W poprzednim artykule („Świat Szkła” 11/2013) omówiliśmy najbardziej typowe sposoby pracy ze szkłem artystycznym i jej wpływ na nasze zdrowie. W tym artykule prześledzimy rodzaje zagrożeń, oraz pokażemy przykłady zaistniałych wypadków. Przedstawimy również sposoby minimalizacji tych niebezpiecznych sytuacji.
Definiowanie zagrożeń przy obróbce szkła
Dzięki informacjom z poprzedniego artykułu możemy wyselekcjonować zagrożenia i skutki działania na organizm:
- zagrożenia wynikające z kontaktu z ołowiem,
- zagrożenia wynikające z pracy z kwasami,
- zagrożenia wynikające z pracy ze szkłem,
- zagrożenia promieniowaniem optycznym,
- zagrożenia pyłami.
Skutki działania klasyfikowane są kilkoma kategoriami. Podstawowy podział to niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe oraz charakter działania: chemiczne, fizyczne, biologiczne, psychofizyczne. Większość substancji używanych przez artystów klasyfikuje się jako niebezpieczne lub szkodliwe. Przedstawimy skutki, jakie wywołują w naszym organizmie.
Skóra
Choroby skóry w większości przypadków to dwa typy: bezpośrednie podrażnienie i alergia.
Podrażnienie, z różnych powodów, pojawia się po dłuższym czasie i wtórnym narażeniu.
Alergia nie ujawnia się przez dłuższy czas, niektórzy mogą pracować dość długo zanim się ujawni. Jednak po jej aktywacji nie ustępuje już nigdy i nawet małe dawki alergenu wywołują objawy.
W ekstremalnych przypadkach kontakt z czynnikiem aktywnym może wywołać raka skóry, gdyż część tych substancji jest kancerogenna (np. substancje z arszenikiem i ultrafioletowe światło). Badania wykonywane na stwierdzenie skutków kancerogennych substancji są długotrwałe przez co nieznane są dokładne dane [3].
System oddechowy
Jest narażony na kontakt z substancjami drażniącymi, rozchodzącymi się w atmosferze (amoniak, żrący gaz azotowy, dwutlenek azotu z pieców szklarskich, tlenki metali pochodzące z lutowania). Atakują pęcherzyki płucne i górne drogi oddechowe. Jeśli związek chemiczny przedostanie się do pęcherzyków w dolnej części płuc, może spowodować chemiczne zapalenie płuc ze skutkiem śmiertelnym.
Przewlekłe choroby płuc i rozedma są efektem długoletniego narażenia na kontakt z substancjami podrażniającymi. Zwłóknienie płuc jest następstwem wpływu pyłów, np. krzemionki. Wpływ ołowiu, azbestu, arszeniku, kadmu, itp. wywołuje raka płuc.
Serce i ciśnienie tętnicze
Bardzo często wiążą się z degeneracją płuc, gdyż serce zmuszone jest do przepompowania większej ilości krwi do obiegu aby dostarczyć odpowiednią ilość tlenu. Odczuwalna jest przy tym arytmia serca [3].
Wątroba
Upośledzenie czynności tego organu występuje, gdy substancje dostarczane przekroczą limit możliwości filtrowania ich i następuje kumulacja poziomu niebezpiecznych substancji, a w konsekwencji niszczenie organu. Choroby takie, jak żółtaczka, zapalenie wątroby, bliznowacenie zachodzą w kontakcie z ołowiem, arszenikiem i wieloma rozpuszczalnikami [3].
Nerki
Uszkodzenie nerek występuje w częstym kontakcie z następującymi substancjami: ołów, arszenik, kadm, selen, uran, węglowodory oraz terpentyna. Skrajnym przypadkiem może być rak pęcherza moczowego powstały w wyniku nadmiernej ekspozycji na barwniki pochodne benzydyny [3].
