Wydanie 6/2005
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 6/2005
Pierwszym tworzywem sztucznie wytworzonym przez człowieka było szkło. Już ponad 3000 lat p.n.e. w Mezopotamii i Egipcie pojawiły się pierwsze szklane wyroby. Od tego czasu, dzięki niezliczonym poszukiwaniom i eksperymentom szkło zyskało cechy, dzięki którym znajduje zastosowanie w bardzo wielu dziedzinach - szkło laboratoryjne, budowlane, przedmioty codziennego użytku...
Jednym z przedsiębiorstw, wykorzystujących to tworzywo w swojej produkcji, jest Cattec - polska firma, działająca na rynku od początku 2003 roku. Produkuje przede wszystkim elem enty szklane i lustra na potrzeby przemysłu meblowego - w głównej mierze dla średnich i dużych producentów. W ostatnim czasie w ofercie firmy znalazło się również szkło budowlane, służące do wykończenia i aranżacji wnętrz, przede wszystkim drzwi szklane i szklano-drewniane. Uzupełnieniem oferty są deski kuchenne, wazony, doniczki szklane oraz stoliki i ławy również z tego tworzywa, zaś nowością ostatnich miesięcy - drzwi szklane z dwoma elementami z drewna sosnowego wy-barwionego na dowolny kolor.
Drzwi szklano-drewniane oraz ca-łoszklane wykonywane są ze szkła float, antisol lub z wykorzystaniem najpopularniejszych wzorów. Dodatkowo wprowadzono możliwość malowania wzorów na szkle metodą sitodruku, co pozwala wzbogacić i urozmaicić aranżację wnętrz. Dzięki zastosowaniu dowolnego wzoru i w zasadzie dowolnej kolorystyki drzwi można dopasować indywidualnie do każdego wnętrza, zachowując jednocześnie spójność materiałową w całym obiekcie. Użycie elementów drewnianych powoduje, że są one znacznie „cieplejsze" od drzwi ca-łoszklanych, które również znajdują się w ofercie.
Zaletą produkowanych przez Cattec drzwi jest również ich niska cena oraz możliwość montażu w mieszkaniach, domach czy biurach na standardowych ościeżnicach, chociaż producent poleca zakup kompletu - drzwi wraz z ościeżnicą. Do drzwi szklano-drewnianych stosuje się standardowe zawiasy, klamki i szyldy, dostępne w marketach budowlanych.
Swoją ofertę firma Cattec przedstawiła podczas SPOTKAŃ ARCHITEKTÓW, tradycyjnie organizowanych przez firmę VIRTUS. Podobnie jak Konferencje DESIGN są one miejscem wymiany wiedzy i doświadczeń projektantów oraz producentów branży budowlanej. Uczestnicy spotkań, usatysfakcjonowani tą formy kontaktu, korzystają z zaproszeń Virtusa już od kilku lat. Na stronie www.virtus.com.pl wszyscy zainteresowani współpracą znajdą informacje także o innych formach szkoleń i prezentacji.
Anna Szczepańska
VIRTUS
Konferencja Design w Hotelu Monopol w Katowicach, 10 maja 2005 r.
Drzwi firmy Cattec
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 6/2005
W dniach 27 i 28 maja 2005 roku odbyło się kolejne z cyklu spotkań seminaryjnych o tematyce szklarskiej, organizowane przez firmę MC DIAM Sp. z o.o. Miejscem spotkania był Hotel Pańska Góra w Jaworznie. Spotkanie miało następujące cele:
• omówienie podstaw teoretycznych procesów rozkroju i szlifowania szkła,
• prezentacja nowości,
• wymiana poglądów i doświadczeń.
W ostatnich latach zauważamy dynamiczny rozwój możliwości produkcyjnych w polskich zakładach produkujących szyby samochodowe. Firma PAP w Sandomierzu jest jednym z liderów.
Rozwój zakładu wiąże się również ze wzrostem zatrudnienia. Dla wielu zatrudnianych inżynierów jest to często nowa praca a czasami pierwsze spotkanie z branżą.
Reprezentacja PAP Sandomierz to pracownicy głównych wydziałów produkcyjnych.
LEHR 1, Krzysztof Goleń, Paweł Jońca oraz Rafał Kuzik
LEHR 2, Piotr Bińczyk i Krzysztof Szpernal
PT, Mikołaj Jużwiak, Mariusz Mazur, Sławomir Zimny, Adam Wasiński, Robert Biało, Rafał Paluch i Leszek Kasiński
BOX, Małgorzata Sienkiewicz oraz Marcin Sierkosz, Irek Szymański i M. Sulicki
OFF LINE, M. SEDLAK
Tematyka seminarium obejmowała;
• rozkrój szyb samochodowych, kółeczka do rozkroju LIXON oraz oleje do rozkroju ACW,
• szlifowanie szyb samochodowych, narzędzia WENDT BOART oraz koncentraty do chłodziw ACW,
• oczyszczanie chłodziw szlifierskich metodą flokulacji, rozwiązania SELUTOR,
• wizyta w firmie DIAM SERVICE w Jaworznie, demonstracja procesu reprofilacji ściernic i wierteł diamentowych.
Na zaproszenie MC DIAM przybył Walter Gries z Firmy WENDT BOART, inżynier, specjalista w zakresie narzędzi diamentowych stosowanych w przemyśle szyb samochodowych. Przyjaciele z branży nazywają Waltera mianem „Guru" z uwagi na jego wiedzę i doświadczenie.
WENDT BOART przedstawił rozwiązanie ściernicy 2-gardzielowej, mającej zastosowanie na szlifierkach BYSTRONIC. Intencją pomysłu jest ograniczenie kosztów zakupu narzędzi. Ściernica 2-gardzielowa pozwala na ograniczenie kosztów zakupu o 20%.
Proces reprofilacji narzędzi diamentowych omówił i zaprezentował Janusz Ciura z DIAM SERVICE.
Prezentacje nowych rozwiązań firmy LIXON oraz przedstawienie zakresu produkcyjnego firmy AACHENER CHEMISCHE WERKE dotyczącego olejów do rozkroju oraz koncentratów do chłodziw spoczywało w rękach przedstawiciela MC DIAM, Stanisława Witka.
Nowości LIXON to kółeczka do rozkroju TITALIX, nowa generacja spieków o większej twardości. Zastosowanie kółeczek Tantali to wzrost żywotności o 3 do 5 razy w porównaniu do tradycyjnych spieków wegliko-wych.
Oczywiście nie ma prawidłowego procesu rozkroju bez oleju. ACW ma w swojej ofercie gamę wielu olejów krojących. Przy rozkroju szyb samochodowych najbardziej popularnym jest olej ACECUT 6000.
Aby szlifowanie było procesem efektywnym należy zwrócić uwagę na chłodzenie ściernic. Podstawowym czynnikiem chłodzącym jest woda. Jednak z uwagi na wysokie parametry procesu szlifowania czysta woda nie jest w stanie zapewnić prawidłowego wychłodzenia. ACW oferuje specjalne płyny uszlachetniające.
Woda dostępna w sieciach wodociągowych różni się zależnie od miejsca poboru.
Aby zapewnić wodzie odpowiednie własności dla procesu szlifowania stosujemy dodatki, które nazywane są popularnie koncentratami do chłodziw szlifierskich.
Nieodłącznym tematem są obiegi zamknięte chłodziwa szlifierskiego oraz sposoby oczyszczania ich z cząstek szkła. Rozwiązania firmy SELUTOR są tutaj najbardziej zaawansowane technicznie i powszechnie stosowane.
Jak każde tego typu, spotkanie zakończyło się dyskusją. Tematów do szczegółowego omówienia było wiele, natomiast czasu mało. Stąd spotkanie przeciągnęło się do godzin wieczornych.
Spotkania takie pozwalają na wymianę poglądów oraz głębszą analizę problemów.
W warunkach zakładu produkcyjnego bieżące zadania często nie pozawalają na chwilę refleksji i zastanowienia. Dlatego zajęcia seminaryjne, organizowane z dala od miejsca pracy, dają okazję aby to nadrobić.
Do zobaczenia przy następnym spotkaniu.
Stanislaw Witek
MC DIAM Sp. z o.o.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 6/2005
Ostatnio zaczęło się więcej dziać w zakresie oznakowania wyrobów budowlanych symbolem CE. Obecnie mamy ponad 150 wyrobów budowlanych, dla których są już podstawy do oznakowania symbolem CE.
Pewna ilość wyrobów znajduje się jeszcze w fazie tzw. koegzystencji. W okresie tym, trwającym zwykle 12 miesięcy, obowiązują równolegle krajowe znaki zgodności oraz znaki zgodności CE.
Proces dostosowywania wyrobów do wymagań zharmonizowanych norm europejskich przebiega w Niemczech wciąż jeszcze bardzo pasywnie. Obserwując ten proces w innych krajach europejskich odnosi się wrażenie, że przynajmniej w przypadku producentów systematycznie dostarczających wyroby budowlane na rynki europejskie zaznacza się bardziej aktywne dążenie do oznaczania wyrobów znakiem CE. Aby bardziej kompleksowo i lepiej zrozumieć stan prawny, należy szczegółowo prześledzić (rys. 1), na jakich warunkach wyroby budowlane stosowane są na budowach, tj. jakie wymagania muszą one spełniać, aby mogły być zastosowane.
Certyfikacja wyrobów budowlanych służy temu, aby dopuścić do stosowania tylko te wyroby budowlane, których możliwość zastosowania potwierdzona jest odpowiednim oznakowaniem oraz wynika z dostarczonych dokumentów w postaci oświadczenia zgodności z normami krajowymi względnie oświadczenia zgodności z normami Wspólnoty Europejskiej. Stąd też ustawa budowlana (zgodna z europejską Dyrektywą Budowlaną 89/106/EEC) oraz przepisy budowlane w poszczególnych krajach zawierają następującą wiążącą regulację:
Ustawa budowlana
Wyroby budowlane mogą być używane do budowy, przebudowy czy konserwacji urządzeń budowlanych tylko wówczas, ... gdy posiadają krajowy znak zgodności lub znak zgodności Wspólnoty
Europejskiej (CE) i znak ten oznacza określone poziomy klas i usług lub określa parametry wyrobu budowlanego.
Fakt, że istniejące już od ok. dziesięciu lat oficjalne regulacje prawne w przeszłości nie były stosowane w wymaganym stopniu, ma wiele bardzo różnych przyczyn. Jednym z zasadniczych powodów jest fakt, że krajowy znak zgodności wielokrotnie był stosowany wyłącznie jako formalność potwierdzająca wcześniej już dobrze opracowane technologie i właściwości wyrobów. Wraz z rosnącym udziałem wyrobów budowlanych pochodzących z sąsiadujących państw europejskich, szczególnie z Europy Wschodniej, temat "oznakowania wyrobów" oraz zastosowania ich z uwzględnieniem obowiązującego obecnie w Niemczech poziomu wymagań zyskuje jednak coraz większe znaczenie. Początkowo rzadko pojawiające się pojedyncze wyroby ze znakiem CE nie prowadziły do żadnych zmian w postrzeganiu nowej ery. Teraz zmienia się to jednak zdecydowanie wraz z coraz częstszym pojawianiem się wyrobów budowlanych oznaczonych znakiem CE.
Oznakowanie CE dla ESG (szkła hartowanego) oraz TVG (szkła wzmacnianego termicznie)
Na końcu łańcucha produktów budowlanych jest budowla, która w zgodnie z dyrektywą dotyczącą wyrobów budowlanych w zakresie sześciu podstawowych wymagań, takich jak:
• nośność
• ochrona przeciwpożarowa
• higiena, zdrowie, ochrona środowiska
• bezpieczeństwo użytkowania
• izolacja dźwiękowa
• oszczędność energii, izolacja cieplna
• musi odpowiadać pewnym standardom przyjętym w danym kraju.
Aby osiągnąć ten cel, poszczególne wyroby muszą uwzględniać te warunki. Ze względu na fakt, że wyroby mogą być bardzo złożone i często wytwarzane są z dużej liczby wyrobów składowych, naczelna maksyma powinna brzmieć: Każdy użytkownik wyrobu powinien zwracać uwagę na to, czy dany wyrób odpowiada przyjętym zasadom użytkowania (normom, dopuszczeniom, zgodności w przypadkach indywidualnych).
W przypadku wyrobów składowych czy półproduktów, które poprzez łączenie z innymi wyrobami otrzymają inny status produktu budowlanego, konieczne będą wielokrotne weryfikacje względnie potwierdzenia zgodności na poszczególnych etapach budowy czy też przy odbiorach. W przypadku wyrobu ze szkła poszczególne stopnie mogą wyglądać następująco:
Stopień 1: szkło float - dowód zgodności wg EN 572-8
Stopień 2: termicznie hartowane bezpieczne szkło wapniowo-sodowo-krze-mianowe ESG wg EN 12150-2
Stopień 3: szyby zespolone izolacyjne ze szkłem powlekanym i wypełnione gazem zgodnie z normą EN 1279-5.
Stopień 4: okna z szybami zespolonymi izolacyjnymi, jak również z szybami jednowarstwowymi z hartowanym szkłem wapniowo-sodowo-krzemianowym ESG zgodnie z normą EN 14351-1.
Każdy, kto przejmuje produkt i dalej go przetwarza, ma obowiązek sprawdzenia przydatności wyrobu pod kątem właściwości, jakie musi posiadać wyrób końcowy.
Potwierdzenia zgodności wyrobów zakładu kooperującego należy na wszelki wypadek przechowywać w dokumentach związanych z danym zleceniem. Z chwilą publikacji norm:
• EN 12150-2 Szkło w budownictwie -Hartowane bezpieczne szkło wapniowo --sodowo-krzemianowe. Część 2: Ocena zgodności/norma wyrobu.
• EN 1863 Szkło w budownictwie - Termicznie wzmacniane szkło wapniowo-sodowo-krzemianowe - Część 2: ocena zgodności/norma wyrobu.
wytyczone zostały w styczniu 2005r kierunki stosowania znaku CE w zakresie tych wyrobów. Oznakowanie CE można wprowadzać w Niemczech wówczas, gdy założenia tych norm DIN-EN zostaną opublikowane w monitorze związkowym. Przewiduje się, że nastąpi to w czerwcu 2005 r. Tym samym prawdopodobnie w lipcu 2005 r rozpocznie się tzw. faza koegzystencji dla tych produktów, która potrwa 12 miesięcy. W tym okresie mogą być stosowane równolegle krajowe znaki zgodności oraz znaki zgodności CE.
Zgodnie z tym harmonogramem od sierpnia 2006r do określenia cech użyteczności szkła ESG i TVG obowiązywać będą wyłącznie znaki CE. Znak krajowy nie będzie już później dopuszczony do stosowania.
Wpływ na zakłady produkcyjne
Publikacja obu norm EN 12150-2 i EN 1863-2 nakłada na producentów z jednej strony a z drugiej na użytkowników tych wyrobów obowiązek podjęcia wszelkich wymaganych działań w celu spełnienia warunków pozwalających na oznaczenie wyrobów znakami CE.
Właściwie chodzi tu o podstawowe kwestie:
• Jakie wyroby będą produkowane dla określonych zakresów zastosowań?
• Które badania wstępne są wymagane? Chodzi przy tym o możliwości wykorzystania centralnie wykonanych badań wstępnych przez wiele zakładów produkcyjnych względnie przez zakłady partnerskie.
• Czy będą produkowane wyroby wymagające nadzoru i certyfikacji przez instytucje certyfikujące?
Oznaczenie znakiem CE
Oznaczenie znakiem CE mogłoby wyglądać następująco (przykład na rys. 2):
• oznaczenie zgodności CE, składające się ze znaku CE zgodnie z dyrektywą 93/68/EWG
• nazwa lub znak piktograficzny i adres producenta
• dwie ostatnie cyfry oznaczające rok, w którym umieszczono oznakowanie.
• numer normy europejskiej
• opis wyrobu
• oraz dane dotyczące określonych przepisami właściwości
Jaki system zarządzania jakością jest obecnie stosowany? W przypadku zakładów, w których działają systemy zarządzania jakością oparte na ISO 9001 oraz które posiadają odpowiednie certyfikaty, można wprowadzać dostosowanie systemu do nowych wymagań. W pozostałych przypadkach trzeba utworzyć system zarządzania jakością. Zresztą normy zawierają dokładne informacje, które z punktów należy sprawdzić i jakie należy zastosować metody sprawdzania np. w przypadku pomiaru wytrzymałości czy też w przypadku obrazu zerwania.
Oznakowanie i etykietowanie
Producent musi dokonywać oznakowania znakami CE zgodnie z zaleceniami zawartymi w ustępie harmonizacyjnym norm. W przypadku szkła chodzi głównie o etykietowanie i wystawianie dokumentów towarzyszących. Jeżeli chodzi np. o szkło wzmacniane termicznie wg. EN 1863-2, oznakowanie CE mogłoby wyglądać tak, jak to przedstawiono na rys. 2.
W tym przypadku chodzi o wyrób, który jest odporny na nagłe zmiany temperatury i różnice temperatur rzędu 100 K. Odniesieniem są podane w EN 1863-1 ogólnie uznane wartości odporności na nagłe zmiany temperatur i różnice temperatur. Ze względu na to, że w przypadku tego wyrobu nie można wykazać żadnych jego właściwości, które wymagałyby obcego nadzoru oraz certyfikacji przez jednostki certyfikujące, chodzi o tzw. „wyrób systemu 3". Właściwości, które wymagałyby obcego nadzoru oraz certyfikacji i tym samym oznaczałyby wyrób systemu 1, należy oznaczyć skrótem „npd" („no performance determined" względnie "nie określono wymagań". W tym przypadku chodzi o wymagania dotyczące odporności na ogień oraz wytrzymałości na przestrzelenie i siły eksplozji.
CE
Any Co Ltd, PO Box 21, B-1050 04 EN 1863-2
Szkło wapniowo-sodowo-krzemianowe termicznie wzmacniane do stosowania w budownictwie
Właściwości
Opór przeciwpożarowy NPD*
Zachowanie się w czasie pożaru A1 Zachowanie się w sytuacji naprężeń wywołanych przez pożar z zewnątrz NPD Kuloodporność NPD
Odporność na siłę eksplozji NPD
Odporność na włamanie NPD
Opór na uderzenie wahadłowe NPD Wytrzymałość na nagłe zmiany temperatury i różnice temperatur 100 K Wytrzymałość na obciążenia spowodowane śniegiem, wiatrem, obciążenia statyczne 6 mm
Bezpośrednia izolacja od dźwięków powietrznych 31-2-3 dB Właściwości cieplne 5,6 W/(m2^K)
Właściwości fizyczne dotyczące promieniowania:
- stopień transmisji i odbicia
światła 0,70/0,13
- właściwości związane z energią słoneczną 0,65/0,11
*NPD - no perfomance determined (nie określono wymagań)
Rys. 2. Przykład danych do oznakowania znakiem CE termicznie wzmacnianego szkła wapniowo-sodowo-krzemianowego zgodnie z normą EN 1863-2 dla systemu 3 dotyczącego poświadczenia zgodności
System uporządkowania
Przestawienie zakładów produkcyjnych na europejską orientację wyrobów budowlanych wymaga najpierw podstawowego zrozumienia całego systemu. System wymaga rozważenia, czy również w przypadku wyrobów budowlanych, podobnie jak w przypadku wielu innych wyrobów, powstają coraz bardziej złożone struktury, których nie można już kontrolować wykorzystując tradycyjne doświadczenia.
