Jednym z podstawowych sposobów instalowania elewacji ścian a także przekryć dachowych, wykonanych ze szkła pojedynczego lub zespolonego jest mechaniczne mocowanie za pomocą różnego rodzaju łączników.

W mechanicznym mocowaniu oszklenia obciążenia z przegrody szklanej, stanowiącej ścianę osłonową, przenoszone są na konstrukcję nośną obiektu w sposób punktowy lub jako podparcie ciągłe. 

 

 

 

Określenie wymagań dotyczących łączników do mocowania oszklenia
    Łączniki do mechanicznego mocowania lekkich ścian osłonowych, w tym szklanych, nie są objęte żadną europejską normą wyrobu lub wytycznymi do europejskich aprobat technicznych, z których bezpośrednio wynikałyby obligatoryjne wymagania dotyczące tych wyrobów.



    Analizując dostępne przepisy techniczno-budowlane dotyczące mocowania szklanych elementów lekkich ścian osłonowych stwierdzić można, że istnieje szereg dokumentów, z których w sposób pośredni można określić wymagania odnoszące się do tego problemu.



    Elementy do mechanicznego podparcia oszklenia, stosowane w ścianach osłonowych strukturalnych i semistrukturalnych posiadają określone wymagania i metody badań, ujęte w Wytycznych do Europejskich Aprobat Technicznych EOTA-ETAG Nr 002 Systemy oszklenia ze spoiwem konstrukcyjnym. Część pierwsza: Systemy z podparciem oszklenia i bez podparcia oszklenia. Można przyjąć, że wymagania i metody badań ujęte w ETAG Nr 002, mogą być podstawą do ustalenia wymagań i metodyki badań do łączników służących do mechanicznego mocowania nieprzelotowego.



    Dodać jeszcze należy, że prowadzone są prace nad normą europejską dotyczącą oszkleń strukturalnych i w chwili obecnej istnieje projekt tej normy oznaczony jako prEN 13022-1 Glass in building – Struktural sealant glasing – Part 1: Glass products for structural sealant glasing systems for supported and unsupported monolithic and multiple glasing.



    Innym dokumentem, związanym z zagadnieniami mocowania szkła jest Wspólna Wykładnia Procedur Oceny dla Europejskich Aprobat Technicznych CUAP 06.02/08 dotycząca oszklenia mocowanego punktowo. Wynika on z procedury określonej w Art. 9 ust. 2 Dyrektywy 89/106/EEC na wyroby budowlane, upoważniającej do wydania europejskiej aprobaty technicznej bez wcześniejszego opracowania wytycznych. CUAP 06.02/08 dotyczy oszkleń mocowanych punktowo stosowanych w ścianach osłonowych, dachach i daszkach, w przedziale od pionowych ścian do przekryć o minimalnym pochyleniu 2°.



    Jest dostępna także norma PN-EN 13830:2005 Ściany osłonowe. Norma wyrobu, w której określono podstawowe właściwości techniczne ścian osłonowych, a także podano systematyczny zarys wymagań eksploatacyjnych i kryteria badań w celu zapewnienia zgodności z wymaganiami Dyrektywy 89/106/EEC na wyroby budowlane. W normie tej ściana osłonowa zdefiniowana jest jako zewnętrzna, pionowa osłona budynku, składająca się z szeregu elementów i/lub półfabrykatów, które czynią ją wyrobem końcowym dopiero po zamontowaniu na placu budowy. Określono również, że norma ma zastosowanie do ściany osłonowej jako całości, łącznie z obróbkami blacharskimi, zamknięciami i zwieńczeniami.



    W treści normy PN-EN 13830:2005 nie są wymienione łączniki lub inne elementy mocujące ścianę do konstrukcji budynku. Jedynie w punkcie dotyczącym definicji podano, że ściana osłonowa składa się z poziomych i pionowych elementów, połączonych ze sobą i zakotwiczonych do konstrukcji nośnej budynku. Zakotwiczenia te nie są jednak zdefiniowane, jak też nie określono dla nich wymagań.



    Norma PN-EN 13830:2005 została ustanowiona na podstawie mandatu M/108 udzielonego przez Komisję Europejską na jej opracowanie. Mandat ten dotyczy ścian osłonowych, obejmuje m.in. zestawy do wykonywania ścian osłonowych – komponenty: w tym łączniki mechaniczne. Na ten podstawie udzielono kilka Aprobat Technicznych, które zawierając zarówno wymagania jak i metody badań łączników do mechanicznego punktowego mocowania szkła. Takim przykładem jest Aprobata Techniczna ITB AT-157039/2006 Łączniki do mocowania punktowego szkła w systemie WG Spider oraz COBR „Metalplast” AT-06-0280 Łączniki przegubowe SPIDER GLASS.