System nerwowy
Jest bardzo podatny na degradację. Wiele z substancji używanych przy obróbce szkła ingeruje w system transportu tlenu w organizmie, upośledzając go lub blokując całkowicie. Mogą również zatruć mózg, powodując dezorientację przesyłu informacji w systemie nerwowym, a w konsekwencji śmierć. Najbardziej szkodliwe są: ołów, arszenik, rtęć. Wiele z tych substancji (alkohol, toulen, ksylen, keton) jest narkotyczna, a efektem ich wchłonięcia może być depresja, bóle głowy, nudności, zatrucie, utrata koordynacji, zaćmienia a nawet śmierć [3].
System rozrodczy
Reakcje organizmu na substancje drażniące są szerokie i mogą obejmować: obniżone libido, obniżona płodność, uszkodzenia genetyczne, problem z zajściem w ciąże, zaburzenia miesiączkowania. Wiele substancji wywołuje spontaniczne poronienia, trwałe uszkodzenia płodu a nawet raka u kobiet narażonych a będących w ciąży. Karmienie dzieci piersią po ekspozycji może powodować zatrucie ich (np. chlorkiem metylenu) nawet po 17 godzinach. U mężczyzn występują problemy z jądrami oraz prostatą, np. ołów wywołuje zanik jąder i możliwe zmiany w spermie [3].
Zagrożenia chemiczne
Ocena stopnia szkodliwości danej substancji lub preparatu zależy od wielu czynników: m.in. długości, ilości i częstotliwości kontaktu, toksyczności materiału, całkowitej masy wchłoniętej przez organizm. Należy liczyć się także z efektem narażenia na kontakt z wieloma czynnikami chemicznymi jednocześnie oraz podatnością organizmu i sposobem absorpcji czynnika szkodliwego. Substancje wchłaniają się przez drogi oddechowe, skórę i błony śluzowe oraz układ pokarmowy. Ma to duże znaczenie w przypadku kilkuetapowych prac ręcznych.
Zagrożenia przy pracy z ołowiem
Ołów jest silnie toksycznym pierwiastkiem o działaniu wielonarządowym! Zatrucie ołowiem podczas lutowania, w którym uwalniania się toksyczny dym może nastąpić w kilka sekund. Pyły oraz kurz pochodzące z mieszania, przesiewania, cięcia ołowiu, czyszczenia wełną metalową paneli szklanych; malowanie szkła oraz brudne środowisko pracy – wszystko to jest źródłem wchłanianego ołowiu. Wilgotny oraz stary ołów utlenia się tworząc biały nalot węglanu, który jest bardzo toksyczny. Wchłaniany głównie drogą oddechową, przez płuca transportowany jest do krwi i deponowany w narządach. Po wchłonięciu do krwi, ołów w około 99% wiąże się z krwinkami czerwonymi. Pozostała część przemieszcza się do innych części organizmu. Kontakt trwający dłużej i przekraczający naturalne możliwości wydalania, powoduje zwiększenie koncentracji ołowiu w organizmie – tzw. efekt wzmożonego wchłaniania – i ujawniają się kliniczne objawy zatrucia. Głównym miejscem deponowania ołowiu są kości. Usunięcie zawartości tej substancji z układu szkieletowego trwa wiele lat. Zawartość ołowiu w kościach zmniejsza się u kobiet w ciąży, co wskazuje na fakt, iż jego depozyty pobierane są przez płód wraz z innymi minerałami. Łożysko matki zatem nie stanowi wystarczająco skutecznej bariery ochronnej dla płodu. Narażenie na kontakt z ołowiem kobiet w okresie ciąży może powodować istotne zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego (mózgu) u dzieci. Ołów z krwiobiegu przechodzi równ ież do mleka matki. Badania ujawniają, że absorpcja ołowiu u dzieci jest pięciokrotnie wyższa niż u dorosłych. Dowodzi to, iż dzieci nie posiadają bariery ochronnej układu nerwowego co prowadzi do problemów zdrowotnych i wychowawczych. Z tych powodów kobiety w wieku rozrodczym powinny mieć ograniczony kontakt ze środowiskiem o wysokim ryzyku stężenia ołowiu, powinny być monitorowane medycznie oraz przechodzić szkolenia BHP.