Ze względu na fakt, że rzeczywistość i tak już została w przeważającej mierze poddana wpływom i opanowana przez biurokrację, rozwój kompleksowych struktur prawdopodobnie także spotka się z równie niewielkim zrozumieniem zakładów produkcyjnych. Z drugiej strony należy także odnotować fakt, że ta metoda zgodności jest pewnego rodzaju systemem porządkującym.
Właściwości wyrobów budowlanych muszą być sklasyfikowane względnie określone według zharmonizowanych reguł. Właściwości te muszą również być udokumentowane i przekazywane wraz z produktem, jeżeli ma zapanować określona przejrzystość. Właśnie w przypadku wyrobów ze szkła wprowadzono ostatnio ogromne innowacje oraz nowe opracowania elementów wielofunkcyjnych. Wyroby ,,ESG" (szkło hartowane) oraz ,,TVG" (szkło wzmacniane termicznie) mają obecnie o wiele wyższą rangę w budownictwie niż przed 10. czy 20. laty.
Tak więc obie normy europejskie, EN 12150-2 i EN 1863-2, stworzyły reguły, za pomocą których można w pełni określić
właściwości tych wyrobów i odpowiednio je oznakować. Zaleca się, aby zakłady produkcyjne w organizacjach partnerskich rozwijały właściwe rozwiązania odpowiadające ich strukturom.
Hans H. Froelich
Glaswelt 4/05
więcej informacji: Świat Szkla 6/2005
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 6/2005
Odpowiedni dobór maszyn do możliwości i potrzeb zakładu obrabiającego szkło, z uwzględnieniem parametrów oraz kosztów zakupu i utrzymania, jest jedną z podstaw prawidłowego rozwoju zakładu.
Spośród produkowanych przez SZKŁO-TECH s.c. maszyn do obróbki szkła, przedstawiamy poniżej kilka, zoptymalizowanych do konkretnych warunków pracy, wg indywidualnych potrzeb klienta.
SKO-1a
Przeznaczona do szlifowania i polerowania kształtów nieregularnych szkła płaskiego. Konstrukcja wrzeciona przewiduje montaż trzech tarcz jednocześnie, a specjalny zawór upustowy pozwala utrzymać jednakowe ciśnienie podczas obróbki tafli szkła. Obieg chłodziwa całkowicie zamknięty. Szlifierka posiada własną pompę próżniową, zasilaną powietrzem, o ciśnieniu 6 atm. Wymiary: 2200x1600x1500 mm; moc pobierana 2,5 kW; zasilanie o napięciu 400 V.
S6
Przeznaczenie szlifierki to szlifowanie i polerowanie dwóch krawędzi szkła jednocześnie, dla podniesienia wydajności pracy. Można założyć na każde wrzeciono po trzy narzędzia, co usprawnia pracę (szybka zmiana grubości obrabianego szkła). Szlifierka posiada liczniki pomiarowe posuwu wrzeciona (przód-tył, góra-dół). Obieg chłodziwa zamknięty. Wymiary: 2100x3000x1700 mm; moc pobierana 14,5 kW; zasilanie o napięciu 400 V.
MS-1
Myjko-suszarka przeznaczona do mycia szkła po procesie rozkroju, szlifowania, wiercenia. Wyposażona jest w trzy zamknięte obiegi wody: pierwszy - spłukiwanie wstępne, drugi - mycie zimną wodą pierwszą parą szczotek, trzeci - mycie ciepłą wodą drugą parą szczotek. Ściągnięciem wody z szkła zajmuje się potężny wentylator umiejscowiony pod myjnią i dwie pary kolektorów suszących. Wymiary: 2700x1600x1400 mm, moc pobierana 19,5 kW. Minimalne wymiary mytego szkła: 200x150 mm. Największa szerokość mytego szkła: 1200 mm, długość - dowolna.
więcej informacji: Świat Szkla 6/2005
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 6/2005
Rozwój przemysłu szklarskiego w Polsce w ostatnich dziesięcioleciach możemy zobaczyć przez pryzmat metod krojenia szkła stosowanych w zakładach szklarskich. Patrząc na małe i średnie zakłady i ich możliwości techniczne w zakresie rozkroju szkła na przestrzeni ostatnich 20 lat musimy stwierdzić, że uległy one diametralnej zmianie. O ile duże zakłady przemysłowe posiadały odpowiednie możliwości techniczne i inwestycyjne o tyle małe zakłady nie miały ich w ogóle. Podstawowa metodą rozkroju formatek była metoda ręczna za pomocą ręcznych nożyków. Posiadanie automatycznego stołu krojącego było odległym marzeniem. Jednak to jest już historia.
Stoły do rozkroju szkła płaskiego
Obecnie znaczna większość małych i średnich zakładów przetwórczych szkła jest wyposażona w takie konstrukcje. Oczywiście ręczne nożyki są nadal w użyciu ale nie są już podstawą rozkroju szkła.
Obecnie nikt nie wyobraża sobie dobrego jakościowo, wydajnego i sprawnego rozkroju szkła na formatki bez posiadania automatycznego stołu do rozkroju, czy też automatycznej linii do rozkroju i wyłamywania.
Podstawową konstrukcją dla małych zakładów, zarówno z uwagi na koszty inwestycyjne, jak też dość często z uwagi na uwarunkowania lokalowe, jest automatyczny stół do rozkroju szkła o rozmiarze 1/2 Jumbo.
Aby załadunek szkła na stół odbywał się wygodnie, musi to być konstrukcja uchylna. Uchylność stołu realizowana jest głównie poprzez system hydraulicznych siłowników.
Jednakże spotykane są innowacyjne rozwiązania, takie jak np. firmy Bystro-nic w stole o nazwie SMART CUT, gdzie uchylność stołu zapewnia napęd za pomocą parcianych pasów.
Bardzo prosty i niezawodny system, który jednocześnie jest banalnie łatwy do naprawy.
Wśród innych producentów tego typu stołów do rozkroju na uwagę zasługuje konstrukcja firmy INTERMAC. W swej ofercie posiadają stół do rozkroju szkła o rozmiarze 1/2 Jumbo o nazwie GENIUS 37.
Fot. 1. Stół krojący SMART CUT firmy BYSTRONIC
Parametry techniczne stołu SMART CUT
Model Smart Cat M
Maksymalny rozmiar szkła
Grubość szkła Wysokość robocza stołu
Zewnętrzne wymiary stołu
Ciężar stołu
Napięcie zasilające
Zużycie powietrza
2750x3810 mm
2-19 mm 930 (±25) mm
3080x4930 mm
2400 kg
360 V-440 V 50 Hz 408 V-504 V 60 Hz
6 bar-5 Nm3/h
Model Smart Cut L
Maksymalny rozmiar szkła
Grubość szkła Wysokość robocza stołu
Zewnętrzne wymiary stołu
Ciężar stołu
Napięcie zasilające
Zużycie powietrza
3300x6100 mm
2-19 mm 930 (±25) mm
3650x7400 mm
4200 kg
360 V-440 V 50 Hz 408 V-504 V 60 Hz
6 bar-5 Nm3/h
Fot. 2. Stół krojący GENIUS 37 CT - firmy Intermac
Dane techniczne stołu GENIUS 37 CT
Wielość robocza stołu:
Grubość ciętego szkła:
Tolerancja rozkroju:
Maksymalna szybkość krojenia:
Wysokość robocza:
Wymiary transportowe (LxWxH):
Ciśnienie sprężonego powietrza:
Zainstalowana moc:
Ciężar stołu:
3760x2760 mm
3-19 mm
±0,15/2000 mm
150 m/min
900 mm (-15, +40)
5500x2275x2250 mm
7 bar
5,6 kW (stół stały)
6,5 kW (stół uchylny)
7,8 (stół stały z napędem taśmowym)
2700 kg
Standardowy arkusz szkła produkowany na liniach float posiada rozmiar 3300x6100 mm (tzw. rozmiar Jumbo). Arkusze szkła z linii produkcyjnej są bezpośrednio magazynowane na stojakach magazynowych lub stojakach transportowych typu A.
Część produkcji jest transportowana do tzw. rozkroju wtórnego, gdzie arkusze są rozkrawane na mniejsze formatki, następnie pakowane w skrzynie drewniane.
Rozkrój arkuszy szkła o rozmiarze Jumbo nie jest, niestety, możliwy na stołach krojących przystosowanych do formatek 1/2 Jumbo.
Do tego celu służą automatyczne stoły krojące o rozmiarze roboczym przystosowanym do formatek 3300x6100 mm. Tak duży arkusz wymaga jednak innego systemu załadunku.
Zastosowanie stołów uchylnych Jumbo jest mało popularne właśnie z uwagi na możliwości precyzyjnego i bezpiecznego załadunku.
Bardziej popularnym rozwiązaniem jest ustawianie tego typu stołu w linii echnologicznej, która zawiera stół załadowczy, stół krojący oraz stół łamiący.
Dane techniczne stołów:
1/2 Jumbo,
Max. rozmiar szkła
Grubość obrabianego szkła
Tolerancja rozkroju
Max. prędkość cięcia
Wysokość robocza
2750x3810 mm
2-19 mm ±0,2 mm
200 m/min.
930 (±25) mm
Jumbo
Max. rozmiar szkła
Grubość obrabianego szkła
Tolerancja rozkroju
Max. prędkość cięcia
Wysokość robocza
3300x6100 mm
2-19 mm ±0,2 mm
200 m/min. 930 (±25) mm
Fot. 3. Linia do rozkroju szkła z jednostronnym załadunkiem, stołem krojącym SMF i stołem łamiącym firmy BYSTRONIC
Linie krojące posiadają dodatkowe zalety, takie jak:
• rozdzielność operacji załadunku, rozkroju i wyłamywania,
• zwiększenie możliwości produkcyjnych,
• możliwość rozbudowy o automatyczne systemy załadowcze,
• możliwość rozbudowy o automatyczne systemy łamiące,
Są również budowane linie krojące o rozmiarze 1/2 Jumbo. Jednak linie Jumbo są bardziej popularne z uwagi na większe możliwości w zakresie redukcji odpadu.
Automatyczne linie krojące współpracują z systemami magazynowania szkła oraz automatycznymi systemami załadunku.
System dźwigowego załadunku
Dźwigowe urządzenie załadowcze
• indywidualna konfiguracja do potrzeb klienta i specyfiki jego produkcji,
• elastyczne konfigurowanie linii Zakres produkcji:
• Rozmiar M
Format szkła 2750x3810 mm
• Rozmiar L
Format szkła 3300x6100 mm
Hydrauliczne urządzenia załadowcze
Jednostronny, stacjonarny stół załadowczy
Zakres produkcji: • Rozmiar M
Format szkła 2750x3810 mm
Zakres produkcji:
• Rozmiar M
Format szkła 2750x3810 mm
• Rozmiar L
Format szkła 3300x6100 mm
• Rozmiar L
Format szkła 3300x6100 mm
Dwustronny, jezdny stół załadowczy
Dwustronny stacjonarny stół załadowczy
System załadunku z suwnicą bramową
Zakres produkcji:
• Rozmiar M
Format szkła 2750x3810 mm
• Rozmiar L
Format szkła 3300x6100
Zakres produkcji:
• Rozmiar M
Format szkła 2750x3810 mm
• Rozmiar L
Format szkła 3300x6100 mm
Jednostronny, jezdny stół załadowczy
Zakres produkcji:
• Rozmiar M
Ciekawą konstrukcją majacą zastosowanie szczególnie w produkcji szyb zespolonych jest pionowy stół krojący firmy Bystronic.
System pionowego rozkroju posiada również ciekawe rozwiązanie magazynu szkła.
Magazyn szkła składa się ze stojaków strunowych, które w zależności od modelu mogą posiadać 12 lub 24 pozycje magazynowe.
Stoły tego typu są produkowane w dwu wersjach: Verticut M oraz Verticut L
Typ stołu
Rozmiar max, szkła
Grubość szkła
Rozmiar podkładu
Podajnik szkła
Ilość pozycji magazynowych
Verticut M
2750x3810 mm
3-12 mm
2500 mm
12 lub 24
Vetrticut L
3300x6100 mm
3-12 mm
2500 mm
12 lub 24
Fot. 10. Unikatowy system z podajnikiem
Zapewnienie elastycznego systemu rozkroju szkła z szybką zmianą typu szkła, grubości lub rozmiaru zapewniają systemy magazynowania szkła, które, sprzężone z linią krojącą, zapewniają ciągłą i efektywną pracę linii.
Systemy magazynowania szkła dla pionowych stołów krojących
Podajnik
• automatyczny podajnik podkładów,
• automatyczny podajnik arkuszy szkła,
• szybka zmiana rodzaju szkła,
• 12 lub 24 pozycji magazynowych.
Zakres produkcji:
• Podajnik typ M
Format szkła 2750x3650 mm
• Podajnik typ L
Format szkła 3300x6100 mm
Magazyn kompaktowy
• Automatyczne opróżnianie magazynu dla pionowych linii krojących
• Wzrot pojemności magazynu
• Ograniczenie obsługi
• Możliwość integracji liniami
z istniejącymi
Zakres produkcji:
• storer M
Format szkła 2750x3650 mm
• storer L
Format szkła 3300x6100 mm
Rozkrojone przez stół krojący formatki są transportowane na stół łamiący, gdzie muszą być wyłamane. Tradycyjnie operator stołu wykonuje to ręcznie, wspomagając się listwami łamiącymi, które, uruchamiane za pośrednictwem pedału, pozwalają na rozkrojenie większych formatek. Dla produkcji wielkoseryjnej, gdzie wyłamywanie formatek może ograniczać cały proces rozkroju, stosowane są automatyczne łamacze.
Pozwalają one na szybkie i precyzyjne wyłamywanie. Dość często są one połączone z automatycznym systemem wyładunku szkła.
Wyłamymywanie ręczne szkła
• Uniwersalne rozwiązanie dla indywidualnego rozkroju
• Wzdłużne i poprzeczne listwy łamiące Zakres produkcji:
• Typ M
Format szkła 2750x3650 mm
• Typ L
Format szkła 3300x6100 mm
Automatyczny system wyłamujący szkło
• Indywidualnie wyposażany i konfigurowany do potrzeb
Zakres produkcji:
• Statyczny system łamiący dla szkła float oraz low-E (X-, Y-, Z-)
• Dynamiczny system łamiący dla szkła float (łamanie w osi X- i Y-)
Przedstawione rozwiązania sygnalizują tylko możliwości w zakresie układów technologicznych dla automatycznego rozkroju szkła.
Możliwości w zakresie konfiguracji linii są olbrzymie i pozwalają na bardzo indywidualne podejście do potrzeb klienta.
Stanisław Witek
MC DIAM Sp. z o.o.
więcej informacji: Świat Szkla 6/2005
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 6/2005
Baseny
Jednym z pierwszych zastosowań szkła Pilkington Activ™ był basen w luksusowej posiadłości we Francji i do dziś pozostaje jednym z ciekawszych przykładów użycia szkła samoczyszczącego. Właściciel posiadłości miał już gotowy projekt basenu w momencie wprowadzania na rynek szkła Pilkington Activ™, jednak przekonawszy się o korzyściach związanych z zastosowaniem tego produktu zdecydował się na wykorzystanie go w konstrukcji zadaszenia. Równie ważnym czynnikiem było tu bezpieczeństwo, co oznaczało że szkło samoczyszczące musiało zostać zahartowane. Powierzchnia przeszklona 200 m2 stanowiła wielkie wyzwanie z punktu widzenia utrzymania w czystości. Szkło Pilkington Activ™ zredukowało potrzebę czyszczenia elewacji do okazjonalnego spłukiwania szkła przy pomocy węża ogrodowego w okresie bezdeszczowym. Właściciel basenu jest zadowolony nie tylko z powodu utrzymania basenu w dobrym stanie, ale z tego że większość czasu może poświęcić na pływanie w basenie, zamiast na jego czyszczenie.
Ogrody zimowe
Samoczyszczące szkło Pilkington Activ™ to efektywne rozwiązanie problemu czyszczenia przeszkleń ogrodów zimowych od zewnątrz, co często okazuje się trudnym, męczącym i kosztownym zadaniem. W dzisiejszych czasach pomieszczenie ogrodu zimowego ma swoje określone wymogi i musi być budowane przez specjalistów. Podczas, gdy zasadniczym elementem konstrukcji jest szkielet, wybór szkła jest równie istotny ze względu na jakość i wygodę, umożliwiając spełnienie określonych w danym projekcie funkcji: izolacji termicznej, przyciemnienia, wytrzymałości na uderzenia i zabezpieczenia przed włamaniem, wytłumienia, atrakcyjnego wyglądu itp. Szkło może stanowić odpowiedź na wszelkie problemy pojawiające się w czasie projektowania ogrodu zimowego.
Zgodnie z życzeniem właścicieli odrestaurowanego domu z 1780 roku, dołączony do niego ogród zimowy miał być zbudowany w stylu klasycznym, dopasowanym do istniejącego budynku. „Ujrzawszy reklamę szkła samoczyszczącego Pilkington Activ™, zmieniliśmy pierwotne zamówienie, pragnąc oszklić tym szkłem nasz ogród zimowy" mówią właściciele, uszczęśliwieni faktem, że nie będą musieli martwić się o konserwację ogrodu zimowego. „Od oszklenia obiektu, jego zewnętrzna strona była myta tylko raz, zaraz po zakończeniu budowy. Od tego momentu pozostaje czysta i nie wymaga żadnych zabiegów z naszej strony".
Jolanta Lessig
PILKINGTON Polska
więcej informacji: Świat Szkla 6/2005
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 6/2005
Technologia klejów UV zyskuje sobie coraz większą popularność wśród producentów stylowych mebli ze szkła. Z jednej strony powstają w ten sposób gotowe produkty, przyciągające wzrok elegancką, całkowicie przezroczystą konstrukcją, bez metalowych okuć i łączników, z drugiej zaś, klejami UV można bez trudu łączyć szkło z całą gamą różnych materiałów takich jak drewno, metal, marmur i granit - wyobraźnia projektanta nie napotka tu praktycznie żadnych granic.
W obecnej praktyce projektowania i budowy mebli dominują dwa warianty korzystania z klejów UV:
- Klejenie szkła ze szkłem. Ta technologia służy do produkcji mebli całkowicie szklanych, takich jak gablotki ekspozycyjne, stojaki do płyt CD itp. W takich konstrukcjach zazwyczaj stosuje się krystalicznie czyste kleje UV o niskiej lepkości (kleje cienkowarstwowe).
- Łączenie szkła z metalem. Ta technologia służy do przyklejania do szkła metalowych okuć i akcesoriów, takich jak nogi, zawiasy, podpórki półek, prowadnice szuflad itp. Do klejenia zazwyczaj używa się tu wysokowytrzymałych klejów UV o średniej lepkości.
Wprowadzenie technologii klejów UV wymaga tylko stosunkowo niewielkich inwestycji: oprócz odpowiedniej lampy UV potrzebnych jest jeszcze kilka narzędzi ustalających i montażowych, środki i akcesoria czyszczące, oraz, co oczywiste, właściwy klej UV. Na przykład w ofercie Bohle AG znajduje się pełny zestaw (nr art. BO 5500302), zawierający wszystkie niezbędne produkty.
