Przy prawidłowym użytkowaniu budynku i jego elementów składowych, w tym okien, konserwując na bieżąco prawidłowo wbudowane okna można mieć pewność, że ich właściwości techniczne będą zagwarantowane przez wiele lat. Wbudowane okna pracują w bardzo niekorzystnych warunkach, podlegają stałym obciążeniom klimatycznym, takim jak deszcz, śnieg, nagrzewanie słoneczne i ochładzanie w okresach zimowych i mechanicznym - obciążenia wiatrem, obciążenia od użytkowania, zmiany kształtu od nagrzewania, itp. (rys. 1). Niejednokrotnie przy montażu okien zapomina się o tym, że powinno ono stanowić jednolity i trwały system ze ścianą budynku.

 

Okno, spoina i ściana - jeden system
Przy słabych, niedostatecznie trwałych zespoleniach okna z murem złącze ulega rozszczelnieniu i następuje przyspieszona jego degradacja - m.in. wnika w nie wilgoć od wewnątrz a od zewnątrz woda opadowa i zimne powietrze. Powoduje to uszkodzenia i trwałe, nieodwracalne deformacje okien i uszkodzenia ościeży. Sztywne pianki poliuretanowe - lub pianki niedbale stosowane, brak zabezpieczenia przed penetracją wilgoci wewnętrznej i wody opadowej z zewnątrz, niedostateczna ilość kotew (dybli, łączników z blachy) łączących mechanicznie okno z murem, lub nawet ich brak, zwykłe paski blachy lub nawet gwoździe zamiast łączników systemowych, zbyt duże (lub za małe) luzy obwodowe, niedrożne odwodnienia - bardzo niekorzystnie wpływają na jakość i trwałość okna. Jeśli połączenie okno-ściana jest wykonane nieprawidłowo - a w wykonawstwie zdarza się to często - to jego degradacja rozpoczyna się już w momencie wbudowania okna. Na trwałość połączenia okna z murem mają znaczący wpływ obciążenia mechaniczne: od naporu wiatru (parcie i ssanie), naprężenia powstające w wyniku zmiennych temperatur ujemnych zimą i dodatnich latem, naprężenia eksploatacyjne i inne.

 

 

Rys. 1. Czynniki oddziaływujące na okno

Wysoka szczelność współczesnych budynków (polepszenie szczelności budynków modernizowanych) powoduje większe obciążenia połączeń okna ze ścianą, wobec czego należy zwracać szczególną uwagę na technologicznie prawidłowe, zgodne z poziomem obecnej techniki łączenie okna z murem. Przykład takiego połączenia o różnym stopniu szczelności ilustruje rys. 2. Na górze połączenie szczelne, na dole nieszczelne.



Rys. 2. Różne stopnie szczelności połączenia okna z murem

Dla wizualnego zobrazowania ważności zagadnienia opracowany został model rysunkowy przedstawiony na rys. 3. Połączenie okna ze ścianą musi być tak samo trwałe i szczelne jak pokrycie dachowe. Jedno i drugie obciążane jest wiatrem, deszczem, śniegiem, zmiennymi temperaturami. W pokryciach dachowych należy ''pamiętać'' o ociepleniu dachu i o założeniu paroizolacji, natomiast w przypadku okien należy dobrze zaizolować złącza materiałem izolacji termicznej, uszczelnić od zewnątrz i również założyć paroizolację.



Zarówno w przypadku pokryć dachowych jak i okien obowiązuje ta sama zasada. Aby uniknąć szkód wywołanych przez wilgoć w miejscach łączenia, system okno-spoina-ściana - musi być rozpatrywany jako całość. Musi być on również realizowany zgodnie z zasadą ''strona wewnętrzna powinna być zawsze szczelniejsza niż zewnętrzna''.

 

 

Rys. 3. Schematycznie zilustrowanie wykonania prawidłowego pokrycia dachowego i porównanie z prawidłowo wykonanym połączeniem okna ze ścianą
(1) Granica między klimatem wewnętrznym i zewnętrznym
(2) Obszar funkcjonowania
(3) Zabezpieczenie przed wpływami atmosferycznymi

 

W niniejszym modelu wymagania, stawiane oknu i połączeniu okna ze ścianą, zostały sprowadzone do dwóch płaszczyzn funkcjonalnych (kolor niebieski i czerwony) i jednego obszaru funkcjonowania (kolor pomarańczowy). Owe płaszczyzny i obszar funkcjonowania muszą być wyraźnie wyodrębnione w konstrukcji i spełniać następujące wymagania:



Płaszczyzna 1 (kolor czerwony) – granica pomiędzy klimatem wewnętrznym i zewnętrznym
Granica pomiędzy klimatem wewnętrznym i zewnętrznym musi być wyodrębniona wzdłuż całej powierzchni ściany zewnętrznej i nie może być przerwana. Jej temperatura musi być wyższa od temperatury punktu rosy pomieszczenia. Konstrukcja musi być szczelna od strony wnętrza.



