Uszkodzenia powierzchni szyb to problem, który dotyka wszystkie firmy z branży szklarskiej i rok do roku generuje wielomilionowe straty.

 

Przyczyną tych defektów jest w większości niewystarczające zabezpieczenie szyb przed skutkami różnego rodzaju prac prowadzonych w ich okolicy.

 

Szyby źle zabezpieczone narażone są na uszkodzenia mechaniczne, chemiczne bądź trudne do usunięcia zabrudzenia.

 

Można powiedzieć, że kto się nie spotkał z rysami, przetarciami, popaleniami czy odpryskami szyb a działa w branży szklarskiej, ten jest sporym szczęściarzem. Wszyscy inni w takich wypadkach mają problem i stają przed decyzją: wymienić czy naprawiać?

 

W tym artykule postanowiłem przybliżyć nieco technologie napraw powierzchni szyb z omówieniem ich wad i zalet, co pozwoli uzyskać odpowiedź na pytanie, czy warto skorzystać z tego rodzaju usług?

 

Zasadniczo są dwie metody na naprawę uszkodzeń. Jedna to uzupełnianie ubytków, a druga – szlifowanie i polerowanie powierzchni szyby. 

 

 

Uzupełnianie ubytków 

 

Polimery uzupełniające odpryski

 

Pierwszy sposób zdobył popularność na rynku napraw szyb samochodowych. Do uzupełniania odprysków stosuje się polimery utwardzane promieniami UV.

 

To bardzo dobry sposób na duże odpryski od uderzeń, np. kamyków spod kół samochodów. Naprawa odbywa się w warsztacie, trwa około 1 godziny a jej efekty są w większości zadawalające.

 

Trzeba tylko pamiętać, żeby jak najszybciej po uderzeniu udać się do warsztatu, gdyż w szczeliny dostaje się brud, którego możemy nie być w stanie już usunąć, co w efekcie doprowadzi do jego zaschnięcia w ubytku.

 

 

Pasty polerskie wypełniające ubytki

 

Pasty polerskie wypełniające ubytki pojawiły się na naszym rynku kilka lat temu. Wg producenta mają one za pomocą temperatury tarcia powodować przesuwanie molekuł szkła, które to łącząc się z ową pastą mają wypełniać drobne ubytki szyb.

 

Brzmi to dosyć irracjonalnie, więc zostały one przetestowane pod tym kątem w naszej pracowni oraz w codziennej pracy naprawczej. Niestety w trakcie testów nie zauważyliśmy właściwości wypełniających, a jedynie cechy ścierające, zatem pod kątem uzupełniania nie można ich polecać.

 

Trzeba dodać, że pasty te posiadają atesty ANSI i BSI, jednak testy te dotyczą wyłącznie skutków użycia tych past a nie ich właściwości. Reasumując, pasty te można używać do napraw, jednak jest to zwykłe ścieranie a nie uzupełnianie.

 

 

2016 3 40 1

Rysy na szybie

 

 

Szlifowanie i polerowanie szyb

 

Usługa szlifowania i polerowania szkła zdecydowanie zdominowała rynek naprawy powierzchni szyb. Jest to najskuteczniejsza metoda na opisywane uszkodzenia. Sposób z pozoru – i niestety tylko z pozoru – jest banalnie prosty: trzeba usunąć warstwę szyby wraz z uszkodzeniami.

 

Szkło, jak wiadomo, jest bardzo twardym materiałem. Według dziesięciostopniowej skali twardości Moose’a, mieści się między piątym a ósmym miejscem, czyni to zatem tą obróbkę bardzo pracochłonną. Nie jest to fazowanie czy szlifowanie krawędzi, gdzie w warunkach hali produkcyjnej odpowiednie urządzenie z maszynową precyzją w mgnieniu oka dokonuje obróbki paska szyby.

 

Tu obróbce podlega płaszczyzna i wykonywane jest to ręcznymi elektronarzędziami, a czas naprawy liczony jest w godzinach.

 

Uszkodzenia płytkie usuwa się polerując szybę, natomiast uszkodzenia głębokie w pierwszej kolejności szlifuje się, po czym miejsce naprawy zostaje spolerowane do uzyskania właściwej przezierności. Poprawne ścieranie uszkodzeń wymaga dużej precyzji i umiejętności równomiernego usuwania szkła.

