W poprzednim numerze „Świata Szkła” przedstawieni zostali najstarsi producenci szkła witrażowego. Wraz ze wzrostem popytu na sztukę witrażową technologia wytwarzania tego szkła rozprzestrzeniała się w coraz bardziej. Prawa rynku z kolei ograniczyły liczbę wytwórców do tych, którzy mają najszerszy asortyment i oryginalne produkty. Poniżej kilka kolejnych opisów producentów. (Red.)
W 1893 r. po przybyciu do USA, Wiliam J. Blenko założył w Kokomo hutę produkującą szkło witrażowe dmuchane. Początkowa jej nazwa to Eureka Glass Co . Z czasem syn jego przeniósł siedzibę do Milton i zmienił nazwę na Blenko Glass Co. Cały czas zarządzają nią potomkowie rodziny założyciela. Richard D. Blenko, który kieruje nią od 1976 r., wydał ostatnio książkę pt.: „Blenko Glass 1930-1953”. Założył też Blenko Glass Museum, gdzie przestawiona jest historia powstania i rozwoju Spółki.
Przykładowe wyroby ze szkła oferowane przez Uroboros Glass Co.
Źródło: katalogUroboros Glass Co.
Proces produkcji szkła witrażowego w Blenko Glass Co. nie zmienił się od ponad 100 lat. Jest to obecnie jedyny w USA producent typowego szkła dmuchanego antycznego. Oferuje w sprzedaży następujące asortymenty wyrobów:
- dalle de verre,
- antique sheet glass,
- hand spun rondels,
- blanks .
Dalle de verre to typ szkła, którego produkcję uruchomiono w 1950 r. wzorując się na produkcji francuskiej. Jest to szkło różnych kolorów odlewane ręcznie, w tym też w kształcie płyt. Typowe szkło antyczne dmuchane zwane antique sheet glass producent oferuje w różnych kolorach produkując jedno- lub wielokolorowe tafle. Ofertę handlową uzupełniają gomółki szklane o średnicach od 7,5 do 35,5 cm oraz szkło o specjalnych parametrach (tzw. blanks) stosowane do grawerowania lub piaskowania.
Z początkiem XX wieku w USA powstaje The Paul Wissmach Glass Co. Założył ją Paul Wissmach jako Ohio Valley Glass Company. Produkowała ona głównie pręty i rury szklane. Jednocześnie rozpoczęto produkcję szkła kolorowego ciągnionego. Pożar w 1927 r., który zniszczył fabrykę i magazyny przyczynił się do późniejszej jej rozbudowy. Przez cały czas rozszerzano asortyment. Wprowadzono do produkcji szkło opalowe. W 1960 r. zarząd firmy zdecydował skoncentrować się ostatecznie na produkcji szkła kolorowego ciągnionego. Obecnie firma produkuje ponad 3000 rodzajów szkła witrażowego w różnych kolorach (16 uznano za podstawowe), odcieniach i fakturach (obecnie 15 rodzajów). Codziennie wytwarza się 1200 m2 szkła płaskiego w 1-10 kolorach.
Jako podstawowe grupy szkła witrażowego Spółka oferuje:
- szkło opalowe (w tym: opalescent, cast mottle opalescent, victorian mottle opalescent),
- szkło katedralne (tym: cathedral, english muffle cathedral, stream–x cathedral),
- szkło typu streaky,
- szkło typu wispy .
W poszczególnych asortymentach szkła witrażowego dostępne są wybrane faktury. Szczegółowo wymieniają je katalogi i strona internetowa Spółki.
Kolejnym znanym producentem szkła witrażowego w USA jest Uroboros Glass Co. Spółka została założona przez artystę zajmującego się wykonywaniem kompozycji ze szkła Erica Lovell’y. On to właśnie będąc zwolennikiem szkła typu Tiffany i związanego z nim sposobu produkcji witraży zaczął popularyzować na nowo wykonywanie witraży bez malowania wykorzystując do nadania wyrazu całości kompozycji kształt smug i fakturę szkła.
Spółka specjalizuje się w produkcji szkła witrażowego i szkła do fusingu, którego produkcję uruchomiono w 1989 r. Uroboros Glass Co. jako jeden z nielicznych producentów wytwarza szkło do fusingu w obu systemach zgodności. W zakresie Systemu 96 ściśle współpracuje ze Spectrum Glass Co., a w zakresie systemu 90 COE z Bullseye Glass Co.
Szkło witrażowe produkowane jest w 150 kolorach dostępnych w 14 różnych fakturach. Producent wyróżnia następujące asortymenty szkła witrażowego:
- fracture glass,
- fracture-streamer glass,
- rippled glass,
-hand-rolled glass,
- hand-rolled smooth,
- granite,
- fibroid .
