Artykuł poniższy jest podsumowaniem konferencji „Akustyka budowlana i architektoniczna”, która odbyła się 5.10. br. w Warszawie. Na końcu zamieszczona jest zalecana literatura do tego tematu. Konferencja zorganizowała firma BALANCE EDUCATION. „Świat Szkła” był patronem medialnym tej konferencji.
Zakres projektów akustycznych
W polskim prawie budowlanym oficjalnie nie istnieje branża „akustyka”, zatem nie jest podany ani zakres, ani forma projektów akustycznych. Brak jest ponadto możliwości uzyskania uprawnień projektowych z tej dziedziny, zatem wymaganie takich uprawnień od projektantów akustyki jest bezzasadne. W niniejszym rozdziale na podstawie szeregu projektów i realizacji, w których autor uczestniczył jako projektant akustyki, podano zalecany zakres i formę projektów akustycznych dla typowych wielorodzinnych budynków mieszkalnych oraz budynków użyteczności publicznej (budynki biurowe, usługowe, handlowe i administracyjne).
Określono również, jakie projekty lub wytyczne z zakresu akustyki powinny być wykonane na poszczególnych etapach projektu budynku.
Zagadnienia akustyczne w projektach budynków możemy podzielić na trzy podstawowe grupy:
- akustykę budowlaną;
- akustykę wnętrz;
- akustykę środowiska.
W zakres akustyki budowlanej (A) wchodzić powinny opracowania akustyczne dotyczące:
- wytycznych/uzgodnień w zakresie rozplanowania w projektowanym budynku pomieszczeń chronionych przed hałasem w stosunku do planowanej lokalizacji pomieszczeń hałaśliwych (wentylatornie, szyby windowe, pomieszczenia techniczne, etc) oraz lokalizacji źródeł hałasu w otoczeniu;
- określenia izolacyjności akustycznej przegród wewnętrznych (ściany, stropy, drzwi) i zewnętrznych (ściany pełne i kurtynowe, stolarka okienna, nawiewniki), opracowane między innymi na podstawie obowiązującej normy PN-B 02151:3*). W celu określenia wymagań w zakresie izolacyjności przegród zewnętrznych niezbędne jest określenie wartości poziomów hałasu zewnętrznego na wysokości elewacji projektowanych budynków - w tym celu wykonać trzeba analizy obliczeniowe emisji hałasu komunikacyjnego na terenie inwestycji i wokół niej, wraz z uwzględnieniem hałasu od instalacji własnych obiektu (np. centrale wentylacyjne), a następnie, do wyników tych analiz dobrać wymagania dla przegród zewnętrznych;
- określenia dopuszczalnych poziomów hałasu w pomieszczeniach opracowane miedzy innymi na podstawie obowiązującej normy PN-B 02151:2**);
- wytyczne w zakresie prowadzenia instalacji i sposobu uszczelnienia przebić przegród o deklarowanej izolacyjności akustycznej (dotyczy głównie wentylacji, klimatyzacji, ogrzewania i wod-kan.);
W przypadku budynków zlokalizowanych w pobliżu linii metra, linii kolejowych czy tramwajowych zalecane jest wykonanie opracowań określających wpływ drgań na budynek oraz przebywających w nim ludzi. Wymagania w tym zakresie określają dwie obowiązujące normy***)’****) opracowane jeszcze w latach 80.
*) PN B 02151:3 Akustyka budowlana - Ochrona przed hałasem w budynkach - Izolacyjność akustyczna przegród w budynkach oraz izolacyjność akustyczna elementów budowlanych - Wymagania
**) PN B 02151-2 Akustyka budowlana - Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach - Dopuszczalnewartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach
***) PN-B-02170:1985 Ocena szkodliwości drgań przekazywanych przez podłoże na budynki
****) PN-B-02171:1988 Ocena wpływu drgań na ludzi w budynkach
*****) prPN-B-02151-4 Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem w budynkach. Wymagania dotyczące czasu pogłosu
Takie opracowania zaleca się wykonać bezwzględnie jeśli odległość do budynku wynosi nie więcej niż:
- 50 m do toru kolejowego;
- 40 m do tunelu metra płytkiego (np. I linia metra w Warszawie);
- 25 m do toru tramwajowego;
- 15 do 25 m do drogi kołowej zależnie od jej kategorii i stanu nawierzchni.
W szczególnych przypadkach oprócz wpływu drgań na konstrukcję budynku i na ludzi w nim przebywających może zaistnieć konieczność przeanalizowania wpływu drgań na wrażliwą na drgania aparaturę i urządzenia (np. mikroskopy elektronowe, urządzenia do nanotechnologii itp.).