 

Jest to bardzo ważne, bo wszelkie niedokładności stwarzają możliwość wystąpienia zniekształceń optycznych. Zasadę ścierania uszkodzenia przedstawiłem na rys. 1.

 

Najgłębsze miejsce uszkodzenia wyznacza głębokość dna niecki pola obróbki szyby. Od tego najgłębszego miejsca wyprowadza się szlif na zewnątrz, stopniowo zmniejszając jego głębokość.

 

Technika ta, wykonana poprawnie, spełnia oczekiwania estetyczne a właściwości szyby po naprawie nie odbiegają od normy. Utrudnieniem w tym procesie może być np. rama, która ogranicza pole obróbki (rys. 2 i 3) W tym wypadku może zajść konieczność wymontowania szyb z ramy.

 

 

2016 3 40 2

 

Na chwilę obecną na polskim rynku dominuje jedna metoda szlifowania i dwie technologie polerowania szyb.

 

Szlifowanie. Szlifowanie wykonuje się ręcznymi polerko-szlifierkami kątowymi, z zastosowaniem ogólnodostępnych materiałów ściernych. Szlif, oprócz stopniowania, które opisałem wyżej, prowadzi się etapowo, podwyższając gradację materiału ściernego. 

 

Robi się tak, aby w efekcie końcowym uzyskać jak najdrobniejszy mat, co ma znaczny wpływ na łatwość dopolerowania szlifu. Obróbka szlifierska wykonywana jest na sucho, co wiąże się wymogiem stałej kontroli nad temperaturą szyby oraz powoduje lekkie zakurzenie. Wprawne szlifowanie wymaga co najmniej roku praktyki.

 

 

2016 3 41 3

Szlifowanie szyby

 

(...) 

Polerowanie. Pierwszy sposób polerowania opiera się na polerowaniu filcem i pastą polerską, z użyciem tych samych, co przy szlifowaniu ręcznymi polerko-szlifierkami kątowymi.

 

Szkło usuwane jest poprzez ścieranie pastami polerskimi, które w większości oparte są na tlenku ceru. Ze względu na łatwą dostępność sprzętu i materiałów polerskich jest to najpopularniejsza na rynku technika. Metoda ta pozwala na spolerowanie matu po szlifowaniu szyby lub sama w sobie usuwa drobniejsze uszkodzenia.

 

W trakcie obróbki konieczna jest stała kontrola temperatury i utrzymanie odpowiedniej konsystencji materiału polerskiego tak, żeby nie powodować nadmiernego rozbryzgu oraz brylowania pasty polerskiej. Technika ta jest bardzo pracochłonna i wymaga ogromnej cierpliwości i dokładności.

 

 

2016 3 41 1

Polerowanie szyby szlifierko-polerką kątową

 

 

Drugi sposób na polerowanie szyb pochodzi z USA. Jest to polerka podciśnieniowa, której posiadaczem można stać się podpisując umowę franczyzową z producentem. Podpisanie takiej umowy wiąże się ze sporym kosztem, przez co nie ma tych urządzeń zbyt wielu na rynku, a szkoda.

 

Polerka wygląda dość niecodziennie i składa się z maszyny polerującej, połączonej wężami ze zbiornikiem z płynem polerskim. Minusem zestawu jest kłopotliwość w jego przenoszeniu oraz – ze względu na sporą awaryjność – konieczność ciągłego serwisowania sprzętu. Polerka pracuje na wyższych obrotach od opisywanych wyżej szlifierko-polerek, przez co jest od nich znacznie wydajniejsza.

 

Dzięki obiegowemu przepływowi płynu polerskiego szyba jest ciągle chłodzona a naprawa nie wiąże się z ryzykiem pęknięcia. Urządzenie samo kontroluje równomierny docisk krążka polerskiego do płaszczyzny szyby, co owocuje obniżeniem ryzyka powstania soczewki.

 

Dodatkowym atutem jest praca w osłonie, która zapobiega zabrudzeniom. Maszyna usuwa uszkodzenia płytkie oraz głębokie, jednak w wypadku tych głębszych warto je również wstępnie przeszlifować. Obsługa polerki wiąże się ze żmudną nauką trwającą nawet powyżej roku, sprzęt jest drogi, jednak mimo wszystko warto go używać, bo zdecydowanie poprawia czas i jakość wykonania usługi.

 

 

2016 3 41 2

Polerowanie szyby polerką podciśnieniową

 

 

O czym warto pamiętać decydując się na naprawę?

