Szkło artystyczne wdziera się do naszych wnętrz drzwiami i oknami. To stwierdzenie o podwójnym znaczeniu będzie, jak sądzę, łatwe do rozszyfrowania przez Czytelników miesięcznika ''Świat Szkła'', który na swoich stronach prezentuje również najnowsze osiągnięcia technologiczne i nowości dotyczące produkcji przeszkleń wykorzystywanych w architekturze.

Na polskim rynku wydawniczym jest aktualnie sporo wydawnictw ukazujących, pod różnymi kątami, zastosowanie szkła we wnętrzach, ale przeważają te, które ukazują zastosowanie omawianego materiału we wnętrzach prywatnych. Kto, przewracając kartki pism poświęconych dekoracji wnętrz, nie zatrzymał się dłużej na stronach ze szklanymi taflami, pełnymi kolorów i faktur, tworzącymi ścianki działowe pomieszczeń, szklane drzwi czy wolno stojące elementy przyścienne, które w połączeniu ze sztucznym światłem nadają wnętrzom jakże odmienny klimat?

Jak przysłowiowe grzyby po deszczu zaczęły powstawać pracownie i firmy oferujące usługi w zakresie wykonywania tego rodzaju elementów. Każda, uzbrojona w podstawowy sprzęt, jakim jest elektryczny piec do termoformowania lub zgrzewania szkła płaskiego i większą lub mniejszą wiedzę o stosowanej technologii, zabiega o klientów. Dobrze, jeżeli przy kreacji nowych pomysłów zatrudniony jest artysta plastyk czy absolwent politechniki lub, gdy oni sami prowadzą wspomnianą działalność. Gwarantuje to odpowiedni poziom estetyczny wykonywanych zleceń. Galerie i Internet pełne są przykładów twórczości domorosłych artystów-przedsiębiorców, dla których najważniejsze jest to, aby wyjęte z pieca szkło było całe.

Polityczne i ekonomiczne zmiany, które dokonały się w Polsce pod koniec ubiegłego wieku, pozwoliły na nowo rozwinąć się architekturze. Do nowych budynków i wnętrz wprowadzono elementy wystroju i aranżacji z użyciem różnych technik i materiałów. Wnętrza hoteli, restauracji, biur, banków, sklepów, aptek i urzędów, ale także prywatnych domów i rezydencji uzyskały indywidualny charakter, poprzez zastosowanie zróżnicowanych w formie i kolorze drzwi oraz okien. Ten obraz byłby niepełny bez dodania do niego całej palety dekoracyjnych przeszkleń, szklanych detali i elementów-kompozycji, nieraz o imponującej skali i nie bagatelnej wadze.

Jakże odmiennie od krajowych rozwiązań wyglądają realizacje artystów z całego świata, którzy od początku lat 60. XX wieku, od kiedy datuje się zapoczątkowany w USA ruch GLASS ART MOVEMENT, sięgają po szkło, by przy jego pomocy wzbogacać i ozdabiać wnętrza. Niewątpliwy prymat, w „nowym” podejściu do szkła i wprowadzeniu go do architektury, dzierżą czescy i słowaccy artyści szkła.

To do artystycznego duetu Libensky-Brychtova należą pierwsze, realizowane w
dużej skali, kompozycje prezentowane i nagradzane na światowych wystawach Expo w Brukseli (1958), w Montrealu (1967) i w Osace (1969-1970) czy VIII Biennale Sztuki w Sao Paulo (1966) oraz wielu innych międzynarodowych wystawach szkła. Ich odważne w skali i nowatorskie pod względem kompozycyjnym instalacje znalazły się w wielu obiektach na całym świecie, nie omijając stolicy Czech. Do najbardziej reprezentacyjnych należą: dwa okna w katedrze św. Wita, kryształowa ściana w praskim, starym ratuszu i 6 metrowe przeszklenie na jednej ze stacji metra (fot. 1, 2, 3).