W zakres akustyki wnętrz (B) wchodzić powinny opracowania akustyczne dotyczące:
- określenia wymaganego poziomu komfortu akustycznego pomieszczeń, w tym określenie czasu pogłosu;
- dla pomieszczeń dla odbioru mowy (klasy szkolne, sale wykładowe, etc), zlokalizowanych w takich budynkach, jak szkoły, uczelnie, sądy, budynki biurowe i administracyjne albo teatry, dodatkowo zaleca się określenie zrozumiałości mowy wraz ze szczegółowymi wytycznymi w zakresie dopuszczalnych poziomów hałasu;
- tworzenia muzyki, takich jak sale koncertowe, opery, szkoły muzyczne, studia nagrań powyższy zakres powinien być poszerzony o określenie szeregu dodatkowych parametrów właściwych tym pomieszczeniom, takich jak m.in. przestrzenność brzmienia, siła dźwięku czy jego przejrzystość.
Na chwilę obecną (marzec 2012 r.) w Polsce nie ma żadnych obowiązujących norm, które mogłyby stanowić podstawę do określenia wymagań w zakresie akustyki wnętrz. Jedynie od wiedzy i doświadczenia projektanta zależy określenie takich parametrów dla danego pomieszczenia. Obecnie w Komitecie Technicznym nr 253 przy PKN trwają prace nad opracowaniem normy*****) definiującej, podobnie jak w większości krajów, wymagania w zakresie czasu pogłosu i parametrów pokrewnych dla szerokiego zakresu pomieszczeń.
W zakres akustyki środowiska (C) wchodzić będą opracowania akustyczne dotyczące analiz wpływu inwestycji i generowanego przez nią hałasu na otoczenie, wytyczne w zakresie zabezpieczeń, w tym zasadność i lokalizacja ew. ekranów akustycznych.
Tabela 1. Rozkład w czasie przygotowania opracowań z zakresu akustyki budowlanej (dla budynku wielorodzinnego)
Tabela 2. Rozkład w czasie przygotowania opracowań z zakresu akustyki wnętrz (dla Sali konferencyjnej)
Podstawą jest Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku******).
Poniżej przedstawiono przykładowy rozkład w czasie przygotowania poszczególnych opracowań akustycznych w zakresie akustyki budowlanej (Tabela 1) oraz akustyki wnętrz (Tabela 2). W tabelach opisano, jakie zadania powinny być wykonane w danej fazie projektowej oraz podano przykłady, jakie rysunki lub obliczenia powinny zostać wykonane w obrębie danego zadania.
******) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z dnia 5 lipca 2007 r.)
dr inż. arch. Andrzej K. Kłosak
archAKUSTIK / IMiKB Politechnika Krakowska
Polecana literatura
Wszystkie zagadnienia:
- Rossing, T.D., Springer Handbook of Acoustics, Nowy Jork, 2007
- Heinrich Kuttruff, Room Acoustics, Nowy Jork, 2000
- Jerzy Sadowski, Akustyka w urbanistyce, architekturze i budownictwie, Warszawa, 1971
Akustyka budowlana:
- Tor Erik Yigran, Building Acoustics, Nowy Jork, 2008
- Marshall Long, Architectural Acoustics, Londyn, 2006
- Instrukcja ITB nr 448/2009 Właściwości dźwiękoizolacyjne ścian, dachów, okien i drzwi oraz nawiewników powietrza zewnętrznego
- Instrukcja ITB nr 369/2002 Własności dźwiękoizolacyjne przegród budowlanych i ich elementów
Akustyka wnętrz:
- Michael Barron, Auditorium Acoustics and Architectural Design, Nowy Jork, 2009
- Instrukcja ITB nr 449/2010 Właściwości dźwiękochłonne wyrobów do adaptacji akustycznej pomieszczeń i ochrony przeciwhałasowej
- Jerzy Sadowski, Akustyka architektoniczna, Warszawa, 1976
Artykuły własne poruszające omawianą tematykę:
- Andrzej Kłosak, Akustyka wnętrz, „Materiały Budowlane” 2011/8
- Andrzej Kłosak, Projektowanie akustyczne sal koncertowych, „Architektura-Murator” 2009/4
- Andrzej Kłosak, Projektowanie akustyczne budynków, „Izolacje” 2012/5
Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym
inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne
więcej informacj: Świat Szkła 11/2012