Producent, oprócz szkła witrażowego i szkła do fusingu, oferuje w sprzedaży płyty szklane w 9 kolorach, laski szklane z wzorami wewnątrz w formie skręconych nitek lub wstążek oraz jednokolorowe paski szklane w 10 kolorach. Oferowane wyroby przedstawione są w formie katalogów-wzorników, osobno dla szkła do fusingu, dla płyt szklanych oraz dla szkła witrażowego.
Spółka szczyci się dbałością o środowisko naturalne. Zawsze stara się używać przyjaznych dla środowiska opakowań wielokrotnego użytku. Jednocześnie zagospodarowuje wszelkie odpadki szklane. Stłuczka z wielu cykli produkcyjnych jest sortowana i przetapiana ponownie w celu wykonania nietypowych, pozakatalogowych tafli szklanych. Szkło to określane jest mianem UNCAT. Ze względu na unikalny charakter wyrobu artyści często zadają sobie wiele trudu aby go kupić.
Uroboros Glass Co. posiada rozwiniętą sieć dystrybutorów. Na terenie Ameryki Północnej ma 34 przedstawicieli, w tym 3 w Meksyku i 4 w Kanadzie. Spółka eksportuje swe wyroby do wielu krajów. Wśród nich są: Anglia, Australia, Austria, Belgia, Dania, Francja, Holandia, Irlandia, Japonia, Korea, Niemcy, Portugalia, RPA, Szwecja, Wenezuela.
W tym samym okresie co Uroboros Glass Co. powstała w USA Bullseye Glass Co. . Dużą rolę w jej utworzeniu odegrali: Ray Ahlgren, Boyce Lundstron i Dan Schwoerer. W 1983 r., obok produkcji szkła witrażowego uruchomiono produkcję szkła do fusingu w systemie zgodności COE 90. W ramach Spółki funkcjonuje trzy działy:
- The Bullseye Connection (od 1995 r.) zajmujący się sprzedażą małych ilości szkła witrażowego, narzędzi i organizowaniem kursów wykonywania witraży,
- The Bullseye Gallery, w skład którego wchodzi galeria i pracownia witraży,
- The Bullseys Glass Factory zajmujący się produkcją i sprzedażą większych ilości szkła witrażowego o wartości przekraczającej 500$.
Spółka oferuje 1000 rodzajów tafli szklanych w 4 podstawowych fakturach . Główne asortymenty szkła witrażowego to :
- opalescent,
- transparent,
- iridiescent,
- streaky,
- mardi gras,
- streamers,
- fracture streamers,
- ring mottles .
Jednocześnie, obok szkła witrażowego, sprzedawane są płyty szklane (w 10 kolorach), konfetti, pręty szklane, narzędzia do wykonywania witraży, stosowne piece i formy. Podobnie jak u innych producentów, wybór szkła ułatwiają katalogi-wzorniki. W sprzedaży dostępne są odrębne katalogi dla szkła witrażowego, do fusingu oraz prętów i płyt szklanych. Wszystkie nowości z zakresu produkowanego szkła zamieszcza się w czasopiśmie „The Bullseye Bulletin” wydawanym dwa razy do roku.
Bullseye Glass Co. oferuje specjalny papier tzw. thinfire, który nie podtrzymuje płomienia. Producent zaleca podłożenie go pod kompozycję poddaną procesowi fusingu umieszczoną na półkach pieca do wypalania. Zapobiega on matowieniu szkła i przywieraniu do półki. Ponieważ jest to nowy produkt Spółki, zaleca się przetestowanie go pod kątem doboru do konkretnych potrzeb. Przykładowo wiadomo, że nie może on być stosowany do szkła iryzowanego, gdyż może być przyczyną zamgleń na powierzchni. Jednocześnie nie zaleca się używania kawałków papieru większych niż 31 cm x 31cm, gdyż może on kurczyć się i pękać, a wtedy nie spełni swojej funkcji. Producent podkreśla jego lekkość oraz fakt, że nie tworzy on popiołu, co ułatwia czyszczenie pieca. Sprzedawany jest w formie kwadratów o boku 52,5 cm lub w rolkach.
Bullseye Glass Co. sprzedaje swoje wyroby na terenie USA oraz za granicą. Głównie do Anglii, Australii, Austrii, Czech, Danii, Hiszpanii, Holandii, Japonii, Korei, Meksyku, Niemiec, RPA, Szwajcarii, Wenezueli i Włoch.