Obszar 2 (kolor pomarańczowy) – Obszar funkcjonowania
W tym obszarze muszą być zapewnione przez odpowiedni czas takie właściwości, jak: izolacja cieplna i akustyczna, odporność na przenikanie wody odpowiednia szczelność na przenikanie powietrza. Obszar ten musi „pozostać suchy” i odizolowany od mikroklimatu wnętrza.



Płaszczyzna 3 (kolor niebieski) – Zabezpieczenie przed wpływami atmosferycznymi
Płaszczyzna zabezpieczająca przed wpływami atmosferycznymi musi w dużej mierze przeciwdziałać wnikaniu wody opadowej do wnętrza i w sposób kontrolowany odprowadzać na zewnątrz tę jej ilość, która przedostała się do środka. Równocześnie musi umożliwiać odprowadzenie wilgoci z obszaru funkcjonowania na zewnątrz.



Wady montażu okien z PVC
Niniejszy rozdział obejmuje najbardziej powszechne wady montażu okien PVC, przedstawia skutki wad i ich wpływ na trwałość i funkcjonalność okien oraz ościeży budynku, podaje przyczyny a także sposoby uniknięcia lub usunięcia wad.

Wady podano w kolejności wykonywania prac montażowych.



Nieprawidłowy wymiar okna
Wada wykonania – Błąd wymiarowania otworu okiennego – otwór za mały dla okna (rys. 4).



Rys. 4. Nieprawidłowe zwymiarowanie otworu okiennego – okno za szerokie (za wysokie)



Skutek wady – Wbudowanie okna za szerokiego (za wysokiego) w stosunku do wymiarów otworu okiennego. Po pewnym okresie eksploatacji okna pojawianie się różnych innych wad opisanych w dalszej części.



Przyczyna wady – Nieprzestrzeganie zaleceń wymiarowania otworów okiennych, pomyłka w wymiarowaniu, niedokładne wymiarowanie.



Wada wykonania – Błąd wymiarowania otworu okiennego – otwór za duży dla okna (rys. 5).

 

Rys. 5. Nieprawidłowe zwymiarowanie otworu okiennego – okno za wąskie (za wysokie)



Skutek wady – Zmniejszenie światła  okna. Po pewnym okresie eksploatacji okna pojawianie się różnych innych wad opisanych w dalszej części.



Przyczyna wady – Jak powyżej. Błąd wymiarowania otworu okiennego. Okien o nieprawidłowych wymiarach nie powinno się wbudowywać.



Uniknięcie wady:
Przy wymiarowaniu otworów okiennych dokonywać pomiarów w trzech poziomach (góra, środek wysokości, i dół) oraz w trzech pionach (na bokach i w środku szerokości), dokonywać również pomiaru przekątnych.
Przy wymianie okien dokonać odkrywek ościeży dla sprawdzenia wymiarów starej ramy.
Przy określaniu wymiarów okien uwzględniać wymagane minimalne luzy dylatacyjne – tablica nr 1.

 

Tablica 1. Wymagane luzy dla montażu okien w ścianie


Brak luzów dylatacyjnych
Wada wykonania
– Ustawienie okna na styk z węgarkiem bez pozostawiania wymaganego luzu dylatacyjnego na uszczelnienie (rys. 6).

 

Rys. 6. Ustawienie okna na styk z węgarkiem



Skutek wady – Po wbudowaniu okien na ościeżach i w nadprożu pojawienie się w pierwszej kolejności zawilgoceń muru, które z upływem czasu znacznie się powiększają. Wyczuwalne przy dotyku wilgotne tynki, widoczne plamy zacieków, pojawiające się z upływem czasu grzyby pleśniowe. W okresie zimowym wyroszenia wilgoci na ościeżach (niebieskie punkty na rysunku) przy ramach okien.



Przyczyna wady – Ustawienie okna na styk z węgarkiem uniemożliwia wykonanie uszczelnienia styku okna z węgarkiem. Pozostawiona jest szczelina wychładzająca, w którą wnika od zewnątrz woda opadowa (strzałka z „chmurką” na rysunku) i zimne powietrze zewnętrzne. Niska izolacyjność termiczna niedostatecznie zaizolowanego styku powoduje wychładzanie styku, ściany, wykraplanie wilgoci i powstawanie mostków termicznych.



Wstawienie okna na styk w ościeże – bez luzu

Wada wykonania
– Ustawienie okna na styk z ościeżem bez wymaganego luzu dylatacyjnego na uszczelnienie (rys 7 i rys. 8). Jest to wada spotykana najczęściej przy nieprawidłowym zwymiarowaniu otworów okiennych – okna są za szerokie.

