Dzisiaj przemysł produkcji szyb zespolonych stosuje wyrafinowane linie technologiczne, które w dużym stopniu eliminują potencjalne źródła błędów produkcyjnych. Ponadto duża konkurencja wymusza właściwą jakość wykonania. Można powiedzieć, że dzisiejsze szyby zespolone są zdecydowanie lepiej wykonane i trwalsze.
Jednakże, aby dodać łyżke dziegciu do tej beczki miodu, dalsze traktowanie gotowych szyb zespolonych nadal pozostawia sporo do życzenia. Od lat sytuacja niewiele się poprawia, zarówno u producentów okien, jak i na placach budowy przy szkleniu fasad. Szkło traktowane jest jako jeszcze jeden materiał budowlany lub półprodukt, bez specjalnej troski.
Przekłada się to zarówno na trwałość okien (uszczelnienie brudnej szyby silikonem jest po prostu nieskuteczne, z tym, że przecieków nie widać), jak i fasad.
Wizytując od lat budowy w całym kraju muszę stwierdzić że, na przestrzeni ostatnich 15 lat niewiele się zmieniło. Poniżej przedstawiam więc kroki, jakie należy podjąć w celu zapobiegania trwałym uszkodzeniom szkła. Opracowano na podstawie wytycznych Glass Association of North America
Produkty ze szkła architektonicznego stosowane w oknach, drzwiach i świetlikach w dzisiejszych projektach budynków mieszkalnych i komercyjnych są bardziej wyszukane, niż te stosowane we wcześniejszych aplikacjach okiennych. Wymagania jakościowe powodują konieczność stosowania szkła powlekanego i zespolonego w celu uzyskania lepszej wydajności termicznej, a także często szkła hartowanego i laminowanego, aby zapewnić większą wytrzymałość, bezpieczeństwo i ochronę. Dzięki większym możliwościom wykonawczym coraz więcej szkła stosuje się zarówno w budownictwie mieszkalnym, jak i komercyjnym. Droższe produkty wymuszają dbałość o ich odpowiednie przechowywanie na placu budowy, odpowiednią obsługę, instalację i zabezpieczenie w trakcie procesu budowy.
Podczas wytwarzania, produkcji i instalacji szkła, należy ostrożnie obchodzić się z produktami, aby zapobiec uszkodzeniom ich powierzchni i krawędzi. Gotowe materiały należy pakować tak, aby zapewnić ich zabezpieczenie podczas wysyłki i dostawy. Materiały znajdujące się na placu budowy są narażone na działanie wielu czynników, niekorzystnie wpływających na estetykę i funkcjonalność produktu. Trwałe uszkodzenia szkła mogą powstać na skutek nieprawidłowego przechowywania i niewłaściwej obsługi, narażenia na środki chemiczne i żrące, przedłużonego narażenia na wilgoć, uderzenia mechaniczne i rozbicie, uszkodzenia spowodowane wykonywanymi w pobliżu pracami budowlanymi oraz stosowaniem niewłaściwej metody czyszczenia.
Dostawa na plac budowy i przechowywanie
Okna, drzwi i świetliki stosowane w budynkach mieszkalnych dostarczane są na plac budowy zazwyczaj wstępnie zmontowane, podczas gdy aplikacje w budynkach komercyjnych często wymagają, aby pojedyncze tafle szkła były dostarczone na miejsce i montowane w późniejszym terminie. W obu przypadkach ważne jest właściwe przechowywanie oszklonych elementów. Złożoność projektów budowlanych i zarządzanie placem budowy wymagają dobrze zaplanowanej i prawidłowo zrealizowanej dostawy oraz właściwego przechowywania materiałów.
Poniżej przedstawiono zalecane procedury, dotyczące dostawy na plac budowy i przechowywania materiałów okiennych:
● Przed rozpoczęciem pracy należy skonsultować się z dostawcami szkła i wykonawcami szklenia odnośnie właściwych zaleceń dotyczących przechowywania materiałów na placu budowy, ich obsługi, instalacji oraz zabezpieczenia.
● Ze względów praktycznych, dostawy szkła powinny być skoordynowane, aby zminimalizować okres przechowywania.
● We współpracy z głównym wykonawcą lub inspektorem, podwykonawcy powinni wybrać na budowie zadaszone miejsce przechowywania, chroniące przed deszczem i wodą, z dala od miejsc innych prac budowlanych, narażonych na wzmożony ruch, jednocześnie zapewniające zminimalizowane przemieszczanie materiałów.
● Każda skrzynia czy stojak z dostarczanym szkłem, czy wstępnie zmontowanymi panelami powinna być zabezpieczona, zablokowana i podparta, aby zapobiec jej przewróceniu.
