróżniejszych materiałów.



     Klamki mosiężne stanowią większość dostępnych w Polsce okuć. Powierzchnia mosiądzu łatwo poddaje się obróbce galwanicznej i lakierniczej. Dzięki temu uzyskuje się klamki z mosiądzu brązowionego, satynowanego lub polerowanego oraz z powłokami niklowymi, chromowymi lub czernionymi. W ofercie producentów są także klamki mosiężne pokryte 24-karatowym złotem, platyną albo takie, w których mosiądz połączono z ceramiką, szkłem, drewnem lub kamieniem. Dostępne są też okucia specjalne – o zwiększonej odporności na ścieranie i dużej trwałości powłok (np. z mosiądzu pokrytego azotkiem cyrkonu) – na trwałość takich powłok udzielane są gwarancje nawet do 20 lat.

 

 

      Klamki ze stali nierdzewnej są odporne na uszkodzenia mechaniczne oraz wilgoć i związaną z nią korozję. Do niedawna były spotykane prawie wyłącznie w budynkach biurowych. Od pewnego czasu są też coraz częściej wybierane przez klientów indywidualnych. Ich nowatorskie, czasem nieco futurystyczne formy doskonale komponują się z nowoczesnymi wnętrzami. Właściwie dobrane do innych elementów wyposażenia wnętrz, takich jak stalowe balustrady, relingi, uchwyty przydają pomieszczeniom elegancji i charakteru. Specjalne klamki ze stali nierdzewnej są oferowane z przeznaczeniem do drzwi przeciwpożarowych i dymoszczelnych.



      Klamki aluminiowe. Dawniej bardzo popularne ze względu na swoją cenę i dostępność były klamki ze stopu aluminium i cynku (o nazwie znal). Ich nieco toporne kształty spowodowały, że zostały zdominowane przez klamki mosiężne. Ale obecnie, dzięki opracowaniu nowej estetyki i poddaniu odpowiedniej obróbce galwanicznej (niklowanie, mosiądzowanie, chromowanie), odpowiadają w pełni najnowszym tendencjom rynkowym i znowu odzyskują dawną popularność.



     Klamki plastikowe przez lata były kojarzone z wyrobami najtańszymi niskiej jakości. Obecnie oferowane są okucia z tworzyw sztucznych o bardzo ciekawym wzornictwie i kolorystyce. Producenci tego typu okuć często oferują też odpowiednio dopasowane do nich uchwyty meblowe i inne elementy wyposażenia wnętrz. Dlatego sięgają po nie odważniejsi architekci wnętrz dla aranżacji pomieszczeń utrzymanych w określonych liniach kolorystycznych.

 

 

Odległość A – rozstaw szyldu podłużnego dostosowany do rozstawu zamka wpuszcznego w drzwiach


Typ szyldów drzwiowych (zależny od zastosowanego zamka):
- szyldy pod wkładkę (zamek bębenkowy – jak na rysunku powyżej)
- szyldy pod klucz (zamek zastawkowy – na klucz zwykły)
- szyldy z klameczką WC (zamek WC)
- szyldy pełne („bez przebicia” czyli bez otworu na wkładkę, klucz, lub WC)

 

Wkręty imbusowe należy wkręcać w miejscu nacięcia trzpienia obrotowego 

 

W zależności od miejsca przeznaczenia klamki określone są czterema klasami:
- klasa 1: średnia częstotliwość użytkowania przez osoby mające wysoką motywację do uważnego posługiwania się klamką,
- klasa 2: średnia częstotliwość użytkowania przez osoby mające pewną motywację do uważnego posługiwania się klamką,
- klasa 3: wysoka częstotliwość użytkowania przez publiczność lub innych ludzi z małą motywacja do uważnego posługiwania się klamką,
- klasa 4: wysoka częstotliwość użytkowania drzwi, które są narażone na częste i gwałtowne użytkowanie

 