Technologia klejów UV zyskuje sobie coraz większą popularność wśród producentów stylowych mebli ze szkła. Z jednej strony powstają w ten sposób gotowe produkty, przyciągające wzrok elegancką, całkowicie przezroczystą konstrukcją, bez metalowych okuć i łączników, z drugiej zaś, klejami UV można bez trudu łączyć szkło z całą gamą różnych materiałów takich jak drewno, metal, marmur i granit - wyobraźnia projektanta nie napotka tu praktycznie żadnych granic.
Technologia klejów UV jest łatwa do opanowania i prosta w użyciu. Dostawcy materiałów służących do klejenia szkła regularnie organizują w szkołach i na uczelniach technicznych seminaria poświecone technologii klejenia, przeznaczone dla branży szklarskiej. Bohle AG od wielu lat poświęca wielką uwagę technologii klejenia szkła, a w swej ofercie ma seminaria tego rodzaju skierowane zarówno dla nowicjuszy, jak i profesjonalistów.
Opisywane kleje UV mają wyjątkowo dużą wytrzymałość i mogą przenieść wysokie obciążenia. Spoina o optymalnych parametrach jest tak silna, że prędzej pęka tu szkło, niż warstwa kleju. Oczywiście przy założeniu, że połączenie zostało wykonane prawidłowo, z użyciem właściwych materiałów. Proces klejenia przy użyciu kleju UV można podzielić na sześć zasadniczych etapów:
1. Wybór materiałów - szczególnie ważne jest zwrócenie uwagi na jakość szlifowanych krawędzi szkła (szyby) i innych użytych materiałów, gdyż spoina jest tym silniejsza i może przenosić tym większe obciążenia, im bardziej współpłaszczyzno-we są łączone powierzchnie (fot.).
2. Przygotowanie i kontrola sklejanych powierzchni - muszą one być absolutnie czyste, wolne od tłuszczu i brudu; należy je obrabiać tylko w temperaturze pokojowej.
3. Ustawienie łączonych części -uchwyty montażowe zapobiegają drganiom, wstrząsom i ślizganiu się sklejanych elementów, co pozwala uzyskać spoinę o najwyższej możliwej jakości (fot.).
4. Wybór kleju - dobór odpowiedniego kleju zależy zarówno od materiałów, które mają być ze sobą połączone, jak i od przeznaczenia gotowego produktu oraz od warunków otoczenia, w jakich będzie się on znajdować.
5. Nałożenie kleju - zależy od konsystencji kleju i odbywa się albo przed, albo po złożeniu ze sobą sklejanych części (fot.).
6. Wiązanie (naświetlanie promieniami UV za pomocą odpowiedniej lampy) - ma na celu uzyskanie wolnej od naprężeń, związanej spoiny (fot.).
więcej informacji: www.bohle.de
więcej informacji: Świat Szkla 6/2005
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 6/2005
W przeszłości konieczne było wykazywanie izolacyjności cieplnej szyb zespolonych poprzez przeprowadzanie kosztownych i czasochłonnych badań. Wraz z wprowadzeniem normy europejskiej EN 673 istnieje już od dłuższego czasu możliwość obliczenia wartości U bazując na pomiarze emisyjności powłoki.
Na sąsiedniej stronie zestawiliśmy tabele, które pokazują obliczone wartości U w zależności od stopnia wypełnienia gazem szyby zespolonej i emisyjności powłoki. Wartości te zostały wyliczone wg normy europejskiej EN 673 dla określonej tam różnicy temperatur powierzchni szkła wynoszącej 15 stopni Celsjusza (oznacza to w rezultacie otrzymanie mniej korzystnych wartości U niż wyliczonych wg wcześniejszej metody obliczeniowej dostosowanej do DIN 52619 z różnicą temperatur wynoszącą tylko 10 stopni). Wartości tabelaryczne są jednakowe w całej Europie.
Miarodajną wielkością dla obliczenia wartości U jest emisyjność. Jest ona miarą obniżonej zdolności promieniowania powierzchni w zakresie promieniowania podczerwonego. Im niższa wartość emisyjności, tym lepsza izolacyjność cieplna. Emisyjność określana jest przez producenta szkła powlekanego podczas kontroli jakości produktu poprzez pomiar i jest potwierdzana zaświadczeniem zakładowym. Wszystkie inne wielkości oddziaływujące są wyliczane i nie wymagają żadnych dalszych pomiarów.
W tabelach, wartości U można odczytać w zależności od emisyjności powłoki i stopnia wypełnienia gazem przestrzeni międzyszybowej. We wszystkich przypadkach przyjęte jest
wypełnienie argonem, z resztkowym udziałem powietrza. Zakładamy nominalny stopień wypełnienia argonem 90 %, który jest możliwy do uzyskania w procesie seryjnej produkcji szyb zespolonych. Widoczne zmiany wartości U są spowodowane przez znormalizowaną metodę obliczeniową oraz przede wszystkim przez zaokrąglanie otrzymanych wartości do 1 miejsca po przecinku.
Przykład:
Jaka jest wartość U szyby zespolnej z powłoką Clima-Guard N przy zwykłym stopniu napełnienia argonem 90 % dla przestrzeni międzyszybowej równej 16 mm?
Tablica z emisyjnością 4%, która jest charakterystyczna dla Guardian ClimaGuard N, pokazuje w punkcie przecięcia kolumny dla stopnia napełnienia argonem 90% z wierszem dla 16 mm przestrzeni międzyszybowej, wartość U równą 1,2 W/m2K. Wartość ta po zaokrągleniu jest wyższa o 0,1 W/m2K niż we wcześniejszych publikacjach. Ale nie dlatego, że wcześniej podawaliśmy fałszywe dane, lecz z powodu nowej metody obliczania wartości U wg normy europejskiej EN 673. Oznacza to, że wszystkie produkty znane na rynku jako „szkło izolujące cieplnie 1,1" wg ujednoliconej normy europejskiej staną się szkłami „1,2". Do obliczeń standardowo będzie się zawsze przyjmować przestrzeń międzyszybową równą 16 mm z wypełnieniem argonem 90%.
Widać, że inne odległości i inne stopnie napełnienia gazowego prowadzą do innych wartości U, czego należało się spodziewać. Można łatwo zauważyć, że tylko zmiana wypełnienia gazem na 95%, pozwala znowu otrzymać szkło „1,1". Czy to źle? Ściśle biorąc nie, jednak dany producent szkła izolacyjnego musi zadać sobie pytanie, czy jest w stanie spełnić te wysokie wymagania stawiane jego produktom wytwarzanym w normalnych, codziennych warunkach i czy w rezultacie jest w stanie spełnić wymagania kontroli jakości.
Oliver Beier Costa
GUARDIAN
więcej informacji: Świat Szkla 6/2005
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 6/2005
Wszyscy pragną przebywać w pomieszczeniach pełnych światła i otwartych na otoczenie. Zapewniają to duże powierzchnie przeszklone. Ich wykonanie to cała wiedza, łącząca w sobie technologię i sztukę.
Ornamenty piaskowane na szkle
Zdobimy szkło różnymi metodami. Jedną z nich jest matowanie szkła metodą piaskowania, które dzięki wieloletniej praktyce doprowadziliśmy do perfekcji. Matowane szyby, dzięki bogatej ornamentyce i monochromaty-czności, charakteryzują się wielką elegancją i prostotą. Stosując od lat wypracowane własne sposoby piaskowania, uzyskujemy na szkle różne rodzaje matu, głębokie rowki, piaskowanie na różnych głębokościach, cieniowanie i grawerowanie. Umożliwia to uzyskanie niezwykle plastycznych ornamentów, które na szkle tworzą prawdziwe obrazy i płaskorzeźby.
Piaskowanie łączy się niejednokrotnie z naklejaniem aplikacji ze szkła kolorowego lub bezbarwnego. Aplikacje te często są fazowane ręcznie. Światło załamując się na fazach powoduje dodatkowy efekt wizualny. Stosuje się również aplikacje ze szkła fusingowego. Ten sam wzór może być wykonany na kilka sposobów, jeżeli chodzi o efekt wizualny. Zależy to od rodzaju szkła i techniki wykonania zdobienia.
Powierzchnie piaskowane powlekane są specjalnym płynem ochronnym, dzięki czemu są odporne na zabrudzenie i łatwiej je utrzymać w czystości. Stosowany środek oparty na bazie kwasu fluorowodorowego powoduje chemiczną trwałą impregnację powierzchni piaskowanej. Powierzchnia taka ma wygląd bardzo podobny do szkła trawionego.
Drzwi szklane
Obróbkę krawędzi oraz hartowanie wykonujemy za pomocą nowoczesnych maszyn, natomiast zdobienie to typowe rękodzieło. Drzwi nasze to nietypowe projekty, wyrafinowana technika zdobienia oraz nienaganne wykonawstwo.
Do wyrobu drzwi szklanych stosujemy pełny asortyment szkła dostępnego na rynku europejskim. Jest to szkło hartowane o grubościach 8, 10, 12 mm.
Najczęściej jest to szkło przeźroczyste bezbarwne lub matowe o różnych rodzajach matu. Dostępne są również szkła w kolorach: brązu, grafitu, ziele-
ni, niebieskiego. W ofercie posiadamy kilkaset wzorów zdobienia tafli szklanej przestawionych na naszej stronie internetowej www.dubielglass.pl. Głównie jednak firma zajmuje się wykonywaniem trudnych indywidualnych zleceń, obejmujących oprócz pojedynczych drzwi szklanych, również zabudowy dużych otworów, składających się z wielu elementów szklanych złożonych w jedną całość.
Szklane drzwi mogą być montowane do futryn drewnianych i metalowych dostępnych w standardzie niemieckim DIN i polskim PN, a także do futryn nietypowych, pod warunkiem, że posiadają felc o głębokości 24 mm, uszczelkę oraz metalowe kieszenie na zawiasy. Firma wykonuje również drzwi bezramowe, wahadłowe, przesuwne oraz przeszklenia stałe. Stosujemy okucia renomowanych światowych producentów. Różnego rodzaju po-chwyty i gałki ozdobne, także szklane. . Na szybach możemy wykonywać matowe ornamenty, loga firm, napisy informacyjne oraz aplikacje ozdobne z innych rodzajów szkła
Witraże klasyczne
Ofertę naszą dopełniają klasyczne witraże komponowane z wielowarstwowego szkła kolorowego, które wykonujemy na indywidualne zamówienia. Szyby nasze znajdują zastosowanie w wystroju mieszkań, biur, hoteli, restauracji i banków. Można je stosować do drzwi, mebli, świetlików, ścianek działowych, kabin prysznicowych, stołów ze szkła itp. Dysponujemy setkami gotowych projektów wśród których każdy może znaleźć coś dla siebie. Realizujemy również własne projekty klientów, a także projektujemy na indywidualne zamówienie.
Witraże ze szkła fazowanego
Inną metodą zdobienia jest wykonanie szyby z mniejszych kawałków szlifowanego szkła. Metoda ta jest bardzo pracochłonna i wymaga dużych kwalifikacji od wykonawcy. Kawałki różnokolorowego szkła trzeba bardzo dokładnie wyciąć, aby do siebie pasowały, następnie trzeba je ręcznie wyszlifować, a na końcu trzeba je razem połączyć metodą witrażowniczą. Łączenia te wykonujemy bez użycia ołowiu. Szyby takie charak-teryzuja^ się tym, iż załamuja^ światło na wyszlifowanych płaszczyznach i z każdej strony wyglądają inaczej. Patrząc na taką szybę mamy wrażenie jakby żyła własnym życiem.
Szyby ozdobne do mebli
Firma DUBIEL GLASS od wielu lat wykonuje szyby ozdobne do mebli. Szyby tego typu wykonujemy zarówno dla producentów mebli jak i dla klientów indywidualnych. Szerokie możliwości zdobnicze naszej firmy pozwalają na wykonanie pięknego szkła do każdego typu mebli. Wykonujemy również szklane półki oraz blaty szklane na stoły i biurka.
więcej informacji: Świat Szkla 6/2005
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 6/2005
Barwne, szklane mozaiki w oknach, przez które wpadają promienie słońca nadając wnętrzom niepowtarzalnego charakteru, kojarzą się nam głównie z kościołami oraz wnętrzami starych zamków i siedzib arystokratycznych rodzin. Ale czasy się zmieniają. Zmieniają się też technologie.
Współcześni architekci coraz częściej sięgają do technik witrażowych także przy aranżacji wnętrz mieszkalnych i ogólnego użytku. Witraże pojawiają się w przeszkleniach okiennych i drzwiowych, wewnętrznych oraz jako niezależne elementy dekoracyjne.
Tradycyjna technika witrażowa posiada swoje istotne ograniczenia: duży ciężar, trudność montażu w zespoleniu, niedostateczna sztywność, wymagająca zastosowania dodatkowych zabezpieczeń, brak możliwości montażu w elementach ruchomych, wysoką cenę.
Nowoczesne techniki wykonywania witrażu polegają na zastąpieniu barwnego szkła specjalną, samoprzylepną folią barwną oraz samoprzylepną taśmą ołowianą, naklejanymi na szkło płaskie. Witraże wykonane w tej technologii są trudne do odróżnienia od tradycyjnych, a ich niezaprzeczalną zaletą jest łatwość wykonania i montażu oraz zdecydowanie niższa cena. Dzięki temu witraże wykonane w ten sposób są dostępne dla każdego.
Od niedawna na rynku polskim dostępne są wyroby firmy RegaLead ltd z Wielkiej Brytanii, jednego największych producentów tego rodzaju materiałów na świecie.
Bardzo szeroka gama - ok. 250 różnych rodzajów folii barwnych oraz imitujących szkło ornamentowe - umożliwia praktycznie nieograniczone możliwości projektowania i wykonywania witraży - przy zachowaniu wytrzymałości, lekkości i jednolitości konstrukcyjnej nieosiągalnej dla tradycyjnych form witrażowych.
Na dodatkowe rozszerzenie możliwości projektowych pozwala zastosowanie tzw. beweli - niewielkich elementów ze szkła szlifowanego, które nakleja się na taflę szkła przy pomocy kleju światłoutwardzalnego. W swojej ofercie firma RegaLead proponuje ok. 450 wzorów beveli, o różnym stopniu skomplikowania.
Bogata lista elementów i materiałów dekoracyjnych zawiera też specjalne samoprzylepne taśmy 3M imitujące nacinanie i szlifowanie szkła. Niektóre projekty wykonywane z wykorzystaniem tych taśm są niedostępne dla tradycyjnych technologii szlifowania szkła.
Jakość i trwałość folii barwnych RegaLead zapewnia ich unikalna budowa - zapewniająca dobrą ochronę barwnika przed działaniem promieni UV. Specjalna, trzywarstwowa konstrukcja, z wbudowanym filtrem UV, dają foliom dużą odporność na warunki atmosferyczne. Zewnętrzna warstwa wykonana z materiału pochłaniającego promieniowanie UV zabezpiecza warstwę pigmentu oraz zapewnia wysoką odporność na uszkodzenia mechaniczne (ścieranie).
Folie witrażowe zatrzymują ponad 90% promieniowania UV - w przypadku pokrycia całości szkła - dzięki czemu zapewniają dodatkową ochronę wnętrz przed niekorzystnym działaniem tego promieniowania.
Materiały RegaLead stosowane są we wszelkich strefach klimatycznych i, jak dotąd, nie zanotowano uszkodzeń na skutek działania czynników atmosferycznych. Dzięki tak dużej odporności materiału oraz jego wysokiej jakości RegaLead udziela 10 letniej gwarancji i zapewnia o trwałości swoich folii i taśm ołowianych przez ponad 25 lat.
INTech
Na podstawie materiałów informacyjnych firmy RegaLead.Ltd, UK
Zdjęcia i projekty © RegaLead Ltd, UK
więcej informacji: Świat Szkla 6/2005
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 6/2005
Decyzja o wejściu do sklepu, hotelu czy też biura podejmowana jest na podstawie pierwszego, subiektywnego wrażenia, budowanego w przeciągu kilku sekund. Wyobrażenie, które pojawi się w świadomości klienta, jest główną wytyczną podczas późniejszych kontaktów i bardzo trudno je zmienić. Nigdy zaś nie można powtórzyć.
W bryle budynku najbardziej zauważalnym elementem jest wejście i tylko od nas zależy jak będzie się prezentowało. Eleganckie i efektowne zaprosi do środka. Automat spełni rolę starodawnego lokaja i otworzy przed naszym gościem drzwi. Dlatego właśnie BESAM proponuje różnorodne rozwiązania, które mają ułatwiać życie osobom korzystającym z drzwi. Zarówno nowoczesnemu biznesmenowi, jak i niepełnosprawnemu na wózku, matce z dzieckiem na ręku, a także staruszce poruszającej się przy pomocy laski.
Dla budynków biurowych, obiektów użyteczności publicznej, lotnisk, galerii handlowych i hoteli rekomendowane są drzwi obrotowe. Charakteryzują się one elegancką linią, efektywną kontrolą klimatu budynku
poprzez całkowite oddzielenie przestrzeni wewnętrznej obiektu od zewnętrznej oraz bezpieczeństwem. W sytuacji zagrożenia wewnętrzne skrzydła można złożyć, aby zapewnić szeroką ścieżkę ewakuacji.
Aby zapewnić jeszcze większy komfort użytkowania firma BESAM opracowała drzwi obrotowe z wewnętrznymi drzwiami przesuwnymi - Uniturn WS. W przypadku dużego natężenia ruchu drzwi obrotowe zatrzymują się, a swobodne i szerokie przejście umożliwiają otwierające się drzwi przesuwne.
Sklepy detaliczne i hurtowe potrzebują nieco innego rozwiązania. Duża ilość klientów, często z wózkami zakupowymi, niosąca siatki w rękach, obliguje właściciela sklepu do zastosowania systemu, który maksymalnie ułatwi poruszanie się. Idealnie sprawdzają się automatyczne drzwi przesuwne zastosowane w formie wiatrołapu. Daje to komfort nie tylko klientom, ale także pracownikom - ogranicza dostęp powietrza z zewnątrz, zmniejsza straty energii cieplnej potrzebnej do ogrzania budynku. Jest to także dobre rozwiązanie dla stacji benzynowych.
Firma Besam proponuje kompleksowe rozwiązanie - ADS Slim i Slim Thermo oraz
ADS Frame i Frame Thermo. ADS to system zawierający w sobie drzwi, automat oraz zabezpieczenia, opcjonalnie także naświetla boczne i górne. Do drzwi zewnętrznych warto zastosować szyby zespolone (wersja Thermo), które zapewnią wyższą izolacyjność termiczną w obiekcie.
System ADS może być wyposażony w opcję Antypanik - w przypadku zagrożenia skrzydła drzwi są wyłamywane, aby ułatwić ewakuację. Automat Unislide posiada także aprobatę do użytkowania na drodze ewakuacji.
Drzwi przesuwne są uniwersalnym rozwiązaniem, jednak do eleganckich i prestiżowych budynków odpowiedni jest bardziej efektowny model CMD - przesuwne drzwi łukowe. Łączą one w sobie funkcjonalność i estetykę, przykuwają oko klienta swoim kształtem, a jednocześnie są bezpieczne. Dla hoteli, banków i ekskluzywnych butików doskonałym wejściem będzie wiatro-łap w formie drzwi łukowych, opisanych na bazie okręgu, który można zastosować na drogach ewakuacyjnych.