Profilaktyka:
- dostarczanie organizmowi witamin i minerałów, najlepiej po konsultacji z lekarzem,
- stosowanie przerw podczas pracy oraz urlopy,
- posiłki regeneracyjne,
- należy pamiętać, że wchłanianie ołowiu jest różne dla każdego oraz nie ignorować faktu wzmożonej absorpcji podczas głodu,
- duży i niekorzystny wpływ ma palenie papierosów oraz picie alkoholu,
- używanie masek ochronnych, zastosowanie zasad higienicznej pracy,
- zastosowanie wentylacji lub odciągów,
- utrzymywanie miejsca pracy w czystości, przy czym należy pamiętać o sposobach sprzątania na mokro lub odkurzaczami przemysłowymi,
- uświadomienie zagrożenia jakim jest kontakt z ołowiem [8].
Zagrożenia przy pracy z kwasami
Prace z koncentratami i solami kwasów oraz rozpuszczalniki organiczne są silnie żrące i parzącą skórę, oczy, system oddechowy oraz trawienny.
Kwas fuorowodorowy (oznaczenie HF) zaczyna utleniać się już w 20°C drażniąc śluzówki i powodując zmętnienie rogówki i spojówek. Podczas procesu trawienia szkła tym kwasem lub jego solami wytwarza się bardzo toksyczny gazowy fluorek krzemowy. Niektóre receptury wymagają miksowania lub rozcieńczania, wtedy należy pamiętać o zasadzie wlewania kwasu do wody, a nie odwrotnie. Mniej niż 2% ciała pokryte tym kwasem zaliczane jest do „fatalnego w skutkach”. Inhalacja tego kwasu może uszkodzić system oddechowy, doprowadzając do zapalenia płuc lub powodując ich obrzęk. Wywołuje poważne oparzenia, które nie zawsze są widoczne zaraz po kontakcie, a proces gojenia przebiega długo. Bolący oddech, gorączka, dreszcze i kaszel to symptomy oparzeń i owrzodzenia. Kwas fluorowodorowy niszczy szpik kostny, co wymaga leczenia szpitalnego. Nie powinno się go używać bez znajomości zasad postępowania z nim. Z uwagi na żrący wpływ na szkło należy przechowywać go pojemnikach z tworzywa sztucznego a opakowanie powinno zawierać nazwę substancji oraz procent stężenia [4].
Rozpuszczalniki organiczne są drugą grupą substancji szeroko stosowanych przy obróbce szkła. Należy pamiętać, że są to materiały bardzo łatwopalne i powinno się je trzymać z dala od źródeł ciepła a zwłaszcza otwartego płomienia. Wchłaniany w większej ilości niż dopuszczalna dawka może powodować odurzenie narkotyczne z utratą koncentracji oraz koordynacji, zmęczeniem, co w prostej drodze prowadzi do pomyłek i wypadków.
Rozpuszczalniki są klasyfikowane ze względu na ich działanie. Jeśli jakiś w swojej klasie jest toksyczny, to ma on odpowiednik o znacznie lżejszym oddziaływaniu na organizm [4].
Najbardziej niebezpieczny jest węglowodór aromatyczny. Stosuje się go jako: rozpuszczalnik żywic, zmywacz do farb i lakierów, rozpuszczalnik barwnika fluorescencyjnego, etc. Największe zagrożenie stwarza wchłonięty przez inhalację, jak również wykazuje się dobrą przenikliwością przez skórę. Zbyt długa ekspozycja może powodować uszkodzenia szpiku kostnego i utratę białych i czerwonych krwinek [4].
