Przeszklenie chroniące przed upadkiem to oszklenie zaprojektowane tak, aby zapobiegać upadkowi ludzi na niższy poziom. W przypadku uderzenia ryzyko obrażeń powinno być niskie. Ponadto fragmenty rozbitego oszklenia nie mogą stanowić zagrożenia dla znajdującego się pod oknem obszaru ruchu.
Szyby chroniące przed upadkiem muszą być w stanie bezpiecznie przenosić zarówno uderzenia, jak i oddziaływania statyczne. Elementy zabezpieczające przed upadkiem należy zweryfikować zgodnie z technicznymi przepisami budowlanymi.
Fot. 1. Okno z ogranicznikiem otwarcia
Szyby chroniące przed upadkiem są wyrobami budowlanymi podlegającymi regulacjom prawnym i muszą spełniać wymagania normy DIN 18008-4 [4]. Ta kwestia jest już dobrze znana.
Z architektonicznego punktu widzenia i zgodnie z zasadami fizyki budowli istnieje rosnące zapotrzebowanie na stosowanie otwieranych elementów, takich jak okna i drzwi balkonowe zamiast stałych przeszkleń, balustrad czy bram. Jeśli te skrzydła okienne od podłogi do sufitu zostaną częściowo lub całkowicie otwarte w celu wentylacji, czyszczenia lub konserwacji, nie będą zabezpieczały przed upadkiem.
Okna, które można otworzyć, i które mają zabezpieczać przed upadkiem, nie są wyrobami budowlanymi podlegającymi regulacjom prawnym, ponieważ nie ma dla nich technicznych przepisów budowlanych ani ogólnie przyjętych zasad technologicznych. Odbiegają one bowiem od normy DIN 18008-4. Jednak w wielu obiektach takie okna są używane lub powinny być używane.
W jaki sposób można zapewnić i wykazać skuteczność zabezpieczenia ich przed upadkiem? Wymagany jest certyfikat użyteczności zgodnie z §17 MBO (Musterbauordnung – niemiecki Nadrzędny Kodeks Budowlany), pewne odstępstwa mogą być dopuszczone tylko w indywidualnych przypadkach, zgodnie z §20 MBO, i po zatwierdzeniu przez władze budowlane. Zasadniczo osoby zaangażowane w budowę obiektu są odpowiedzialne za przestrzeganie przepisów prawa publicznego.
Każda osoba zaangażowana w budowę obiektu może złożyć wniosek o zatwierdzenie użycia wyrobu w indywidualnych przypadkach (wyrobu nie podlegającego ogólnym przepisom budowlanym), podając zamierzone zastosowanie. Ze względu na ciągłe zapotrzebowanie ift Rosenheim opracował koncepcję testowania otwieranych okien z wymogami zapewnienia bezpieczeństwa przed upadkiem.
Jakie są wymagania dla okien z ogranicznikami otwarcia?
Ogólne wymagania dotyczące okien są określone w DIN 18055 Kryteria zastosowania okien i drzwi zewnętrznych zgodnych z EN 14351-1 [5].
Charakterystyka efektywności jest regulowana przez przepisy związane z oznakowaniem CE i deklarację właściwości użytkowych zgodnie ze zharmonizowaną normą produktu EN 14351-1 Okna i drzwi. Norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne. Część 1: Okna i drzwi zewnętrzne bez właściwości dotyczących odporności ogniowej i/lub dymoszczelności [3].
Okna chroniące przed upadkiem muszą wytrzymać oczekiwane obciążenia.
Profile ramowe muszą przenosić obciążenia od oszklenia na elementy konstrukcji budynku (rys. 2).
W przypadku okien chroniących przed upadkiem, nośne elementy konstrukcyjne, w tym zakotwienie w konstrukcji, muszą być zgodne z odpowiednimi technicznymi przepisami budowlanymi. Należy stosować wytyczne ETB (Einheitliche Technische Baubestimmungen – Jednolite Techniczne Przepisy Budowlane) Elementy zabezpieczające przed upadkiem [1].
Rys. 2. „Łańcuch zabezpieczeń” do przenoszenia obciążeń w przypadku okna z ogranicznikiem otwarcia
Tabela 1. Porównanie celów ochrony i kryteriów oceny oszklenia i okien z ogranicznikami otwarcia chroniących przed upadkiem
(kliknij na tabelę aby ją powiększyć)
Weryfikację można przeprowadzić za pomocą badań dynamicznych (uderzenie wahadła) lub statycznych (nośność). W próbie statycznej do zamocowania na konstrukcji wymagana jest nośność każdego punktu mocowania ≥2,8 kN (obciążenie niszczące) w odpowiednim kierunku obciążenia.
Należy zweryfikować przeniesienie obciążenia z elementu zabezpieczającego przed upadkiem na nośne podłoże za pomocą elementów konstrukcyjnych okna. W opisanym przypadku zastosowanie ograniczników otwarcia [2] zasadniczo uniemożliwia całkowite otwarcie skrzydła.
(...)
Artykuł powstał na podstawie wystąpienia na konferencji ift Rosenheim, Fenstertage 2019
Przedstawicielem Instytutu ift Rosenheim w Polsce jest Andrzej Wicha:
Manuel Demel, M.BP.
ift Rosenheim
Literatura
[1] Komitet ds. Jednolitych Technicznych Przepisów Budowlanych (ETB): Wytyczne ETB – Komponenty chroniące przed upadkiem, wersja czerwiec 1985. (Ausschuss für Einheitliche Technische Baubestimmungen (ETB): ETB-Richtlinie – Bauteile, die gegen Absturz sichern, Fassung Juni 1985.)