    W Aprobatach określono wymagania dotyczące materiałów, wymiarów, wykonania zabezpieczeń antykorozyjnych oraz wytrzymałości. W odniesieniu do wymagań wytrzymałościowych określono parametry wytrzymałości łącznika na zginanie pod wpływem obciążenia wynikającego z parcia i ssania wiatru oraz masy tafli szklanej i śniegu. Określono także parametry wytrzymałości na rozciąganie śrubowego złącza przegubowego.



    Powyższe Aprobaty podają także metodykę badań określonych w nich wymagań dla łączników, w tym sprawdzenie wytrzymałości.

    Wymagania stawiane łącznikom do mechanicznego mocowania punktowego mogą być sprawdzane także poprzez badanie zamocowanych elementów szklanych fasad. Badanie wykonuje się na stanowisku do badań okien, na którym można wytworzyć pod- i nadciśnienie, odpowiadające parciu i ssaniu wiatru. Proces badawczy prowadzi się w celu określenia obciążenia niszczącego połączenia łącznika z taflą szklaną lub łącznika z elementem konstrukcyjnym oraz samego łącznika. Zgodnie z wymienionym już dokumentem CUAP 06.02/08, badania należy przeprowadzać analogicznie, jak całego zestawu oszklenia mocowanego punktowego, tj. na najbardziej niekorzystnej konfiguracji zestawu: elementach mocowanych w 4 i 6 punktach oraz na każdym typie oszklenia (szkło monolityczne, laminowane, szyba zespolona).



Stosowanie łączników w elewacjach

    Przy projektowaniu szklanych fasad mocowanych mechanicznie bardzo ważnym zagadnieniem jest dobór odpowiedniego sposobu mocowania, tj. przelotowego lub nieprzelotowego. W przypadku wyboru przelotowego mocowania punktowego, należy z kolei określić, czy do montażu stosować łącznik sztywny czy przegubowy. Przy doborze sposobu mocowania i typu łącznika, należy brać pod uwagę rodzaj i grubość szyb, wielkość szklanych elementów oraz przewidywane obciążenia zewnętrzne.



    Najczęściej stosowanym sposobem mocowania ściennych i dachowych elementów ze szkła jest mechaniczne przelotowe mocowanie punktowe przy pomocy sztywnych lub przegubowych łączników. Ten typ może być stosowany w:
- fasadach budynków zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej;
- przeszkleniach dachów, świetlików i ogrodów zimowych;
- wiatrołapach i zadaszeniach podwieszanych nad wejściami;
- akustycznych ścianach osłonowych na ulicach i autostradach.



    Łączniki są przystosowane do punktowego mocowania szyb pojedynczych, klejonych oraz zespolonych o grubości od 8 do 50 mm.



    Rodzaj i ilość łączników powinny być określone w dokumentacji technicznej opracowanej dla konkretnego obiektu, w którym łączniki będą stosowane. Dokumentacja powinna uwzględniać wymagania obowiązujących Polskich Norm i przepisów budowlanych, a szczególnie wynikających z rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75/2002 poz. 690 z późniejszymi zmianami).



    W projektowaniu stosowania łączników należy przestrzegać zasad, aby nie zostały przekroczone parametry wytrzymałościowe określone na podstawie badań, z uwzględnieniem współczynnika bezpieczeństwa. Wartość współczynnika bezpieczeństwa powinna być określona przez upoważnionego projektanta w ramach obliczeń statycznych indywidualnego projektu.



    Szczególną uwagę należy także przykładać do montażu łączników, który powinien być wykonany zgodnie z instrukcją dołączoną przez Producenta do każdej partii wyprodukowanych wyrobów. Instrukcja powinna zawierać między innymi wartość momentu, którym należy dokręcić śruby lub nakrętki dociskowe do tafli szklanych oraz dopuszczalne wartości obciążeń przypadających na jedno ramię korpusu łącznika (przy łącznikach wieloramiennych).



    W swych instrukcjach montażu producenci zazwyczaj podają, że w technice mocowania szkła za pomocą przelotowych łączników punktowych, elementami nośnymi są łączniki górne, natomiast dolne spełniają rolę elementów podtrzymujących. Przy montażu szklanych fasad należy więc tafle z zamocowanymi uprzednio złączami śrubowymi mocować do korpusu łącznika od góry, zaczynając od najwyższej warstwy.



    Na rysunku 11 pokazano przykłady punktowego mocowania przelotowego szklanych elementów elewacji.