Zagrożenia mechaniczne
Są to czynniki odpowiedzialne za większość urazów zawodowych, jak np. zranienia, krwotoki, zwichnięcia, skręcenia, urazy wewnętrzne, urazy głowy, kręgosłupa, klatki piersiowej. Jedną z głównych cech szkła jest jego łamliwość na ostre fragmenty, przez co przecięcia skóry u osób z nim pracujących są codziennością. Elementem urazotwórczym jest też ręczne transportowanie dużych tafli. Balans równowagi ciała przy niesieniu szerokiej, długiej i wyginającej się powierzchni o przekroju kilku milimetrów powoduje duże napięcie mięśni dolnego odcinka kręgosłupa. Również operowanie urządzeniami do obróbki szkła nadwyręża układ mięśniowo-szkieletowy.
Zagrożenia promieniowaniem optycznym
Promieniowanie optyczne pochodzące z rozgrzanego materiału oraz światło z narzędzi emitujących ciepło jest skutkiem ubocznym pracy przy piecach, palnikach oraz rozgrzanej masie szklarskiej. Promieniowanie optyczne dzieli się na podczerwone (IR), ultrafioletowe (UV) oraz widzialne (VIS). Z pośród wielu zagrożeń, jakie powstają wskutek promieniowania optycznego, najbardziej oddziałuje na wzrok. Organ ten nie posiada systemu ostrzegającego nas przed przegrzaniem, co powoduje nierzadko fatalne skutki.
Bliska podczerwień
Wnika w najgłębiej położone warstwy tkanki skórnej i podskórnej, od 1 do 3 cm. Długotrwała ekspozycja powoduje, że ciepło rozprowadzane jest przez układ krwionośny po całym organizmie, w następstwie czego może dojść do przegrzania. Z tego powodu pasmo IR-A uważane jest za najbardziej niebezpieczne. Ze względu na mniejszą absorpcję w powierzchniowych warstwach skóry promieniowanie z pasma IR-A wywołuje rumień cieplny po dłuższym czasie ekspozycji niż podczerwień daleka (przy tym samym poziomie natężenia napromienienia) [7].
Zagrożenia zależne są od poziomu natężenia promieniowania:
- wysokie natężenie może spowodować udar ciepły, zapaść serca, ciężkie oparzenia skóry;
- długotrwałe narażenie na promieniowanie skutkuje zaćmą hutniczą, chronicznym i ostrym zapaleniem spojówek, przebarwieniem skóry, nowotworem skóry.
Szkodliwy wpływ ultrafioletu
Promieniowanie UV powoduje głównie ostre i przewlekłe choroby oczu, skóry oraz zmiany układowe: napięcie układu współczulno-nadnercznego, zwiększone wydzielanie hormonów, zwiększona odporność immunologiczna.
Zagrożenia pyłami
Zanieczyszczenia, jakie znajdują się w powietrzu pracowni przy stanowiskach poszczególnych procesów technologicznych, klasyfikuje się jako pyły, dymy i mgły.
Pyły są to cząstki stałe, powstające podczas mechanicznej obróbki materiałów, które unoszą się w powietrzu. Wnikają do organizmu przez tkanki lub z nimi reagują, wywołując efekty szkodliwe dla zdrowia. Wielkość efektu zależy od wymiaru cząsteczek pyłu, ich kształtu, stężenia w powietrzu [3].
Do najczęstszych chorób wywołanych działaniem pyłu na układ oddechowy należą pylice płuc. Silne działanie zwłókniające uszkadzające pęcherzyki płucne mają pyły zawierające wolną, krystaliczną krzemionkę i pyły azbestu oraz talk i grafit. Pył z kredy, wykorzystywanej podczas montażu witraży, działa drażniąco na błony śluzowe i drogi oddechowe. Jeśli dołączymy do tego pył ołowiu i pył szklany oraz pyły innych substancji ze stołu roboczego, to może okazać się, że wdychamy mieszankę o właściwościach uszkadzających i alergizujących cały organizm ludzki. Jedną z istotnych odmian pyłu, z punktu widzenia opisywanej działalności, jest dwutlenek krzemionki SiO2. Nazywany jest wolną krystaliczną krzemionką i jest szeroko stosowany w przemyśle szklarskim. Długotrwałe narażenie na kontakt może prowadzić do patologicznych zmian, określanych jako pylica krzemionkowa. Charakterystyczne dla tej pylicy jest to, że po zakończonej ekspozycji zmiany patologiczne nadal trwają. Działanie biologiczne pyłów zawierających związki krzemu ma charakter przewlekły, a skutki objawiają się po wielu latach pod postacią stanów zapalnych w drogach oddechowych, patologicznego rozrostu tkanki łącznej lub w postaci nowotworów [1].