 szkło artystyczne
Fot. 1 
 szkło artystyczne
Fot. 2
 szkło artystyczne
Fot. 3

Ich długoletnia, wspólna działalność zaowocowała także bogatym zbiorem szklanych rzeźb, prezentowanych w najznamienitszych muzeach i galeriach świata. Doceniając ich wkład w sztukę szkła Corning Museum of Glass (USA) poświęciło tej parze odrębną część ekspozycji (fot. 4).
 szkło artystyczne
 Fot. 4

Z bratysławskiej Akademii Sztuk Pięknych wywodzi się cała grupa słowackich artystów, którzy ukończyli studia w Katedrze Projektowania Szkła w Architekturze prowadzonej przez prof. Vaclava Ciglera (fot. 5 i 6).
 szkło artystyczne
Fot. 5 
 szkło artystyczne
 Fot. 6

Prezentują oni typowe dla kierunku studiów podejście do kreowanych prac, tworząc z nich „małe architektury”. Jako materiału używają najczęściej nieskazitelnie czystego szkła optycznego, potęgującego wrażenie matematyczno-geometrycznej doskonałości (fot. 7).

 szkło artystyczne
 Fot. 7

Liczne obiekty w niewielkiej skali zamieniają się często w kilkumetrowe kompozycje zdobiące wnętrza użyteczności publicznej. Uczniowie profesora Ciglera stali się propagatorami sztuki szkła na całym świecie, ucząc w renomowanych uczelniach i prowadząc liczne, wakacyjne szkoły i kursy.

W moim tekście odszedłem nieco od typowych, wspominanych na wstępie, przykładów szkła w architekturze i wnętrzach – przeszkleń, ścianek, okien i drzwi. Przedstawione poniżej przykłady zaczerpnąłem z twórczości moich bliższych i dalszych zagranicznych przyjaciół i kolegów, którzy w większym stopniu niż artyści polscy praktykują wykonywanie tego rodzaju realizacji.

Najzwyklejsze szkło okienne jest ulubionym materiałem do realizacji większości kompozycji wzbogacających wnętrza. Mogą one mieć charakter dekoracyjny lub użytkowy. Do tradycyjnych przeszkleń, ale w nowym ujęciu nawiązują, między innymi prace węgierskich artystów: Endre Gaala, Gyorgy Buczko i Janosa Jegenyes, Istvana Czele czy Eleonory Balogh (fot 8, 9, 10, 11).

 szkło artystyczne
Fot. 8 
 szkło artystyczne
 Fot. 9
 szkło artystyczne
 Fot. 10
 szkło artystyczne
 Fot. 11

Pełne poezji, składane w ołów, zgrzewane, piaskowane, trawione kwasem czy malowane kompozycje uzupełniają wnętrza nadając im indywidualnego charakteru. Ten sam materiał może być tworzywem do zbudowania architektonicznych elementów wnętrza w postaci balustrady schodów (fot. 12) lub posłużyć do stworzenia dużej skali kompozycji, jak w przypadku: Brytyjczyka Petera Aldrige’a, Holendra Roba von Piekartza, Japończyka Yuri Masaki (fot. 13, 14, 15) czy szklanych kolumn wspomnianego już Węgra Endre Gaala (fot. 16).

 szkło artystyczne
Fot. 12 
 szkło artystyczne
 Fot. 13
 szkło artystyczne
 Fot. 14
 szkło artystyczne
 Fot. 15
 szkło artystyczne
 Fot. 16

Do kolekcji realizowanych w technice „na zimno” obiektów, wprowadzanych do wnętrz, możemy śmiało dodać kompozycje jeszcze jednej czeskiej pary artystów – Dany Zamecnikovej i Mariana Karela. Ona, z wykształcenia scenograf, wprowadza do swoich „wycinanych” postaci ludzi i zwierząt malatury, sztucznie nakładane faktury i matowania oraz inne materiały (fot. 17, 18, 19).

 szkło artystyczne
Fot. 17 
 szkło artystyczne
 Fot. 18
 szkło artystyczne
 Fot. 19

On pozostając wierny czystości szklanych tafli zestawia je w geometryczne kompozycje, gdzie światło i lustrzane odbicia odgrywają bardzo ważną rolę (fot. 20, 21).

 szkło artystyczne
Fot. 20 
 szkło artystyczne
 Fot. 21


Prof. Kazimierz Pawlak
ASP Wrocław

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.