Rozwiązanie zawierające w sobie automat PowerSwing to propozycja zarówno dla nowych obiektów jak i dla tych, które już funkcjonują. Niewielki, kompaktowy automat do drzwi rozwiernych działa w każdych warunkach. Jest odpowiedni dla obiektów służby zdrowia, takich jak szpitale, domy spokojnej starości, oddziały ratunkowe czy sale operacyjne. Sprawdza się także w biurach, gdy pragniemy oddzielić pomieszczenia, bądź zabezpieczyć je przed dostępem osób nieuprawnionych.
Automat do drzwi rozwiernych ułatwia także pracę w restauracjach, gdzie kelnerzy szybko i sprawnie muszą przenosić naczynia i tace. BESAM oferuje drzwi kelnerskie, które mogą być uruchamiane przy pomocy przycisku łokciowego lub mat podłogowych reagujących na nacisk.
Szczególnym automatem jest model BDS do drzwi balansowych, który polecany jest zwłaszcza do drzwi umieszczonych w fasadzie budynku, otwierających się na zewnątrz. Zajmuje mniej miejsca niż PowerSwing, jest także bardziej wytrzymały na ciężkie warunki zewnętrzne, takie jak silne podmuchy wiatru.
Drzwi automatyczne znajdują także zastosowanie w innych sektorach gospodarki: transporcie - na stacjach kolejowych czy dworcach autobusowych oraz w przemyśle, gdzie specyficznym rozwiązaniem są hermetyczne drzwi przesuwne - przykładem mogą być laboratoria, pracownie radiograficzne oraz inne miejsca gdzie liczy się zachowanie czystości.
Wszystkie systemy automatyki drzwiowej BESAM współpracują z instalacją przeciwpożarową, kontroli dostępu i monitoringu. Każdy produkt posiada także aktualną aprobatę techniczną dopuszczającą do stosowania w budownictwie.
Katarzyna Kulpa
BESAM Polska
więcej informacji: Świat Szkla 6/2005
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 6/2005
Szklane domy stają się w dużym stopniu rzeczywistością we współczesnej architekturze zarówno światowej jak i polskiej. Buduje się coraz więcej budynków w maksymalny sposób przeszklonych, poprzez stosowanie ścian fasadowych aluminiowo-szklanych, szklanych kopuł i piramid, dużych okien itp. Powoduje to przenikanie energii słonecznej przez przeszklenie do zamkniętych pomieszczeń, gdzie następuje znaczny wzrost temperatury wewnętrznej. Pogarsza to komfort i samopoczucie znajdujących się w nich osób.
Niezbędnym więc staje się zastosowanie odpowiedniej ochrony przeciwsłonecznej w postaci różnego rodzaju przekryć otworów okiennych i drzwiowych.
Dodać należy, ze przekrycia mogą być sytuowane zarówno na zewnątrz jak i wewnątrz budynków i chronią pomieszczenia lub ich najbliższe otoczenie przed niekorzystnym działaniem promieni słonecznych oraz częściowo innych oddziaływań atmosferycznych (deszczu, wiatru itp.). Przekrycia ochronne zostały zaliczone do wyrobów budowlanych i określone jako żaluzje i zasłony.
Zagadnienia terminologiczne
Komitet Techniczny TC33 Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego (CEN) opracował, w oparciu o mandat M/101 Komisji Europejskiej serię norm europejskich dotyczących Żaluzji oraz zasłon zewnętrznych i wewnętrznych.
Podstawowa norma pt. „Żaluzje, zasłony zewnętrzne, zasłony wewnętrzne - Terminologia, słownik i definicje" została przetłumaczona przez działający w ramach Polskiego Komitetu Normalizacyjnego Komitet Techniczny KT nr 169 ds. „Okien, drzwi, żaluzji i okuć" i wdrożona do katalogu Polskich Norm jako PN-EN 12216:2004.
Wspomniana Polska Norma PN-EN 12216:2004 określa, że żaluzje i zasłony stanowią wyodrębnioną grupę otworowych wyrobów budowlanych instalowanych zarówno od strony zewnętrznej jak i wewnętrznej w celu zapewnienia dodatkowego zakrycia i/lub dodatkowej ochrony otworu w budynku, czyli otworu już wyposażonego w okno, drzwi lub bramę. Ta definicja wyjaśnia istotę częstych nieporozumień terminologicznych, wynikających z pominięcia wyrazu dodatkowy.
Inne są bowiem funkcje i właściwości okien, drzwi, bram itp., stanowiących główny element zamykający otwór a inne np. żaluzji zwijanych, okiennic czy markiz, zapewniających dodatkową ochronę. Należy dodać jednak, Ze istnieją przypadki, szczególnie przy bramach zwijanych, które zawierają kurtynę wykonaną z listewek (lameli) o podobnej, a nawet identycznej konstrukcji, jak stosowane w kurtynach żaluzji zwijanych, zwanych także roletami.
Terminologiczna, a więc nie podlegająca harmonizacji norma PN-EN 12216:2004 zawiera terminy i definicje wszystkich typów zasłon zewnętrznych, wewnętrznych żaluzji - w zależności od ich przeznaczenia, konstrukcji i materiałów składowych, powszechnie użytkowanych i stosowanych w budownictwie. Dla tych wyrobów wyszczególniono podstawowe funkcje, sposoby działania, ruchy robocze, układy sterowania i napędu oraz identyfikację charakterystycznych wymiarów.
Norma zawiera również zilustrowany licznymi rysunkami obszerny słownik terminów części składowych poszczególnych typów zasłon i żaluzji.
Należy sądzić, że norma ta przysporzy producentom dużo korzyści, a w sprawach rozbieżnych i konfliktowych będzie stanowić znaczną pomoc. Zawarty w normie obszerny słownik terminologiczny spełnić bowiem może rolę języka porozumienia technicznego na rynku żaluzji i zasłon.
Terminologia i podział grup oraz typów żaluzji i zasłon według normy terminologicznej PN-EN 12216:2004 przedstawiono w tablicy 1.
Zastosowanie
Podstawowym zadaniem wyrobów objętych niniejszą publikacją jest ochrona przed niekorzystnym działaniem promieni słonecznych, co łączy się głównie z nadmiernym nagrzaniem pomieszczeń. Jednak żaluzje i zasłony pełnia także funkcje ochrony widoczności, polepszenia izolacyjności akustycznej, termicznej i zabezpieczenia przed włamaniem oraz chronią przed oślepieniem. To ostatnie zadanie jest szczególnie ważne na skomputeryzowanych stanowiskach pracy. Bardzo często występuje bowiem zbyt duży kontrast pomiędzy jasnością ekranu monitora a otoczeniem, co powoduje szybkie zmęczenie oczu.
Ważnym więc staje się właściwy dobór wyrobu ochrony przeciwsłonecznej.
Zdaniem autora najczęściej stosowane są: żaluzje zwijane (tzw. rolety), żaluzje listewkowe zewnętrzne, markizy z ramionami składanymi oraz poziome i pionowe osłony przeciwsłoneczne.
Żaluzjami zwijanymi nazywamy elementy otworowe posiadające kurtynę składająca się ze sztywnych, połączonych ze sobą przegubowo poziomych listewek poruszających się w dwóch prowadnicach. Kurtyna Zaluzji jest wciągana poprzez nawijanie na rurę nawojową wprawioną w ruch przy pomocy napędu ręcznego lub mechanicznego. Żaluzje zwijane poprawiają poziom zabezpieczenia przed włamaniem, izolacyjności akustycznej i termicznej okien i drzwi oraz chronią przed wandalizmem i uderzeniami, niekorzystnymi czynnikami atmosferycznymi jak wiatr, deszcz, promieniowanie słoneczne oraz wglądem do wewnątrz pomieszczenia.
Przykładową budowę żaluzji zwijanej przedstawiono na rysunku 1. Rysunek ten obrazuje także moZliwości zabudowy w otworach okiennych oraz drzwiowych i tak żaluzje mogą być:
• nakładane na ścianie zewnętrznej budynku - poz. a na rysunku 1,
• osadzane we wnęce przy ościeżnicy, w położeniu pośrednim - poz. b na rysunku 1,
• osadzane całkowicie we wnęce -poz. c na rysunku 1,
• osadzane wspólnie (zespolone) z oknem lub drzwiami - poz. d na rysunku 1.
Podstawowy element żaluzji - listwa może być wykonana ze stali, stopów aluminium, nieplastyfikowanego PVC lub drewna. Listwa może być wykonana z litego materiału lub wypełniona spienianym poliuretanem, co podnosi izolacyjność akustyczną i termiczną.
Żaluzje zwijane mogą posiadać także określoną odporność na włamanie, która ustalona jest w oparciu o normę europejską doświadczalną ENV 1627:1999 „Okna, drzwi, żaluzje. Odporność na włamanie. Wymagania i klasyfikacja".
Żaluzjami listewkowymi zewnętrznymi nazywamy zasłony składające się z poziomych ruchomych listewek tworzących kurtynę, która wprawiona jest w ruch za pomocą mechanizmu napędowego, a listewki w zależności od potrzeb mogą być przechylane oraz wciągane, poprzez podniesienie i spiętrzenie. Żaluzje te ochraniają budynek od zewnątrz przed promieniowaniem słonecznym (cieplnym i świetlnym) niedopuszczając do nadmiernego nagrzania i naświetlenia wnętrza pomieszczenia oraz powodują zaciemnienie i polepszenie rozproszenia światła. Dają jednocześnie możliwość swobodnego wietrzenia oraz poprawiają sztuczne oświetlenie wnętrza obiektu na drodze odbicia światła przez listwy. Przy częściowym zaciemnieniu pomieszczenia istnieje możliwość swobodnego spoglądania na zewnątrz (łączność wzrokowa z otoczeniem). Żaluzje mogą także stanowić ważny element plastyczny w kompozycji architektonicznej budynku.
Konstrukcję żaluzji listewkowej zewnętrznej przedstawiono na rysunku 2, a przykład zastosowania w pomieszczeniu z komputerami na rysunku 3.
Żaluzje listewkowe stosowane są w ochronie słonecznej już od wielu setek lat. Konstrukcja tego typu wyrobu budowlanego została jednak w ostatnich dziesięcioleciach zdecydowanie udoskonalona, głównie poprzez wprowadzenie napędu elektrycznego oraz automatycznego sterowania. Obecnie projektuje się i wdraża systemy ochrony przeciwsłonecznej z użyciem żaluzji listewkowych zewnętrznych osłaniających okna, w których automatycznie sterowane listewki, w zależności od położenia słońca oraz siły wiatru zapewniają właściwe oświetlenie i komfort pomieszczeń, przy jednoczesnym maksymalnym widokiem zewnętrznym.
Jednym z istotnych zagadnień tej ochrony jest spiętrzenie i podniesienie listewek żaluzji przy nadmiernie wiejącym wietrze, mogącym je uszkodzić lub nawet zniszczyć. Poszczególni producenci podają na podstawie badań w tunelu aerodynamicznym dopuszczalną siłę wiatru dla swych wyrobów, przy której zapewnione jest prawidłowe działanie i użytkowanie. Określane to jest graniczną prędkością wiatru, która najczęściej wynosi od 12 do 20 m/sek.
Pomiary ciśnienia (parcia) wiatru dokonywane są miernikami zwanymi ciśnieniomierzami wiatrowymi. Miernik ten powinien być tak usytuowany, aby można było nim mierzyć napływający strumień powietrza w nieosłoniętym miejscu budynku. Po zarejestrowaniu przez czujnik połączony z ciśnieniomierzem granicznej siły wiatru następuje automatyczne włączenie napędu żaluzji, co powoduje podniesienie i spiętrzenie listewek żaluzji. Urządzenie kontrolno-sterujące wiatru jest nadrzędne wobec innych źródeł sterowania.
Podkreślić należy, ze żaluzje, które nie są sterowane przez czujnik z ciśnieniomierzem wiatrowym powinny być podniesione i spiętrzone w okresie gdy nie są pod kontrolą tzn. w nocy, w czasie nieobecności nadzoru itp.
Najważniejszymi elementami systemu ochrony przeciwsłonecznej są urządzenia związane z optymalnym ustawieniem listew żaluzji w zależności od położenia słońca, co zapewnia stosowne zaciemnienie okien usytuowanych w poszczególnych ścianach budynku. Czujnik urządzenia kontrolno-sterującego instaluje się na dachu, skąd wysyła sygnały. Gdy słońce jest nisko i kąt padania promieni jest płaski, żaluzje są opuszczone, a listwy automatycznie ustawiają się pod niewielkim kątem. Po przejściu słońca wysoko nad horyzont (w południe), żaluzje są w dalszym ciągu opuszczone, lecz listwy ustawiają się pod większym kątem. Jest to także zależne od usytuowania ścian budynku w stosunku do stron świata. Przy wystąpieniu chmur zasłaniających słońce, listwy ustawiają się w położeniu maksymalnego otwarcia.
W celu zapobiegania natychmiastowemu niepotrzebnemu sterowaniu listwami (np. gdy słońce jest chwilowo przesłonięte przez chmurę), stosowany jest regulator czasu. Istnieje także możliwość podnoszenia i spiętrzania listew, jeżeli poziom oświetlenia spadnie poniżej dopuszczalnego. Centralne urządzenie sterujące wyposażone jest w roczny program automatycznego ustawiania listewek w położeniu uwzględniającym różne w ciągu roku położenia słońca.
Zastosowanie przedstawionego systemu, dotyczącego całego budynku przynosi następujące korzyści:
• redukuje zapotrzebowanie mocy na chłodzenie powietrza,
• obniża koszta eksploatacyjne urządzeń klimatycznych,
• zwiększa oszczędność energii elektrycznej związanej z oświetleniem,
• poprawia samopoczucie, komfort i wydajność pracy,
• powoduje wzrost wartości budynku.
Markizami nazywamy zasłony zewnętrzne wykonane z tkaniny, instalowane w obrębie otworów okiennych, w celu ochrony wnętrza obiektu przed promieniowaniem słonecznym, co ogranicza nagrzanie i nadmierne naświetlenie pomieszczeń. Zamontowane nad tarasami i balkonami oraz placówkami handlowo-usługowymi jak restauracje i kawiarnie na otwartym powietrzu oprócz zacienienia ochraniają takZe przed opadami atmosferycznymi. Mogą równieZ stanowić ciekawy element wystroju elewacji, podkreślając architektoniczne walory obiektu.
Markizy są zasłonami, które są rozciągane (rozwijane) i wciągane (zwijane) w płaszczyźnie poziomej lub skośnej oraz mogą być unieruchamiane w połoZeniu pośrednim.
Korzystna alternatywa dla wszelkiego rodzaju stałych zadaszeń są markizy z ramionami składanymi. Ten typ zasłony zewnętrznej chroni przed niekorzystnym działaniem czynników atmosferycznych a szczególnie promieni słonecznych teren o powierzchni nawet 80 m2. Jest rozwiązaniem nowoczesnym, bardzo uniwersalnym oraz ekonomicznym w zastosowaniu. Przykład markizy z ramionami składanymi przedstawiono na rysunku 4.
Konstrukcja markizy oparta jest o kwadratową metalową belkę mocująca, do której zamontowana jest rura nawojowa oraz wsporniki ramion składanych. Wewnątrz ramion zainstalowane są spręZyny, które za pomocą łańcucha lub linki stalowej powodują prostowanie ramion i rozwijanie kurtyny markizy. Wsporniki ramion posiadają konstrukcję umoZliwiającą płynną regulację nachylenia kurtyny markizy w zakresie od 0o do 90o. Markiza moZe być wyposaZona w daszek ochronny lub szczelnie zamkniętą kasetę, mieszczącą rurę nawojową z zawiniętą kurtyną z tkaniny oraz składane ramiona.
Do rozciągania i wciągania markiz stosowany jest napęd ręczny korbowy lub elektryczny. Dla zwiększenia funkcjonalności działania stosować naleZy napęd elektryczny szczególnie do markiz o duZych powierzchniach, wyposaZony w ste-
rowanie automatyczne, w tym przy pomocy czujników mierzących prędkość wiatru itp. Markizy z ramionami składanymi działają prawidłowo i możliwe jest ich użytkowanie przy prędkości wiatru od 5 m/s do 10 m/s, co odpowiada sile wiatru od 3 do 5 w skali Beauforta. Przy wyższych prędkościach wiatru kurtyna markizy powinna być zwinięta.
Osłony przeciwsłoneczne są ekranami montowanymi na zewnątrz budynków w obrębie okien w pozycji poziomej, pionowej lub skośnej i mają na celu ochronę przed przenikaniem promieni słonecznych do pomieszczeń. Występują osłony przeciwsłoneczne stałe oraz ruchome zwane także nastawnymi.
Osłony zewnętrzne stałe charakteryzują się zamontowanymi na stałe listwami.
Przy ich stosowaniu ważnym zagadnieniem jest określenie wysięgu czyli długości oraz kształtu listew i kąta ich usytuowania. Jeżeli wysięg osłony jest za duży, to może być podzielona na elementy umieszczone jeden nad drugim przed oknem, co jednak ogranicza widoczność. Osłony posiadają konstrukcję uniemożliwiającą przenikanie promieni słonecznych pomiędzy poszczególnymi listwami i są mocowane na ścianie w takiej odległości, aby okno było skutecznie zacienione także przy wysokim położeniu słońca. Same listwy wykonywane są głownie ze stopów aluminium co oprócz lekkości zapewnia swobodne wydłużanie.
Osłony zewnętrzne ruchome, umożliwiają każdorazowo w zależności od położenia słońca odpowiednie ustawienie listew, gdy mogą być bardziej lub mniej przymknięte. Ruchome osłony przeciwsłoneczne powinny być montowane w pewnej odległości od ściany, ponieważ szczególnie przy skośnym ustawieniu noszące się nagrzane powietrze kierowane jest na ścianę i przy otwartych oknach wnika do wnętrza budynku. Najskuteczniejszymi osłonami ruchomymi są osłony przeciwsłoneczne poziome i pionowe, posiadające pojedynczo lub zespołowo obracające się listwy przysłaniające.
Główną zaletą jest fakt, że działanie przesłaniające można łatwo regulować i nie występuje ograniczenie widoczności. Skala ich możliwości sięga od całkowitego przysłonięcia
słońca przy zamkniętych listwach poprzez różne pozycje wysokości i zmienne ustawienie listew w zależności od kąta padania promieni słonecznych. Jest to zapewnione poprzez automatyczne systemy sterowania i regulacji. Możliwe więc jest automatyczne ustawienie listew w zależności od czasu, daty, toru przemieszczania się słońca i intensywności nasłonecznienia, co powoduje optymalne, zależne od potrzeby zacienienie w każdej porze roku. Listwy ruchomych osłon przeciwsłonecznych składają się przeważnie z dwóch aluminiowych kształtowników połączonych w taki sposób aby uzyskać kształt elipsy. Utworzona więc zostaje konstrukcja podobna do płatu nośnego o dużej wytrzymałości. Wnętrze listwy jest często wypełnione spienioną pianką poliuretanowa, co powoduje wygłuszenie przy opadach deszczu, zapewnia mrozoodporność i zwiększa wytrzymałość na zginanie.
Przykładowe rozwiązanie osłony zewnętrznej przeciwsłonecznej przedstawiono na rysunku 5.
Wymagania
Wymagania dla żaluzji zwijanych oraz żaluzji listewkowych zewnętrznych ujęte są w europejskiej normie zharmonizowanej EN 13659 „Żaluzje - Wymagania eksploatacyjne łącznie z bezpieczeństwem".
