Z końcem ubiegłego roku otwarto ekspozycję w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie. Muzeum powstało na warszawskim Muranowie, na skwerze ograniczonym ulicami Anielewicza, Karmelicką, Lewartowskiego i Zamenhofa, w sąsiedztwie pomnika Bohaterów Getta.
Historia miejsca
Gmach nowego muzeum stoi w centrum dawnej dzielnicy żydowskiej Warszawy, zwanej Dzielnicą Północną. Pod koniec XVIII wieku w miejscu, w którym obecnie znajduje się budynek, wzniesiono monumentalny gmach Koszar Artylerii Koronnej. Ta część miasta od listopada 1940 aż do końca istnienia warszawskiego getta znajdowała się w granicach dzielnicy zamkniętej. Budynek spalony podczas powstania w getcie warszawskim rozebrano. Powstałe na jego miejscu Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN pełni funkcje tradycyjnego muzeum i centrum kulturalno - edukacyjnego.
Projekt i jego specyficzne cechy
Autorem projektu jest znany fiński architekt Rainer Mahlamäki, który zaprosił do współpracy pracownię Kuryłowicz & Associates. Gmach muzeum to pokryty szkłem i blachą miedzianą prostopadłościan o bokach długości 67 m i wysokości 21 m. Bryłę budynku rozcinają na niemal całej wysokości dwie falujące ściany, wyznaczające na wschodniej elewacji wejście główne. „Pęknięcie” to przypominać ma wyrzeźbiony przez rzekę wąwóz, a falująca powierzchnia ścian symblizuje rozstępujące się wody Morza Czerwonego. Pomiędzy nimi znajduje się hol główny o powierzchni ponad 1,6 tys. m2 i wysokości 20 m. Budynek ma cztery kondygnacje naziemne i dwie podziemne.
Łączna powierzchnia gmachu wynosi 18,3 tys. m², a kubatura – 123 tys. m³. W podziemiach budynku znajduje się wystawa stała „1000 lat historii Żydów polskich”, poświęcona historii Żydów polskich od średniowiecza do czasów współczesnych. Na parterze i pierwszym piętrze znalazły się: wielofunkcyjne audytorium na 480 miejsc, sale wystaw czasowych, centrum edukacyjne, centrum informacyjne, przestrzeń dla dzieci, sklep muzealny, a także muzealna restauracja serwująca dania kuchni żydowskiej. Budynek swoją skalą i prostotą formy wpisuje się w otaczającą zabudowę mieszkaniową z lat 60. XX wieku, ale jego odbiór definiują miękkie kształty ścian krzywoliniowych, które falującymi powierzchniami w kolorze piaskowca rozcinają chłodne, białobłękitne elewacje.
Krzywizny ścian modelują także kształt najważniejszych przestrzeni wewnętrznych muzeum. Wznoszą się one od podziemnych pomieszczeń wystawy aż do dachu, w którym formują łagodny łuk zamknięty świetlikiem niemal 50-metrowej długości. Wykończone natryskiem betonowym powierzchnie ścian stanowią element portalu wejścia głównego, we wnętrzu budynku obejmują przestrzeń holu, by otworzyć się na zachodnią cześć parku owalem zawieszonej na żebrach szklanych ściany kurtynowej.
Pomiędzy pofalowanymi ścianami holu przerzucono most, który przedstawia misję muzeum: budowania mostów między ludźmi, między kulturami, między przeszłością i przyszłością. Dla głównego projektanta architekta Rainera Mahlamäki i zespołu wykonawców hol był największym wyzwaniem technicznym projektu. Architekci dążyli do autentyzmu - ściany wewnętrzne nie miały być czystą dekoracją podwieszoną do konstrukcji wsporczej, one same miały stanowić rdzeń konstrukcyjny obiektu.
Sukces realizacji
Z zewnątrz budynek dobrze komponuje się z istniejącymi w okolicy zabudowaniami, sprawiając wrażenie jakby stał tu od zawsze. Gmach łączy sięi otwiera na otaczające go plac, a przeszklenie umożliwia grę świateł jak również doświetla wnętrze. Wnętrze muzeum to przede wszystkim imponujący hol wejściowy, którego potężne, falujące ściany stoją w dużym kontraście do prostych elewacji.
Sukces realizacji nie byłby możliwy bez wielkiego zaangażowania wykonawców i dostawców technologii – w tym firmy Remmers. W 2008 projekt Muzeum otrzymał nagrodę the Chicago Athenaeum International Architecture Award a także wiele innych m.in. Eurobuild Awards w kategorii Najlepszy Projekt Architektoniczny Roku, nagro - dę roku 2013 przyznaną przez SARP oraz nagrodę Stowarzyszenia za najlepszy obiekt architektoniczny wzniesiony ze środków publicznych oraz nagrodę Stowarzyszenia Architektów Fińskich – Finlandia Prize for Architecture.