Dymy
Kolejny, ważny czynnik zagrożenia zdrowia występujący w trakcie procesów technologicznych przy obróbce szkła. Dym jest aerozolem, którego głównym źródłem są procesy spalania. W przypadku obydwu technik witrażu tradycyjnego oraz techniki foli miedzianej, podczas lutowania wytwarza się duża dawka dymu ołowianego, którego skutkiem jest stałe, neurologiczne uszkodzenie funkcji mózgu. Niebezpieczeństwo rośnie, jeśli dojdzie do przegrzania lutownicy czy palnika. Dym ten osadza się na rękach i łatwo go przenieść do ust. Warto zaznaczyć, że istnieje możliwość zastąpienia cyny ołowiowej cyną bezołowiową.
Mgły
To małe kropelki substancji uwalniane do powietrza za pomocą procesów mechanicznych, jak np. spryskiwanie. Obecne są one podczas obróbki maszynowej i ręcznej, ponieważ chłodzone wodą obrabiane szkło rozpryskuje drobne kropelki chłodziwa. Woda ta zawiera drobne elementy komponentów szkła oraz materiału ściernego. Nieodpowiednie ubranie nie chroni wystarczająco i może prowadzić do przemoczenia i konsekwentnie do choroby. Innym przykładem są substancje w aerozolach, stosowane np: do zabezpieczenia powierzchni przed pozostawianiem odcisków palców na szybie, środki czystości czy farby. Nakładanie ich tworzy chmurę z drobnych kropelek, które wnikają z łatwością głęboko pod skórę i trafiają bezpośrednio do krwioobiegu, odkładając się w różnych narządach ciała. Należy z nimi postępować rozważnie, ponieważ procent stężenia tych substancji przeważnie jest wysoki a właściwości mogą okazać się rakotwórcze czy mutagenne. Podczas magazynowania ich należy pamiętać, że posługujemy się palnikami i piecami, które wytwarzają ogromną ilość energii i ciepła, więc przechowywanie takich materiałów wymaga odpowiedniego miejsca oraz pojemników. Substancje te mogą występować w formie pyłu, aerozolu lub cieczy, a powietrze może stać się utleniaczem, co w środowisku podwyższonej temperatury może doprowadzić do samozapłonu.
Sposoby redukcji zagrożeń
Pierwszym krokiem do redukcji zagrożeń w środowisku pracy ze szkłem powinna być świadomość i odpowiednie postępowanie z tak dużą grupą niebezpiecznych procesów i substancji oraz higieniczny przebieg pracy.
Odzież ochronna
Rękawice
Istnieje wiele rodzajów rękawic i są one dostosowane do poszczególnych technologii. Podczas cięcia szkła bardzo często dochodzi do uszkodzeń skóry. Praca w rękawicach skutecznie ogranicza takie sytuacje oraz chroni dłonie od nadmiernego wysuszania przez np: pył szklany. Podczas przenoszenia szkła lub rozcinania dużych formatów zalecane jest stosowanie tzw. rękawów ochronnych lub ochraniaczy przegubów ręki, w celu zabezpieczenia bardzo delikatnych miejsc przed przecięciem. Podczas pracy z kwasami i rozpuszczalnikami należy sprawdzić, czy parametry rękawic są dostosowane do chemii, jaką stosujemy. Żywotność ich zależy od stężenia, czasu ekspozycji, jakości materiału, temperatury i ich dopasowania do dłoni. Okres stosowania wydłuża odpowiednie traktowanie, jak np. mycie mydłem po użyciu.