 

Rys. 7 i 8. Ustawienie okna na styk z ościeżem



Skutek wady – Zawilgocenia ościeży. Wyczuwalne przy dotyku wilgotne tynki, widoczne plamy zacieków, pojawiające się z upływem czasu grzyby pleśniowe. W okresie zimowym widoczne na ościeżach przy ramach okien wyroszenia wilgoci. W okresie letnim kleszczenie ram skrzydeł od nagrzewania słonecznego.

 

Przyczyna wady – Ustawienie okna na styk z ościeżem uniemożliwia wykonanie uszczelnienia styku. Pozostawiona jest szczelina, w którą wnika od wewnątrz zawilgocone powietrze wewnętrzne (strzałka z „mgiełką”) ulegające w szczelinie wykropleniu. Brak możliwości kompensacji naprężeń powoduje wyginanie ram i ich kleszczenie.



Uniknięcie wady:
Przy wymiarowaniu okien zapewnić wymagane luzy dylatacyjne.
Przy montażu okien ustawiać je w wymaganych odległościach od ościeża jak i od węgarka.



Zasada prawidłowego wykonania – Okna bezwzględnie montować z zachowaniem niezbędnych luzów dylatacyjnych na wykonanie uszczelnienia i wydłużanie ram okien (rys. 9).

 

 Rys. 9 Wymagane luzy dylatacyjne A – około 20 mm, B – około 15 mm



Nieprawidłowy rodzaj ramy
Wstawienie okna całkowicie za węgarek

Wada wykonania – Ustawienie okna z ramą schowaną całkowicie za węgarek (rys. 10).

 

Rys. 10. Ustawienie okna z ramą schowaną za węgarek



Skutek wady – Wciekanie pod ramy skrzydeł wody opadowej spływającej po powierzchni ram skrzydeł. Przy intensywnych opadach deszczu woda przecieka do pomieszczenia. W okresie zimowym przymarzanie do ram zamoczonych uszczelek przylgowych. Na powierzchni ram skrzydeł pojawianie się wyroszenia wilgoci.



Przyczyna wady – Ustawienie okna z ramą schowaną całkowicie za węgarek powoduje, że woda ma możliwość bezpośredniego zaciekania we wręby skrzydeł.
Nadmiar wody przecieka do pomieszczenia.
Mokre wręby stanowią mostki termiczne.
Uszczelki narażone są na bezpośrednie zamakanie.
Jest to wada spotykana przy bardzo szerokich węgarkach.



Wada wykonania
– Ustawienie okna z ramą ustawioną prawidłowo w szerokim węgarku, ale z nadmiernym luzem dylatacyjnym od strony ościeża (rys. 11).

 

Rys. 11. Ustawienie okna z ramą prawidłowo w stosunku do węgarka, ale z nadmiernym luzem od strony ościeża



Skutek wady – Po pewnym okresie eksploatacji wciekanie wody opadowej w styk węgarka i ramy okna. Przy zwiększonym obciążeniu wiatrem poprzeczne ruchy okna powodujące rozszczelnianie styku. Wyraszanie wilgoci na rozszczelnionych stykach, przewiewanie powietrza przez rozspojone styki.



Przyczyna wady – Dybel mocujący obciążony jest dużym momentem zginającym, gdyż nadmiernie „wisi” w powietrzu, utwierdzenie okna w ościeżu jest niewystarczające, przy naporze wiatru okno przemieszcza się poprzecznie (czarne strzałki na rysunku) uszczelnienie z powodu ruchów okna ulega rozspojeniu.



Uniknięcie wady:
Przy bardzo szerokich węgarkach należy stosować szerokie ramy ościeżnic lub elementy poszerzające przykręcane do ram o szerokości standardowej.
Zawsze zachować wymagane luzy dylatacyjne – wymiar „A” i wymiar „B” (rys. 12 i 13).

 

Rys. 12 i 13. Wymagane luzy dylatacyjne A – około 20 mm, B – około 15 mm



Zasada prawidłowego wykonania – Przy bardzo szerokich węgarkach stosować szerokie ramy ościeżnic lub elementy poszerzające do ram standardowych.


Nieoczyszczone podłoże
Wada wykonania
– Ustawienie okna w progu bez oczyszczenia podłoża. Pozostawienie przy wymianie okien starego materiału uszczelniającego, zwietrzałego i skorodowanego materiału jak tynk, gruz, pył, odłamki drewna, a w otworach nowych gruzu i pyłu z prac budowlanych (rys. 14).