Podstawowym wymaganiem jest odporność żaluzji na działanie wiatru, którym jest jej zdolność do przeciwstawienia się określonym obciążeniom symulującym działanie wiatru naciskającego lub wciągającego. Odporność ta jest oceniana w formie klas określających wartości progowe nominalnego ciśnienia p i ciśnienia bezpiecznego g x p, gdzie g = 1,5. Nominalne ciśnienie wiatru p reprezentuje takie ciśnienie, przy którym żaluzja nie podlega odkształceniu i pogorszeniu się właściwości, które są szkodliwe dla jej prawidłowego działania. Klasy odporności na działanie wiatru w powiązaniu z ciśnieniem próbnym p przedstawiono w poniższej tablicy:
Wymaganiem dotyczącym tylko żaluzji z napędem ręcznym są obciążenia wynikające z sił operacyjnych. Siłami operacyjnymi nazywamy siły czynne niezbędne do wprawienia w ruch kurtyny dla jej rozciągnięcia lub przechylania i obracania listewek. Siły te dzielą się na klasę 1, 2 i w zależności od rodzaju działania wynoszą od 15 N do 90 N.
Kolejnym wymaganiem jest trwałość (powtarzalne cykle robocze), która jest wyrażeniem mechanicznego zachowania się żaluzji pod działaniem maksymalnej liczby cykli roboczych, odpowiadającym danemu zastosowaniu. Odnosi się to do:
• kurtyny - cykl odpowiada pełnej operacji rozciągania i wciągania, łącznie z czasami wypoczynku,
• listewek - cykl odpowiada pełnemu obrotowi listewek.
Określone są trzy klasy osiągów wynikające ze specyfiki użytkowania, co podano w poniższej tablicy.
Klasa 2 odpowiada 10 latom trwałości uZytkowej przy 2 cyklach dziennie.
Żaluzje zwijane oraz listewkowe zewnętrzne powinny być odporne na uderzenie. Pod działaniem ciała twardego w postaci stalowej kulki o masie 0,5 kg opuszczonej z wysokości 0,45 m, Zaluzja nie powinna doznać pogorszenia się jakości, które:
• ma znaczenie dla jej prawidłowego działania w określonej klasie,
• prowadzi do niedopuszczalnych widocznych wad, przy czym przeciętna średnica dopuszczalnego wgniecenia nie powinna być większa niZ 20 mm.
Ostatnim z najwaZniejszych wymagań jest odporność części metalowych Zaluzji na korozję, określaną klasami odporności wg PN-EN 1670:2000 „Okucia budowlane - Odporność na korozję - Wymagania i metody badań". Klasa odporności na korozję powinna być potwierdzona wynikami badań w mgle solnej, które naleZy przeprowadzić:
• na róZnych kształtownikach zastosowanych w Zaluzjach pojedynczych,
albo
• na kompletnej niepełnowymiarowej Zaluzji o wymiarach minimalnych 700 x 700 mm.
Klasy odporności na korozję dobierane są w zaleZności od środowiska, w którym Zaluzja ma być zastosowana i przedstawiono je w poniZszej tablicy.
Wymagania dla markiz oraz osłon przeciwsłonecznych
ujęte są w europejskiej normie zharmonizowanej EN 13561 „Zasłony zewnętrzne - Wymagania eksploatacyjne łącznie z bezpieczeństwem".
RównieZ przy tych wyrobach podstawowym wymaganiem jest odporność na działanie wiatru. Pod działaniem wiatru naciskającego lub wciągającego markiza lub osłona przeciwsłoneczna nie powinna:
• doznać jakiegokolwiek odkształcenia i pogorszenia się jakości, które jest szkodliwe dla jej prawidłowego działania,
• wypaść ze swych prowadnic lub zamocowań. Wymagania z zakresu odporności na działanie wiatru dotyczą
osiągów kurtyny poddanych działaniu obciąZenia nominalnego (ciśnienia próbnego) oraz bezpiecznego (bezpieczne ciśnienie próbne). Napór wiatru symulowany jest w markizach działaniem na jej szynę przednią odpowiednim obciąZeniem i następnie obliczaniu jej ugięcia i odchylania od równoległości. Klasy odporności markiz na napór wiatru w powiązaniu z ciśnieniem próbnym p przedstawiono w poniZszej tablicy.
Charakterystycznym wymaganiem dla markiz jest odporność na obciąZenie nagromadzoną wodą, gdyZ podczas opadów zewnętrzna strona utrzymuje nagromadzoną tam wodę (w tzw. kieszeniach). Markiza powinna wytrzymać wynikające z tego obciąZenie, co jest związane ze spełnieniem wymagań:
• całkowicie rozciągnięta markiza powinna mieć takie pochylenie, aby wytrzymać obciąZenie od gromadzącej się wody opadowej i umoZliwić szybkie jej spłynięcie, bez moZliwo-ści tworzenia się tzw. kieszeni wodnych,
• po spłynięciu wody oraz wyschnięciu materiału markiza powinna wykazywać siłę operacyjną w przyjętej klasie.
Ponadto instrukcja uZytkowania dostarczana przez producenta powinna zawierać wymóg konieczności rozwinięcia i wysuszenia kurtyny markizy, która została zwinięta dopiero w trakcie opadów.
Norma EN 13561 dotycząca markiz i osłon przeciwsłonecznych obejmuje takZe dotyczące sił operacyjnych i trwałości, które są analogiczne z zawartymi w normie EN 13659, co juZ przedstawiono przy prezentowaniu wymagań dotyczących Zaluzji.
inż. Zbigniew Czajka
COBR „Metalplast" Poznań
Wyjaśnienie: Klasa 0 oznacza, że osiągi nie są wymagane (lub nie są mierzone) albo, że jest to wyrób, który nie spełnia wymagań klasy 1
więcej informacji: Świat Szkla 6/2005
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 6/2005
Zarówno właściciele budynków, jak i projektanci coraz chętniej decydują się na stosowanie w nich szklanych przegród - również w ścianach, dla których zgodnie z obowiązującymi przepisami techniczno-budowlanymi wymagane jest zapewnienie odporności ogniowej - głównie z uwagi na ich walory estetyczne i funkcjonalne.
Tymczasem przepisy budowlane i przeciwpożarowe na świecie, ograniczają w znaczny sposób stosowanie przeszkleń w elementach oddzielenia przeciwpożarowego. Aby sprostać problemom związanym ze stosowaniem przeszkleń w elementach oddzieleń przeciwpożarowych i zapewnić odpowiedni poziom bezpieczeństwa pożarowego, National Fire Laboratory (NFL) w National Research Council of Canada przeprowadziło w 1986 roku serie kompleksowych badań i opracowało metodę ochrony szklanych przegród poprzez wykorzystanie tzw. "filmu wodnego" (water film)1.
Metoda ta polega na wykorzystaniu urządzeń gaśniczych tryskaczowych, pozwalających uzyskać lepszą bierną ochronę przeciwpożarową.
Fot. 2. Tryskacz okienny - poziomy
Fot. 3. Tryskacz okienny - pionowy
Wyniki badań
Zaprezentowane badania wykazały, że przegroda szklana wykonana ze szkła hartowanego lub o podwyższonej odporności na ciepło może podczas pożaru pozostać nienaruszona przez ponad jedną godzinę, jeżeli do jej ochrony zastosujemy odpowiedni system urządzeń gaśniczych tryskaczowych. Przy tego rodzaju rozwiązaniach istnieją jednak pewne ograniczenia związane z wielkością przeszklenia, grubością słupków okiennych, rodzajem tryska-czy, a także dotyczące tego, czy zastosowano jeden tryskacz, czy system wielu tryskaczy (ochrony grupowej).
Na podstawie wyników tych badań, metoda ochrony przeszkleń przy użyciu urządzeń gaśniczych tryskaczowych została zaakceptowana przez niektóre
władze ustanawiające przepisy i wprowadzona, jako rozwiązanie alternatywne, do podnoszenia ich odporności ogniowej w określonych przypadkach. Przykładem może być amerykański standard NFPA 101, gdzie w podrozdziale 8.6.7 dotyczącym wymagań dla budynków atrialnych, zapisano:
- pkt (1)(c) „...dopuszcza się stosowanie szklanych ścian i nieotwieralnych okien, zamiast pełnych ścian o odporności ogniowej co najmniej 1 godziny, jeśli spełnione będą wszystkie poniższe warunki:
-- tryskacze zostaną zamontowane po obydwu stronach szklanej ściany lub nieotwieralnego okna w odstępach nie większych niż 1830 mm, w odległości nie większej niż 305 mm od szyby i w sposób zapewniający pokrycie wodą po uruchomieniu tryska-cza całej jej powierzchni, o szklana ściana wykonana jest ze szkła hartowanego, zbrojonego
lub laminowanego, utrzymywanego poprzez system uszczelek, pozwalający na odkształcanie się obramowania bez spowodowania pęknięcia szkła przed zadziałaniem tryskacza, o jeżeli od strony atrium nie ma żadnych korytarzy czy otwartych przestrzeni, instalowanie tryska-cza, chroniącego szklaną ścianę lub nieotwieralne okno, po stronie atrium nie jest wymagane, o drzwi w szklanej ścianie powinny być wykonane ze szkła lub innego materiału, zapobiegającego rozprzestrzenianiu się dymu oraz wyposażone w samozamykacz lub urządzenie automatycznie zamykające drzwi po wykryciu dymu.
- (2) Dostęp do drzwi oraz odpowiednią ich przepustowość w obrębie atrium należy zapewnić zgodnie z podrozdziałem 7.7.2.
- (3) Wyposażenie pomieszczeń w obrębie atrium powinno być zgodne z klasyfikacją, tak jak dla „zagrożenia niskiego" (low hazard) (tj. podrozdział 6.2.2).
- (4) Cały budynek chroniony jest przez instalację tryskaczową zatwierdzoną i wykonaną zgodnie z wymaganiami określonymi w rozdziale 9.7.
- (5) Dla nowoprojektowanych obiektów atrialnych wymaga się przeprowadzenia inżynierskiej analizy potwierdzającej, że budynek został tak zaprojektowany, że zapewnia utrzymanie dolnej podstawy warstwy dymu powyżej najwyższego niechronio-nego otworu przylegającego do przestrzeni atrium lub 1830 mm powyżej posadzki na najwyższej kondygnacji, z której następuje ewakuacja ludzi, przez okres równy 1,5 razy obliczeniowego czasu ewakuacji lub 20 minut, w zależności od tego, który z tych czasów jest dłuższy.
- (6) Dla nowoprojektowanych obiektów atrialnych, w których zaprojektowano system kontroli dymu, spełniający powyższe wymaganie, należy zapewnić natychmiastowe uruchomienie systemu poprzez:
(a) wymagany automatyczny system instalacji tryskaczowej,
(b) ręczne przyciski, które są łatwo dostępne dla straży pożarnej."
Rys. 10. Porównanie kształtu strumienia wody tworzącego się na przeszkleniu dla tryskacza standardowego i okiennego
Tryskacze specjalnego przeznaczenia
W ostatnich latach pojawiły się na rynku tryskacze okienne, które zaliczane są do grupy tzw. tryskaczy specjalnego przeznaczenia. Tryskaczy tych nie można stosować w tradycyjnych systemach stałych urządzeń gaśniczych tryskaczowych, gdyż przeznaczone są wyłącznie do ochrony przegród szklanych. Jak również tryskaczy standardowych nie można stosować do ochrony przeszkleń, ponieważ nie zapewniają one skutecznej ochrony. Tryskacze okienne wyposażone są w specjalne deflektory umożliwiające tworzenie się odpowiedniego kształtu strumienia rozpylonej wody, który pokrywa całą powierzchnię przeszklenia (rys. 10).
Wśród tryskaczy okiennych, które są tryskaczami szybkiego reagowania, wyróżnia się, w zależności od sposobu instalowania, tryskacze poziome (fot. 2) i tryskacze pionowe (fot. 3).
Tryskacze okienne można stosować wyłącznie na podstawie wytycznych podanych w kartach katalogowych producentów z uwzględnieniem zalecanych standardów NFPA (m.in. NFPA 13 Standard for the Installation of Sprinkler System) oraz odpowiednich przepisów ustanawianych przez miejscowe władze. Karty katalogowe producentów zawierają szczegółową charakterystykę tryskaczy, dane techniczne, kryteria projektowe dotyczące sposobów ich instalowania, a także warunki przeglądów i konserwacji. Typowe sposoby instalowania tryskaczy okiennych przedstawiają poniższe schematy2.
Rys. 11. Typowa instalacja tryskacza okiennego poziomego
Rys. 12. Typowa instalacja tryskacza okiennego pionowego
Rys. 13. Typowa instalacja tryskacza okiennego okiennego pionowego w wolnej przestrzeni podsufitowej
Wnioski
Podsumowując wyniki badań, w odniesieniu do ochrony przegród szklanych urządzeniami gaśniczymi wodnymi, wyciągnięto następujące wnioski:
- ochrona przeszkleń przy użyciu tryskaczy, w przypadku oddziaływania pożaru o rozkładzie temperatury zgodnie z krzywą standardową, zapewnia nienaruszenie szklanej przegrody przez okres co najmniej 2 godzin dla pojedynczego przeszklenia;
- wartość promieniowania cieplnego emitowanego przez chronione przeszklenie jest zbyt mała, aby spowodować zapalenie zwykłych materiałów palnych znajdujących się w sąsiedztwie strony nie narażonej na bezpośrednie oddziaływanie pożaru lub powodować silny ból u osób poruszających się blisko przeszklenia w czasie mniejszym niż 10 s;
- tryskacze, zainstalowane po stronie narażonej na oddziaływanie pożaru, uruchamiały się w odpowiednim czasie, by zapobiec pęknięciu rozgrzanego szkła hartowanego w chwili ich zadziałania;
- przegrody ze szkła zbrojonego zamocowane w stalowej ramie, przy oddziaływaniu pożaru pozostają nie naruszone przez co najmniej 120 minut, bez względu na to, po której stronie przeszklenia zostanie zamontowany tryskacz;
- minimalna intensywność zraszania, zapobiegająca tworzeniu się na szybie suchych miejsc, powinna wynosić od 70 do 80 l/min na każdy metr szerokości przeszklenia, choć mniejsza wartość może także zapewnić wystarczającą ochronę;
- do zabezpieczenia pełnowymiarowych przegród szklanych przed oddziaływaniem zarówno pożaru dużego całego pomieszczenia, jak i małego pożaru zlokalizowanego w bezpośrednim sąsiedztwie przeszklenia należy stosować tryskacze szybkiego działania. Tryskacz powinien być zamontowany bezpośrednio przed przeszkleniem w środku jego górnej części;
- pojedynczy tryskacz nie powinien być stosowany do ochrony przeszklenia o szerokości większej niż 3000 mm i posiadającego słupki okienne o grubości większej niż 25 mm;
- system wielu tryskaczy powinien być stosowany do ochrony przeszklenia o szerokości większej niż 3000 mm, z uwzględnieniem odległości pomiędzy tryskaczami nie większej niż 2000 mm;
- jeśli przeszklenie dzieli słupek o grubości co najmniej 50 mm, znajdujący się pomiędzy tryskaczami, to odstępy między nimi nie muszą być ograniczane;
- wiszący tryskacz sufitowy może być zastosowany do ochrony przegrody szklanej, jeżeli jej dolna podstawa znajduję się 1000 mm powyżej poziomu podłogi;
- przy zastosowaniu sufitowego tryskacza szybkiego reagowania, zawieszonego na wysokości 300 mm powyżej okna i w odległości 300 mm od okna z parapetem o głębokości co najwyżej 50 mm, (pokazano na rysunku 9), przeszklenie o maksymalnej szerokości 2600 mm może wytrzymać oddziaływanie pożaru przez okres ponad jednej godziny;
- przy zastosowaniu systemu wielu tryskaczy sufitowych należy między nimi zachować odstępy wynoszące co najmniej 1800 mm.
Przenosząc wyniki tych badań na grunt polskich przepisów techniczno-budowlanych uważam, iż zastosowanie opisanych rozwiązań alternatywnych w stosunku do tradycyjnych przeszkleń o odporności ogniowej, może stanowić dla projektantów wystarczające uzasadnienie do ubiegania się o odstępstwo od wymagań przepisów techniczno-budowlanych, w trybie określonym w art. 9 ustawy „Prawo budowlane"3. Wydaje się również słuszne, aby w najbliższej nowelizacji przepisów techniczno-budowlanych4 uwzględnić wyniki opisanych badań, dopuszczając te rozwiązania do stosowania, jako alternatywne w stosunku do rozwiązań tradycyjnych5.
Oprócz wyżej opisanych badań kanadyjski instytut NRCC przeprowadził także testy w pełnej skali, mające na celu dokonanie oceny skuteczności ochrony tryskaczami przegród szklanych przed skutkami pożaru na zewnątrz pomieszczenia6 (np.: symulując pożar składowiska materiałów palnych usytuowanego bezpośrednio przy budynku). Podobnie jak poprzednio zastosowano szkło hartowane i o podwyższonej odporności na ciepło. Rezultaty tych badań potwierdziły, że przegroda szklana pozostaje nienaruszona przez co najmniej 60 minut.
Paweł Królikowski
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Pożarnictwa Oddział Katowice
Bibliografia
1. Richardson J. K., Oleszkiewicz I., Fire tests on window assemblies protected by automatic sprinklers, Fire Technology, Vol. 23, No. 2 (May 1987), pp. 115-132
2. Kim A.K. i Lougheed G.D., The protection of glazing systems with dedicated sprinklers, Journal of Fire Protection Engineering, Vol. 2, 1990, pp. 49-59
3. Moulen A. W., Grubits S. J. Water curtains to shield glass from radiant heat from building fires, Technical Record 44/153/422, Department of Housing and Construction, Australia 1975
4. NFPA101 Life Safety Code (2003 Edition)
5. Tyco Fire&Building Products Specific application window sprinklers, horizontal and pendent vertical sidewall, July 2004
6. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tj. Dz. U. z 2003 r. Nr 207 poz. 2016 z późn. zm.)
7. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.)
8. Królikowski P., Alternatywne metody zapewnienia wymaganej odporności ogniowej przegród przeszklonych, Ochrona przeciwpożarowa, styczeń 1/2005 (11), str. 12-15
inne artykuły tego autora:
- Atria i pasaże handlowe a ochrona przeciwpożarowa. Część 2, Paweł Królikowski, Świat Szkła 10/2008
- Atria i pasaże handlowe a ochrona przeciwpożarowa. Część 1, Paweł Królikowski, Świat Szkła 9/2008
- Drzwi automatyczne a wyjścia ewakuacyjne - wymagania dla bezpieczeństwa pożarowego , Paweł Królikowski, Świat Szkła 5/2006
- Wymagania stawiane urządzeniom do usuwania dymu oraz zapobiegającym zadymieniu, Paweł Królikowski, Świat Szkła 12/2005
- Wpływ instalacji gaśniczych tryskaczowych na ochronę przegród przeszklonych. Część 2 , Paweł Królikowski, Świat Szkła 6/2005
- Wpływ instalacji gaśniczych tryskaczowych na ochronę przegród przeszklonych. Część 1 , Paweł Królikowski, Świat Szkła 5/2005
więcej informacji: Świat Szkla 6/2005
1 NFPA 101 Life Safety Code (2003 Edition)
2 Tyco Fire&Building Products „Model WSTM - 5.6 K-factor. Specific application window sprinklers, horizontal and pendent vertical sidewall", July 2004
3 Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tj. Dz. U. z 2003 r. Nr 207 poz. 2016 z póżn. zm.)