Uroczyste otwarcie wystawy stałej „1000 lat historii Żydów polskich” przez prezydentów Polski Bronisława Komorowskiego i Izraela Reuwena Riwlina odbyło się 28 października 2014. W uroczystości wzięło udział wielu przedstawicieli polityki i kultury z całego wielu krajów świata. Według szacunków liczba zwiedzających muzeum wyniesie, co najmniej 250 tys. osób rocznie.
Technologia wykonania ścian z betonu
Podczas prac nad projektem analizowane były różne możliwości realizacji zaprojektowanych krzywiz ścian, w tym wykonania ich z żelbetu. Ostatecznie zatwierdzone zostało wykonanie powierzchni krzywoliniowych z betonu metodą betonu natryskowego. Końcową warstwę stanowi kilkanaście milimetrów barwionego natrysku betonowego. Na powierzchniach próbnych, testowano metody regulowania grubości ostatniej warstwy, wykańczania i naprawiania uszkodzeń powierzchni oraz korygowania koloru ściany. Pewne modyfikacje koloru były konieczne, ponieważ pola natrysku wykonywane w dni o różnej temperaturze i wilgotności miały powierzchnie o różnych odcieniach. Nie dążono do uzyskania powierzchni ścian w idealnie jednolitym kolorze, ale w eksponowanych miejscach pasy torkretu mocno kontrastujące ze sobą należało wyrównać kolorystycznie. Poszukiwania sposobu opracowania powierzchni betonu na ścianach wejścia i we wnętrzu holu w sposób, aby jego wygląd był jak najbardziej naturalny i przypominał odcień naturalnego kamienia trwały długo. Wybrano rozwiązanie oparte na koncepcji Tadeusza Wrzosa, przedstawiciela firmy Remmers w Warszawie, który wraz z synem Michałem opracował także praktyczną metodę aplikacji systemu produktów na betonowych ścianach Muzeum.
Powłoki laserunkowe Remmers na ścianach Muzeum
Powłoki laserunkowe pozwalają na osiągnięcie interesującego efektu estetycznego pożądanego zarówno przy aranżacji ścian współczesnej architektury jak i na obiektach zabytkowych. Półprzezroczyte powłoki barwne stosowane są do kolorystycznego scalania powierzchni materiałów, takich jak beton architektoniczny, elementy kamienne, cegły i tynki barwione w masie. Często zdarza się tak, żepowierzchnia materiału jest rozbita na nieregularne płaszczyzny o różnej fakturze i barwach, z widocznymi miejscmi przerw roboczych, napraw ubytków i spękań. Nałożenie laserunku pozwala na ujednolicenie i poprawę estetyki ścian dla lepszej ekspozycji powierzchni architektonicznej. W celu uzyskania odpowiedniego efektu plastycznego mieszano farby Remmers Siliconharzfarbe LA o kolorze nasyconym z bezbarwnym spoiwem i mikroemulsją silikonową Remmers Funcosil WS. Im większa proporcja bezbarwnego spoiwa i „rozcieńczalnika” tym większy stopień przeświecania powłoki. Półprzezroczystość/laserunkowość farb powoduje jednak istotną zależność koloru od podłoża. Laserunkowy charakter końcowej powłoki pozwala na lekkie prześwitywania spodniej warstwy betonu o innym odcieniu, co nadaje powłoce kolorystycznej wrażenie lekkości i miękkości. Nałożona na ściany holu i portalu zewnętrznego Muzeum laserunkowa powłoka farby krzemoorganicznej Remmer nadała wnętrzom i elewacji ostateczny wyraz estetyczny naśladujący piaskowiec. Jest to zgodne z intencją zespołu projektantów, którzy dążyli do uzyskania efektu kamienia. Poza efektem kolorystycznym nałożony laserunek zapewnia niezmiennie wysokie parametry techniczne powłoki;
-na zewnątrz budynku wysoką szczelność w stosunku do wody opadowej, co zapobiega wnikaniu wody do podłoża, oraz pęcznieniu i ciemnieniu powłoki pod wpływem wilgoci
-niewielką skłonność do brudzenia się, z korzystnym efektem samooczyszczania w czasie deszczu,
- pełną przepuszczalność pary wodnej i dwutlenku węglamur „oddycha”, mogą przebiegać w nim ważne procesy wiązania zapraw, wysychania itd.,
- odporność na alkalia, światło, wodę i chemiczne zanieczyszczenia powietrza, zapewniającą dużą trwałość powłoki, ocenianą na 15 lat i dłużej,
- wygląd zbliżony do tradycyjnych farb mineralnych z szeroką paletą dostępnych barw od odcieni pastelowych do nasyconych,
- łatwe stosowanie, brak naprężeń, dobrą przyczepność do wszystkich podłoży mineralnych.