 Klamka – ruchoma, zwykle metalowa lub plastykowa rączka przy zamku u drzwi, służąca do ich otwierania i zamykania. Jest sprzężona mechanicznie z zapadką, wysuwającą się z zamka drzwi do ościeżnicy (futryny) i blokującą otwarcie drzwi. Najczęściej w zamku zainstalowana jest sprężyna, która wymusza przesuwanie się zapadki do pozycji wysuniętej. Klamka służy za dźwignię umożliwiającą pokonanie oporu tej sprężyny, wsunięcie się zapadki i odblokowanie otwarcia drzwi. Klamki „ze wspomaganiem” mają specjalną sprężynę powrotną, dzięki zastosowaniu której klamka, po ustaniu nacisku naszej dłoni, szybko powraca do pozycji wyjściowej. Klamki te się nie opuszczają – ich ramię pozostaje w pozycji poziomej.



Gałka – stały lub obrotowy element okucia drzwiowego (zwykle mający kształt kulisty lub walcowy), zastępujący klamkę. Podczas obrotu gałki trzpień przechodzący przez zamek uruchamia mechanizm zapadki, umożliwiając otwarcie lub przesuniecie drzwi.



 Pochwyt – nieruchomy uchwyt drzwiowy umożliwiający otwarcie drzwi, wykonany najczęściej z wygiętych rurek metalowych (stalowych lub aluminiowych) o wykończeniu lakierniczym lub galwanicznym. Stosowany najczęściej w sklepach lub biurach.
 

 

 

 

 

 Antaba – metalowy uchwyt na drzwiach i bramach (a także skrzyniach), służący zwykle także za kołatkę, mający najczęściej kształt głowy lwa z obręczą w paszczy

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Bardzo ważny detal
     Różnorodność oferty klamek drzwiowych to bogactwo wzorów, kształtów i kolorów. Produkty uznanych firm łączą ze sobą funkcjonalność, oryginalność, klasykę, prostotę i elegancję. Zapewniają harmonię między stylem a technologią i komfortem użytkowania.
     Klamki do drzwi wewnętrznych wykonuje się z różnych materiałów, w wielu wzorach i kolorach. Jak wszystkie elementy wyposażenia domu, dobrze jest dopasować je do charakteru i stylu wnętrz oraz do innych okuć w drzwiach (np. zawiasów, elementów ozdobnych). Zbyt delikatne nie sprawdzą się przy masywnych drzwiach, a zbyt masywne nie pasują do lekkich konstrukcji.

 

 

 Uchwyty do drzwi przesuwnych – mają niewielkie wymiary, i takie kształty aby nie powodowały kolizji w czasie przesuwania się wzdłuż ściany, czasami mocowane są też na czole skrzydła szczególnie w przypadku drzwi chowanych w ścianę.

 

 

 

 

 

 Klamki drzwiowe są ważnym elementem każdych drzwi, dobrze dobrana klamka dodaje uroku każdemu wnętrzu. Obecnie klamki dzielą się na nowoczesne – designerskie oraz klasyczne. Posiadają mechanizmy ułatwiające ich używanie, takie jak dociski imbusowe, sprężyny wspomagające etc.

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 

 Uchwyty do drzwi szklanych – muszą uwzględniać specyfikę skrzydła szklanego – duży ciężar, brak możliwości „poprawek” po hartowaniu (szkła hartowanego nie można wiercić ani szlifować) oraz transparentność tafli szkła.

 

  

 

 

 

 

 

 

 

  

 

 

 

 

Klamki drzwiowe to okucia niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania i właściwego wyglądu drzwi. Znajdują zastosowanie w drzwiach wewnętrznych i zewnętrznych, wykonanych z drewna, PCV, aluminium, montowanych w pomieszczeniach budynków prywatnych oraz w miejscach o dużym natężeniu ruchu

 

Tadeusz Michałowski

 

patrz też: 

- Klamki  , Tadeusz Michałowski, Świat Szkła 7-8/2007

 

więcej informacji: Świat Szkła 7-8/2007

      

 

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.