4 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.)
5 Królikowski P., „Alternatywne metody zapewnienia wymaganej odporności ogniowej przegród przeszklonych", Ochrona przeciwpożarowa, styczeń 1/2005 (11), str. 12-15
6 Kim A. K., Taber B. C. Lougheed G. D. „Sprinkler protection of exterior glazing", Fire Technology, Vol. 34, No. 2 (1998), pp. 116-138
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 6/2005
Przy doborze parametrów przegród przezroczystych w budynkach ważnym czynnikiem są parametry charakteryzujące przepływ promieniowania przez te przegrody.
Parametry te warunkują odpowiednie doświetlenie pomieszczeń i mają wpływ na straty i zyski ciepła pomieszczeń.
Obecnie większość przezroczystych przegród zewnętrznych budynków stanowią szyby zespolone, a więc warstwowe układy najczęściej dwóch szyb.
Parametry zestawu szyb różnią się od parametrów pojedynczych szyb tworzących zestaw.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 6/2005
Efektywność oszkleń w ograniczaniu i modyfikacji widmowej przepuszczalności promieniowania słonecznego może być kształtowana w szerokim zakresie, dzięki stosowaniu szkieł o odpowiednim składzie chemicznym (zawartości składników tlenkowych nadających szkłom właściwości absorpcyjne) i grubości szyb wchodzących w skład oszklenia oraz sposobach wykończenia ich powierzchni, w tym zwłaszcza polegających na zastosowaniu powłok o odpowiednich właściwościach przeciwsłonecznych i/lub niskoemisyjnych.
Wpływ na przepuszczalność energii promieniowania słonecznego ma też budowa oszklenia (jedno- lub więcej szybowe, w tym szyby zespolone o zróżnicowanej szerokości i rodzaju gazowego wypełnienia przestrzeni międzyszybowej).
Wpływ atmosfery i referencyjne widma słoneczne
Energia promieniowania słonecznego osiągająca atmosferę ziemską jest stosunkowo stała pod względem ilościowym i zawarta w zakresie około 280-4000 nm, lecz ulega dyspersji na znacznym obszarze. W związku z tym jej ilość w każdym danym punkcie tego obszaru ulega odpowiedniemu zmniejszeniu, z czym wiąże się też obniżenie temperatury. Dyspersja promieniowania słonecznego wynika z ruchu obrotowego Ziemi i odbywa się na wszystkich szerokościach geograficznych, a zwłaszcza w obszarach nad biegunami.
Około 25% całego promieniowania słonecznego docierającego do Ziemi jest rozpraszane we wszystkich kierunkach, a niektóre długości fal promieniowania są odchylane w różnych kierunkach przez obecne w atmosferze ziemskiej cząsteczki gazów, zawieszone cząstki stałe i parę wodną. Rozpraszanie to jest odpowiedzialne m.in. za barwę nieba, czerwone zabarwienie Słońca i różne barwy chmur podczas jego zachodów i wschodów oraz szereg innych zjawisk optycznych.
Występuje ono zawsze w atmosferze, lecz w zwykłych warunkach zakresu długości promieniowania i przy stosunkowo dużych rozmiarach cząstek, związanych z zawartością wilgoci, obserwowany efekt stanowią białe chmury i białawe zamglenie nieba, zwane rozproszonym (dyfuzyjnym) odbiciem. Zwykle dotyczy ono dwu trzecich (lub więcej) całkowitego promieniowania słonecznego osiągającego Ziemię.
Ponadto część promieniowania słonecznego, średnio wynosząca około 36% (określana jako średnie całkowite albedo powierzchni Ziemi), ulega odbiciu od powierzchni Ziemi, z powrotem w kierunku przestrzeni kosmicznej. Różne rodzaje powierzchni różnią się stopniem odbicia tego promieniowania (np. chmury odbijają 40-80%, śnieg 50-80% (zależnie od stopnia zanieczyszczenia), powierzchnie lądowe, zależnie od rodzaju pokrycia od 5% (gęste, ciemne lasy) do ok. 30% (płaskie, suche powierzchnie), a powierzchnie wód od 2% przy słońcu w zenicie do prawie 100%, gdy jest ono nisko nad linią horyzontu.
Ogólnie, przy położeniu Słońca pod kątem większym niż 25o nad horyzontem, wielkość albedo wynosi poniżej 10, przy czym zależność ta nie ma charakteru liniowego. W związku z tym, że poziom zachmurzenia ma największy wpływ na ziemskie albedo, musi on być szczególnie brany pod uwagę przy określaniu rzeczywistej wielkości albedo.
Ziemia i jej atmosfera absorbują około 64% promieniowania słonecznego, z tego około 51 % przypada na powierzchnie lądów i wód, a pozostałe 13% na bezpośrednie pochłanianie przez ozon, tlen, dwutlenek węgla i parę wodną. Absorpcja ta w większości ma charakter selektywny.
Masy powietrza atmosferycznego nad powierzchnią Ziemi, stanowiące rodzaj filtra dla promieniowania słonecznego, określane są numeracją wzrastającą, stosownie do rosnącej długości drogi tego promieniowania poprzez atmosferę. Wynikają stąd różnice w rozkładach widmowych natężenia promieniowania słonecznego. Dla celów obliczania danych foto-metrycznych i porównywania efektywności urządzeń fotowoltaicznych, są one standaryzowane.
Najczęściej do celów obliczeniowych i porównawczych wykorzystywane są referencyjne masy powietrza AM 0,0; 1,0; 1,5; 2,0. Służą one do wyznaczania rozkładu natężenia promieniowania słonecznego, dla widma odpowiadającego całkowitemu promieniowaniu docierającemu do atmosfery (AM 1,0) i powierzchni Ziemi, odpowiednio:
- gdy wektor wyznaczający pozycję słońca jest prostopadły do powierzchni ziemi (Słońce w położeniu zenitalnym - AM 1,0);
- gdy wektor wyznaczający pozycję słońca jest obrócony o 48,2o w stosunku do swojej pozycji prostopadłej (AM 1,5);
- gdy wektor wyznaczający pozycję słońca jest obrócony o 60,1o w stosunku do swojej pozycji prostopadłej (AM 2,0).
Referencyjne widma słoneczne dla znormalizowanych mas powietrza sporządzane są dla standardowych warunków ciśnienia i temperatury oraz dla wysokości poziomu morza (rys. 2 i 3).
Masę powietrza oblicza się jako stosunek długości drogi strumienia promieniowania słonecznego przez warstwę atmosfery, gdy Słońce jest pod danym kątem Θ w stosunku do położenia w zenicie, do długości drogi tego strumienia, gdy Słońce znajduje się w zenicie (rys. 2). W sposób przybliżony, masy powietrza można wyznaczać z zależności AM=1/cos(Θ).
Widmo energii słonecznej dla masy powietrza AM=1,0 (np. na rys. 3) przedstawia uśrednione warunki, dobrze odpowiadające klimatowi większości państw europejskich i dlatego względny rozkład promieniowania dla tej masy powietrza został uwzględniony w normie EN 410.
Z kolei rozkład promieniowania w widmie słonecznym przy AM 1,5 dobrze odpowiada średnim warunkom ziemskim i został zastosowany dla celów normy ISO 9050, a także niektórych norm ASTM, gdyż uwzględnia uśrednione warunki dla 48 stanów USA.
Norma europejska EN 410, która odpowiada warunkom klimatu umiarkowanego i śródziemnomorskiego, a także stref około- równikowych, została opracowana przez odpowiednią komisję przy Radzie Europejskiej, z uwzględnieniem przedmiotowych postanowień normy ISO 9050, jako normy międzynarodowej. Atlas bazowych danych spektralnych odnośnie rozkładów natężenia promieniowania słonecznego, opracowany pod auspicjami Unii Europejskiej, został wydany m. in. w roku 2000 (Scharmer&Greif, 2000).
W przypadku normy ISO 9050, należy podkreślić, że dopuszcza ona możliwość stosowania rozkładów widma słonecznego przy masach powietrza innych niż AM=1,5, jakkolwiek limitując równocześnie warunki takiego postępowania. Podaje ona, że charakterystyczne właściwości szkła mogą być określane według innych warunków granicznych (znormalizowanych). Standardowe wartości współczynników przekazywania ciepła w kierunku wnętrza i na zewnątrz oszklenia mogą być wówczas zastąpione innymi wartościami, lecz zmienionymi tylko w sposób dopuszczalny w tej normie.
W szczególności, w przypadku dokonanie takich zmian, norma ISO 9050 wymaga, aby raport z badań zawierał dokładne wyszczególnienie dokonanych zmian oraz opis danych referencyjnych i wartości standardowych, zastosowanych przy wykonywaniu badań i obliczaniu ich wyników. Korzystając z tej normy należy też uwzględniać wymagania podanych w niej norm związanych, określających warunki i sposób wykonywania badań właściwości i oznaczeń parametrów fotometrycznych.
Dla potrzeb m. in. medycznych, kosmetycznych, muzealni-czych i ogólnoużytkowych (handel, wystawiennictwo), norma ISO 9050 uwzględnia też, w formie odpowiednich współczynników, niekorzystny wpływ promieniowania krótkofalowego na skórę i materiały. W normie ISO 9050, często stosowanej w państwach północnych Europy i Ameryce Północnej, za referencyjne, najlepiej uśrednione, przyjmuje się widmo słoneczne dla masy powietrza AM=1,5, przy czym pod uwagę bierze się widmo promieniowania bezpośredniego wraz z rozproszonym. Niemniej, w przypadku państw Ameryki Północnej, warunki klimatyczne są ogólnie bardzo zróżnicowane i w związku z tym czynione są ustawicznie próby uściślania widm referencyjnych uwzględnianych w normach.
Podstawy do działań w tym względzie w USA, zapewnia Narodowa Agencja Ae-ronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA), prowadząca zarówno szczegółowe badania z zastosowaniem technik kosmicznych, umożliwiające śledzenie i monitorowanie zmian w atmosferze ziemskiej i ich wpływu na warunki meteorologiczne i klimatyczne, jak i zaawansowane badania nad wykorzystaniem energii słonecznej do celów użytkowych.
Warunki te sprzyjają uściślaniu danych w odniesieniu do lokalnych warunków natężenia promieniowania słonecznego i ich dopasowania do wymagań urządzeń wykorzystujących energię słoneczną. Najnowsza baza danych USA opiera się na obserwacjach z przeszło 30 lat. W stosowanym dla celów m. in. budownictwa i testowania urządzeń fotowoltaicznych, stale aktualizowanym wydawnictwie ASHRAE: Handbook of Fundamentals, podaje się stabelaryzowane dane do obliczania współczynnika całkowitej przepuszczalności promieniowania słonecznego, dla odchyleń od prostopadłego położenia słońca w zakresie kątów Θ od 0o-64o, wyznaczane co 8o.
Dane te służą m. in. do uściślenia obliczeń dokonywanych dla potrzeb budownictwa, co pozwala na dokładniejsze dostosowanie parametrów oszkleń (współczynnika g, a także współczynnika zacienienia) do lokalnych potrzeb. W przypadku urządzeń technicznych wykorzystujących energię słoneczną, do badania ich efektywności stosuje się najczęściej warunki odpowiadające masie powietrza AM 1,5, przy nachyleniu powierzchni Ziemi pod kątem wynoszącym 37o. Widmowy rozkład natężenia promieniowania słonecznego dla takich warunków, według ASTM G 173-03, pokazano na rys. 4.
Niektóre normy ASTM (USA) biorą ponadto pod uwagę sezonowe i dobowe różnice temperatur i przyjmują je do obliczania współczynników przekazywania ciepła. Pozwala to następnie określać wartości współczynnika przenikania ciepła U oszkleń zespolonych, oddzielnie dla warunków letnich i zimowych. Rozeznanie odnośnie właściwości oszkleń oferowanych na rynku amerykańskim może też utrudniać stosowanie przez niektórych producentów jednostek innych niż metryczne i układu SI.
Podsumowanie
Jednym z podstawowych kryteriów oceny właściwości użytkowych szkieł i oszkleń jest współczynnik całkowitej przepuszczalności energii promieniowania słonecznego ,,g", zwany współczynnikiem promieniowania słonecznego stanowi ważny parametr charakteryzujący właściwości przeciwsłoneczne szkieł i oszkleń. Jego znajomość pomaga we właściwy sposób dobierać oszklenia pod kątem warunków otoczenia i charakteru budynku, w celu zapewnienia lub poprawy komfortu przebywania w pomieszczeniach.
Pod względem formalnym i merytorycznym, norma europejska EN 410 i międzynarodowa ISO 9050 są równoważne. Do wyznaczania widmowych rozkładów natężenia promieniowania słonecznego stosują one wprawdzie różne masy powietrza, lecz na ogół różnice wyników oznaczeń z tego tytułu są nieduże. Należy natomiast wyraźnie podkreślić, że podane dane natury ogólnej oraz informacje odnośnie uwarunkowań przyjmowanych w tych normach nie mają na celu ani nie dają podstaw do dokonywania prostych porównań pomiędzy zawartością tych norm i oznaczanymi według nich parametrami szkieł i oszkleń. W każdym konkretnym przypadku, zarówno dla celów wykonania lub interpretacji wyników badań, jak i porównywania właściwości szkieł i oszkleń, należy szczegółowo zapoznać się z treścią i granicznymi wymaganiami tych norm, a ewentualnych porównań oznaczanych z ich użyciem parametrów optycznych i cieplnych szkieł i oszkleń dokonywać dopiero po odpowiednim przeliczeniu.
Elżbieta Żelazowska
ISiC, Oddział Zamiejscowy Kraków
Przy opracowaniu tego artykułu korzystano z oryginałów (wersji w języku angielskim) norm:
- EN 410:1998 - Glass in building - Determination of luminous and solar characteristics of glazing (1998 CEN)
- ISO 9050:2003(E) - Glass in building - Determination of light transmittance, solar direct transmittance, total transmittance, and related glazing factors.
patrz też:
- Współczynnik całkowitej przepuszczalności energii promieniowania słonecznego "g". Część 2 , Elżbieta Żelazowska, Świat Szkla 6/2005
- Współczynnik całkowitej przepuszczalności energii promieniowania słonecznego "g". Część 1 , Elżbieta Żelazowska, Świat Szkla 5/2005
więcej informacji: Świat Szkla 6/2005
Objaśnienia:
Θo = kąt odchylenia pozycji Słońca od położenia w Zenicie; AM = Masa powietrza (Air Mass);
Θ1 = 0o odpowiada AM = 0,0 (do linii atmosfery, kolor indygo), AM = 1,0 (do powierzchni Ziemi);
Θ2 = 48,2o odpowiada AM = 1,5 (do powierzchni Ziemi);
Θ3 = 60,1o odpowiada AM=2,0 (do powierzchni Ziemi)
Rys. 2. Masy powietrza przy rożnych długościach drogi promieniowania słonecznego do powierzchni Ziemi (rożnych odchyleniach kątowych pozycji Słońca od położenia zenitalnego)
Rys. 3. Natężenie promieniowania słonecznego bezpośredniego przy rożnych masach powietrza (AM 1,0) odpowiada warunkom normy europejskiej) Rys. 4. Standardowy rozkład energii promieniowania słonecznego docierającego do Ziemi (kolor czarny) i padającego na jej powierzchnię (odpowiada też warunkom normy ASTM E 892, dla masy powietrza = 1,5; promieniowanie bezpośrednie + rozproszone - kolor niebieski, bezpośrednie - kolor czerwony)
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 6/2005
Osłona budynku z architektonicznego punktu widzenia jest bogatym materiałem twórczym, zaś z punktu widzenia fizyki stanowi swego rodzaju filtr pomiędzy otoczeniem a budynkiem; kontroluje przepływ powietrza, ciepła, światła i dźwięku.
Faktem jest, że najlepszą barierę dla wiatru, ciepła i dźwięku stanowi ściana budynku, ale już promieniowanie słoneczne skuteczniej jest zatrzymać na zewnątrz, zanim dotrze ono do ściany. To cytat z wypowiedzi nieżyjącego już węgierskiego architekta Victora Olgyay'a, jednego z pierwszych, który wykorzystał w budownictwie naturalne warunki klimatyczne.
Zarówno przezierne ściany osłonowe, jak i zwykłe okna, są dla budynku kanałem, przez który przedostaje się „darmowa" energia słoneczna. Właściwe wykorzystanie tej energii stało się bodźcem do produkcji rozmaitego rodzaju osłon typu żaluzje, rolety, markizy, itp. Najefektywniejsze rozwiązania to takie, które równocześnie umożliwiają maksymalne zatrzymanie promieniowania słonecznego w okresie letnim, a przepuszczanie światła w czasie, kiedy jest go mało, np. zimą. Wykorzystanie światła dziennego, w zależności od strefy klimatycznej oraz rozwiązania funkcjonalnego i konstrukcyjnego budynku, może dać spore oszczędności. Dla przykładu, w budynku położonym w umiarkowanym klimacie, efektywne wykorzystanie światła naturalnego daje oszczędność energii w granicach 20%. Obiekty użyteczności publicznej, takie jak szkoły, urzędy, biura często aż 50% energii elektrycznej zużywają na oświetlenie.
Latem, gdy w godzinach południowych Słońce stoi bardzo wysoko, penetracja promieni słonecznych przez okna w południowej fasadzie jest niewielka. Nawet rano i po południu kąt padania światła jest taki, że wystarcza osłona z poziomo ustawionych listew, które nie wymagają zmiany położenia. Zimą natomiast, gdy słońce jest nisko, poziome listwy muszą mieć możliwość obrotu wokół własnej osi. Taka osłona daje rozproszone światło, które nie razi w oczy, bo w dużej części skierowane jest na sufit; równocześnie zaś gwarantuje maksymalne wykorzystanie światła dziennego.
Ekspozycja wschodnia i zachodnia charakteryzują się bezpośrednim działaniem Słońca tylko przez połowę dnia. W tym przypadku należy stosować żaluzje albo poziome nachylone pod kątem pomiędzy 45 a 60°, albo pionowe obrócone o 45o na północ, w taki sposób, że przepuszczają one jedynie dzienne światło oraz odbite promienie słoneczne.
Północna ekspozycja nie wymaga stosowania osłon słonecznych.
Nowy system żaluzji, które proponuje Metra jest na tyle uniwersalny, że spełnia kryteria wszechstronnej ochrony przeciwsłonecznej. Listwy charakteryzują się wrzecionowatym kształtem, o długości w przekroju od 100 do 450 mm. Przystosowane są zarówno do mocowania na stałe, jak i do okuć umożliwiających ręczne sterowanie obrotem wokół osi. System uzupełniają kształtowniki oraz zestaw elementów mocujących do muru, fasady słupowo-ryglowej Poliedra 50, do podłogi i stropu. Interesującym i rzadko spotykanym rozwiązaniem są listwy żaluzjowe ze szkła, poliwęglanu lub innego materiału, dla których przewidziano specjalne uchwyty i wieszaki. Na sposoby mocowania, dobór długości i rodzaju listew w dużej mierze wpływa statyka - dla żaluzji poziomych całkowicie otwartych maksymalna długość największej listwy nie może przekroczyć 420 cm. Przy stopniowym pochylaniu listew ich dopuszczalna długość rośnie. Natomiast pionowe żaluzje największą wytrzymałość na wiatr mają w ustawieniu prostopadłym do fasady.