 

 

Łączniki do mocowania szklanych ścian wewnętrznych
    Wewnętrzne ściany działowe, wykonane w całości ze szkła, wymagają stosowania specjalnych elementów mocujących te przegrody do konstrukcji budynku. Ponieważ ściany składają się z poszczególnych szklanych segmentów, istnieje konieczność łączenia ich pomiędzy sobą.



    Najczęstszym sposobem mocowania tafli szklanej do elementów konstrukcyjnych ściany działowej są łączniki oraz uchwyty zaciskowe. Łączniki wymagają wykonania w tafli szklanej stosownych otworów, natomiast mocowanie z użyciem uchwytu następuje poprzez zacisk przy pomocy wkręta, usytuowanego poza szkłem. Istnieją jednak rozwiązania uchwytów wymagające wykonania w szkle wybrania lub otworów przelotowych.


 
Uchwyty zaciskowe
    Jak już powyżej podano, najczęściej wypełnienia wykonane z tafli szklanej mocuje się do elementów konstrukcyjnych wewnętrznej ściany działowej lub balustrady przy pomocy uchwytów zaciskowych. Mocowanie szkła następuje poprzez zacisk stosownym wkrętem. Przykładowy uchwyt tego typu niewymagający wykonania żadnych otworów lub wybrań w tafli szklanej, przedstawiono na rysunku 12.

 

 

    Istnieją także inne rozwiązania uchwytów zaciskowych, wymagające jednak wykonania w szkle specjalnego wybrania w miejscu montażu uchwytu, a także otworów przelotowych, np. w uchwytach do mocowania poszczególnych segmentów szklanych pomiędzy sobą.



    W celu uniemożliwienia ewentualnego wysunięcia się tafli szklanej z uchwytu zaciskowego, stosowane są również rozwiązania uchwytów z dodatkowym kołkiem z karbami (wg normy PN-EN ISO 8745:2001 Kołki z karbami. Kołki z karbami zbieżnymi na połowie długości) osadzonym w korpusie. Wymaga to jednak wykonania w tafli szklanej otworu przelotowego o średnicy 6 mm. Przykładowe rozwiązanie uchwytów zaciskowych FAM wyposażonych w kołek z karbami zabezpieczony koszulką tworzywową, przedstawioną na rysunku 13.

 

 

Łączniki punktowe
    Do mocowania szklanych segmentów ścian wewnętrznych stosowane są także łączniki punktowe. Ten typ elementów mocujących wymaga wykonania w tafli szklanej stosownego otworu przelotowego. Ponieważ w ścianach wewnętrznych nie występują, jak w elewacjach zewnętrznych, naprężenia szkła wynikające z parcia lub ssania wiatru, stosowane są zasadniczo tylko łączniki sztywne. Mocowania tafli szklanej do konstrukcji budynku następuje poprzez specjalny metalowy sworzeń przechodzący przez otwór wykonany w szkle. W zależności od typu łącznika może to być otwór walcowy (o średnicy większej niż przechodzący sworzeń) lub stożkowo-walcowy.



    Typowy łącznik do punktowego mocowania tafli szklanych wewnątrz budynków składa się ze stalowego sworznia, przeważnie w postaci śruby z łbem walcowym płaskim lub stożkowym, sztywnych i elastycznych podkładek oraz elementu łączącego z wewnętrznym gwintem. Przykłady najczęściej występujących łączników punktowych przedstawiono na rysunku 14.

 

 

    Łączniki punktowe służą głównie do mocowania tafli szklanych ścian wewnętrznych do konstrukcji obiektu, a przykładowe zastosowania przedstawiono na rysunku 15a.



    Mocowanie punktowe stosowane jest także do łączenia poszczególnych szklanych segmentów ścian wewnętrznych pomiędzy sobą, w tym także do połączeń narożnikowych. Możliwości także zostały przedstawione na rysunku 15b.

 

 

Wymagania dotyczące mocowania szklanych ścian wewnętrznych
    Segmenty ścian wewnętrznych, naświetla boczne i górne występujące łącznie z drzwiami a także wypełnienia balustrad, wykonane z tafli szklanych, mocowane są przy pomocy przedstawionych poprzednio łączników i uchwytów.



    Dotychczas na te wyroby nie opracowano żadnej polskiej lub europejskiej normy wyrobu, określającej wymagania i metody badań, niezbędne do dokonania oceny zgodności. Dokumentem, który umożliwia dokonanie oceny zgodności są również Aprobaty Techniczne. Jeden z uchwytów zaciskowych – typu FAM – uzyskał taką krajową Aprobatę Techniczną ITB. Są to uchwyty do mocowania wypełnień m. in. z tafli szklanych, w przegrodach budowlanych aranżacji wnętrz oraz balustradach, które przedstawiono na rysunku 12 i 13.