Maski
Kiedy wykonujemy wyjątkowo brudne i pylące operacje, należy zastosować osobisty system ochronny dróg oddechowych. Powinno stosować się wtedy respiratory lub maski ochronne, szczególnie kiedy przesiewamy czy mieszamy różne substancje. Najczęściej stosowane przez artystów typy to półmaski osłaniające usta i nos. Jednak maski nie chronią nas dostatecznie dobrze, dlatego głównym elementem chroniącym powinna być odpowiednia wentylacja pomieszczenia [2].
Okulary, gogle i przyłbice ochronne
Oczy w środowisku pracy ze szkłem są narażone w wielu wymiarach: uszkodzenia mechaniczne (odpryski kawałków materiałów), chemiczne (opary i gazy substancji chemicznych) oraz promieniowanie optyczne. Przy pracach obejmujących cięcie szkła wystarczy zastosowanie okularów ochronnych, a w przypadku pracy na urządzeniach – stosowanie przyłbicy chroniącej twarz. Ważna jest ochrona przed rozpryskami chemikaliów. W zależności od substancji stosowanej i jej stężenia używa się tarczy ochronnej z goglami albo kaptura chroniącego całą głowę. Jeśli pracujemy z gazami drażniącymi oczy, warto zastosować szczelnie przylegające gogle.
W przypadku pracy z rozgrzaną masą szklarską oraz palnikami zaleca się również stosowanie okularów a nie osłon, gdyż operator jest wtedy w stanie wyczuć przez skórę twarzy stopień nagrzania.
Międzynarodowy Instytut Bezpieczeństwa i Higieny Pracy NIOSH zaleca stosowanie okularów ochronnych o różnym stopniu filtrów, w zależności od wykonywanej czynności.
Profilaktyka zdrowotna
Zgodnie z art. 229 Kodeksu Pracy pracownicy podlegają wstępnym, kontrolnym i okresowym badaniom lekarskim. Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku [6].
Badania lekarskie to jedna z najważniejszych form monitorowania zdrowia czynnych zawodowo osób. Z wymienionych wyżej powodów powinno traktować się je poważnie. Wg ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (Dz.U. 1997 nr 96 poz. 593) podstawowe badania krwi przedstawiają wynik odpowiadający zawartości substancji krążącej w obiegu krwionośnym, pomijając ciężar zdeponowanych substancji w organach. Dlatego istotne jest informowanie lekarza prowadzącego o stosowanych technologiach i ich odczynnikach. Wykonywanie dodatkowych badań na zawartość innych szkodliwych materiałów, np. kadmu, daje dużo większą skalę możliwości monitoringu zdrowia pacjenta. Należy pamiętać o czytaniu informacji zawartych w kartach charakterystyki produktu i postępować zgodnie z instrukcjami [5].
Zapobieganie pożarom [2]
Najważniejszym elementem jest odpowiednia organizacja przestrzeni oraz rozmieszczenie materiałów i substancji pracowni.
- Opakowania powinny zawierać nazwę preparatu gaśniczego i jego stężenie.
- Gaśnice powinny być w łatwo dostępnych miejscach, z aktualnym certyfikatem.
- Najczęściej stosowaną jest gaśnica ABC proszkowa o szerokim zakresie. Powinno się zapoznać z instrukcją obsługi oraz upewnić się o umiejętnym posługiwaniu się nią.
- Należy zawsze czytać i postępować zgodnie z instrukcjami urządzeń i wyposażenia pracowni. Nigdy nie pozostawiać żadnych rzeczy na pokrywie pieca, gdyż mogą być przyczyną pożaru.
- Podczas pracy z rozgrzaną masą szklarską nie powinno pracować się samemu. Zawsze powinna nam towarzyszyć druga osoba podczas niebezpiecznych zajęć.