● Bloki lub podkładki powinny zabezpieczać dolną krawędź szkła przed ewentualnymi kałużami.
● Należy zapewnić tymczasową osłonę, która zabezpieczy przed bezpośrednim działaniem wody i jednocześnie zapewni wentylację i zapobiegnie tworzeniu się kondensacji pary na szkle.
● Należy w jasny sposób oznaczyć przy pomocy kolorowych taśm zabezpieczone miejsce, w którym przechowywane są skrzynie czy stojaki z dostarczanym szkłem lub wstępnie zmontowanymi panelami.
● Należy chronić przechowywane szkło przed działaniem czynników korozyjnych, takich jak świeży beton lub cement.
● Należy chronić przechowywane szkło przed narażeniem na inne prace budowlane, takie jak spawanie, malowanie, izolowanie czy ogniouodparnianie.
● Należy ustalić program codziennych inspekcji przechowywanego szkła i paneli, w celu monitorowania warunków przechowywania. A także, w razie potrzeby, odpowiednich działań naprawczych.
Uświadomienie innych pracowników
W momencie dostarczenia oszklonych paneli (okien) na plac budowy ważne jest, aby wszyscy pracownicy budowlani byli świadomi ryzyka trwałego uszkodzenia materiałów oraz poziomu swojej odpowiedzialności w przypadku narażenia materiałów na działanie szkodliwych czynników. Nadzór placu budowy musi zapewnić, że w przypadku uszkodzenia, zostaną niezwłocznie podjęte działania zabezpieczające i że wyszkolony pracownik w odpowiedni sposób usunie rozbite szkło.
Obsługa i instalacja na placu budowy
Materiały okienne powinny być obsługiwane i instalowane przez wyszkolonych pracowników. Szczególną uwagę należy zwrócić na bezpieczne przemieszczanie szkła, ochronę krawędzi oraz zachowanie czystości. Należy podkreślić, że stosowanie przyssawek montażowych winno być uzgodnione z dostawcą szkła. Na wielu nowoczesnych szkłach powlekanych ślady po przyssawkach są trudne do usunięcia.
Inspekcja i ochrona poinstalacyjna
Po dokonaniu instalacji szkła w oknach, drzwiach i świetlikach, należy zwrócić szczególną uwagę na inne prace budowlane, aby zapobiec narażeniu zamontowanego szkła na spawanie, farbę, gips, uszczelniacze, ogniouodparnianie, jak również na działanie środków żrących i chemicznych. Podwykonawca, główny wykonawca lub inspektor powinni codziennie sprawdzać i dokumentować stan zainstalowanych materiałów. Na tym etapie budowy zalecane jest, aby główny wykonawca lub inspektor zwrócił uwagę innym pracownikom budowy na ryzyko uszkodzenia zamontowanych materiałów i wprowadził środki zapobiegawcze.
Poniżej przedstawiono typowe czynniki narażenia i powody uszkodzenia zamontowanego szkła:
Czynnik: Mokre szkło – powoduje trwałą korozję/plamy na powierzchni
Powód: Przechowywanie na zewnątrz bez przykrycia lub zbyt długo; nieodpowiednia wentylacja; niewłaściwe rozdzielenie szkła
Czynnik: Uszkodzenie powierzchni lub krawędzi szkła
Powód: Niewystarczające zabezpieczenie na placu budowy; niewłaściwe miejsce przechowywania, narażenie na inne prace budowlane
Czynnik: Działanie czynników chemicznych lub korozja powierzchni
Powód: Nadmierny natrysk i spływanie środków chemicznych z uszczelnienia/czyszczenia betonu, cementu, pokryć dachowych itp.; niewystarczająca ochrona oraz/lub złe miejsce przechowywania.
Czynnik: Uszkodzenie powierzchni odpryskami spawania lub cięcia i obniżenie wytrzymałościPowód: Narażenie szkła na iskry ze spawania czy też odpryski tarcz tnących i/lub obrabianego materiału; niewystarczające zabezpieczenie przechowywanego lub zainstalowanego szkłaCzynnik: Korozja powierzchni i plamy z betonu i cementu
Powód: Nieodpowiednie przechowywanie oraz/lub nieodpowiednie zabezpieczenie niezainstalowanego szkła; brak szybkiego, doraźnego czyszczenia zainstalowanego szkła podczas budowy
Czyszczenie podczas prac budowlanych
Jeżeli szkło jest narażone podczas budowy na działanie szkodliwych środków lub czynników, główny wykonawca lub inspektor nadzoru oraz wszyscy pracownicy budowy powinni być natychmiast poinformowani o ryzyku uszkodzenia szkła. Należy skonsultować się z wykonawcą montażu i wytwórcą szkła, aby uzyskać ocenę uszkodzenia i zalecenia dotyczące naprawy.