 

Soczewki. Polerując szkło można zrobić soczewkę. Im uszkodzenie głębsze i trudniejsze do usunięcia, tym to ryzyko wzrasta. Zabrzmi to banalnie, ale niska cena usługi może sygnalizować, że naprawa będzie ograniczana do jak najmniejszego obszaru szyby, co w efekcie może spowodować dystorsję soczewkową. 

 

Niektóre firmy, profilaktycznie, w ogóle nie usuwają uszkodzeń stwarzających takie ryzyko. Tu, jak ze wszystkim: należy korzystać ze sprawdzonych firm, chyba, że mamy same delikatne uszkodzenia. Dobrze jest też tak spisać umowę, żeby w razie wystąpienia soczewki firma polerska odpowiadała za zniszczenie.

 

 

2016 3 41 4

Efekt soczewki – fotografia poglądowa

 

 

Niedopolerowania. Występują wtedy, gdy z powodu złego oświetlenia lub pośpiechu (lub obu tych rzeczy na raz), celowo lub nie, osoba polerująca pozostawi na szybie mniej widoczne ślady po uszkodzeniach lub szlifowaniu. Kończąc polerowanie, każdyszanujący się poler szyb sprawdza czy naprawa wykonana jest w stu procentach.

 

Sprawdza się to oglądając miejsce naprawy pod kilkoma różnymi kątami, korzystając ze światła słonecznego lub z własnego sztucznego źródła światła. Najlepsze do tego celu jest silne, zimne światło z lampy LED, ale nawet i na tak dobrze oświetlonej szybie mogą pozostać szumy po naprawie, zwłaszcza gdy uszkodzenie było wstępnie szlifowane, a szyba jest po północnej stronie. Co zrobić żeby się od tego uchronić?

 

Firmy ceniące sobie jakość wykonania, polerowanie końcowe wykonują niejako „na zapas”. Dobrze jest też sprawdzić czy firma polerująca dysponuje opisywanymi wyżej polerkami o większej wydajności. Polerki te lepiej radzą sobie z takimi mankamentami. Warto też na wstępie zastrzec, że będziemy sprawdzać jakość prac, również i pod tym kątem. Od biedy do kontroli jakości prac wystarczy lampa halogenowa ze smartfonu.

 

 

2016 3 42 1

Niedoplerowanie widoczne pod słońce

 

 

Obniżenie właściwości wytrzymałościowych szyby. Czy „odchudzając” szybę nie traci ona swoich nominalnych właściwości wytrzymałościowych? Owszem traci, cudów nie ma. Pytanie tylko ile traci? Pokusiliśmy się o pomiary rys płytkich i głębokich oraz popaleń, które uważane są za najgłębsze uszkodzenia możliwe do szlifowania i spolerowania.

 

Wyniki były zaskakujące. Okazało się, że rysy włosowate i rysy zwykłe, średnio mają tylko około 0,05 mm a rysy głębokie i popalenia 0,15-0,20 mm. Zakładając, że uszkodzenia te dotyczą najzwyklejszego pakietu 4/16/4 wychodzi na to, że procentowo obniżamy wytrzymałość odpowiednio o 1,25% i 5%. Jak widać w obu wypadkach jest to raczej symboliczne obniżenie wytrzymałości i nawet przy najcieńszych szybach nie ma specjalnie czym się martwić.

 

Filtry i powłoki. Ścierając szybę należy pamiętać o sprawdzeniu, czy jej zewnętrzna powierzchnia nie jest powłoką, która może ulec starciu. Na szczęście zdecydowana większość powłok i filtrów mieści się w środku zespolenia lub samym szkle, więc groźba, że uszkodzimy ją przy naprawie praktycznie nie istnieje.

 

Ryzyko pęknięcia przy naprawie. Pękanie szyb w trakcie naprawy powstaje z dwóch powodów. Pierwszy, to źle przycięta i ciasno spasowana szyba w ramie. W tym wypadku bywa, że szyba pęknie od drgań w trakcie obróbki. Wg naszych statystyk zdarza się to raz lub dwa razy na tysiąc naprawianych szyb.