- Należy znać rozmieszczenie apteczek pierwszej pomocy
Wentylacja
Jest jednym z najważniejszych systemów pracowni. Analiza wszystkich zagrożeń występujących podczas obróbki szkła artystycznego wskazuje na wysoki poziom obecności czynników szkodliwych. Jak się okazuje, drogi oddechowe są najtrudniejszą strefą do ochrony przed ich szkodliwym efektem. Możemy znacznie zmniejszyć poziom zagrożenia stosując wentylację eliminującą zanieczyszczenia oraz rozrzedzającą ich stężenie. Najlepszym rozwiązaniem jest wentylacja lokalna. Polega ona na przechwytywaniu zanieczyszczeń u źródła i usunięciu przed możliwością zetknięcia się z nim. Odpowiednie usytuowanie wyciągów w miejscach o największym stężeniu, jak piece i stoły robocze, są odpowiednim rozwiązaniem. Dystans pomiędzy wyciągiem a źródłem jest tym wydajniejszy im jest mniejszy. Zanieczyszczone powietrze powinno być wypuszczane jak najdalej od miejsca pobierania świeżego powietrza. Wentylacja mechaniczna rozrzedzająca polega na rozrzedzaniu zanieczyszczonego powietrza do bezpiecznego poziomu. Nie nadaje się jednak do stosowania przy pyłach, gdyż powoduje rozproszenie go.
Czystość w pracy
Jest jednym z najważniejszych warunków wydajnej oraz zdrowej pracy. Porządek w trakcie i po zakończeniu czynności pozwala zachować kontrolę stanu nie tylko warsztatu ale również ludzi wykonujących pracę. Proces twórczy w pracowniach bardzo często polega na stosowaniu różnych substancji i technologii tego samego dnia, więc wiąże się z ekspozycją na wiele różnych substancji w ciągu 8-godzinnej pracy. Przy zlekceważeniu zasad higienicznej pracy bardzo łatwo o wypadek. Bardzo ważną czynnością przy sprzątaniu zapylonych stanowisk jest zwilżanie całego środowiska pracy i usunięcie brudu w sposób nie powodujący ponownego rozpylenia w atmosferze pomieszczenia. Ważnym urządzeniem jest odkurzacz dostosowany do usuwania pyłów, który powinien posiadać atest.
Szkolenia BHP
Artyści uprawiający jakąkolwiek dziedzinę sztuki powinni posiadać wiedzę bezpiecznego postępowania z każdą substancją, nawet taką która pozornie wydaje się być nieszkodliwa oraz posiadać umiejętność reagowania w chwilach zagrożenia. Szkolenia okresowe i stanowiskowe oraz predyspozycje zdrowotne pracowników to czynniki, których nie należy ignorować. Ważną czynnością są szkolenia okresowe, ponieważ przypominają o zagrożeniach. Wysoki poziom umiejętności w zawodzie niekoniecznie jest współmierny do wiedzy z zakresu BHP, dlatego nie powinno się lekceważyć jakichkolwiek form informacji, tj. instrukcji czy kart produktu.
(...)
Barbara Ornatowska
st. insp. BHP
Bibliografia:
1. B.Rączkowski, BHP w praktyce. Wydanie X, 2005 r.
2. J. Kervin i D. Fenton, Pate de Verre and Kiln Casting of Glass, 2000 r.
3. Livermore M., McCann, PHD, CIH and A. Babin, Health Hazards manual for Artists. Wydanie 6, 2008 r.
4. G. Ruffner, Contemporary Lampworking, vol. I i II, 2003 r.
5. M. S. Harris, Practising Stained Glass Safely. Bath, 2000 r.
6. Czynniki szkodliwe w środowisku pracy wartości dopuszczalne. CIOP, PIB, wydanie V, Warszawa 2005 r.
7. A. Uzarczyk, Czynniki szkodliwe i uciążliwe w środowisku pracy, Gdańsk 2006 r.
8. M. Dumieński, Narażenie na ołów, Miasteczko Śląskie 2008 r.
Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym
Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne
Więcej informacj: Świat Szkła 03/2014