[2] EN 13126-1 Okucia budowlane – Okucia do okien i drzwi balkonowych – Wymagania i metody badań – Część 1: Wymagania wspólne dla wszystkich rodzajów okuć
EN 13126-2 Okucia budowlane – Wymagania i metody badań dotyczące okuć do okien i drzwi balkonowych – Część 2: Zakrętki okienne z klameczką
EN 13126-3 Okucia budowlane – Okucia do okien i drzwi balkonowych – Wymagania i metody badań – Część 3: Klameczki, głównie do okuć rozwierano-uchylnych, uchylno- rozwieranych i tylko rozwieranych
EN 13126-4 Okucia budowlane – Wymagania i metody badań dotyczące okuć do okien i drzwi balkonowych – Część 4: Zasuwnice
EN 13126-5 Okucia budowlane – Okucia do okien i drzwi balkonowych – Wymagania i metody badań – Część 5: Okucia ograniczające otwarcie okien
EN 13126-6:2018-10 Okucia budowlane – Okucia do okien i drzwi balkonowych – Wymagania i metody badań – Część 6: Zawiasy rozwórkowe o zmiennej geometrii (z rozwórką cierną lub bez niej)
EN 13126-7 Okucia budowlane – Wymagania i metody badań dotyczące okuć do okien i drzwi balkonowych – Część 7: Zatrzaski zapadkowe
EN 13126-8 Okucia budowlane – Okucia do okien i drzwi balkonowych – Część 8: Wymagania i metody badań dotyczące okuć rozwierano-uchylnych, uchylno-rozwieranych i tylko rozwieranych
EN 13126-9 Okucia budowlane – Wymagania i metody badań dotyczące okuć do okien i drzwi balkonowych – Część 9: Okucia do okien obrotowych i przechylnych
EN 13126-10 Okucia budowlane – Wymagania i metody badań dotyczące okuć do okien i drzwi balkonowych – Część 10: Ramieniowe systemy równoważące
EN 13126-11 Okucia budowlane – Wymagania i metody badań dotyczące okuć do okien i drzwi balkonowych – Część 11: Okucia odwracalne do okien odchylnych
EN 13126-12 Okucia budowlane – Wymagania i metody badań dotyczące okuć do okien i drzwi balkonowych – Część 12: Okucia odwracalne do okien rozwieranych
EN 13126-13 Okucia budowlane – Okucia do okien i drzwi balkonowych – Wymagania i metody badań – Część 13: Przeciwciężary skrzydeł okiennych przesuwnych pionowo
EN 13126-14 Okucia budowlane – Okucia do okien i drzwi balkonowych – Wymagania i metody badań – Część 14: Zakrętki do okien przesuwnych poziomo i pionowo
EN 13126-15 Okucia budowlane – Okucia do okien i drzwi balkonowych – Wymagania i metody badań – Część 15: Rolki do okien przesuwnych poziomo i okucia do okien przesuwno-składanych
EN 13126-16 Okucia budowlane – Wymagania i metody badań dotyczące okuć do okien i drzwi balkonowych – Część 16: Okucia do okien i drzwi unoszono-przesuwnych
EN 13126-17 Okucia budowlane – Okucia do okien i drzwi balkonowych – Wymagania i metody badań – Część 17: Okucia do okien uchylno-przesuwnych
EN 13126-19 Okucia budowlane – Wymagania i metody badań dotyczące okuć do okien i drzwi balkonowych – Część 19: Zamknięcia skrzydeł przesuwnych (SCD).
[3] EN 14351-1:2016-12 Okna i drzwi – Norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne – Część 1: Okna i drzwi zewnętrzne bez właściwości dotyczących odporności ogniowej i/lub dymoszczelności
[4] DIN 18008-4:2013-07 Szkło w budownictwie. Zasady projektowania i wykonania. Cz. 4 Dodatkowe wymagania dla szklanych balustrad ochronnych (Glas im Bauwesen – Bemessungs- und Konstruktionsregeln – Teil 4: Zusatzanforderungen an absturzsichernde Verglasungen.)
[5] DIN 18055:2014-11 Kryteria zastosowania okien i drzwi zewnętrznych zgodnych z EN 14351-1 (Kriterien für die Anwendung von Fenstern und Außentüren nach DIN EN 14351-1).
[6] DIN 18065:2015-03 Schody w budynkach - Terminologia, zasady pomiaru, główne wymiary (Gebäudetreppen – Begriffe, Messregeln, Hauptmaße).
[7] CEN/TR 13387:2015 Artykuły do użytku i ochrony dzieci – Ogólne wytyczne bezpieczeństwa – Część 1: Filozofia bezpieczeństwa i ocena bezpieczeństwa (Child use and care articles – General safety guidelines – Part 1: Safety philosophy and safety assessment)
[8] ift-Prüfkonzept: Ocena okien odpornych na awarie (Bewertung von absturzsichernden Fenstern), Stand 28.03.2019.
[9] EN 1191 Okna i drzwi – Odporność na wielokrotne otwieranie i zamykanie – Metoda badania
[10] EN 1630 Drzwi, okna, ściany osłonowe, kraty i żaluzje – Odporność na włamanie – Metoda badania dla określenia odporności na próby włamania ręcznego
EN 1629 Drzwi, okna, ściany osłonowe, kraty i żaluzje – Odporność na włamanie – Metoda badania dla określenia odporności na obciążenie dynamiczne
EN 1628 Drzwi, okna, ściany osłonowe, kraty i żaluzje – Odporność na włamanie – Metoda badania dla określenia odporności na obciążenie statyczne
EN 1627 Drzwi, okna, ściany osłonowe, kraty i żaluzje – Odporność na włamanie – Wymagania i klasyfikacja
Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym
Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne
Więcej informacji: Świat Szkła 01/2020