Szkło typu Fracture-Streamers
Źródło: www.bullseyeglass.com
Szkło typu Streamers
Źródło: www.bullseyeglass.com
Szkło typu Mardi Gras
Źródło: www.bullseyeglass.com
Szkło typu Ring Mottles
Źródło: www.bullseyeglass.com
Youghiogheny Glass Co. założył John W. Triggs. Cały czas jako współwłaściciel przywiązywał szczególną wagę do wzbogacania kolorystyki i faktury szkła witrażowego. Obecnie spółka zajmuje się nie tylko produkcją szkła witrażowego. Obok niego produkuje bańki dmuchane (oddział w Punxsutawney) oraz różnego rodzaju szkło użytkowe. Firma posiada wyjątkową galerię sztuki i mebli. W większość eksponatów wkomponowane jest szkło witrażowe. Znaczna część z nich przeznaczona jest na sprzedaż. Są wśród nich nawet antyki z przełomu XIX i XX wieku.
Spółka produkuje szkło witrażowe metodą lano-walcowaną wyróżniając następujące rodzaje :
- Stipple Art Glass – 73 rodzaje tafli,
- Virtuoso Production Art Glass – 44 rodzaje tafli,
- Tiffany Reproduction Glass – 48 rodzajów tafli.
Próbki szkła witrażowego przedstawiają stosowne katalogi. W sprzedaży są cztery ich rodzaje. Każdy zawiera różne asortymenty. Największy katalog-wzornik składa się z trzech pudełek i zawiera wszystkie asortymenty, co daje 165 próbek. Kolejny to dwa pudełka zawierające 100 próbek. Dwa najmniejsze katalogi zawierają odpowiednio 65 i 22 próbki, przy czym ostatni to katalog samych nowości.
Szkło witrażowe sprzedawane jest w kraju przez 16 oficjalnych przedstawicieli Spółki oraz za granicą głównie w Anglii, Holandii, Irlandii, Japonii, Kanadzie, Niemczech, Szwajcarii i Tajwanie.
Wiele amerykańskich spółek produkujących szkło witrażowe nie podaje daty swego powstania. Wśród nich jest szeroko znana na całym świecie Armstrong Glass Co. Ekspertom kojarzy się ona zawsze z wysoką jakością produktów. Na rynku dostępne jest 500 rodzajów szkła witrażowego w 14 podstawowych kolorach oraz 50 kolorów z wykończeniem tafli w formie powierzchni iryzowanej . Jednocześnie spółka znana jest z produkcji różnokolorowego szkła opalowego. W praktyce stosuje się mieszanie 3,4 lub 5 kolorów w jednej płycie. Faktury tafli produkowanego szkła witrażowego są bardzo różnorodne. Zasadniczo wyodrębnia się 7 wykończeń tafli, od lekkich wgnieceń lub ich zupełnego braku, po bardzo głębokie wspaniale rozpraszające światło. Produkowane tafle mają dwa rodzaje wymiarów tj. 25”x40” (63,5x101,6 cm) lub 32”x60” (81,28x152,4 cm) oraz grubość około 3 mm. Główny magazyn szkła witrażowego znajduje się w Atlancie. Dostępne są tu zawsze wszystkie rodzaje i kolory szkła, z których klient może wybrać odpowiednie do wykonywanej kompozycji.
Szkło witrażowe sprzedawane jest poprzez sieć autoryzowanych dystrybutorów. Na terenie USA działa 7 dystrybutorów w następujących stanach: Kalifornia, Kolorado, Floryda, Georgia, Illinois, Karolina Południowa, New Jersy. Ze względu na rozległość utworzonej sieci mogą zaistnieć sytuacje, że najbliższy w stosunku do zainteresowanego klienta dystrybutor nie będzie w danej chwili posiadał konkretnego rodzaju szkła witrażowego. Wtedy zaleca się kontakt z producentem, który ustali, gdzie jest najbliżej dostępny potrzebny rodzaj szkła i przekaże tą wiadomość klientowi. Takie podejście sprawia, że Spółka cieszy się dużą lojalnością klientów.
Szkło witrażowe produkowane przez Armstrong Glass Co. eksportowane jest do Anglii, Czech, Holandii, Japonii, Kanady, Niemiec i Polski. W Polsce dystrybutorem jest Hurtownia Arts&Hobby Specjalistyczne Centrum Szkła w Warszawie.
Armstrong Glass Co., jak każdy producent posiada w sprzedaży katalogi szkła witrażowego obrazujące jego kolory, faktury oraz wybrane rodzaje szkła „mrożonego” . Ogólnie katalog-wzornik zawiera 260 próbek szkła. Aktualna jego cena wynosi ok. 55 $ i powiększona jest o ewentualne koszty wysyłki.
Maria Chrząszcz
Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym
Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne
Więcej informacji: Świat Szkła 7-8/2003