 

Rys. 14. Ustawienie okna w progu na nieoczyszczonym podłożu



W podobny sposób pozostawienie przy wymianie okien nieoczyszczonych ze skorodowanych i zwietrzałych warstw cegły, tynku, resztek materiału uszczelniającego ościeży bocznych i nadproży (rys. 15).

 

Rys. 15. Ustawienie okna w nieoczyszczonym ościeżu



Pozostawienie niewypełnionych ubytków muru (rys. 16 i rys. 17).

 

  

 Rys 16. Ubytki starego muru a w otworach nowych nierównych powierzchni

 

Rys. 17. Nierówna powierzchnia ościeża z cegły szczelinowej



Skutek wady – Po wbudowaniu nowych okien, pomimo ich dokładnego uszczelnienia pianką PU, pojawienie się pod oknami, na ościeżach i w nadprożu zawilgoceń muru, które z upływem czasu znacznie się powiększają. Przy opadach deszczu wyciekanie wody opadowej spod parapetów, zacieki na podłogę.
Wyczuwalny przedmuch powietrza przy ramie.
Mogą się również pojawiać grzyby pleśniowe.



Przyczyna wady
W stykach okien z murem powstały mostki termiczne.
Pozostawione zanieczyszczenia chłoną wilgoć z otaczającego powietrza i z przecieków wody z opadów atmosferycznych.
Wtryśnięta na nieoczyszczone podłoże pianka PU nie ma zespolenia z litym materiałem. Styk ulega rozspojeniu.
Przez pozostawiony gruz przewiewane jest powietrze.



Uniknięcie wady:
Przy montażu okien należy unikać powstawania mostków termicznych.
Należy usunąć stary materiał uszczelniający, zwietrzałe i skorodowane materiały jak tynk, gruz i pył. Szczególnie dokładnie usunąć gruz i pył z progu.
W przypadku powstania większych ubytków muru dokonać wypełnienia odpowiednimi materiałami.
Dla skutecznego przylegania pianki PU w miarę możliwości wyrównać ościeża.



Zasada prawidłowego wykonania – Okna bezwzględnie montować w otwory o oczyszczonych powierzchniach. Przy powierzchniach nierównych uzupełnić ubytki (rys. 18).

 

Rys. 18. Wyrównanie tynkiem powierzchni ościeża i wyrównanie powierzchni węgarka sprężystą gąbką paroprzepuszczalną [użycie gąbki daje możliwość pracy okna przy ruchach termicznych – spoina okna z murem jest elastyczna]


Jerzy Płoński
E-mail Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Literatura.
1. Leitfaden zur Montage – Der Einbau von Fenstern, Fassaden und Haustüren mit Qualitätskontrole durch das RAL-Gütezeichen. Instrukcja montażu okien.
2. Podręcznik montażu okien KOMMERLING.
3. Słabe miejsca w budynkach Tom V Okna i drzwi zewnętrzne.
4. Internationaler Kunststoff-Fenster Kongress 1995 r. Materiały z konferencji KBE w Berlinie.
5. Nowoczesny montaż okien. Materiały z konferencji firmy BRÜGMANN – Ciechocinek, czerwiec 1999 r.
6. Materiały z konferencji TROPLAST POLSKA – Międzyzdroje, czerwiec 2001
7. Rapport technique UEAtc pour L’Agrément des fenêtres colorées en PVC UEATc Information Nr 32 septembre 1995.
8. Brigitte Knoll, Florian Sewald, Profile do okien z PVC. „Świat Szkła” 4/1998.
9. J. Schmidt, Montaż okien – Stan techniki.
10. BAU Bauelemente
11. Nowoczesny montaż okien – Katalog firmy ILLBRUCK
12. Katalogi firm: VEKA POLSKA, SCHÜCO, KOMMERLING.

 

wszystkie części cyklu:

Wady montażu i wykonania okien. Część 1, Jerzy Płoński, Świat Szkła 4/2006

Wady montażu i wykonania okien. Część 2, Jerzy Płoński, Świat Szkła 5/2006

Wady montażu i wykonania okien. Część 3, Jerzy Płoński, Świat Szkła 6/2006

Wady montażu i wykonania okien. Część 4, Jerzy Płoński, Świat Szkła 7-8/2006

Wady montażu i wykonania okien. Część 5, Jerzy Płoński, Świat Szkła 9/2006

Wady montażu i wykonania okien. Część 6, Jerzy Płoński, Świat Szkła 11/2006

 

patrz też:

- Czy Twoje okna też są takie? Część 3 , Jerzy Płoński, Świat Szkła 3/2010

- Czy Twoje okna też są takie? Część 2 , Jerzy Płoński, Świat Szkła 2/2010

- Czy Twoje okna też są takie? Część 1 , Jerzy Płoński, Świat Szkła 1/2010

 


więcej informacji: Świat Szkła 4/2006

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.