    Aprobata zawiera wymagania, które przykładowo poniżej przedstawiono:



Wytrzymałość na obciążenia siłą statyczną

    Cztery uchwyty zaciskowe danego typu z zamocowanym wypełnieniem, powinny przenieść obciążenie siłą statyczną F nie mniejszą niż 3600 N, przyłożoną w kierunku prostopadłym do wypełnienia. Obciążenie powinno być wywierane przez okres 60 sek. W wyniku obciążenia uchwyty nie powinny ulec zniszczeniu lub trwałym odkształceniom.



Wytrzymałość na obciążenia dynamiczne
    Cztery uchwyty zaciskowe danego typu z zamocowanym wypełnieniem, powinny przenieść obciążenie dynamiczne o energii E nie mniejszej niż 150 J wywołanej przez spadające ciało miękkie o masie 30 kg z wysokości 0,50 m. W wyniku czterokrotnego uderzenia z powyższą energią w zamocowane wypełnienie, uchwyty zaciskowe nie powinny ulec zniszczeniu lub trwałym odkształceniom.



Siła utrzymująca wypełnienie
    Uchwyt zaciskowy powinien utrzymać zamocowany element wypełniający, do którego przyłożono siłę statyczną F nie mniejszą niż 1000 N. W wyniku obciążenia nie powinno nastąpić wysunięcie wypełnienia z uchwytu lub jego trwałe uszkodzenie.



    Jednocześnie konstrukcja uchwytów powinna uwzględniać wszystkie wymagania wynikające ze specyfiki podłoża, do którego są mocowane, a mianowicie szkła.



    Dodać jeszcze należy, że przy określaniu wymagań dotyczących łączników i uchwytów szklanych ścian wewnętrznych można korzystać z:
- ETAG 003 Wytyczne EOTA do Europejskich Aprobat Technicznych Zestawy wyrobów do wykonywania ścian działowych,
- Instrukcja ITB nr 222 Wymagania techniczno-użytkowe dla lekkich ścian działowych w budownictwie ogólnym.

 

inż. Zbigniew Czajka
Instytut Techniki Budowlanej
Zakład Aprobat Technicznych
 

Literatura
- Aprobaty Techniczne COBR „Metalplast” i Instytutu Techniki Budowlanej
- Katalogi firmy NOVAGLAS, MORAD, DORMA, MARTINI SYS, PAULI
- Polskie i Europejskie Normy
- Materiały seminarium technicznego „Świata Szkła” Mocowanie punktowe szkła na fasadach i we wnętrzach.

 

wiecej informacji: Świat Szkła 3/2009 

 

wszystkie szęści artykułu:
- Łączniki do mechanicznego mocowania szklanych elewacji Cz. 1  , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 6/2008
 
- Łączniki do mechanicznego mocowania szklanych elewacji Cz. 2  , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 2/2009
 
- Łączniki do mechanicznego mocowania szklanych elewacji Cz. 3  , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 3/2009
 

patrz też:

- Badania mocowania punktowego szkła, Artur Piekarczuk, Świat Szkła 9/2010

Oszklenia mocowane punktowo - wymagania, metody badań i oceny , Krzysztof Mateja, Świat Szkła 9/2010

-  Szkło mocowane mechanicznie Część 2 , Robert Sienkiewicz, Świat Szkła 5/2010  

- Szkło mocowane mechanicznie Część 1 , Robert Sienkiewicz, Świat Szkła 4/2010  

- Analiza numeryczna konstrukcji szklanych mocowanych punktowo Cz. 2, Barbara Szczerbal, Dariusz Włochal, Adam Glema, Tomasz Łodygowski, Świat Szkła 6/2009 

- Analiza numeryczna konstrukcji szklanych mocowanych punktowo Cz. 1, Barbara Szczerbal, Dariusz Włochal, Adam Glema, Tomasz Łodygowski, Świat Szkła 4/2009  

- Badanie doświadczalne konstrukcji szklanych mocowanych punktowo, Barbara Szczerbal, Dariusz Włochal, Adam Glema, Tomasz Łodygowski, Świat Szkła 3/2009   

- Łączniki do punktowego mocowania szkła Cz. 3, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 3/2009 