 

Drugi powód to temperatura powstająca przy ścieraniu szyb. Tu pęknięcia zdarzają się częściej, można je jednak ograniczyć prawie do zera, korzystając z technologii polerowania w osłonie płynu polerskiego, który – płynąc w obiegu zamkniętym w trakcie obróbki – na bieżąco chłodzi szybę. Opierając się na tej technice można przyjąć, że ryzyko pęknięcia będzie bliskie zera. 

 

Uciążliwość i czas naprawy. Czas naprawy szyby trwa od 15 minut i pnie się do góry, w zależności od stopnia zniszczenia szyby. Najdłużej trwa usuwanie popaleń, w tym wypadku naprawa 1 m2 trwa nawet do 3-4 godzin. Myślę, że dla uproszczenia można przyjąć średnią w okolicach godziny do dwóch.

 

Zaznaczam, że dotyczy to prawidłowo wykonanej naprawy bez pozostawienia soczewek czy niedopolerowania, z wniesieniem i rozstawieniem sprzętu oraz z myciem szyby po jej naprawie. W czasie naprawy należy się liczyć z hałasem wytwarzanym przez elektronarzędzia, z lekkim kurzem od szlifowania szyby oraz z delikatnym rozbryzgiem pasty polerskiej spod filcu polerki kątowej.

 

Naprawy zimą. Nie ma żadnych przeszkód w prowadzeniu prac szlifiersko-polerskich do temperatury minus dziesięć stopni Celsjusza. Poniżej występują kłopoty z zamarzaniem wody, ale można i z tym sobie poradzić zamieniając wodę na inne niezamarzające płyny.

 

 

2016 3 42 2

Prace polerskie zimą

 

 

Jakie szyby można naprawiać? Nieomalże wszystkie. Tak jak wspomniałem wyżej, nie naprawia się szyb z zewnętrznymi powłokami i płyt indukcyjnych w przypadku głębszych uszkodzeń. Ze względu na odbicie niewskazane jest polerowanie głębokich uszkodzeń na lustrach.

 

Reszta, wg mojego stanu wiedzy, nadaje się do naprawy, bo przecież poleruje się i szkiełka w zegarkach i wielkie lustra teleskopów, szyby samochodowe, okrętowe, samolotowe, reflektory, akwaria, kabiny prysznicowe, całą gamę szyb budowlanych od małych okienek po wielkie szyby fasadowe, balustrady, okna połaciowe, szkło Lacobel i wiele innych. Nie ma też specjalnego problemu z naprawą szyb giętych, hartowanych, przeciwpożarowych, kuloodpornych i przeciwwybuchowych, itp., itd.

 

Miejsce naprawy. Niemal wszystkie naprawy szyb wykonywane są u klienta. Jeżeli uszkodzenie nie jest umiejscowione w strefie brzegowej nie ma potrzeby demontować szyby z ramy.

 

Opłacalność. To chyba najważniejszy aspekt naprawy. Przeważnie koszt naprawy to 20-70% wartości szyby czy pakietu. Naprawa szyby, co starałem się opisać, nie należy do szybkich i łatwych czynności, a to z kolei wiąże się z kosztami. Bywa, że wartość nowej szyby jest niższa niż wartość jej naprawy, wtedy opłaca się szybę wymienić.

 

Zdarza się to jednak tylko przy najtańszych szybach lub bardzo głębokich uszkodzeniach. Na cenę naprawy ma wpływ wiele czynników, np. obszar uszkodzeń, ich głębokość, dostęp do szyby, itp., dlatego w przeważającej większości wyceny robione są w oparciu o oględziny.

 

Mówiąc szczerze: gdyby mi się specjalnie nie spieszyło, to przy pojedynczej, taniej szybie zamówiłbym nowy pakiet u szklarza, bo w takim przypadku oszczędność jest po prostu niewielka i chyba niewarta zachodu. W każdym innym wypadku zleciłbym to firmie polerującej szyby, bo oszczędności są ogromne, a i czas naprawy znacznie krótszy od czasu zamówienia, dorobienia i wymiany pakietów.

 

I na koniec dobra rada. Unikajmy „szwagrów w dżinsach” ze szlifierką w dłoni a korzystajmy z doświadczonych firm z referencjami i z odpowiednią technologią naprawy, bo zamiast zaoszczędzić możemy zapłacić za usługę, która nie spełni naszych oczekiwań.

 

 

Andrzej Borkowicz
Clear View
www.clearview.pl 

 

 

Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym 
Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne 
Więcej informacji: Świat Szkła 03/2016

 

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.