Iwona Soczyńska
METRA
więcej informacji: Świat Szkla 6/2005
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 6/2005
W życiu codziennym nieustannie poddawani jesteśmy działaniu fal elektromagnetycznych. Spośród pełnego spektrum promieniowania, od fal radiowych do promieni gamma, część z nich jest użyteczna i konieczna do życia, część natomiast może być szkodliwa. Światło to niewielka, widzialna część spektrum, a ciepło to promieniowanie w zakresie podczerwieni. Aby zapewnić zdrowe i przyjazne warunki pracy niezbędna jest ochrona przed nadmiernym nasłonecznieniem i przegrzaniem.
Zalecane ergonomiczne wartości poziomów oświetlenia dla różnych stanowisk pracy, określone zostały zarówno w normach krajowych jak i prawie europejskim i wynoszą od 500 do 1500 luxów. Poziom natężenia oświetlenia słonecznego padającego na ściany budynków wynosi od 10 000 do 100 000 luxów i jest zależny od pory roku, orientacji budynku, zachmurzenia i położenia geograficznego. Wniosek - ilość światła docierającego do wnętrza budynku musi być kontrolowana w celu osiągnięcia optymalnych warunków pracy.
Nowoczesne budynki posiadają tak dobre izolacje termiczne i duże powierzchnie przeszklone, że w bilansie cieplnym brakuje tylko niewielkiej ilości ciepła. W większości budynków nie ma potrzeby stosowania wysokowydajnych instalacji grzewczych, a wręcz przeciwnie - ochrona przed nadmiarem ciepła staje się istotnym problemem. Ochrona przed promieniowaniem słonecznym ma na celu ograniczenie napływu ciepła i nadmiernego nagrzewania budynku.
Systemy Ochrony Przeciwsłonecznej Luxalon® pozwalają na kontrolę światła i ciepła docierającego do wnętrza budynku. Dodatkowo niektóre z nich mogą być sterowane centralnie poprzez System Zarządzania Budynkiem (BMS). Program Systemów Osłon Przeciwsłonecznych Luxalon® składa się z szeregu nowoczesnych, systemowych produktów o wysokich walorach estetycznych i użytkowych oraz specjalistycznych rozwiązań indywidualnych. System Ochrony Przeciwsłonecznej uwzględniony w fazie projektowania z powodzeniem staje się częścią architektury budynku. Luxalon® stworzył kompletny program systemów ochrony przeciwsłonecznej, które mogą być stosowane zarówno w budynkach nowych jak i modernizowanych.
Żaluzje wielkowymiarowe Luxalon® Aerofoil 200-450AF
Profile żaluzji wielkowymiarowych to aluminiowe elementy tłoczone o przekroju wrzeciona lub skrzydła, łączące w sobie cechy efektywnej osłony przeciwsłonecznej z trwałym i nowoczesnym wyglądem. Dostępne jako anodowane, lakierowane lub drewnopodobne. Systemy stałe z ustawieniem kąta nachylenia co 5o, lub ruchome - sterowane ręcznie lub elektrycznie. Możliwość mocowania bocznego profili, wspornikami o kącie nachylenia 0, 30 lub 45 stopni. Profile żaluzjowe mogą być mocowane w układzie poziomy lub pionowym.
Żaluzje Luxalon® Aeroscreen
Profile perforowane o łukowatym kształcie. Pozwalają na optymalną kontrolę ciepła i światła. Trwała, solidna konstrukcja o subtelnym, lekkim wyglądzie tworzy nowoczesny, atrakcyjny produkt. Poziome listwy mogą być mocowane w płaszczyźnie pionowej lub poziomej. Listwy żaluzji kształtowane z lakierowanej, perforowanej blachy aluminiowej, mocowane są do systemowej podkonstrukcji aluminiowej. Systemy stałe i ruchome, sterowane ręcznie lub elektrycznie.
Luxalon® Aerobrise
Żaluzje Luxalon® Aerobrise składają się z profili o kształcie uciętej elipsy. Są to żaluzje o niskich profilach i solidnym wyglądzie. Kształtowane na zimno profile aluminiowe, mocowane do aluminiowej podkonstrukcji.
Żaluzje Luxalon® 84R SL
Najbardziej klasyczny system żaluzji stosowany na prostej, łukowej czy wielopłaszczyznowej fasadzie. To żaluzje o eleganckim i subtelnym wyglądzie z delikatnie zaokrąglonymi krawędziami listew, profilowanych z lakierowanej taśmy aluminiowej. Różne typy dźwigarów mocujących pozwalają na dopasowanie żaluzji do konkretnych zastosowań. System może być również stosowany jako elewacja wentylowana - osłona instalacji lub klatek schodowych.
Żaluzje Luxalon® 100R
System Luxalon® 100R składa się ze stałych, wytrzymałych profili wykonanych z aluminium tłoczonego o kształcie litery C. To żaluzja o otwartym i solidnym wyglądzie, mocowana w płaszczyźnie poziomej.
Żaluzje Luxalon® 70S-132S
System żaluzji Luxalon® 70S-132S składa się z listew o kształcie litery Z, o solidnym wyglądzie. System ten stosowany jest tam, gdzie chcemy zaznaczyć wyraźny, ostro zarysowany detal żaluzji lub elewacji, uzyskując jednocześnie przyjemny, miękki wygląd całości. Elegancki aluminiowy dźwigar z przesuwnymi wspornikami pozwala na uzyskanie różnych modułów, dzięki czemu otwarcie żaluzji i kąt zacienienia mogą być indywidualnie zaprojektowane. System może być również stosowany jako elewacja wentylowana - osłona instalacji lub klatek schodowych.
Żaluzje Luxalon® 110 HC
System żaluzji do stosowania w płaszczyźnie poziomej składa się z aluminiowych profili tłoczonych umieszczonych w ramie. Całość ma solidny, techniczny wygląd, dzięki czemu wyraźnie wyróżnia się na fasadzie. Czoło żaluzji może być wykończone profilem o kształcie U lub eliptycznym.
Żaluzje przesuwne Luxalon®
Żaluzje przesuwne Luxalon® wytyczają nowy kierunek w architekturze. System żaluzji montowanych pionowo na fasadzie budynku, daje architektom nie tylko możliwość uzyskania kontroli nasłonecznienia i zapewnienie prywatności pomieszczeń, ale również wzbogaca efekt wizualny obiektu. Ramy żaluzji przesuwnych Luxalon® wykonane są z aluminium, a profile z aluminium lub drewna (zachodni cedr czerwony). Profile mogą być stałe lub ruchome. Właściwości funkcjonalne i estetyczne tych żaluzji powodują, że dobrze jest uwzględnić ich zastosowanie już na wczesnym etapie projektowania.
Poziome żaluzje zewnętrzne
Zewnętrzne żaluzje okienne to delikatne i elastyczne rozwiązanie kontroli światła. Wszystkie produkty z tej grupy cechuje subtelny, elegancki wygląd oraz wysoka skuteczność funkcjonalna. Żaluzje mogą być sterowane manualnie lub elektrycznie z możliwością współpracy z Systemem Zarządzania Budynkiem (BMS).
Rolety zewnętrzne (sunscreens)
Rolety zewnętrzne to niezwykle dyskretne, efektywne i elastyczne rozwiązanie kontroli światła. Delikatny kształt i subtelna forma powodują, że rolety zewnętrzne nie wpływają na architektoniczną bryłę budynku. Bogata kolekcja tkanin z włókna szklanego do zastosowań zewnętrznych i wewnętrznych.
Luxalon® Projekty indywidualne
Indywidualne rozwiązania Luxalon® to pole do realizacji prawdziwej twórczości. Wraz z architektami tworzymy, na etapie wstępnego projektowania rozwiązania stające się częścią architektury budynku. Projekty indywidualne Luxalon® to połączeie trzech podstawowych elementów: materiału, technologii i sztuki projektowania.
Wsparcie projektowe
W dzisiejszych czasach stosuje się coraz więcej skomplikowanych materiałów i systemów budowlanych przygotowywanych fabrycznie. Od producentów oczekuje się zatem włączenia w proces projektowania, celem zapewnienia optymalnego doboru systemów i poprawności technicznej rozwiązań.
Grupę wsparcia projektowego (ASG) tworzą doświadczeni architekci i konstruktorzy, wyposażeni w zaawansowane oprogramowanie CAD. Celem ASG jest wspieranie architektów i wykonawców przy konkretnych projektach. Zależnie od potrzeb przygotowujemy szkice systemów, diagramy zacienienia przy różnych systemach i układach żaluzji z uwzględnieniem położenia budynku, rysunki detali i elementów podkonstrukcji, a nawet modele komputerowe, animacje i rysunki perspektywiczne.
Choćby dlatego warto współpracować z uznanymi producentami, oferującymi sprawdzone, markowe wyroby.
HUNTER DOUGLAS jest światowym liderem w produkcji Systemów Ochrony Przeciwsłonecznej i znaczącym wytwórcą Produktów Architektonicznych Luxalon® - sufitów podwieszanych i aluminiowych okładzin elewa-cyjnych. Grupa ma zasięg globalny, składa się z ponad 150 firm w ponad 100 krajach świata.
więcej informacji: Świat Szkla 6/2005
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 6/2005
Fasady wentylowane to coraz częściej stosowane rozwiązanie architektoniczne, które pozwala na poprawę estetyki i podwyższenia standardów wyglądu zewnętrznego budynku. Fasady wentylowane zmieniają wygląd budynku, odświeżają go pozwalając na dostosowanie budynku do koncepcji architektonicznej otoczenia.
Rożnorodnosc materiałów elewacyjnych wykorzystywanych w fasadach pozwala na swobodę projektowania. Zastosowanie znajdują panele z kamienia naturalnego, płyty ceramiczne, a także płyty warstwowe (Alucobond, Reynobond, Alcopla). Powszechnie stosowane są systemy mocowania punktowego, takie jak nity czy wkręty. Płyty ceramiczne mocowane są przy wykorzystaniu metalowych klipsów, natomiast kamień naturalny mocuje się przy pomocy nawiercanych kotew (tzw. „suchy montaż").
Firma SIKA wprowadziła na rynek zestaw produktów do niewidocznego montowania fasad wentylowanych. Zestaw ten opiera się na elastycznym kleju poliuretanowym, preparacie odtłuszczającym, primerach oraz taSmie wstępnego montażu. Każdy ze składników zestawu spełnia okreSlone zadanie. Środek odtłuszczający ma za zadanie oczyszczenie powierzchni podkonstrukcji. Pri-mery przygotowują powierzchnię podkonstrukcji i paneli elewacyjnych tak, by cechowała je zwiększona przyczepnoSc kleju. TaSma wstępnego montażu zapewnia stabilizację panelu elewacyjnego po aplikacji. JednoczeSnie utrzymuje odpowiednią gruboSc spoiny klejowej, zapewniając optymalne parametry wytrzymałoSciowe kleju. Klej posiada właSciwoSci elastyczne, z czego wynika wiele zalet tego rodzaju połączenia.
Jakie zalety ma połączenie elastyczne? Klej, dzięki elastycznoSci, pozwala na łączenie ze sobą różnych materiałów. W sukurs przychodzą primery, czyli Srodki gruntujące, zwiększające przyczepnoSc kleju do podłoża. Sika ma w swojej ofercie Srodki gruntujące do wielu rodzajów materiałów, aluminium, stali, stali ocynkowanej, stali powlekanej, drewna. Pozwala to na montowanie fasad przy wykorzystaniu wielu materiałów budowlanych i daje wiele korzySci, jak np.: oszczędnoSci materiałowe w przypadku fasad z kamienia naturalnego. Klej elastyczny zapobiega koncentracji naprężeń (fot. 1). Rozkłada naprężenia na całej długoSci spoiny, co powoduje, że są one relatywnie niższe niż naprężenia występujące w analogicznym przypadku montowanym punktowo. OdkształcalnoSc powrotna kleju sprawia, że połączenie absorbuje naprężenia dynamiczne (parcie, ssanie wiatru jako funkcja w czasie). Dzięki klejeniu nie pojawia się konieczność nawiercania płyt ceramicznych. Elastyczne właściwości kleju ograniczają wpływ działania temperatury na panele elewacyjne (fot. 2) (fot. 3), gdyż poziom elastyczności kleju znacznie przewyższa wartość współczynnika rozszerzalności cieplnej materiałów elewacyjnych.
Klejenie pozwala na instalację paneli zarówno na placu budowy jak i na przygotowanie prefabrykowanych elementów w warsztacie. Jest bardziej ekonomiczne. Klejenie elastyczne obniża też koszty podkonstrukcji poprzez eliminację jej poprzecznych elementów. Likwiduje widoczne elementy mocujące, co znacznie wpływa na estetykę elewacji (fot. 4). Taki sposób mocowania znacznie obniża koszty pracy ponieważ do zamocowania panelu wystarczy jeden pracownik.
Mocowanie elastyczne daje dużą swobodę w projektowaniu fasad. Projektanci nie muszą się ograniczać do kilku materiałów lecz mogą korzystać z szerokiej gamy dostępnych na rynku tworzyw i łączyć je ze sobą w niemal dowolny sposób. Jakość tych produktów potwierdzona została w wielu realizacjach na terenie wielu kra
jów. Wielu producentów paneli elewacyjnych zaufało Sika Tack Panel System i wprowadziło go jako rozwiązanie systemowe opracowując odpowiednie aprobaty. Wśród nich są: Eternit AG, Keraion, Marazzi, Cetris i inni. Klej nie powoduje powstania korozji galwanicznej na styku różnych materiałów (np. połączenie Alucobond -podkonstrukcja stal ocynkowana - fot. 5, 6, 7, 8)
więcej informacji: Świat Szkla 6/2005
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 6/2005
Nowoczesne elewacje, jakie pojawiły się w latach 90. w naszych miastach, to przede wszystkim lekkie ściany osłonowe z profili aluminiowych (najczęściej z przekładkami termicznymi) oraz z profili stalowych, również dzielonych przekładkami termicznymi. W rozwiązaniach tych podstawowymi materiałami, oprócz kształtowników metalowych, jest: szkło, okładzinowe płyty ceramiczne i kamienne, kasety aluminiowe bądź stalowe.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 6/2005
Do analizy funkcji estetycznej dzieł sztuki, w tym także obiektów architektonicznych, pomocne jest, o czym była mowa w poprzednim numerze "Świata Szkła", równanie Cohena i Christiansena. Przypomnijmy, że równanie to pozwala na postrzeganie zagadnień estetycznych według trzech podstawowych kryteriów.
Obok kryteriów obiektywnych i częściowo obiektywnych istnieje kryterium całkowicie subiektywne, które w odniesieniu do budynków należy traktować w kategoriach ich ekspresji architektonicznej. I właśnie znaczenie struktur szklarniowych w kreowaniu ekspresji architektonicznej budynków biurowych i biurowo-przemysłowych stanowi temat niniejszego artykułu.
Posiłkując się teorią informacji Cohena i Christiansena, przez ekspresję architektoniczną należy rozumieć wartość estetyczną, która oddziałuje na odbiorcę przez informację inwencyjną tj. całkowicie niewymierną, odbieraną przez myśl, odczucia i doświadczenia odbiorcy. Wiąże się więc z pobudzeniem emocjonalnym, które wyzwala się w odbiorcy określonego dzieła architektury.
Ekspresja architektoniczna budynku zależy przede wszystkim od inwencji twórczej projektanta. Budowana jest za pomocą indywidualnie dobranych przez niego środków wyrazu, np. rozwiązań konstrukcyjnych, układu linii bądź płaszczyzn, zestawienie różnych skal, barw, faktur, wykorzystanie światłocieni itd.
Pełne zatem omówienie znaczenia struktur szklarniowych w budowaniu ekspresji architektury nie jest zadaniem możliwym, gdyż zbiór możliwości w tym zakresie nie jest zamknięty. Sensowne natomiast wydaje się usystematyzowanie omawianego zjawiska i zwrócenie uwagi na zagadnienia najbardziej typowe, powtarzalne, a zatem dające się wyszczególnić jako grupa zagadnień o „wspólnym mianowniku".
Celowe jest tu wyodrębnienie budynków biurowych i biurowo-przemysło-wych, jako obiektów wymagających szczególnie wysokiej jakości środowiska pracy, zwłaszcza w zakresie warunków atmosferycznych (m.in. środowisko termiczne i higieniczne) i wizualno-oświe-tleniowych (środowisko świetlne i kontakt wzrokowy z otoczeniem). To bowiem przekłada się na rolę struktur szklarniowych w kształtowaniu funkcji estetycznej, w tym na sposoby kreowania ekspresji architektonicznej. Obserwujemy, przykładowo, mniejszą swobodę estetycznego kształtowania szklanych fasad w omawianych budynkach, w stosunku do innych budynków wielko-przestrzennych, w których potencjalny
wpływ fasad na wewnętrzne środowisko termiczne i wizualno-oświetleniowe (np. domy towarowe, budynki koncertowe) nie jest tak duży.
Dla potrzeb dalszej analizy przyjęto, że ekspresję architektoniczną obiektu, która kreowana jest za sprawą struktur szklarniowych i elementów w ich obrębie, definiują w omawianych budynkach najczęściej:
• ukształtowanie formy i kompozycji przestrzennej budynku,
• efekt przenikania się przestrzeni wewnętrznej i zewnętrznej,
• efekty plastyczno-malarskie i efekt zmienności budynku w czasie,
• podziały przestrzenne i elewacyjne.
Ukształtowanie formy i kompozycji przestrzennej
Pobudzenie emocjonalne u odbiorcy wywoływane jest często przez ukształtowanie formy przestrzennej, którą cechuje optyczny ruch. Są to formy dynamiczne. Jakkolwiek formy takie mogą być oceniany według kryteriów obiektywnych, tj. geometrii bryły oraz częściowo obiektywnych, tj. znaczeń, jakie za sobą niosą, to wydaje się, że główna rola form zdynamizowanych w aspekcie estetycznym polega na potęgowaniu ekspresji architektonicznej obiektu. Formy dynamiczne uzyskuje się przez zakrzywianie, pochylanie płaszczyzn, wprowadzanie ostrych narożników itp. Są to działania, które zaprzeczają naturalnej skłonności człowieka do geometryzacji formy, opartej na dominacji kąta prostego oraz kierunków wertykalnych i horyzontalnych. W rezultacie dają więc większe możliwości wywoływania u odbiorcy emocji.
Wprowadzanie struktur szklarniowych sprzyja kreowaniu form dynamicznych. Można wręcz przyjąć, że w wielu przypadkach taka ich forma jest ze wszech miar pożyteczna. Pochylanie przeszklonych ścian w strukturach szklanych lub ich zakrzywianie jest na ogół uzasadnione w aspekcie energetycznym, jako wynik uwzględnienia kierunku padania promieni słonecznych lub oddziaływania wiatru. Tak jest odpowiednio w przypadku budynków: „Microelectronic Centre" w Duisburgu i „Tokio Gas Airport" w Tokio, którym szklarnie nadały znacznej dynamiki (budynki te zostały opisane w poprzednim numerze „Świata Szkła").
Innym interesującym przykładem jest budynek laboratoryjno-badawczy w Ulm (Niemcy), arch. LOG ID, Dieter Schempp, Fred Mollring (fot.1.).