Konstrukcje wsporcze fasad szklanych , Jan Gierczak, Świat Szkła 2/2009   

- Projektowanie szklanych konstrukcji mocowanych punktowo, Barbara Szczerbal, Dariusz Włochal, Adam Glema, Tomasz Łodygowski, Świat Szkła 2/2009    

- Łączniki do mechanicznego mocowania szklanych elewacji Cz. 2, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 2/2009   

- Łączniki punktowe w szklanych konstrukcjach, Barbara Szczerbal, Dariusz Włochal, Adam Glema, Tomasz Łodygowski, Świat Szkła 1/2009    

- Stosowanie mas uszczelniających do fasad, Szymon Nadzieja, Świat Szkła 9/2008

- Łączniki do mechanicznego mocowania szklanych elewacji Cz. 1, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 6/2008

- Specyfika połączeń metalowo-szklanych i metody analizy, Maciej Cwyl, Świat Szkła 4/2008

- Rozwój fasad budynków reprezentacyjnych w oparciu o konstrukcje cięgnowe, Maciej Cwyl, Świat Szkła 2/2008 

- Konstrukcje cięgnowe w budownictwie wielkopowierzchniowym, Maciej Cwyl, Świat Szkła 11/2007

- Podstawy projektowania przeszkleń mocowanych punktowo, Marek Czupkiewicz, Świat Szkła 7-8/2007

- Wymagania techniczne i kryteria oceny ścian osłonowych wg PN-EN 13830 Cz.1, Krzysztof Mateja, Świat Szkła 4/2007 

- Silikony w mocowania punktowych i liniowych, Tomasz Wierzchowski, Świat Szkła 1/2007 

Modelowanie i analiza połączeń punktowych, Marcin Cwyl, Leszek Kwaśniewski, Wojciech Żurawski, Świat Szkła 10/2006 

- Badania punktowych połączeń klejonych w konstrukcjach fasad metalowo-szklanych, Marcin Cwyl, Wojciech Żurawski, Świat Szkła 7-8/2006 

- Fasada w "optyce łuskowej" , Świat Szkła 2/2006

- Mocowania punktowe jako takie, Maksymilian Rejman Novaglas , Świat Szkła 12/2005 

- Mocowania punktowe – utrzymają wiele, Gerhard Bertsch Langle Glas, Świat Szkła 11/2005

- Delikatne formy budowlane, Franz-Jörg Dall, Świat Szkła 9/2005

- Ściany osłonowe z oszkleniem mocowanym mechanicznie Cz. 2, Artur Piekarczuk, Świat Szkła 6/2005

- Ściany osłonowe z oszkleniem mocowanym mechanicznie Cz. 1, Artur Piekarczuk, Świat Szkła 5/2005

- POLIEDRA SKY GLASS fasada z punktowym mocowaniem szkła, METRA, Świat Szkła 3/2005

- Polski rodowód, GLASS-MAL, Świat Szkła 3/2005

Bezramowe przekrycia i fasady szklane, Jan Gierczyk, Świat Szkła 10/2004

- Sprawdzone narzędzia, GUARDIAN, Świat Szkła 9/2004

- Połączenia w elewacjach szklanych, Jan Gierczak, Świat Szkła 6/2004

- Uwarunkowania techniczne projektowania i realizacji, Marcin Brzezicki, Świat Szkła 6/2004

- KDG w Warszawie, Krzysztof Sznajder, Maria Białoskórska POLRING-GLAS Świat Szkła 5/2004
 
- Pierwsza wrocławska podwójna fasada, Marcin Brzezicki, Magdalena Baborska-Narożny, Świat Szkła 5/2004

- Oszklenie mocowane mechanicznie – znak czasu, Bartosz Stasieńko Jordahl-Pfeifer, Świat Szkła 4/2004

- SPINIG – punktowe mocowanie szkła, GLASS-MAL, Świat Szkła 4/2004

- Przegrody z oszkleniem mocowanym punktowo, Krzysztof Mateja, Świat Szkła 12/2003

- Kopuła nad BLUE CITY, Jadwiga Wrzesińska , Świat Szkła 12/2003

- STRUCTURA system mocowania punktowego, Glaverbel, Świat Szkła 12/2003

- Planar – nowa śruba,  Świat Szkła 12/2002

- Okucia punktowe DORMA,  Świat Szkła 7/2002

- Szklane ściany mocowane mechanicznie  Cz. 3, Jolanta Lessig, Świat Szkła 4/2002

- Szklane ściany mocowane mechanicznie Cz. 2, Jolanta Lessig, Świat Szkła 2-3/2002

- Szklane ściany mocowane mechanicznie Cz. 1, Jolanta Lessig, Świat Szkła 1/2002

 

inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.