Głębokie zarysowania powierzchni, uszkodzenia spowodowane odpryskami podczas spawania lub cięcia oraz uszkodzenie krawędzi zagrażają integralności szkła i mogą wymagać jego wymiany. W przypadku zabrudzenia powierzchni szkła szkodliwymi środkami, pracownik odpowiedzialny za czyszczenie okien powinien natychmiast ją wyczyścić. Szkło powinno być czyszczone ściśle według zaleceń producenta. Informacje dotyczące czyszczenia produktów szklanych hartowanych lub utwardzanych termicznie można znaleźć w Biuletynie Informacyjnym Szkła – Utwardzane termicznie powierzchnie szklane opublikowanym przez Stowarzyszenie Szkła Ameryki Północnej (GANA) i są dostępne na stronie internetowej: www.glasswebsite.com
Jeżeli narażenie na szkodliwe czynniki spowoduje zabrudzenia, których nie można usunąć przy zastosowaniu wytycznych przemysłowych, należy skonsultować się z producentem/dostawcą szkła w sprawie zastosowania bardziej agresywnych procedur polerowania i czyszczenia chemicznego szkła. Użycie bardziej agresywnej procedury może spowodować uszkodzenie szkła, dlatego należy dokładnie przemyśleć i przedyskutować ich zastosowanie.
W razie potrzeby główny wykonawca lub inspektor może ustalić harmonogram regularnego czyszczenia szkła w czasie procesu budowy. Przedłużone okresy budowy oraz warunki na placu budowy często powodują gromadzenie się brudu i gruzu. Profesjonalne czyszczenie w przypadku pojawienia się pierwszych zabrudzeń może zmniejszyć ryzyko uszkodzenia szkła.
Długoterminowa konserwacja i utrzymanie budynku
Po zakończeniu budowy i przez cały czas istnienia budynku, okna, drzwi i świetliki powinny być odpowiednio czyszczone. Fasady budynków mogą być narażone na zanieczyszczenia spowodowane wyciekiem uszczelniaczy oraz innymi zabrudzeniami, które przez dłuższy czasu mogą szkodliwie oddziaływać na szklane powierzchnie. W celu zapewnienia długoterminowej estetyki i eksploatacji szkła, harmonogramy konserwacji budynku powinny obejmować częste czyszczenie.
Administrator budynku powinien zadbać, aby osoby czyszczące materiały okienne zostały poinformowane o zainstalowanych produktach szklanych w budynku i znały procedury i praktyki czyszczenia, zalecane przez producenta i przemysł szklany. Obowiązkiem administratora budynku jest udostępnienie dokumentacji fasady. Generalnie prace czyszczenia elewacji szklanych winny wykonywać wyspecjalizowane firmy, posiadające wiedzę i doświadczenie.
Podsumowując, należy podkreślić, że dbałość o szkło dostarczone czy to do producenta okien, czy na budowę (dotyczy zarówno okien jak i elementów fasadowych) przyczynia się do znacznego obniżenia kosztów. Zakurzone, brudne szkło montowane w ramach okiennych to dodatkowa operacja czyszczenia, często przerzucana na instalatorów, nie wspominając o trwałości uszczelnienia. Na placu budowy brak dbałości o dostarczone szkło to straty w materiale, jak i dodatkowe koszty związane z wymianą.
Także w trakcie eksploatacji fasad szklanych nie bez znaczenia jest dbałość administratorów o poprawne czyszczenie i konserwację.
Mam nadzieję, że powyższy materiał wzbudzi refleksję i przyczyni się do poprawy sytuacji.
doradca techniczny
patrz też:
- Korozja hydrolityczna szkła płaskiego , Zofia Pollak, Świat Szkła 11/2010
inne artykuły tego autora:
- Zabezpieczenie szkła architektonicznego na placu budowy, Tomasz Wierzchowski, Świat Szkła 12/2008
- SSG – zasady projektowania w świetle PN-EN 13022 część I i II oraz ETAG 002 , Tomasz Wierzchowski, Świat Szkła 10/2008
- Gdy kolor ma znaczenie , Tomasz Wierzchowski, Świat Szkła 7-8/2008
- Silikony w mocowaniach punktowych i liniowych , Tomasz Wierzchowski, Świat Szkła 1/2007
- Uszczelnianie szklanych konstrukcji z zastosowaniem szkieł samoczyszczących , Tomasz Wierzchowski, Świat Szkła 1/2006
więcej informacji: Świat Szkła 12/2008