Olbrzymia szklarnia stanowi dominującą bryłę całego obiektu. Zaprojektowana jako pasywny kolektor ciepła, została zorientowana na południe, a jej największa przeszklona ściana optymalnie pochylona względem kierunku oddziaływania południowych, zimowych promieni słonecznych. Silne pochylenie przy do-
minującym udziale przeszklenia w elewacji południowej spotęgowało ekspresję architektoniczną budynku. Główną rolę odgrywa tu dynamiczna forma budynku, która z zewnątrz oddziałuje na odbiorcę nie tylko od strony południowej, ale przede wszystkim wschodniej i zachodniej, gdy postrzegamy jej silnie pochylony profil. Optyczny ruch bryły budynku jest wzmocniony ponadto przez
lekkie zagłębienie szklarni w gruncie, która wygląda, jakby tylko chwilowo została zatrzymana w procesie „wbijania się" w grunt.
Dynamika formy przestrzennej samej w sobie, to nie jedyny element ekspresji architektonicznej budynku. Ważną rolę odgrywa tu także kompozycja przestrzenna, a konkretnie - zestawienie szklarni z pełnymi bocznymi blokami obiektu. Sprzyja temu kontrastowe zestawienie dynamicznej, przeszklonej bryły szklarni ze statyczną formą przestrzenną dwóch bocznych skrzydeł, w której mieszczą się biura i laboratoria. Dynamiczna bryła szklarni została osadzona w wizualnie ciężkich formach bloków. Stwarza to wrażenie, jak gdyby szklarnia wymykała się z objęć masywnych pylonów. Można również odnieść wrażenie, że szklarnia wbija się w masywną bryłę budynku - krótko mówiąc, w kompozycji tej „coś się dzieje". To ekspresyjne zestawienie obydwu form podkreślone jest dodatkowo przez kontrast „pełne-przejrzyste" na elewacji. Ekspresja architektury wzrasta w nocy, gdy przestrzeń szklarniowa zostaje oświetlona światłem sztucznym. Olbrzymia tafla szklenia nabiera pełnej przeźroczysto-ści. Szklarnia jeszcze silniej wychodzi na plan pierwszy przed masywne bloki, które stanowią dla niej tło. Możliwość wglądu do jej przestrzeni, która głęboko penetruje budynek, znakomicie uplastycznia obiekt.
Udział rozwiązań szklarniowych w kreowaniu ekspresji architektonicznej przejawia się także w ich roli jako dominanty przestrzennej, podkreślającej kompozycję układu budynku. Podświetlona przestrzeń wewnętrzna struktury szklarniowej, ekspresję tę na ogół potęguje. Tak jest przykładowo w przebudowanym budynku Reichstagu w Berlinie, w którym oświetlona złotym światłem od wnętrza kopuła, swą barwą kontrastuje z ciemnym tłem nieba. Rola kopuły, jako centralnej dominanty przestrzennej, jest tu silnie uwydatniona.
Z kolei w budynku biurowo-przemy-słowym Centrum komputerowego firmy APPLE w Saint Quentin-en-Yvelines (Francja), arch. Valode&Pistre (fot. 2), ekspresyjnym środkiem wyrazu stają się zespoły szklanych struktur w formie stożków. Poza ich niebanalną formą przestrzenną, istotną rolę odgrywa tu powtarzalność i rytmika struktur, które podkreślają modularność układu fabryki. Szczególnie zaś ekspresyjne jest ich zestawienie z bryłą budynku. Szklane, przeźroczyste stożki przebijają niejako pełny dach budynku. Architektura budynku zyskuje cechy indywidualne. W oczach widzów nie może pozostać obojętna i niezauważona.
Efekt przenikania się przestrzeni wewnętrznej i zewnętrznej
Szkło, to idealne „narzędzie" do tworzenia efektów optycznych. Wśród nich częstym jest efekt przenikania się przestrzeni wewnętrznej i zewnętrznej. Do powstania tego efektu przyczyniają się struktury szklarniowe, które tworzą przeszkloną elewację budynku lub jej fragment, o dużej powierzchni i przejrzystości.
Tafla szklenia, spełniając swe zadania funkcjonalne, tj. jako element zamykający przestrzeń i tworzący tym samym podział na wnętrze i otoczenie, w aspekcie estetycznym zachowuje się wręcz odwrotnie i nie pełni roli bariery lub jest ona osłabiona. Znakomicie ilustruje to fasada wejściowa fabryki firmy THOMSON w Conflants Saint-Honorine (Francja), arch. Valode&Pistre (fot. 3).
Szklana elewacja, będąca częścią pasażu przecinającego bryłę obiektu, „wciąga" przestrzeń zewnętrzną do środka. Efekt ten jest wzmocniony przez zastosowanie tej samej posadzki we wnętrzu, jak i na zewnątrz - na placu przedwejściowym. Podobnie partia dachu: żagle z półprzeźroczystego tworzywa sztucznego, które przekrywają wewnętrzny pasaż, zostały przeciągnięte na zewnątrz o dwa moduły. Uzyskana ciągłość płaszczyzn dachowej i podłogowej, bez względu na przynależność do strefy zewnętrznej czy wewnętrznej, stanowi tu jeden z bardziej ekspresyjnych środków wyrazu, zwłaszcza, gdy przestrzeń pasażu zostaje oświetlona światłem sztucznym. Zatraca się realna granica pomiędzy wnętrzem a przestrzenią zewnętrzną. Nawiązuje się dialog budynku z otoczeniem.
Interesującym przykładem wykorzystania struktury szklarniowej do uzyskiwania efektów optycznych jest też budynek biurowy firmy WALTER THOMPSON we Frankfurcie nad Menem, arch. Schneider&Schumacher (fot. 4).
Całkowicie przeźroczysta struktura szklarniowa, zastosowana od północnej strony budynku, łagodzi jego kontury. Na przeszklonej, północnej elewacji wyeksponowane zostały elementy wyposażenia wnętrza. Dominują elementy komunikacji poziomej i biegnąca w poprzek elewacji, klatka schodowa. Dodajmy, że układ klatki schodowej, niejako przyklejony do zewnętrznej ściany, jest często stosowany po zewnętrznej stronie budynku. Fakt ten powoduje, ze właściwa ocena, co jest w środku, a co jeszcze na zewnątrz staje się utrudniona. Efekt ten spotęgowany jest przy sztucznym oświetleniu przestrzeni szklarniowej, gdy szklana tafla przestaje być barierą wizualną. Z kolei w ciągu dnia, powierzchnia szklenia nabiera refleksyjności i powtarza obraz otoczenia. Następuje nakładanie się obrazów rzeczywistych - wnętrza obiektu i odbitych - elementów sąsiadujących z budynkiem. Następuje w ten sposób efekt, który można by nazwać „dematerializacją" bryły obiektu. Architektura nabiera ekspresji.
Efekty plastyczno-malarskie i efekt zmienności budynku w czasie
Zagadnienie to zostało już częściowo poruszone przy okazji omawianie budynku w Ulm. Kontrastowe zestawienie szklanej bryły z masywnymi blokami laboratoriów i biur daje ekspresyjny efekt plastyczno-malarski wyrażony w formie i kompozycji przestrzennej.
Ekspresja budynku ze strukturami szklarniowymi może być wyrażana jednak nie tylko poprzez „działania na bryle", lecz również poprzez tworzenie różnorodnych efektów plastyczno-malarskich w obrębie szklanej elewacji. O ekspresji tej decydują m.in. kolorystyka, faktura elementów elewacyjnych, sposób ich zestawienia, „gra" światłocieni.
Interesującym przykładem wpływu elewacyjnych efektów plastycz-no-malarskich na ekspresję architektoniczną budynku jest biurowiec „Avax" w Atenach, arch. Meletitiki -Alexandras N. Tombazis and Associates (fot. 5).
Od strony wschodniej zastosowano podwójną elewację szklaną. Budynek znajduje się w gęstej zabudowie miejskiej i wypełnia działkę w pierzei ulicznej. Wschodnia elewacja stanowi fasadę budynku - jego reprezentacyjną, wejściową stronę. Podwójną elewację szklaną tworzą mobilne panele, które wykonano z zadrukowanego szkła przeciwsłonecznego. Na każdym panelu naniesiono kwadratowe, nieprzeźroczyste wzory o zielonkawej barwie. Znajdują się względem siebie w pewnej odległości tak, że tworzą silnie widoczną „kratkę" na płaszczyźnie szklanego panelu. Wewnętrzną warstwę podwójnej elewacji stanowią tradycyjne panele okienne o ciemnej barwie, które osadzone są w białej ścianie.
Ruchome panele zewnętrzne, jako elementy sterujące pozyskiwaniem promieni słonecznej cechuje dualna natura. Obracając się wzdłuż osi pionowej, stanowią rodzaj wertykalnych lameli zewnętrznych. Jednocześnie, w pozycji zamkniętej tworzą jednolitą powłokę szklaną ze szkła zadrukowanego, występując w roli zacieniających elementów mate-
riałowych. Fakt ten powoduje, że w zależności od położenia paneli, elewacja nabiera różnych cech fakturowych i kolorystycznych. W pozycji zamkniętej, ekspresję architektoniczną buduje gładka szklana elewacja o zielonkawym kolorze, cechująca się dużą refleksyjnością i interesującymi wzorami graficznymi. W pozycji otwartej elementem wpływającym na ekspresję jest efekt faktury przestrzennej, kreowany przez silne pionowe rytmy paneli zewnętrznych, który zostaje wyeksponowany na tle wewnętrznej ściany podwójnej elewacji. Równie istotnym elementem stają się - przy silnym oddziaływaniu promieni słońca - efekty światłocieniowe, które uplastyczniają fasadę obiektu.
Mobilność paneli wiąże się z jeszcze jednym ekspresyjnym efektem - zmiennością budynku w czasie. Na ogół ma to związek z zastosowaniem zewnętrznych elementów przeciwsłonecznych, których położenie odpowiada zmieniającym się w ciągu dnia warunkom insolacyjnym. Obiekt przywodzi skojarzenia z żywym organizmem, aktywnie reagując na oddziaływanie czynników otoczenia. Architektura zyskuje czwarty wymiar, jeśli za taki przyjąć czas. Percepcja obrazu budynku ulega zmianom zależnym nie tylko od położenia obserwatora, ale także chwili, w której percepcja ta następuje.
Wracając do efektów plastyczno--malarskich zwróćmy uwagę, że dotyczą one także przestrzeni wewnętrznej struktur szklarniowych. Szczególnie interesujące są efekty światłocieniowe, które powstają za sprawą przestrzennych elementów w obrębie szklanych powłok, jak i ich technologii szklenia. Efekty te występują najsilniej, gdy szklarnie zostają nasłonecznione światłem bezpośrednim. W budynku biurowo-produkcyjnym SHELL w Gelsenkirchen (Niemcy), arch. Hohaus, Hinz&Seifert (fot. 6), wydaje się, że wykorzystanie efektów światłocieniowych jest starannie przemyślaną koncepcją artystyczną. Szklany dach zamykający atrium jest zestawiony z wewnętrznymi pełnymi ścianami, które zostały pokryte jasnym tynkiem. Dach szklarni tworzą panele ze szkła laminowanego z umieszczonymi wewnątrz ogniwami fotowoltaicznymi (zob. też „Świat Szkła" 4/05). Nieprzejrzyste, lecz rozsunięte względem siebie ogniwa fotowoltaiczne, które z racji południowego ukierunkowania są w bezchmurne dni silnie naświetlane promieniami słonecznymi, powodują powstawanie silnych światłocieni we wnętrzu budynku. Światłocień ten powstaje na pełnych ścianach, które niejako stanowią ekran dla projekcji obrazów światłocieniowych. Wszystko jest znakomicie dostrzegalne z antresoli na poszczególnych kondygnacjach. Światłocień stanowi dopełnienie ekspresyjnego charakteru wnętrza, które powstaje przez niecodzienne nachylenie przeszklonego dachu i cechy plastyczno-malarskie szklanej powłoki.
Podziały przestrzenne i elewacyjne
Wpływ podziałów przestrzennych i elewacyjnych na estetykę obiektu może być postrzegany w kategoriach geometrycznych, czyli obiektywnych, jako element funkcji estetycznej, który odpowiedzialny jest za kształtowanie formy i przestrzeni architektonicznej zgodnie geometrią euklidesową. Niemniej, podziały przestrzenne i elewacyjne, to także element służący pobudzeniu emocjonalnemu odbiorcy. Przykładowo, wyeksponowana konstrukcja wsporcza i rytmika jej elementów zgodnie z przyjętą siatką modularną, może być oceniana nie tylko w kategoriach kształtu, odległości itp., ale także funkcji emocjonalnej, a zatem jako ekspresyjny środek wyrazu artystycznego.
Podobnie podziały w obrębie elewacji. Silną ekspresję kreują na ogół gęste rytmy wyeksponowanych elementów technologiczno-konstrukcyjnych w obrębie przeszklonej ścian osłonowych. W budynku „Solar Fabrik" we Freiburgu (Niemcy), arch. Rolf+Hotz (fot. 7), dzieje się tak za sprawą zewnętrznego systemu modułów fotowoltaicznych w roli półek przeciwsłonecznych, zamocowanych do szklanej tafli szklenia za pośrednictwem przestrzennych elementów wsporczych. Całość tworzy niezwykle ekspresyjną „grę" wielokierunkowych linii. Ekspresja rośnie, gdy patrzymy na elewację z boku. Rytmy elewacyjne zostają wówczas zagęszczone w wyniku zniekształceń perspektywicznych, aż do momentu wizualnego nakładania się elementów na siebie. Powstaje siatka różnorodnych linii - słabszych i mocniejszych, która „ożywia" elewację, zapobiegając poczuciu nudy w odbiorze budynku i monotonii jego architektury.
Podsumowanie
Struktury szklarniowe dają szerokie możliwości kreowania ekspresji architektonicznej. Mimo pewnych ograniczeń natury użytkowej odnosi się to także do omawianych budynków.
Jako struktury kształtowane na ogół w postaci obszernych, jednoprze-strzennych wnętrz, nie podlegają tak ścisłym rygorom geometrycznym, jak obiekty mieszczące funkcje, które wymagają tradycyjnych podziałów pionowych i kondygnacyjnych oraz „ustaw-ności" wnętrza. Z tego powodu swoboda kształtowania bryły szklarni zwiększa możliwości uzyskiwania niekonwencjonalnych form przestrzennych, wzbogacających tym samym „język" współczesnej architektury.
Najistotniejszą jednak cechą struktur szklarniowych, w aspekcie wpływu na ekspresję architektoniczną, wydaje się być ich przejrzystość. To, co dotychczas kryło się za pełną fasadą, w tej chwili otwiera się dla oka obserwatora. Możemy więc odkrywać to, co było dotychczas skrywane - oczywiście działanie to musi być ze wszech miar świadome i zasadne. Silniejsza w percepcji staje się odwieczna „gra" formy i przestrzeni - podział na pełne i puste, masywne i przejrzyste. Możemy łatwiej też posługiwać się innymi kontrastowymi zestawieniami, jak: lekkie-ciężkie, jas-ne-ciemne, matowe-połyskliwe itd.
Nie do przecenienia jest rola struktur szklarniowych w tworzeniu różnorodnych efektów plastyczno-malarkich, a także efektów, które można by nazwać iluzyjnymi, tj. zjawiskami, które oszukują zmysł wzroku obserwatora. Zacieranie realnych granic pomiędzy wnętrzem a otoczeniem, bryłą budynku a przestrzenią wokół - czyli dematerializacja budynku - to efekty będące domeną naszych czasów, czasów dominacji szkła w architekturze.
Wreszcie nie sposób pominąć roli elementów, które towarzyszą szklanym ścianom struktur szklarniowych. Różnorakie systemy zewnętrznych elementów przeciwsłonecznych, systemy konstrukcyjne szklanych ścian osłonowych tworzą odrębny język artystyczny, który poprzez różnorodność zestawień, intensywność rytmów płaskich i przestrzennych, bogactwo linii podziałów itd., może stanowić przekaz pełen żywiołowości i emocji.
Jeszcze raz nawiązując do równania Cohena i Christiansena należy stwierdzić, że funkcja estetyczna struktur szklarniowych, obok zagadnień geometrycznych (obiektywnych) i semiotycz-nych (częściowo obiektywnych), sprowadza się również, a być może przede wszystkim do roli, jaką pełnią te struktury w kreowaniu ekspresji dzieła architektury. Ważne, aby przy projektowaniu obiektu mieć na uwadze całokształt tych zagadnień i być świadomym możliwości wykorzystania struktur szklarniowych jako elementu funkcji estetycznej w architekturze.
Dr inż. arch. Janusz Marchwiński
patrz też:
- Szkło termotropowe i fotochromatyczne w budownictwie , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 12/2007 ,
- Szklenie gazochromatyczne w architekturze , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 6/2007
- Arkada słoneczna budynku „Solar Fabrik” we Freiburgu , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 5/2007
- Interaktywne, adaptacyjne, multimedialne – elewacje przyszłości , Katarzyna Zielonko-Jung, Świat Szkła 4/2007
- Szklenie elektrochromatyczne w budownictwie , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 3/2007
- i-modul Fassade – przełom w regulacji mikroklimatu budynku , Marcin Brzeziński, Świat Szkła 2/2007
- Możliwości technologiczne szkła a poszukiwanie rozwiązań proekologicznych , Katarzyna Zielonko-Jung, Świat Szkła 2/2007
- Wielowarstwowe elewacje przeszklone a koncepcja przegrody interaktywnej , Katarzyna Zielonko-Jung, Świat Szkła 1/2007
- Budynki wielkoskalarne jako struktury szklarniowe Część 2, Janusz Marchwiński, Świat Szkła 1/2007
- Fasady. Rozwój i nowoczesność , Tadeusz Tarczoń, Świat Szkła 1/2007
- Kierunki rozwoju w projektowaniu elewacji przeszklonych , Katarzyna Zielonko-Jung, Świat Szkła 12/2006
- Budynki wielkoskalarne jako struktury szklarniowe cz. 1 , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 12/2006
- Problem kształtowania okien słonecznych cz. 2 , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 11/2006
- Problem kształtowania okien słonecznych cz. 1 , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 10/2006
- Budynek Centrum Olimpijskiego w Warszawie , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 9/2006
- Technologia fotowoltaiczna na dachach budynków - spojrzenie architektoniczne , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 6/2006
- Kompleks biurowy RONDO-1 , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 5/2006
- Energetyczna rola szklenia w zewnętrznych przegrodach budowlanych, Janusz Marchwiński, Świat Szkła 12/2005
- Fasadowość architektury słonecznej - na przykładach budynków biurowych , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 11/2005
- Wielofunkcyjne ściany aktywne słonecznie w architekturze. Część 2 , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 10/2005
- Wielofunkcyjne ściany aktywne słonecznie w architekturze. Część 1 , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 9/2005
- Przestrzeń wewnętrzna atriów przeszklonych , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 8-8/2005
- Funkcja estetyczna struktur szklarniowych w architekturze. Część 2 , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 6/2005
- Funkcja estetyczna struktur szklarniowych w architekturze. Część 1 , Janusz Marchwiński, Świat Szkła 4/2005
- Aspekt użytkowy przestrzeni szklarniowych w budynkach biurowych i przemysłowych Część 2, Janusz Marchwiński, Świat Szkła 3/2005
- Aspekt użytkowy przestrzeni szklarniowych w budynkach biurowych i przemysłowych Część 1, Janusz Marchwiński, Świat Szkła 2/2005
więcej informacji: Świat Szkla 6/2005